Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam hội nhập sâu rộng và chịu ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch Covid-19, nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với thách thức lớn về tài chính và khả năng cạnh tranh. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, trong 3 quý đầu năm 2020, có khoảng 38,6 nghìn doanh nghiệp tạm dừng kinh doanh, tăng 81,8% so với cùng kỳ năm trước; đồng thời gần 12,1 nghìn doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tập trung chủ yếu ở các ngành bán buôn, bán lẻ, công nghiệp chế biến, xây dựng và dịch vụ lưu trú. Tình trạng này phản ánh sự thiếu bền vững về tài chính của nhiều doanh nghiệp, trong đó năng lực tự chủ tài chính và cấu trúc tài chính chưa hợp lý là nguyên nhân chính.

Phân tích và dự báo tài chính trở thành công cụ thiết yếu giúp doanh nghiệp nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, từ đó đưa ra các quyết định quản trị phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và khả năng cạnh tranh. Luận văn tập trung nghiên cứu phân tích và dự báo tài chính tại Công ty Cổ phần Bibica, một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất bánh kẹo tại Bắc Ninh, giai đoạn 2018-2020 và dự báo đến năm 2025. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng tài chính, xác định các nhân tố ảnh hưởng, đồng thời đề xuất giải pháp cải thiện hiệu quả tài chính của công ty.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho nhà quản trị Bibica và các doanh nghiệp tương tự trong việc hoạch định chiến lược tài chính, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong môi trường kinh tế biến động. Các chỉ số tài chính được phân tích chi tiết, kết hợp với dự báo doanh thu và lợi nhuận, giúp định hướng các chính sách tài chính phù hợp trong giai đoạn tới.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình phân tích tài chính doanh nghiệp, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết phân tích tài chính doanh nghiệp: Quá trình thu thập, xử lý và đánh giá các dữ liệu tài chính nhằm phản ánh thực trạng và dự báo tiềm lực tài chính trong tương lai. Lý thuyết này nhấn mạnh vai trò của phân tích tài chính trong việc hỗ trợ các quyết định quản trị, đầu tư và tài trợ.

  • Mô hình Dupont: Phân tích mối quan hệ nhân quả giữa các chỉ tiêu tài chính như tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA), vòng quay tài sản và tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE). Mô hình giúp xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng tài sản và vốn, từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh.

  • Khái niệm và mục tiêu dự báo tài chính: Dự báo các chỉ tiêu trên báo cáo tài chính dựa trên mối quan hệ tỷ lệ phần trăm với doanh thu thuần, nhằm xác định nhu cầu vốn và khả năng tài chính trong tương lai.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm: vốn chủ sở hữu, nợ phải trả, tài sản ngắn hạn và dài hạn, dòng tiền thuần, hệ số sinh lời, hệ số thanh toán, vòng quay tài sản, và các chỉ tiêu phân phối lợi nhuận.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu tổng hợp, phân tích và so sánh dựa trên số liệu thực tế từ báo cáo tài chính và báo cáo thường niên của Công ty Cổ phần Bibica giai đoạn 2018-2020. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các báo cáo tài chính năm trong khoảng thời gian này, được thu thập từ website chính thức của công ty.

Phương pháp phân tích bao gồm:

  • Phân tích so sánh: So sánh các chỉ tiêu tài chính qua các năm và với các doanh nghiệp cùng ngành để đánh giá sự biến động và vị thế tài chính của Bibica.

  • Phân tích nhân tố: Xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố tài chính đến kết quả hoạt động của công ty bằng phương pháp thay thế liên hoàn và số chênh lệch.

  • Phương pháp dự báo tài chính: Áp dụng phương pháp tỷ lệ phần trăm trên doanh thu để dự báo các chỉ tiêu tài chính giai đoạn 2021-2025, từ đó xác định nhu cầu vốn và khả năng tài chính tương lai.

Timeline nghiên cứu được thực hiện trong năm học 2021-2022, với việc thu thập và xử lý số liệu trong 3 tháng đầu, phân tích và dự báo trong 6 tháng tiếp theo, và hoàn thiện luận văn trong 3 tháng cuối.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tình hình quy mô và cơ cấu nguồn vốn: Giai đoạn 2018-2020, tổng nguồn vốn của Bibica tăng trưởng ổn định với tỷ lệ vốn chủ sở hữu chiếm khoảng 45-50% tổng nguồn vốn, trong khi nợ phải trả chiếm 50-55%. Hệ số nợ trung bình khoảng 0,52, cho thấy công ty duy trì mức độ vay nợ hợp lý, đảm bảo khả năng tự chủ tài chính.

  2. Kết quả kinh doanh: Doanh thu thuần tăng từ khoảng 1.200 tỷ đồng năm 2018 lên gần 1.500 tỷ đồng năm 2020, tương ứng mức tăng khoảng 25%. Lợi nhuận trước thuế cũng tăng từ 80 tỷ đồng lên 110 tỷ đồng, đạt tỷ suất sinh lời hoạt động trước thuế trung bình 7,5%. Tuy nhiên, chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp chiếm tỷ trọng cao, khoảng 15% doanh thu, ảnh hưởng đến lợi nhuận ròng.

  3. Khả năng thanh toán và công nợ: Hệ số khả năng thanh toán hiện thời duy trì ở mức 1,3-1,5, cho thấy công ty có khả năng thanh toán nợ ngắn hạn tốt. Hệ số thanh toán tức thời khoảng 0,9, phản ánh sự cân đối hợp lý giữa tiền mặt và nợ ngắn hạn. Tỷ lệ các khoản phải thu so với tổng tài sản duy trì dưới 20%, cho thấy công ty kiểm soát tốt công nợ khách hàng.

  4. Hiệu suất và hiệu quả hoạt động: Vòng quay hàng tồn kho trung bình đạt 6,5 lần/năm, kỳ thu tiền bình quân khoảng 45 ngày, phù hợp với đặc thù ngành sản xuất bánh kẹo. Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu (ROS) đạt khoảng 6,8%, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) đạt 12%, cho thấy hiệu quả sử dụng vốn khá tốt.

Thảo luận kết quả

Kết quả phân tích cho thấy Bibica duy trì được sự ổn định về tài chính trong giai đoạn 2018-2020, với cơ cấu vốn cân đối và khả năng sinh lời tích cực. Việc tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận phản ánh hiệu quả chiến lược kinh doanh và quản lý chi phí của công ty. Tuy nhiên, tỷ trọng chi phí bán hàng và quản lý còn cao so với mức trung bình ngành, ảnh hưởng đến lợi nhuận ròng và tiềm năng tái đầu tư.

Khả năng thanh toán và quản lý công nợ được duy trì ở mức an toàn, giúp công ty tránh rủi ro tài chính ngắn hạn. Vòng quay hàng tồn kho và kỳ thu tiền bình quân phù hợp với đặc thù ngành, tuy nhiên vẫn có thể cải thiện để tăng hiệu quả sử dụng vốn lưu động.

So sánh với các doanh nghiệp cùng ngành, Bibica có tỷ suất sinh lời và hiệu suất sử dụng vốn ở mức trung bình khá, nhưng cần chú trọng hơn vào việc tối ưu hóa chi phí và nâng cao năng lực quản trị tài chính. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận, bảng so sánh các hệ số tài chính qua các năm và so sánh với trung bình ngành để minh họa rõ nét hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quản lý chi phí sản xuất và kinh doanh: Áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công và chi phí quản lý nhằm giảm tỷ lệ chi phí trên doanh thu xuống dưới 13% trong vòng 2 năm tới. Bộ phận kế toán và quản lý chi phí chịu trách nhiệm triển khai.

  2. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động: Rút ngắn kỳ thu tiền bình quân xuống còn 40 ngày và tăng vòng quay hàng tồn kho lên 7 lần/năm trong giai đoạn 2022-2024 thông qua cải tiến quy trình thu hồi công nợ và tối ưu hóa tồn kho. Phòng tài chính và bán hàng phối hợp thực hiện.

  3. Tăng cường dự báo và lập kế hoạch tài chính: Xây dựng hệ thống dự báo tài chính định kỳ hàng quý, cập nhật kịp thời các biến động thị trường và điều chỉnh kế hoạch tài chính phù hợp nhằm đảm bảo cân đối nguồn vốn và nhu cầu đầu tư. Ban giám đốc và phòng kế hoạch chịu trách nhiệm.

  4. Củng cố uy tín và quan hệ với các nhà cung cấp vốn: Tăng cường minh bạch thông tin tài chính, duy trì tỷ lệ nợ vay hợp lý dưới 55% tổng nguồn vốn để tạo niềm tin với ngân hàng và nhà đầu tư, từ đó mở rộng khả năng huy động vốn trong 3 năm tới. Phòng quan hệ đầu tư và tài chính thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ thực trạng tài chính, các chỉ tiêu quan trọng và cách thức dự báo tài chính để đưa ra quyết định quản lý hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Nhà đầu tư và cổ đông: Cung cấp thông tin chi tiết về hiệu quả hoạt động, khả năng sinh lời và rủi ro tài chính của công ty, hỗ trợ đánh giá giá trị cổ phiếu và quyết định đầu tư.

  3. Ngân hàng và tổ chức tín dụng: Đánh giá khả năng thanh toán, mức độ an toàn tài chính và tiềm năng phát triển của Bibica để quyết định cấp tín dụng và điều kiện vay vốn.

  4. Sinh viên và nghiên cứu viên ngành kế toán – tài chính: Là tài liệu tham khảo thực tiễn về phân tích và dự báo tài chính doanh nghiệp trong ngành sản xuất, giúp nâng cao kiến thức và kỹ năng nghiên cứu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phân tích tài chính doanh nghiệp là gì?
    Phân tích tài chính là quá trình thu thập, xử lý và đánh giá các dữ liệu tài chính nhằm phản ánh thực trạng tài chính và dự báo tiềm lực tài chính trong tương lai, giúp nhà quản trị đưa ra quyết định chính xác.

  2. Tại sao dự báo tài chính quan trọng với doanh nghiệp?
    Dự báo tài chính giúp doanh nghiệp xác định nhu cầu vốn, lập kế hoạch sản xuất kinh doanh và chiến lược phát triển phù hợp, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực và giảm thiểu rủi ro tài chính.

  3. Mô hình Dupont giúp gì trong phân tích tài chính?
    Mô hình Dupont phân tích mối quan hệ giữa các chỉ tiêu tài chính như ROA, ROE và vòng quay tài sản, giúp xác định nguyên nhân ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn và đề xuất biện pháp cải thiện.

  4. Các chỉ tiêu nào phản ánh khả năng thanh toán của doanh nghiệp?
    Các chỉ tiêu như hệ số khả năng thanh toán hiện thời, hệ số thanh toán tức thời, hệ số khả năng thanh toán lãi vay và khả năng chi trả nợ ngắn hạn giúp đánh giá khả năng đáp ứng các khoản nợ của doanh nghiệp.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động?
    Doanh nghiệp cần rút ngắn kỳ thu tiền, tăng vòng quay hàng tồn kho, kiểm soát chặt chẽ công nợ và tối ưu hóa quy trình quản lý tồn kho để sử dụng vốn lưu động hiệu quả hơn.

Kết luận

  • Phân tích và dự báo tài chính là công cụ thiết yếu giúp Công ty Cổ phần Bibica nhận diện điểm mạnh, điểm yếu và tiềm năng phát triển trong giai đoạn 2018-2025.
  • Bibica duy trì cơ cấu vốn cân đối, khả năng sinh lời và thanh toán ổn định, tuy nhiên cần cải thiện quản lý chi phí và hiệu quả sử dụng vốn lưu động.
  • Mô hình Dupont và các chỉ tiêu tài chính giúp làm rõ các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh và tài chính của công ty.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả tài chính, tăng cường quản lý chi phí, tối ưu vốn lưu động và củng cố quan hệ với nhà cung cấp vốn.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho nhà quản trị và các bên liên quan trong việc hoạch định chiến lược tài chính, góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp.

Hành động tiếp theo: Áp dụng các giải pháp đề xuất, xây dựng hệ thống dự báo tài chính định kỳ và theo dõi sát sao các chỉ tiêu tài chính để điều chỉnh kịp thời. Đề nghị các nhà quản trị và chuyên gia tài chính tham khảo và triển khai nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính trong ngành sản xuất bánh kẹo.