I. Giới thiệu về lợn bản địa miền Bắc Việt Nam
Lợn nhà là loài vật có mối liên hệ lâu đời với con người, là một chi động vật móng guốc có nguồn gốc ở đại lục Á - Âu. Ngành chăn nuôi lợn phát triển với những xu hướng cải tạo năng suất, chất lượng của vật nuôi. Nhiều giống lợn được nhập nội để cải tiến các giống lợn địa phương, cùng với việc khai thác theo kiểu tận diệt đã tạo ra không ít áp lực đối với vấn đề bảo tồn giống lợn. Hiện nay, có xu hướng quay lại chăn nuôi các giống lợn bản địa vì các ưu điểm nổi trội như thịt ngon, ít bệnh tật, khả năng thích nghi cao, giá trị kinh tế lớn. Việt Nam có khoảng 26 giống lợn bản địa, trong số đó có những giống thuộc Danh mục nguồn gen vật nuôi quý hiếm cần được bảo tồn. Việc nghiên cứu di truyền lợn bản địa không chỉ giúp bảo tồn nguồn gen mà còn góp phần vào phát triển bền vững ngành chăn nuôi.
II. Phân tích trình tự gen ty thể của các giống lợn
Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định và phân tích hoàn chỉnh trình tự hệ gen ty thể của 6 giống lợn bản địa tại miền Bắc Việt Nam, bao gồm lợn Ỉ, lợn Móng Cái, lợn Mường Lay, lợn Hương, lợn Mường Khương và lợn Hạ Lang. Mục tiêu nghiên cứu là thu thập dữ liệu hoàn chỉnh hệ gen ty thể của các giống lợn này, đăng ký trên Ngân hàng gen. Việc xác định được thành phần, cấu trúc hệ gen ty thể, so sánh sự sai khác trình tự, và xác định đặc điểm di truyền đặc trưng của các giống lợn này sẽ đóng góp vào cơ sở dữ liệu phục vụ công tác nhận dạng và bảo tồn. Đặc biệt, nghiên cứu sẽ giúp xác định mối quan hệ về di truyền, nhận định nguồn gốc, phát sinh chủng loại của các giống lợn bản địa Việt Nam.
III. Giá trị và ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu
Luận án có ý nghĩa thực tiễn trong việc xác định nguồn gốc di truyền của 6 giống lợn bản địa sử dụng trong nghiên cứu. Kết quả của luận án là nguồn dữ liệu quan trọng trong các nghiên cứu về phát sinh chủng loại, tiến hóa phân tử, cũng như các nghiên cứu khác nhằm nhận diện, đánh giá và sử dụng giống lợn bản địa Việt Nam. Các bài báo đăng tải trên các tạp chí khoa học - công nghệ quốc tế và trong nước cùng với các trình tự hệ gen công bố trên Ngân hàng Gen (GenBank - NCBI) là những tư liệu có giá trị tham khảo trong nghiên cứu và giảng dạy. Những kết quả của nghiên cứu đã đóng góp vào thư viện nguồn gen của một số giống bản địa trong ngân hàng gen quốc gia và quốc tế, tạo tiền đề cho phát triển các nghiên cứu tiếp theo trên các giống lợn bản địa, cũng như các giống vật nuôi khác của Việt Nam.