I. Tính cấp thiết của nghiên cứu đề tài
Xét xử vụ án hành chính đã trở thành một phương thức giải quyết tranh chấp hành chính quan trọng tại Việt Nam. Tuy nhiên, thực tế cho thấy vẫn còn nhiều khó khăn trong việc áp dụng pháp luật, dẫn đến việc nhiều bản án và quyết định bị huỷ, sửa đổi do nguyên nhân chủ quan. Điều này ảnh hưởng đến tính độc lập và khách quan trong xét xử, làm giảm lòng tin của người dân vào hệ thống tư pháp. Cải cách tư pháp đã chỉ ra rằng việc nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan tư pháp, đặc biệt là trong lĩnh vực xét xử hành chính, là cần thiết. Tại huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ, tình hình khiếu kiện hành chính đang gia tăng, yêu cầu một phương thức giải quyết hiệu quả hơn. Việc nghiên cứu nguyên tắc bảo đảm tranh tụng trong xét xử hành chính không chỉ có ý nghĩa lý luận mà còn thực tiễn, nhằm nâng cao chất lượng xét xử và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân.
II. Tình hình nghiên cứu đề tài
Nghiên cứu về nguyên tắc tranh tụng trong xét xử hành chính còn hạn chế, đặc biệt là so với các lĩnh vực khác như hình sự hay dân sự. Một số công trình đã đề cập đến vấn đề này nhưng chủ yếu tập trung vào lý luận và thực tiễn trong tố tụng hình sự và dân sự. Những nghiên cứu này đã chỉ ra rằng việc bảo đảm nguyên tắc tranh tụng có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng xét xử. Tuy nhiên, chưa có nhiều công trình đi sâu vào thực tiễn xét xử hành chính, dẫn đến việc thiếu hụt thông tin và cơ sở lý luận cho việc áp dụng nguyên tắc này trong thực tiễn. Do đó, nghiên cứu này không chỉ đóng góp vào lý luận mà còn cung cấp thông tin thực tiễn cần thiết cho việc cải cách tư pháp tại Việt Nam.
III. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích của nghiên cứu nhằm làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về bảo đảm nguyên tắc tranh tụng trong xét xử vụ án hành chính. Nghiên cứu sẽ phân tích các yêu cầu cải cách tư pháp trong bối cảnh hiện tại, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả và khả năng bảo đảm nguyên tắc tranh tụng. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm việc khảo sát lý luận về nguyên tắc tranh tụng, đánh giá thực tiễn tại huyện Đoan Hùng, và đề xuất các giải pháp cải thiện. Việc đạt được những mục tiêu này sẽ góp phần vào việc nâng cao chất lượng xét xử và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân trong lĩnh vực hành chính.
IV. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các vấn đề lý luận về bảo đảm nguyên tắc tranh tụng trong xét xử vụ án hành chính. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động xét xử vụ án hành chính tại huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn từ 2015 đến 2019. Nghiên cứu sẽ xem xét các vụ án hành chính cụ thể, phân tích thực tiễn xét xử và các yếu tố ảnh hưởng đến việc bảo đảm nguyên tắc tranh tụng. Phạm vi này cho phép tác giả thu thập dữ liệu thực tiễn và đưa ra những đánh giá khách quan về tình hình thực tế tại địa phương.
V. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật, cũng như các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về cải cách bộ máy nhà nước và tư pháp. Phương pháp nghiên cứu bao gồm việc kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, phân tích và tổng hợp, cũng như sử dụng các phương pháp thống kê và so sánh. Việc áp dụng các phương pháp này giúp tác giả có cái nhìn toàn diện về thực trạng bảo đảm nguyên tắc tranh tụng trong xét xử hành chính, từ đó đưa ra những kết luận và đề xuất hợp lý.
VI. Những điểm đóng góp mới của đề tài
Đề tài nghiên cứu này đóng góp một số điểm mới về mặt khoa học, đặc biệt trong việc xây dựng khái niệm và phân tích vai trò của bảo đảm nguyên tắc tranh tụng trong xét xử vụ án hành chính. Nghiên cứu sẽ chỉ ra những hạn chế trong thực tiễn và nguyên nhân dẫn đến những hạn chế này, từ đó đề xuất các quan điểm và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả bảo đảm nguyên tắc tranh tụng. Những đóng góp này không chỉ có giá trị lý luận mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc cải cách tư pháp và nâng cao chất lượng xét xử hành chính tại Việt Nam.
VII. Kết cấu của đề tài
Luận văn được chia thành ba chương chính. Chương 1 sẽ tập trung vào những vấn đề lý luận về nguyên tắc bảo đảm tranh tụng trong xét xử án hành chính, bao gồm khái niệm, đặc điểm và vai trò của nguyên tắc này. Chương 2 sẽ phân tích thực tiễn bảo đảm nguyên tắc tranh tụng tại Tòa án nhân dân huyện Đoan Hùng, đánh giá kết quả và những hạn chế trong hoạt động xét xử. Cuối cùng, Chương 3 sẽ đề xuất các quan điểm và giải pháp nhằm bảo đảm nguyên tắc tranh tụng trong xét xử hành chính, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động tư pháp tại địa phương.
