Phân Tích Truyền Dẫn Tỷ Giá Hối Đoái và Ảnh Hưởng Đến Chỉ Số Giá Tại Việt Nam (2001-2011)

LỜI CẢM ƠN

LỜI CAM ĐOAN

MỞ ĐẦU

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ LÝ THUYẾT TRUYỀN DẪN TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI, VÀ LÝ THUYẾT VỀ MÔ HÌNH VAR

1.1. Lý thuyết về “truyền dẫn tỷ giá hối đoái”

1.1.1. “Truyền dẫn tỷ giá hối đoái” (exchange rate pass-through) là gì?

1.1.2. Biến động của tỷ giá hối đoái truyền dẫn vào các chỉ số giá như thế nào?

1.1.3. Các yếu tố vĩ mô ảnh hưởng đến độ lớn của mức truyền dẫn tỷ giá hối đoái

1.1.4. Tại sao việc hiểu về truyền dẫn tỷ giá hối đoái lại quan trọng?

1.1.5. Các nghiên cứu trước đây về truyền dẫn tỷ giá hối đoái

1.2. Lý thuyết mô hình VAR

1.2.1. Các dạng mô hình VAR

1.2.2. Ứng dụng của mô hình VAR

1.2.3. Đánh giá về việc sử dụng mô hình VAR

1.3. Kết luận chương

2. CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG BIẾN ĐỘNG TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI, CÁC CHỈ SỐ GIÁ VÀ LẠM PHÁT TẠI VIỆT NAM, GIAI ĐOẠN Q1

2.1. Mối quan hệ giữa tỷ giá hối đoái và các chỉ số giá

2.1.1. Tổng quan chung về diễn biến tỷ giá hối đoái tại Việt Nam

2.1.1.1. Biến động tỷ giá hối đoái của Việt Nam

2.1.1.2. Việt Nam đồng được định giá cao hay thấp?

2.1.1.3. Tình trạng hai tỷ giá tại Việt Nam

2.1.2. Tỷ giá hối đoái và các chỉ số giá

2.1.2.1. Việt Nam là một nước lệ thuộc lớn vào nhập khẩu

2.1.2.2. Tỷ gía hối đoái và chỉ số giá nhập khẩu, chỉ số giá sản xuất

2.1.2.3. Tỷ giá hối đoái và chỉ số giá tiêu dùng

2.2. Lạm phát và các nguyên nhân gây ra lạm phát tại Việt Nam

2.2.1. Việt Nam là nước có lạm phát tăng cao và kéo dài

2.2.2. Tranh luận về các nguyên nhân lạm phát tại Việt Nam

2.2.2.1. Lạm phát là vấn đề của đo lường

2.2.2.2. Lạm phát là do chịu ảnh hưởng của giá hàng hóa thế giới

2.2.2.3. Lạm phát có nguyên nhân từ tiền tệ

2.2.2.4. Lạm phát do hiệu quả đầu tư không cao

2.2.2.5. Lạm phát do kỳ vọng lạm phát cao

2.2.2.6. Lạm phát do tình trạng tham nhũng cao

2.3. Kết luận chương

3. CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH THỰC NGHIỆM TRUYỀN DẪN TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA CÁC YẾU TỐ VĨ MÔ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LẠM PHÁT TẠI VIỆT NAM

3.1. Phân tích thực nghiệm mức truyền dẫn tỷ giá hối đoái đến các chỉ số giá của Việt Nam

3.1.1. Mô hình nghiên cứu

3.1.2. Các bước thực hiện quá trong quá trình

3.1.3. Dữ liệu nghiên cứu

3.1.4. Kết quả thực nghiệm

3.1.4.1. Kiểm định nghiệm đơn vị

3.1.4.2. Chọn độ trễ cho các biến trong mô hình

3.1.4.3. Hàm phản ứng xung (Imponse response function)

3.1.4.4. Kiểm định Robustness

3.1.4.5. Phân rã phương sai (Variance decompotition)

3.2. Hạn chế của mô hình định lượng

3.3. Khuyến nghị chính sách

3.3.1. Những khuyến nghị để hạn chế cú sốc tỷ giá hối đoái đến các chỉ số giá khi thực hiện điều chỉnh tỷ giá hối đoái

3.3.2. Những khuyến nghị khi thực hiện chính sách bình ổn lạm phát

3.4. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo

3.5. Kết luận chung

Danh mục tài liệu tham khảo

Phụ lục 1 : Phản ứng tích lũy của các chỉ số giá với cú sốc do thay đổi 1 đơn vị độ lệch chuẩn của NEER (theo thứ tự 1)

Phụ lục 2 : Phản ứng tích lũy của các chỉ số giá với cú sốc do thay đổi 1 đơn vị độ lệch chuẩn của NEER (thứ tự 2)

Phụ lục 3 : Phản ứng tích lũy của các chỉ số giá với cú sốc do thay đổi 1 đơn vị độ lệch chuẩn của NEER (thứ tự 3)

Phụ lục 4 : Phản ứng tích lũy của các chỉ số giá với cú sốc do thay đổi 1 đơn vị độ lệch chuẩn của NEER (thứ tự 4)

I. Tổng Quan Truyền Dẫn Tỷ Giá Hối Đoái Khái Niệm Tầm Quan Trọng

Nghiên cứu về truyền dẫn tỷ giá hối đoái rất quan trọng để hiểu tác động của biến động tỷ giá hối đoái đến chỉ số giá (CPI). Khái niệm này có nhiều cách hiểu, tùy thuộc vào mục đích nghiên cứu. Các nước phát triển thường tập trung vào tác động lên giá nhập khẩu và giá sản xuất. Trong khi đó, các nước đang phát triển, như Việt Nam, quan tâm đến tác động lên các chỉ số giá trong nước. Luận văn này định nghĩa truyền dẫn tỷ giá hối đoái là phần trăm thay đổi của các chỉ số giá trong nước khi tỷ giá hối đoái danh nghĩa thay đổi 1%. Các chỉ số giá bao gồm chỉ số giá nhập khẩu, chỉ số giá sản xuất và chỉ số giá tiêu dùng. Nếu tỷ giá hối đoái thay đổi 1% khiến giá cả thay đổi 1%, sự truyền dẫn được gọi là "hoàn toàn".

1.1. Định Nghĩa Truyền Dẫn Tỷ Giá Hối Đoái Góc Nhìn Việt Nam

Tại Việt Nam, truyền dẫn tỷ giá hối đoái được hiểu là sự tác động của biến động tỷ giá hối đoái đến các chỉ số giá trong nước. Điều này xuất phát từ việc Việt Nam là một nền kinh tế mở, quy mô nhỏ, ít có khả năng áp đặt giá trên thị trường quốc tế. Do đó, biến động tỷ giá hối đoái có tác động mạnh đến giá hàng hóa nhập khẩu, làm cho các chỉ số giá trong nước nhạy cảm với sự thay đổi của tỷ giá hối đoái danh nghĩa.

1.2. Cơ Chế Truyền Dẫn Tỷ Giá Hối Đoái Tác Động Đến Giá Cả

Biến động tỷ giá hối đoái ảnh hưởng đến các chỉ số giá trong nước theo các bước. Đầu tiên, nó tác động đến giá cả hàng hóa nhập khẩu, tức là ảnh hưởng đến chỉ số giá nhập khẩu. Sau đó, nếu hàng hóa nhập khẩu được dùng cho tiêu dùng cuối cùng, chỉ số giá nhập khẩu sẽ ảnh hưởng đến chỉ số giá tiêu dùng. Nếu hàng hóa nhập khẩu là nguyên liệu sản xuất, chỉ số giá nhập khẩu sẽ ảnh hưởng đến chỉ số giá sản xuất và gián tiếp tác động đến chỉ số giá tiêu dùng.

II. Các Yếu Tố Vĩ Mô Ảnh Hưởng Truyền Dẫn Tỷ Giá Phân Tích Chi Tiết

Độ lớn của mức truyền dẫn tỷ giá hối đoái chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố vĩ mô. Môi trường lạm phát là một yếu tố quan trọng. Các quốc gia có lạm phát thấp thường có mức truyền dẫn tỷ giá hối đoái thấp hơn, và ngược lại. Mức độ phụ thuộc vào hàng nhập khẩu cũng đóng vai trò quan trọng. Quốc gia nào càng phụ thuộc vào hàng nhập khẩu thì mức truyền dẫn tỷ giá hối đoái càng lớn. Ngoài ra, độ tự do hóa thương mại cũng ảnh hưởng đến mức độ tác động của biến động tỷ giá hối đoái đến chỉ số giá tiêu dùng thông qua tác động đến chỉ số giá nhập khẩu.

2.1. Tác Động Của Lạm Phát Đến Mức Truyền Dẫn Tỷ Giá Hối Đoái

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng mức truyền dẫn tỷ giá hối đoái thấp ở các quốc gia có môi trường lạm phát thấp và ngược lại. Tại các nước có lạm phát cao, tỷ giá hối đoái danh nghĩa dễ biến động, các công ty có nhiều lý do để tăng giá bán sản phẩm. Hơn nữa, người tiêu dùng cũng dễ chấp nhận việc tăng giá hơn trong môi trường lạm phát cao.

2.2. Mức Độ Phụ Thuộc Nhập Khẩu Ảnh Hưởng Đến Truyền Dẫn Tỷ Giá

Mức độ phụ thuộc vào hàng nhập khẩu của một quốc gia (được đo bằng tỷ lệ giá trị nhập khẩu/GDP) có ảnh hưởng lớn đến mức truyền dẫn tỷ giá hối đoái. Nếu một quốc gia có mức phụ thuộc hàng hóa nhập khẩu càng cao thì mức truyền dẫn tỷ giá hối đoái tại quốc gia đó càng lớn. Điều này đã được khẳng định qua nhiều nghiên cứu kinh tế.

2.3. Tự Do Hóa Thương Mại Tác Động Đến Chỉ Số Giá Tiêu Dùng

Độ tự do hóa thương mại của một nước càng lớn thì mức biến động tỷ giá hối đoái càng tác động mạnh đến chỉ số giá tiêu dùng thông qua tác động của nó đến chỉ số giá nhập khẩu. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa mức truyền dẫn tỷ giá hối đoái đến chỉ số giá tiêu dùng và độ tự do hóa thương mại có thể biến động cùng chiều hoặc ngược chiều.

III. Tại Sao Hiểu Truyền Dẫn Tỷ Giá Hối Đoái Lại Quan Trọng

Hiểu rõ độ lớn, thời gian ảnh hưởng và các nhân tố ảnh hưởng đến mức truyền dẫn tỷ giá hối đoái là rất quan trọng. Điều này giúp nhà hoạch định chính sách đưa ra các quyết định thích hợp về độ lớn của mức điều chỉnh tỷ giá hối đoái, thời gian điều chỉnh để đảm bảo ổn định xã hội và đạt hiệu quả cao đối với các mục tiêu mà việc phá giá hướng đến. Độ lớn của mức truyền dẫn tỷ giá hối đoái tại mỗi quốc gia cho biết mức tác động của biến động tỷ giá hối đoái đến tỷ lệ lạm phát.

3.1. Ứng Dụng Trong Hoạch Định Chính Sách Tỷ Giá Hối Đoái

Hiểu được độ lớn, thời gian ảnh hưởng và các nhân tố ảnh hưởng đến mức truyền dẫn tỷ giá hối đoái rất quan trọng. Nhà hoạch định chính sách khi hiểu được các vấn đề này sẽ có thể đưa ra các quyết định thích hợp về: độ lớn của mức điều chỉnh tỷ giá hối đoái, thời gian đưa ra quyết định điều chỉnh để đảm bảo sự ổn định xã hội và đạt hiệu quả cao đối với các mục tiêu mà việc phá giá muốn hướng đến.

3.2. Dự Báo Lạm Phát Vai Trò Của Truyền Dẫn Tỷ Giá Hối Đoái

Độ lớn của mức truyền dẫn tỷ giá hối đoái tại mỗi quốc gia có thể cho ta biết được mức tác động của biến động tỷ giá hối đoái đến tỷ lệ lạm phát tại quốc gia đó, nghĩa là mức độ và thời gian ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến các chỉ số giá là rất quan trọng cho việc dự đoán tỷ lệ lạm phát.

IV. Phân Tích Thực Nghiệm Truyền Dẫn Tỷ Giá Hối Đoái Tại Việt Nam

Luận văn này là nghiên cứu định lượng về sự ảnh hưởng của biến động tỷ giá hối đoái đến chuỗi ba chỉ số giá - chỉ số giá nhập khẩu, chỉ số giá sản xuất và chỉ số giá tiêu dùng tại Việt Nam. Nghiên cứu sử dụng mô hình VAR và ứng dụng chức năng hàm phản ứng IRF, phân rã phương sai để đo lường và phân tích sự truyền dẫn tỷ giá hối đoái đến các chỉ số giá. Đồng thời, thông qua chức năng phân rã phương sai, tác giả phân tích vai trò của các yếu tố vĩ mô ảnh hưởng đến lạm phát tại Việt Nam.

4.1. Mô Hình VAR Công Cụ Phân Tích Kinh Tế Lượng

Trong nghiên cứu này, tác giả sử dụng mô hình VAR – (Vector autoregression model) và ứng dụng chức năng hàm phản ứng IRF (Impulse Response Function), phân rã phương sai (Variance decomposition) để đo lường và phân tích sự truyền dẫn tỷ giá hối đoái đến các chỉ số giá; đồng thời thông qua chức năng phân rã phương sai, tác giả phân tích vai trò của các yếu tố vĩ mô ảnh hưởng đến lạm phát tại Việt Nam.

4.2. Dữ Liệu Nghiên Cứu Giai Đoạn 2001 2011

Trong luận văn tác giả đã sử dụng số liệu thống kê từ các nguồn dữ liệu: Tổng cục thống kê (GSO), Quỹ Tiền tệ quốc (IMF), Ngân hàng Thế giới (WB) trong khoảng thời gian từ năm 2001 đến 2011.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Tác Động Của Tỷ Giá Đến Chỉ Số Giá

Kết quả nghiên cứu cho thấy chỉ số giá sản xuất là một trong những yếu tố quan trọng làm gia tăng lạm phát tại Việt Nam trong giai đoạn Q1.2001-Q2.2011. Điều này nhấn mạnh vai trò của chi phí sản xuất trong việc hình thành lạm phát. Biến động tỷ giá hối đoái tác động đến chi phí sản xuất thông qua giá nguyên vật liệu nhập khẩu, từ đó ảnh hưởng đến chỉ số giá sản xuất và cuối cùng là chỉ số giá tiêu dùng.

5.1. Vai Trò Của Chỉ Số Giá Sản Xuất Trong Lạm Phát

Từ kết quả mô hình, luận văn đã chứng minh rằng chỉ số giá sản xuất là một trong những yếu tố quan trọng làm gia tăng lạm phát tại Việt Nam, giai đoạn Q1.2001-Q2.2011.

5.2. Cơ Chế Tác Động Của Tỷ Giá Đến Lạm Phát Thông Qua PPI

Biến động tỷ giá hối đoái tác động đến chi phí sản xuất thông qua giá nguyên vật liệu nhập khẩu, từ đó ảnh hưởng đến chỉ số giá sản xuất và cuối cùng là chỉ số giá tiêu dùng.

VI. Hàm Ý Chính Sách Điều Hành Tỷ Giá Ổn Định Lạm Phát

Nghiên cứu này cung cấp hàm ý quan trọng cho việc điều hành tỷ giá hối đoái và ổn định lạm phát tại Việt Nam. Chính sách cần tập trung vào kiểm soát lạm phát kỳ vọng, ổn định tỷ giá hối đoái, và giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu. Đồng thời, cần có các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất để hạn chế tác động của biến động tỷ giá hối đoái đến chỉ số giá sản xuất.

6.1. Kiểm Soát Lạm Phát Kỳ Vọng Yếu Tố Then Chốt

Chính sách cần tập trung vào kiểm soát lạm phát kỳ vọng, ổn định tỷ giá hối đoái, và giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu.

6.2. Hỗ Trợ Doanh Nghiệp Giảm Chi Phí Sản Xuất

Cần có các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất để hạn chế tác động của biến động tỷ giá hối đoái đến chỉ số giá sản xuất.

Truyền Dẫn Tỷ Giá Hối Đoái và Chỉ Số Giá Tại Việt Nam Giai Đoạn 2001-2011