I. Tổng Quan Phạm Quỳnh và Tạp Chí Nam Phong Di Sản Văn Học
Phạm Quỳnh, chủ bút Tạp chí Nam Phong, đóng vai trò quan trọng trong việc định hình văn học Việt Nam giai đoạn giao thời. Tạp chí này, ra đời từ năm 1917 đến 1934, là một nguồn tư liệu quý báu, phản ánh sự chuyển giao từ văn học truyền thống sang hiện đại. Luận văn này tập trung khảo sát thái độ của Phạm Quỳnh đối với văn học trung đại, một thái độ vừa ca ngợi, vừa phê phán, thể hiện rõ nét đặc trưng của thời kỳ giao thời. Sự nghiệp văn học của Phạm Quỳnh rất đa dạng: dịch thuật, sáng tác, nghiên cứu, lý luận, phê bình văn học. Ông được xem là cây bút tham gia, đặt nền móng cho quá trình hiện đại hóa văn học dân tộc. Ông là một trí thức Tây học, có vốn hiểu biết về Hán học.
1.1. Bối Cảnh Ra Đời và Tầm Ảnh Hưởng của Nam Phong Tạp Chí
So với các tạp chí cùng thời, Nam Phong có thời gian tồn tại lâu bền nhất và số lượng phát hành lớn nhất, chứng tỏ sức sống và giá trị đóng góp cho văn học nước nhà. Tạp chí này không chỉ giới thiệu các tác phẩm phương Tây mà còn công bố các sáng tác mới của người Việt Nam, đồng thời duy trì một bộ phận văn học trung đại. Nam Phong tạp chí có nhiều nội dung phong phú như: giới thiệu các tác phẩm phương Tây (dịch thơ, đăng tiểu thuyết,…), công bố các sáng tác mới của thời kỳ Nam Phong, của người Việt Nam,… song luận văn của chúng tôi chỉ giới hạn nghiên cứu bộ phận văn học trung đại.
1.2. Phạm Quỳnh Đại Diện Tiêu Biểu của Văn Chương Giao Thời
Phạm Quỳnh là một hiện tượng văn học tiêu biểu cho giai đoạn giao thời, với sự nghiệp đa dạng và phong phú. Ông được xem là người đặt nền móng cho quá trình hiện đại hóa văn học dân tộc, đồng thời là một trí thức Tây học am hiểu Hán học. Nghiên cứu trường hợp Phạm Quỳnh với tư cách là một đại diện tiêu biểu của văn chương buổi giao thời không thể không nhắc đến Nam Phong tạp chí. Có thể nói so với các Tạp chí, báo cùng thời (Đông Dương Tạp chí, Tri Tân, Phong hóa, Ngày nay,…) Nam Phong có thời gian tồn tại lâu bền nhất trong 17 năm từ 1917-1934 và có số lượng báo phát hành nhiều nhất 210 số.
II. Vấn Đề Mâu Thuẫn Trong Quan Điểm Văn Học của Phạm Quỳnh
Phạm Quỳnh thể hiện một thái độ nước đôi đối với văn học trung đại, vừa ca ngợi truyền thống, vừa muốn đổi mới theo hướng phương Tây. Sự mâu thuẫn này phản ánh đặc trưng của văn học buổi giao thời, khi quá trình hiện đại hóa diễn ra không đồng đều và chứa đựng nhiều yếu tố khách quan, chủ quan. Chính vì giới thiệu cái mới, kêu gọi đổi mới nên nhiều khi Phạm Quỳnh lại có ý phê phán, phê bình văn học trung đại. Do quan tâm hiện đại hóa văn học nên thái độ nước đôi của ông nhiều khi tồn tại những mâu thuẫn. Những ý kiến trái chiều, nước đôi này góp phần phản ánh đặc trưng của văn học buổi giao thời.
2.1. Phê Phán Thơ Đường Luật và Thái Độ Với Tản Đà
Trong khi phê phán thơ Đường luật là gò bó, mất đi sự tự nhiên, Phạm Quỳnh lại không hoàn toàn tán đồng sự táo bạo của Tản Đà trong việc tự biểu hiện. Điều này cho thấy sự đan xen giữa quan niệm mới và cũ trong tư tưởng của ông. Song, khi nhìn nhận về Tản Đà - người tiên phong trong việc sử dụng chữ quốc ngữ, làm phong phú quốc văn và phá cách thơ cũ, là tác giả dám bộ lộ hết mình trong văn chương thì ông chủ báo Nam Phong lại chê Tản Đà: “Người ta, phi người cuồng, không ai dám trần truồng mà đi ngoài phố. Nhà làm sách cũng vậy, không ai đem thân thể mình mà làm chuyện cho người đời xem.” Rõ ràng, Phạm Quỳnh không tán đồng sự táo bạo trong việc tự biểu hiện của Tản Đà.
2.2. Sự Giao Thoa Giữa Quan Điểm Cũ và Mới Trong Tư Tưởng Phạm Quỳnh
Bản thân tư tưởng của Phạm Quỳnh đã có sự đan xen giữa quan niệm mới và cũ, thể hiện rõ nét trong các bài viết trên Nam Phong. Điều này phản ánh sự phức tạp của quá trình hiện đại hóa văn học Việt Nam đầu thế kỷ XX. Vậy là bản thân tư tưởng chủ bút Nam Phong đã có sự đan xen giữa quan niệm mới và cũ.3 Nam Phong tạp chí Nghiên cứu trường hợp Phạm Quỳnh với tư cách là một đại diện tiêu biểu của văn chương buổi giao thời không thể không nhắc đến Nam Phong tạp chí.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Di Sản Văn Học Trung Đại Trên Nam Phong
Luận văn tập trung vào việc phục dựng lại những bài đăng của Phạm Quỳnh trên Nam Phong, nhằm chỉ ra những đóng góp của tạp chí trong việc bảo tồn văn học trung đại. Đồng thời, nghiên cứu thái độ và quan điểm của Phạm Quỳnh đối với văn học trung đại, từ đó đánh giá vai trò của ông trong quá trình hiện đại hóa văn học Việt Nam. Với ý thức tiếp cận Phạm Quỳnh và Tạp chí Nam Phong như một đại diện tiêu biểu cho văn học những năm đầu thế kỷ XX, chúng tôi mong muốn qua khảo sát mảng giới thiệu, đăng tải về văn học trung đại có thể đưa ra những nhận định chung về đặc điểm, diện mạo của văn học giai đoạn này.
3.1. Phục Dựng Các Bài Đăng Về Văn Học Trung Đại
Mục tiêu là phục dựng lại những bài đăng do chủ bút Phạm Quỳnh đăng tải trên Nam Phong tạp chí, nhằm chỉ ra những việc mà Nam phong đã làm, nhằm bảo tồn vốn cổ, đặc trưng văn học trung đại Việt Nam, từ đó góp phần bổ sung bức tranh báo chí, văn học Việt Nam ở 30 năm đầu thế kỷ XX.
3.2. Đánh Giá Thái Độ và Quan Điểm của Phạm Quỳnh
Nghiên cứu Phạm Quỳnh với tư cách nhà trước tác với văn học trung đại, chỉ ra không chỉ những đóng góp trong công cuộc hiện đại hóa văn học mà còn thấy được rõ thái độ, tính chất nước đôi: một mặt bảo tồn vốn cổ mặt khác lại chủ trương hiện đại trên Nam Phong tạp chí nói riêng và văn học Việt Nam xét chung.
IV. Ứng Dụng Vai Trò của Nam Phong Trong Lịch Sử Văn Học Việt Nam
Nghiên cứu về Nam Phong giúp bạn đọc có cái nhìn khách quan hơn về diện mạo văn học Việt Nam giai đoạn giao thời. Những đóng góp của Phạm Quỳnh và Nam Phong là gạch nối giữa văn chương truyền thống và là bước đệm, tạo đà phát triển cho văn học giai đoạn sau. Có thể nói đây là thời điểm nhạy cảm, ranh giới giữa cái cũ – mới chưa phân tách rạch ròi. Nghiên cứu về văn học giai đoạn này có nhiều công trình của nhiều tác giả song mới chỉ dừng lại ở những khía cạnh nhất định chứ chưa có nghiên cứu đặt vấn đề từ di sản có tính giao thời, hai mặt của Phạm Quỳnh.
4.1. Nam Phong Gạch Nối Giữa Truyền Thống và Hiện Đại
Những đóng góp của Phạm Quỳnh và Nam Phong là gạch nối giữa văn chương truyền thống và là bước đệm, tạo đà phát triển cho văn học giai đoạn sau. Văn học Việt Nam giai đoạn 1900-1930 là giai đoạn nền văn học mới còn ở giai đoạn phôi thai, trứng nước và văn học cũ vẫn còn hiện diện, được gọi là giao thời.
4.2. Cái Nhìn Khách Quan Về Văn Học Giai Đoạn Giao Thời
Nghiên cứu về Nam Phong giúp bạn đọc có cái nhìn khách quan hơn về diện mạo văn học Việt Nam giai đoạn giao thời. Nhất là ở miền Bắc, nơi sẽ diễn ra quá trình kết tinh của tiến trình hiện đại hóa văn học, những thành tựu mới trong văn xuôi hư cấu mới chỉ đóng khung trong một vài thể loại.
V. Kết Luận Di Sản và Giá Trị của Phạm Quỳnh và Nam Phong
Phạm Quỳnh và Tạp chí Nam Phong để lại một di sản văn học phong phú và đa dạng, đóng góp quan trọng vào quá trình hiện đại hóa văn học Việt Nam. Nghiên cứu về Phạm Quỳnh và Nam Phong giúp chúng ta hiểu rõ hơn về giai đoạn giao thời đầy biến động của văn học Việt Nam đầu thế kỷ XX. Với ý thức tiếp cận Phạm Quỳnh và Tạp chí Nam Phong như một đại diện tiêu biểu cho văn học những năm đầu thế kỷ XX, chúng tôi mong muốn qua khảo sát mảng giới thiệu, đăng tải về văn học trung đại có thể đưa ra những nhận định chung về đặc điểm, diện mạo của văn học giai đoạn này.
5.1. Đánh Giá Tổng Quan Về Đóng Góp của Nam Phong
Những đóng góp của Phạm Quỳnh và Nam Phong là gạch nối giữa văn chương truyền thống và là bước đệm, tạo đà phát triển cho văn học giai đoạn sau. Có thể nói đây là thời điểm nhạy cảm, ranh giới giữa cái cũ – mới chưa phân tách rạch ròi.
5.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Văn Học Giao Thời
Nghiên cứu về Nam Phong mở ra nhiều hướng nghiên cứu tiếp theo về văn học giai đoạn giao thời, đặc biệt là về sự ảnh hưởng của văn hóa phương Tây và sự giao thoa giữa các giá trị truyền thống và hiện đại. Nghiên cứu về văn học giai đoạn này có nhiều công trình của nhiều tác giả song mới chỉ dừng lại ở những khía cạnh nhất định chứ chưa có nghiên cứu đặt vấn đề từ di sản có tính giao thời, hai mặt của Phạm Quỳnh.
