Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển và cạnh tranh gay gắt, việc tổ chức hoạt động phân tích tài chính doanh nghiệp trở nên cấp thiết nhằm giúp các doanh nghiệp nắm bắt chính xác tình hình tài chính, từ đó đưa ra các quyết định quản lý hiệu quả. Tốc độ tăng trưởng GDP giai đoạn 2011-2015 đạt khoảng 5,91%/năm, thấp hơn mục tiêu đề ra, trong khi kế hoạch giai đoạn 2016-2021 đặt mục tiêu tăng trưởng 6,5%-7%/năm. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp trong việc duy trì và phát triển bền vững. Luận văn tập trung nghiên cứu tổ chức hoạt động phân tích tài chính tại Chi nhánh Đầu tư phát triển Hạ tầng - Tổng công ty xây dựng Lũng Lô trong giai đoạn 2013-2015, nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và phát triển doanh nghiệp.

Mục tiêu nghiên cứu cụ thể bao gồm: phân tích thực trạng tổ chức hoạt động phân tích tài chính tại Chi nhánh, đánh giá tình hình tài chính, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác phân tích tài chính, cải thiện tình hình tài chính và hỗ trợ quá trình ra quyết định quản lý. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động phân tích tài chính trong giai đoạn 2013-2015 tại Chi nhánh Đầu tư phát triển Hạ tầng thuộc Tổng công ty xây dựng Lũng Lô, một doanh nghiệp kinh tế quốc phòng với nhiều ngành nghề kinh doanh đa dạng như xây dựng công trình dân dụng, khai thác khoáng sản, tư vấn kỹ thuật và kinh doanh bất động sản.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện tổ chức hoạt động phân tích tài chính tại doanh nghiệp, giúp nâng cao năng lực quản lý tài chính, đảm bảo sự phát triển bền vững và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường. Đồng thời, kết quả nghiên cứu cũng hỗ trợ các nhà quản trị, nhà đầu tư và các bên liên quan trong việc đánh giá chính xác tình hình tài chính và đưa ra các quyết định phù hợp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình phân tích tài chính doanh nghiệp, trong đó nổi bật là ba phương pháp phân tích chủ yếu: phương pháp so sánh, phương pháp tỷ số tài chính và phương pháp Dupont.

  • Phương pháp so sánh giúp đánh giá sự biến động tài chính qua các kỳ, so sánh với kế hoạch hoặc với các doanh nghiệp cùng ngành để nhận diện xu hướng và vị thế tài chính.
  • Phương pháp tỷ số tài chính phân tích các nhóm chỉ tiêu về khả năng thanh toán, khả năng hoạt động, khả năng cân đối vốn và khả năng sinh lời, từ đó đánh giá toàn diện tình hình tài chính doanh nghiệp.
  • Phương pháp Dupont phân tích mối quan hệ nhân quả giữa các chỉ tiêu tài chính như ROA (tỷ suất sinh lợi trên tổng tài sản) và ROE (tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu), giúp xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm: bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài chính, vốn lưu động thường xuyên, nhu cầu vốn lưu động, các chỉ tiêu tài chính trung gian và cuối cùng, cũng như các nhân tố chủ quan và khách quan ảnh hưởng đến công tác phân tích tài chính.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính của nghiên cứu là các báo cáo tài chính đã qua kiểm toán của Chi nhánh Đầu tư phát triển Hạ tầng - Tổng công ty xây dựng Lũng Lô trong giai đoạn 2013-2015, bao gồm bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và thuyết minh báo cáo tài chính. Ngoài ra, dữ liệu còn được bổ sung từ kế hoạch sản xuất kinh doanh, dự án đầu tư và các mệnh lệnh nhiệm vụ của Ban giám đốc Tổng công ty.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn toàn bộ dữ liệu tài chính của Chi nhánh trong giai đoạn nghiên cứu nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng cách sử dụng các kỹ thuật phân tích tài chính truyền thống kết hợp với phần mềm Excel để tính toán các chỉ tiêu tài chính, lập bảng biểu và xử lý số liệu.

Timeline nghiên cứu kéo dài trong khoảng thời gian từ năm 2013 đến 2015, phù hợp với mục tiêu đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp cải thiện công tác phân tích tài chính tại Chi nhánh. Quá trình nghiên cứu bao gồm các bước: thu thập dữ liệu, xử lý và phân tích số liệu, đánh giá kết quả, thảo luận và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng tổ chức hoạt động phân tích tài chính còn hạn chế: Công tác phân tích tài chính tại Chi nhánh được thực hiện chủ yếu bởi nhân viên kế toán dưới sự giám sát của kế toán trưởng, chưa có bộ phận chuyên trách. Việc thu thập dữ liệu chủ yếu dựa trên báo cáo tài chính nội bộ, thiếu thông tin từ bên ngoài như dữ liệu kinh tế vĩ mô và thông tin ngành, làm hạn chế khả năng đánh giá toàn diện.

  2. Tình hình tài chính giai đoạn 2013-2015 có nhiều biến động: Tổng tài sản và vốn chủ sở hữu của Chi nhánh tăng trưởng ổn định, với tổng tài sản đạt khoảng 720 tỷ đồng vào năm 2020 theo kế hoạch. Doanh thu thuần tăng trưởng bình quân 5%-10%/năm, phù hợp với mục tiêu chiến lược. Tuy nhiên, khả năng thanh toán ngắn hạn có lúc chưa đạt mức tối ưu, với hệ số khả năng thanh toán ngắn hạn dao động quanh mức 1,5-1,8, thấp hơn mức khuyến nghị ≥ 2 để đảm bảo an toàn tài chính.

  3. Hiệu quả sử dụng vốn và sinh lời có dấu hiệu cải thiện nhưng chưa đồng đều: Tỷ suất lợi nhuận ròng và ROA có xu hướng tăng nhẹ qua các năm, tuy nhiên ROE vẫn còn thấp so với mức trung bình ngành, cho thấy hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu chưa tối ưu. Phân tích theo mô hình Dupont cho thấy nguyên nhân chính là do hiệu suất sử dụng tổng tài sản và tỷ suất lợi nhuận ròng chưa đạt mức cao.

  4. Cơ cấu nguồn vốn và tài sản chưa hợp lý hoàn toàn: Vốn lưu động thường xuyên có lúc âm, cho thấy nguồn vốn dài hạn chưa đủ để tài trợ cho tài sản dài hạn, gây áp lực lên khả năng thanh toán và cân đối vốn. Nhu cầu vốn lưu động thường xuyên dương, phản ánh tồn kho và các khoản phải thu lớn hơn nợ ngắn hạn, làm tăng rủi ro tài chính.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ việc tổ chức phân tích tài chính chưa chuyên nghiệp, thiếu sự đầu tư về nhân lực và công nghệ, cũng như chưa khai thác đầy đủ các nguồn thông tin bên ngoài. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng và các doanh nghiệp cùng quy mô, Chi nhánh còn thiếu sự đồng bộ trong quy trình phân tích và chưa áp dụng hiệu quả các công cụ phân tích hiện đại.

Việc khả năng thanh toán ngắn hạn chưa đạt mức tối ưu có thể do Chi nhánh chưa kiểm soát tốt công nợ và hàng tồn kho, dẫn đến áp lực về dòng tiền. Hiệu quả sử dụng vốn chưa cao phản ánh sự cần thiết phải nâng cao năng lực quản lý tài chính và tối ưu hóa cơ cấu vốn. Kết quả phân tích tài chính được trình bày qua các bảng biểu về biến động tài sản, nguồn vốn, các chỉ tiêu tài chính trung gian và cuối cùng, giúp minh họa rõ nét các xu hướng và vấn đề tài chính của Chi nhánh.

Những phát hiện này khẳng định tầm quan trọng của việc hoàn thiện tổ chức hoạt động phân tích tài chính nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, đảm bảo sự phát triển bền vững của Chi nhánh trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng bộ phận phân tích tài chính chuyên trách: Thành lập phòng phân tích tài chính độc lập, có đội ngũ nhân sự chuyên môn cao, chịu trách nhiệm thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu tài chính một cách hệ thống và chuyên nghiệp. Mục tiêu nâng cao chất lượng phân tích trong vòng 1 năm, do Ban giám đốc Chi nhánh chủ trì thực hiện.

  2. Áp dụng công nghệ thông tin hiện đại trong phân tích tài chính: Sử dụng phần mềm chuyên dụng để tự động hóa việc thu thập và xử lý dữ liệu, giảm thiểu sai sót và tăng tốc độ phân tích. Thời gian triển khai trong 6 tháng, phối hợp với phòng công nghệ thông tin và bộ phận kế toán.

  3. Mở rộng nguồn dữ liệu phân tích, tích hợp thông tin kinh tế vĩ mô và ngành: Thu thập và cập nhật thường xuyên các thông tin từ bên ngoài như chỉ số kinh tế, báo cáo ngành, thông tin đối thủ cạnh tranh để có cái nhìn toàn diện hơn về môi trường kinh doanh. Thực hiện liên tục, do phòng phân tích tài chính phối hợp với các đơn vị liên quan.

  4. Hoàn thiện quy trình và tiêu chuẩn phân tích tài chính: Xây dựng quy trình chuẩn, hệ thống chỉ tiêu tài chính tham chiếu phù hợp với đặc thù ngành xây dựng và quy mô Chi nhánh, đảm bảo tính khoa học và khả thi. Thời gian hoàn thiện trong 1 năm, do phòng phân tích tài chính chủ trì.

  5. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cho cán bộ phân tích tài chính: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về phân tích tài chính, cập nhật kiến thức mới và kỹ năng sử dụng công cụ phân tích hiện đại. Thực hiện định kỳ hàng năm, do Ban nhân sự phối hợp với phòng phân tích tài chính.

Các giải pháp trên nhằm mục tiêu nâng cao hiệu quả phân tích tài chính, cải thiện khả năng thanh toán, tối ưu hóa cơ cấu vốn và tăng cường hiệu quả sử dụng tài sản, góp phần đạt được mục tiêu tăng trưởng doanh thu 5%-10%/năm và thu nhập bình quân 7 triệu đồng/người/tháng trong giai đoạn 2016-2020.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý tài chính doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ về tổ chức và phương pháp phân tích tài chính, từ đó nâng cao năng lực quản lý tài chính, ra quyết định hiệu quả và phát triển bền vững.

  2. Nhân viên kế toán và phân tích tài chính: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về các phương pháp phân tích tài chính, kỹ thuật xử lý số liệu và xây dựng báo cáo phân tích, hỗ trợ nâng cao chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp.

  3. Nhà đầu tư và các bên liên quan: Giúp đánh giá chính xác tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, từ đó đưa ra quyết định đầu tư, tài trợ phù hợp và giảm thiểu rủi ro.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kinh tế, tài chính: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết và thực tiễn phân tích tài chính doanh nghiệp trong ngành xây dựng, hỗ trợ nghiên cứu và học tập chuyên sâu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao phân tích tài chính lại quan trọng đối với doanh nghiệp xây dựng?
    Phân tích tài chính giúp doanh nghiệp đánh giá tình hình tài chính, khả năng thanh toán, hiệu quả sử dụng vốn và tài sản, từ đó đưa ra các quyết định quản lý phù hợp nhằm tăng trưởng bền vững và cạnh tranh hiệu quả trên thị trường.

  2. Phương pháp phân tích tài chính nào được sử dụng phổ biến nhất?
    Ba phương pháp chính là phương pháp so sánh, phương pháp tỷ số tài chính và phương pháp Dupont. Mỗi phương pháp có ưu điểm riêng, giúp đánh giá các khía cạnh khác nhau của tình hình tài chính doanh nghiệp.

  3. Làm thế nào để cải thiện khả năng thanh toán ngắn hạn của doanh nghiệp?
    Doanh nghiệp cần kiểm soát tốt công nợ phải thu, giảm tồn kho không cần thiết, tăng cường huy động vốn ngắn hạn hợp lý và tối ưu hóa dòng tiền để đảm bảo khả năng thanh toán các khoản nợ đến hạn.

  4. Tại sao cần mở rộng nguồn dữ liệu phân tích tài chính?
    Thông tin từ bên ngoài như dữ liệu kinh tế vĩ mô, báo cáo ngành và đối thủ cạnh tranh giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về môi trường kinh doanh, từ đó đưa ra các phân tích chính xác và quyết định chiến lược phù hợp.

  5. Làm thế nào để xây dựng hệ thống chỉ tiêu tài chính tham chiếu cho doanh nghiệp?
    Doanh nghiệp cần nghiên cứu các chỉ tiêu trung bình ngành, đặc thù ngành nghề và quy mô hoạt động, kết hợp với phân tích nội bộ để xây dựng hệ thống chỉ tiêu phù hợp, làm cơ sở so sánh và đánh giá hiệu quả tài chính.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích thực trạng tổ chức hoạt động phân tích tài chính tại Chi nhánh Đầu tư phát triển Hạ tầng - Tổng công ty xây dựng Lũng Lô trong giai đoạn 2013-2015, chỉ ra những hạn chế và tiềm năng cải thiện.
  • Áp dụng các phương pháp phân tích tài chính hiện đại như phương pháp so sánh, tỷ số tài chính và Dupont giúp đánh giá toàn diện tình hình tài chính và hiệu quả kinh doanh.
  • Kết quả nghiên cứu cho thấy cần nâng cao năng lực tổ chức phân tích tài chính, mở rộng nguồn dữ liệu và hoàn thiện quy trình phân tích để đáp ứng yêu cầu quản lý trong bối cảnh cạnh tranh.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm xây dựng bộ phận phân tích chuyên trách, ứng dụng công nghệ, đào tạo nhân lực và hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu tài chính.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp nhằm nâng cao năng lực quản lý tài chính và phát triển bền vững doanh nghiệp.

Mời các nhà quản lý, chuyên gia tài chính và các bên liên quan áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả hoạt động tài chính và phát triển doanh nghiệp trong tương lai.