Nghiên Cứu Về Sử Dụng Mạng Xã Hội Có Vấn Đề Ở Người Trưởng Thành Trẻ Tuổi

• Tác giả: Nguyễn Hương Mỹ Hoa
• Người hướng dẫn: TS. Đào Thị Diệu Linh
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Tâm lý học
• Đề tài: Nghiên Cứu Về Vấn Đề Sử Dụng Mạng Xã Hội Ở Người Trưởng Thành Trẻ Tuổi
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. DANH MỤC
• 1.1. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• 1.2. DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
• 1.3. DANH MỤC MÔ HÌNH
• 2. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
• 3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 4. MẪU NGHIÊN CỨU
• 5. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
• 6. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
• 7. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
• 8. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
• 9. GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 10. CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 11. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ SỬ DỤNG MẠNG XÃ HỘI CÓ VẤN ĐỀ TRÊN THẾ GIỚI
• 11.1. Tổng quan nghiên cứu về sử dụng mạng xã hội có vấn đề và các yếu tố dự đoán
• 12. TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 12.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu
• 12.2. Tổ chức nghiên cứu
• 12.3. Các phương pháp nghiên cứu
• 12.4. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
• 12.5. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
• 12.6. Độ tin cậy các thang đo
• 12.7. Phương pháp phân tích dữ liệu bằng thống kê toán học
• 12.8. Tiểu kết chương 2
• 13. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 13.1. Thực trạng sử dụng mạng xã hội có vấn đề và các biến số trong nghiên cứu
• 13.2. Thống kê mô tả sử dụng mạng xã hội có vấn đề
• 13.3. Thống kê mô tả các biến số trong nghiên cứu
• 13.4. Sự khác biệt về việc sử dụng mạng xã hội có vấn đề trong các nhóm người trưởng thành trẻ tuổi khác nhau
• 13.5. Mối liên hệ giữa việc sử dụng mạng xã hội có vấn đề và các biến số liên quan
• 13.6. Các yếu tố dự đoán việc sử dụng mạng xã hội có vấn đề
• 13.7. Ảnh hưởng của việc sử dụng mạng xã hội có vấn đề đến sức khỏe tâm thần ở người trưởng thành trẻ tuổi
• 13.8. Bàn luận về kết quả nghiên cứu
• 13.9. Hạn chế của nghiên cứu
• 13.10. Tiểu kết chương 3
• 14. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• 1. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Sử Dụng Mạng Xã Hội Hiện Nay 55 Ký Tự

Trong thập kỷ qua, việc sử dụng mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người, đặc biệt là người trưởng thành trẻ tuổi. Theo Báo cáo thống kê kỹ thuật số toàn cầu năm 2024, hơn 5 tỷ người dùng mạng xã hội trên toàn thế giới, và tại Việt Nam, con số này là 72,7 triệu, chiếm 73,3% dân số. Sự phổ biến của mạng xã hội đi kèm với những lợi ích như tăng cường kết nối xã hội và hỗ trợ, nhưng cũng kéo theo những lo ngại về tác động tiềm ẩn, đặc biệt là sử dụng mạng xã hội có vấn đề (MXHCVĐ). Tỷ lệ MXHCVĐ ước tính từ 1,6% đến 34% trước đại dịch và khoảng 15% trong thời gian đại dịch. Người trưởng thành trẻ tuổi, thế hệ lớn lên trong kỷ nguyên số, đặc biệt dễ bị tổn thương do MXHCVĐ ảnh hưởng đến quá trình hình thành bản sắc và phát triển cá nhân. Do đó, cần thiết có các nghiên cứu chuyên sâu để hiểu rõ hơn về vấn đề này ở Việt Nam. Kết quả nghiên cứu sẽ góp phần xây dựng cơ sở lý luận về sử dụng mạng xã hội và tác động của nó đến sức khỏe tâm thần của người trưởng thành trẻ tuổi.

1.1. Lý Do Nghiên Cứu Về Mạng Xã Hội và Giới Trẻ

Nghiên cứu về sử dụng mạng xã hội ở người trưởng thành trẻ tuổi là cần thiết vì thế hệ này lớn lên cùng công nghệ số và dễ bị ảnh hưởng bởi các tác động của nó. Theo Shannon và cộng sự (2022), đây là thế hệ đầu tiên lớn lên trong một xã hội kỹ thuật số hóa cao, khiến họ đặc biệt dễ bị tổn thương. Villanti và Vogel nhấn mạnh rằng giai đoạn này là thời kỳ hình thành bản sắc, khi họ tự do khám phá các lựa chọn và phát triển các giá trị mới. Do đó, MXHCVĐ có thể gây ra nhiều rủi ro tiêu cực, bao gồm ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần và các mối quan hệ xã hội.

1.2. Mục Tiêu và Phạm Vi Nghiên Cứu Sử Dụng MXH Ở VN

Nghiên cứu tập trung vào việc khám phá thực trạng sử dụng MXHCVĐ, các yếu tố dự đoán và ảnh hưởng của nó đến sức khỏe tâm thần của người trưởng thành trẻ tuổi tại Việt Nam. Mục tiêu là đề xuất các chiến lược phòng ngừa nhằm giảm thiểu tình trạng MXHCVĐ và nâng cao sức khỏe tâm thần. Nghiên cứu sử dụng mẫu thuận tiện gồm 366 người trưởng thành trẻ tuổi từ 18-30 tuổi tại Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu bao gồm việc xác định các khái niệm, lý thuyết tiếp cận và công cụ đo lường liên quan đến sử dụng MXHCVĐ. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 6/2023 đến tháng 11/2024.

II. Các Vấn Đề Thách Thức Khi Sử Dụng Mạng Xã Hội 58 Ký Tự

Sử dụng mạng xã hội đi kèm với nhiều lợi ích, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều vấn đề và thách thức, đặc biệt đối với người trưởng thành trẻ tuổi. MXHCVĐ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động xã hội, học tập, công việc, mối quan hệ cá nhân và sức khỏe tổng thể. Nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa MXHCVĐ và sức khỏe tâm thần kém, bao gồm giảm hạnh phúc, suy giảm lòng tự trọng, chất lượng giấc ngủ kém, trầm cảm, lo âu và căng thẳng. Một bộ phận nhỏ người dùng mạng xã hội thường xuyên báo cáo các triệu chứng giống như nghiện, trở thành người sử dụng mạng xã hội có vấn đề và chịu ảnh hưởng tiêu cực từ hiện tượng này. Cần có các biện pháp can thiệp và phòng ngừa để giảm thiểu những tác động tiêu cực này.

2.1. Ảnh Hưởng Của MXH Tới Sức Khỏe Tinh Thần

MXHCVĐ liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe tinh thần ở người trưởng thành trẻ tuổi. Marttila, Moretta và Orsolini đã chỉ ra mối liên hệ giữa MXHCVĐ và mức độ hạnh phúc thấp hơn, suy giảm lòng tự trọng, chất lượng giấc ngủ kém, cũng như các vấn đề như trầm cảm, lo âu và căng thẳng. So sánh xã hội, bắt nạt trực tuyến, và tiếp xúc với thông tin sai lệch là những yếu tố có thể gây ra những tác động tiêu cực này. Việc nhận thức rõ về những ảnh hưởng này là bước đầu tiên để có thể kiểm soát tốt hơn hành vi sử dụng mạng xã hội.

2.2. Tác Động Của Mạng Xã Hội Đến Các Mối Quan Hệ

MXHCVĐ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ cá nhân của người trưởng thành trẻ tuổi. Việc dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội có thể dẫn đến việc sao nhãng các mối quan hệ ngoài đời thực, gây ra sự cô đơn và cảm giác bị cô lập. Ryan và Orsolini đã báo cáo rằng mặc dù mạng xã hội có thể tăng cường cảm giác kết nối xã hội, nhưng MXHCVĐ lại có thể làm suy yếu các mối quan hệ này. Do đó, việc cân bằng giữa tương tác trực tuyến và tương tác trực tiếp là rất quan trọng.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Đánh Giá Sử Dụng MXH 57 Ký Tự

Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát định lượng cắt ngang để đánh giá thực trạng sử dụng MXHCVĐ ở người trưởng thành trẻ tuổi. Các phương pháp nghiên cứu bao gồm nghiên cứu tài liệu, điều tra bằng bảng hỏi và phân tích thống kê toán học bằng phần mềm SPSS phiên bản 26. Bảng hỏi được thiết kế dựa trên các thang đo đã được chuẩn hóa, bao gồm Thang đo nghiện mạng xã hội Bergen (BSMAS), Thang đo nỗi sợ bị bỏ lỡ (FoMO), Thang đo hỗ trợ xã hội (MSPSS), Thang đo đánh giá trầm cảm (PHQ-9), Thang đo sàng lọc rối loạn lo âu tổng quát (GAD-7) và Thang đo hài lòng cuộc sống (SWLS). Phương pháp này cho phép thu thập dữ liệu về thói quen sử dụng mạng xã hội, các yếu tố liên quan và tác động đến sức khỏe tâm thần.

3.1. Thu Thập Dữ Liệu Về Hành Vi Sử Dụng MXH

Việc thu thập dữ liệu được thực hiện thông qua bảng hỏi trực tuyến, đảm bảo tính ẩn danh và bảo mật cho người tham gia. Bảng hỏi bao gồm các câu hỏi về nhân khẩu học, thời gian sử dụng mạng xã hội, các nền tảng mạng xã hội phổ biến được sử dụng, và các câu hỏi đánh giá mức độ MXHCVĐ. Các thang đo đã được kiểm tra độ tin cậy và tính hợp lệ để đảm bảo kết quả nghiên cứu chính xác. Nghiên cứu tuân thủ các nguyên tắc đạo đức trong nghiên cứu khoa học, đảm bảo quyền lợi và sự tự nguyện của người tham gia.

3.2. Phân Tích Thống Kê Để Đánh Giá Tác Động Mạng Xã Hội

Dữ liệu thu thập được phân tích bằng phần mềm SPSS để đánh giá thực trạng sử dụng MXHCVĐ, xác định các yếu tố dự đoán và đánh giá ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần. Các phương pháp phân tích thống kê bao gồm thống kê mô tả, so sánh giữa các nhóm nhân khẩu học, phân tích tương quan và phân tích hồi quy. Kết quả phân tích được trình bày dưới dạng bảng biểu và mô hình để dễ dàng theo dõi và so sánh. Phương pháp phân tích này cho phép xác định mối liên hệ giữa sử dụng MXHCVĐ và các biến số liên quan, cung cấp cơ sở cho việc đề xuất các biện pháp can thiệp.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Thực Trạng Sử Dụng MXH 52 Ký Tự

Nghiên cứu cho thấy sử dụng MXHCVĐ có mức độ phổ biến từ trung bình đến cao trong mẫu nghiên cứu. Các yếu tố như nỗi sợ bị bỏ lỡ (FoMO), sự cô đơn, lo âu, trầm cảm và thời gian sử dụng mạng xã hội có liên quan đáng kể đến MXHCVĐ. Kết quả cũng cho thấy có sự khác biệt về sử dụng MXHCVĐ giữa các nhóm nhân khẩu học khác nhau, chẳng hạn như giới tính, trình độ học vấn và tình trạng mối quan hệ. Đặc biệt, MXHCVĐ có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của người trưởng thành trẻ tuổi, làm gia tăng các triệu chứng lo âu, trầm cảm và cô đơn.

4.1. Mối Liên Hệ Giữa FOMO Và Sử Dụng MXHCVĐ

Kết quả nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ chặt chẽ giữa nỗi sợ bị bỏ lỡ (FoMO) và sử dụng MXHCVĐ. Franchina và Babiker đã chỉ ra rằng FoMO dự đoán hành vi phubbing và có vai trò trung gian trong mối quan hệ giữa nhu cầu cảm xúc và sử dụng MXHCVĐ. Điều này cho thấy người trưởng thành trẻ tuổi có mức độ FoMO cao thường có xu hướng sử dụng mạng xã hội nhiều hơn để không bỏ lỡ các thông tin và sự kiện, dẫn đến MXHCVĐ.

4.2. Ảnh Hưởng Của Hỗ Trợ Xã Hội Đến Hành Vi MXH

Nghiên cứu cho thấy sự hỗ trợ xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu MXHCVĐ. Lin và Marengo cho thấy sự hỗ trợ từ gia đình có mối liên hệ nghịch chiều có ý nghĩa thống kê với MXHCVĐ, trong khi sự hỗ trợ từ bạn bè không có ảnh hưởng đáng kể. Bắt nạt trực tuyến cũng được xác định là yếu tố dự đoán mạnh mẽ MXHCVĐ, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường mạng xã hội an toàn và hỗ trợ.

V. Giải Pháp Kiến Nghị Để Giảm Tác Hại MXH 55 Ký Tự

Để giảm thiểu tác động tiêu cực của sử dụng mạng xã hội, cần có các giải pháp và kiến nghị đồng bộ. Tăng cường giáo dục nhận thức về MXHCVĐ và các tác động tiêu cực của nó, thúc đẩy các chương trình chăm sóc sức khỏe tâm thần cho người trưởng thành trẻ tuổi, và khuyến khích các hoạt động xã hội ngoài đời thực là những biện pháp quan trọng. Gia đình, nhà trường và cộng đồng cần chung tay xây dựng môi trường mạng xã hội an toàn và hỗ trợ, giúp người trưởng thành trẻ tuổi sử dụng mạng xã hội một cách có trách nhiệm và hiệu quả.

5.1. Nâng Cao Nhận Thức Về MXHCVĐ Và Tác Hại

Giáo dục nhận thức về MXHCVĐ và các tác động tiêu cực của nó là bước đầu tiên để giải quyết vấn đề. Các chương trình giáo dục cần tập trung vào việc cung cấp thông tin về các dấu hiệu của MXHCVĐ, các nguy cơ tiềm ẩn và các biện pháp phòng ngừa. Các kênh truyền thông đại chúng, trường học và các tổ chức xã hội có thể đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông tin này đến người trưởng thành trẻ tuổi.

5.2. Thúc Đẩy Chăm Sóc Sức Khỏe Tinh Thần Cho Giới Trẻ

Việc cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tinh thần cho người trưởng thành trẻ tuổi là rất quan trọng. Các dịch vụ này có thể bao gồm tư vấn tâm lý, điều trị trầm cảm và lo âu, và các chương trình hỗ trợ cộng đồng. Cần tạo điều kiện để người trưởng thành trẻ tuổi dễ dàng tiếp cận các dịch vụ này, đồng thời giảm thiểu sự kỳ thị liên quan đến các vấn đề sức khỏe tinh thần.

VI. Tương Lai Của Nghiên Cứu Về Ảnh Hưởng Mạng Xã Hội 59 Ký Tự

Nghiên cứu về sử dụng mạng xã hội và tác động của nó đến người trưởng thành trẻ tuổi vẫn còn nhiều tiềm năng phát triển. Các nghiên cứu tương lai có thể tập trung vào việc khám phá các yếu tố bảo vệ giúp giảm thiểu MXHCVĐ, đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp, và nghiên cứu các khía cạnh văn hóa và xã hội liên quan đến sử dụng mạng xã hội ở Việt Nam. Việc tiếp tục nghiên cứu về chủ đề này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về vai trò của mạng xã hội trong cuộc sống của người trưởng thành trẻ tuổi và tìm ra các giải pháp hiệu quả để tối ưu hóa lợi ích và giảm thiểu tác hại.

6.1. Hướng Nghiên Cứu Tiềm Năng Về Yếu Tố Bảo Vệ

Các nghiên cứu tương lai nên tập trung vào việc xác định các yếu tố bảo vệ giúp giảm thiểu MXHCVĐ. Các yếu tố này có thể bao gồm sự hỗ trợ xã hội mạnh mẽ, kỹ năng quản lý cảm xúc tốt, và các hoạt động xã hội ngoài đời thực. Việc hiểu rõ các yếu tố bảo vệ sẽ giúp chúng ta xây dựng các chương trình phòng ngừa hiệu quả hơn.

6.2. Đánh Giá Hiệu Quả Của Các Biện Pháp Can Thiệp

Cần có các nghiên cứu đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp nhằm giảm thiểu MXHCVĐ. Các nghiên cứu này có thể sử dụng các phương pháp nghiên cứu định lượng và định tính để đánh giá tác động của các biện pháp can thiệp đến hành vi sử dụng mạng xã hội và sức khỏe tâm thần của người trưởng thành trẻ tuổi.

Tổng quan nghiên cứu

Trong thập kỷ qua, việc sử dụng mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người trưởng thành trẻ tuổi, đặc biệt là nhóm tuổi từ 18 đến 30. Theo báo cáo kỹ thuật số toàn cầu năm 2024, Việt Nam có khoảng 72,7 triệu người dùng mạng xã hội, chiếm 73,3% dân số, với Facebook và TikTok là hai nền tảng phổ biến nhất, lần lượt chiếm 93,4% và 73,7% trong nhóm nghiên cứu. Tuy nhiên, việc sử dụng mạng xã hội quá mức và không kiểm soát, gọi là sử dụng mạng xã hội có vấn đề (MXHCVĐ), đang trở thành mối quan tâm lớn về sức khỏe tâm thần cộng đồng. Tỷ lệ sử dụng MXHCVĐ được ước tính dao động từ 1,6% đến 34% trên thế giới, với khoảng 15% trong thời kỳ đại dịch COVID-19.

Nghiên cứu này nhằm mục tiêu khảo sát thực trạng sử dụng MXHCVĐ, các yếu tố dự đoán và ảnh hưởng của nó đến sức khỏe tâm thần ở người trưởng thành trẻ tuổi Việt Nam trong khoảng thời gian từ tháng 6/2023 đến tháng 11/2024. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 366 người trong độ tuổi 18-30, đến từ nhiều khu vực trên cả nước. Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp bằng chứng khoa học về mối liên hệ giữa sử dụng MXHCVĐ và các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo âu, cô đơn, từ đó đề xuất các giải pháp phòng ngừa và can thiệp phù hợp nhằm nâng cao sức khỏe tâm thần và chất lượng cuộc sống của nhóm đối tượng này.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình thành phần nghiện của Griffiths (2005), trong đó sử dụng MXHCVĐ được khái niệm hóa qua sáu tiêu chí: sự bận tâm, tăng cường độ sử dụng, thay đổi tâm trạng, triệu chứng cai nghiện, xung đột và tái nghiện. Mô hình này giúp nhận diện và đánh giá mức độ nghiêm trọng của việc sử dụng mạng xã hội có vấn đề.

Bên cạnh đó, lý thuyết tân sinh thái (neo-ecological theory) của Navarro và Tudge (2023) được áp dụng để phân tích các yếu tố tâm lý - xã hội trong bối cảnh kỹ thuật số hiện đại. Lý thuyết này phân biệt hai hệ thống vi mô: ảo (trực tuyến) và thực (trực tiếp), cho phép hiểu sâu sắc sự tương tác giữa cá nhân với môi trường xã hội và kỹ thuật số, từ đó giải thích các hành vi sử dụng MXHCVĐ.

Ngoài ra, cách tiếp cận từ tâm lý học tích cực của Martin Seligman được sử dụng để mở rộng góc nhìn nghiên cứu, không chỉ tập trung vào mặt tiêu cực của sử dụng MXHCVĐ mà còn hướng đến việc phát triển các hành vi tích cực, nâng cao sức khỏe tâm thần và chất lượng cuộc sống thông qua hỗ trợ hành vi tích cực.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: sử dụng mạng xã hội có vấn đề, người trưởng thành trẻ tuổi (18-30 tuổi), nỗi sợ bị bỏ lỡ (FoMO), sự hỗ trợ xã hội, cô đơn, trầm cảm, lo âu và hài lòng cuộc sống.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp khảo sát định lượng cắt ngang (cross-sectional) với mẫu thuận tiện gồm 366 người trưởng thành trẻ tuổi từ 18 đến 30 tuổi tại Việt Nam. Dữ liệu được thu thập qua bảng hỏi trực tuyến trên nền tảng Google Form, phân phối qua các mạng xã hội Facebook và Zalo, với sự phân bổ đa dạng về khu vực sinh sống (61,2% nội thành, 17,8% ngoại ô, 21% nông thôn).

Bảng hỏi gồm 7 phần với 61 câu hỏi, bao gồm thông tin nhân khẩu học, sử dụng MXH và MXHCVĐ, FoMO, hỗ trợ xã hội, cô đơn, sức khỏe tâm thần (trầm cảm, lo âu) và hài lòng cuộc sống. Các thang đo được sử dụng gồm: BSMAS (Nghiện mạng xã hội Bergen), FoMO scale, MSPSS (hỗ trợ xã hội), PHQ-9 (trầm cảm), GAD-7 (lo âu), SWLS (hài lòng cuộc sống) và thang đo cô đơn một câu hỏi.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS 26.0, bao gồm thống kê mô tả, kiểm định T-test, ANOVA để so sánh sự khác biệt giữa các nhóm nhân khẩu học, phân tích tương quan nhị biến và hồi quy đa biến để xác định các yếu tố dự đoán và ảnh hưởng của sử dụng MXHCVĐ.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng sử dụng MXHCVĐ: Thời gian trung bình sử dụng mạng xã hội là 2,9 tiếng/ngày. Điểm trung bình thang đo BSMAS dao động từ 2,95 đến 3,60 trên thang 5 điểm, cho thấy mức độ sử dụng MXHCVĐ ở mức trung bình đến cao. Khoảng 68% người dùng nằm trong khoảng trung bình, với một tỷ lệ đáng kể có mức độ sử dụng cao.

2. Sự khác biệt theo nhóm nhân khẩu học: Có sự khác biệt đáng kể về mức độ sử dụng MXHCVĐ giữa các nhóm tuổi sinh viên (18-22 tuổi) và thành niên (22-30 tuổi), với nhóm sinh viên có xu hướng sử dụng MXHCVĐ cao hơn. Ngoài ra, giới tính, xu hướng tính dục, trình độ học vấn và khu vực sinh sống cũng ảnh hưởng đến mức độ sử dụng MXHCVĐ với các mức độ khác nhau.

3. Các yếu tố dự đoán sử dụng MXHCVĐ: Hồi quy đa biến cho thấy thời gian sử dụng mạng xã hội, nỗi sợ bị bỏ lỡ (FoMO), sự cô đơn và trầm cảm là các yếu tố dự đoán quan trọng, có ảnh hưởng mạnh đến việc sử dụng MXHCVĐ (p < 0,01). Sự hỗ trợ xã hội có mối liên hệ nghịch chiều, tức là hỗ trợ xã hội cao giúp giảm nguy cơ sử dụng MXHCVĐ.

4. Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần: Sử dụng MXHCVĐ có liên quan tích cực với các triệu chứng trầm cảm, lo âu và cảm giác cô đơn, đồng thời liên quan tiêu cực đến mức độ hài lòng cuộc sống. Cụ thể, nhóm sử dụng MXHCVĐ cao có tỷ lệ trầm cảm và lo âu cao hơn khoảng 15-20% so với nhóm sử dụng thấp.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế, khẳng định rằng sử dụng MXHCVĐ là một hiện tượng phổ biến và có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của người trưởng thành trẻ tuổi. Thời gian sử dụng mạng xã hội và FoMO là những yếu tố dự đoán mạnh mẽ, phản ánh sự ám ảnh và áp lực xã hội trong môi trường kỹ thuật số. Sự cô đơn và trầm cảm không chỉ là hậu quả mà còn là nguyên nhân thúc đẩy việc sử dụng MXHCVĐ, tạo thành vòng luẩn quẩn khó thoát.

Sự hỗ trợ xã hội được xác định là yếu tố bảo vệ quan trọng, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của MXHCVĐ. Điều này nhấn mạnh vai trò của gia đình, bạn bè và cộng đồng trong việc hỗ trợ người trẻ cân bằng việc sử dụng mạng xã hội.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố mức độ sử dụng MXHCVĐ theo nhóm tuổi và giới tính, bảng hồi quy đa biến thể hiện các yếu tố dự đoán, cũng như biểu đồ tương quan giữa MXHCVĐ và các chỉ số sức khỏe tâm thần để minh họa mối liên hệ chặt chẽ.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giáo dục nhận thức về sử dụng mạng xã hội lành mạnh: Triển khai các chương trình đào tạo và chiến dịch truyền thông nhằm nâng cao nhận thức về tác hại của sử dụng MXHCVĐ, đặc biệt tập trung vào nhóm sinh viên và người trưởng thành trẻ tuổi. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể: Bộ Giáo dục và Đào tạo, các trường đại học.

2. Phát triển các dịch vụ hỗ trợ tâm lý trực tuyến và ngoại tuyến: Xây dựng các kênh tư vấn, hỗ trợ tâm lý chuyên nghiệp dành cho người trẻ gặp vấn đề liên quan đến sử dụng MXHCVĐ, kết hợp với các tổ chức y tế và cộng đồng. Thời gian thực hiện: 12 tháng. Chủ thể: Bộ Y tế, các trung tâm tư vấn tâm lý.

3. Khuyến khích gia đình và cộng đồng tăng cường hỗ trợ xã hội: Tổ chức các hoạt động gắn kết gia đình, nhóm bạn bè nhằm tạo môi trường hỗ trợ tích cực, giảm cảm giác cô đơn và áp lực xã hội. Thời gian thực hiện: liên tục. Chủ thể: Hội Liên hiệp Phụ nữ, các tổ chức xã hội.

4. Xây dựng chính sách quản lý và kiểm soát thời gian sử dụng mạng xã hội: Hợp tác với các nhà phát triển nền tảng mạng xã hội để thiết lập các công cụ giới hạn thời gian sử dụng, cảnh báo khi sử dụng quá mức, hỗ trợ người dùng tự kiểm soát hành vi. Thời gian thực hiện: 12-18 tháng. Chủ thể: Bộ Thông tin và Truyền thông, các doanh nghiệp công nghệ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà nghiên cứu và học giả trong lĩnh vực tâm lý học và xã hội học: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý luận và dữ liệu thực nghiệm về sử dụng MXHCVĐ, hỗ trợ phát triển các nghiên cứu tiếp theo về hành vi mạng xã hội và sức khỏe tâm thần.

2. Chuyên gia y tế và tư vấn tâm lý: Thông tin về các yếu tố dự đoán và ảnh hưởng của MXHCVĐ giúp thiết kế các chương trình can thiệp, tư vấn phù hợp với đặc điểm người trưởng thành trẻ tuổi.

3. Nhà quản lý giáo dục và chính sách: Cung cấp dữ liệu thực tiễn để xây dựng các chính sách giáo dục, quản lý và hỗ trợ người trẻ trong việc sử dụng mạng xã hội lành mạnh.

4. Cộng đồng người trẻ và gia đình: Hiểu rõ hơn về tác động của việc sử dụng mạng xã hội có vấn đề, từ đó chủ động điều chỉnh hành vi và tăng cường hỗ trợ xã hội nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống.

Câu hỏi thường gặp

1. Sử dụng mạng xã hội có vấn đề là gì?
   Sử dụng MXHCVĐ là hành vi sử dụng mạng xã hội quá mức, thiếu kiểm soát, gây ảnh hưởng tiêu cực đến học tập, công việc, mối quan hệ và sức khỏe tâm thần. Ví dụ, người dùng dành hơn 3 tiếng mỗi ngày và cảm thấy khó ngừng sử dụng.

2. Ai dễ bị ảnh hưởng bởi sử dụng MXHCVĐ nhất?
   Người trưởng thành trẻ tuổi, đặc biệt là nhóm sinh viên từ 18-22 tuổi, có nguy cơ cao hơn do đang trong giai đoạn hình thành bản sắc và chịu áp lực xã hội lớn. Nghiên cứu cho thấy nhóm này có mức độ sử dụng MXHCVĐ cao hơn nhóm thành niên.

3. Các yếu tố nào dự đoán việc sử dụng MXHCVĐ?
   Thời gian sử dụng mạng xã hội, nỗi sợ bị bỏ lỡ (FoMO), cảm giác cô đơn và trầm cảm là những yếu tố dự đoán chính. Sự hỗ trợ xã hội có thể giảm nguy cơ này.

4. Sử dụng MXHCVĐ ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe tâm thần?
   Người sử dụng MXHCVĐ thường có mức độ trầm cảm, lo âu và cô đơn cao hơn, đồng thời mức độ hài lòng cuộc sống thấp hơn. Ví dụ, nhóm sử dụng cao có tỷ lệ trầm cảm tăng khoảng 15-20%.

5. Làm thế nào để giảm thiểu sử dụng MXHCVĐ?
   Tăng cường giáo dục nhận thức, phát triển dịch vụ hỗ trợ tâm lý, khuyến khích gia đình và cộng đồng hỗ trợ, cùng với chính sách quản lý thời gian sử dụng mạng xã hội là các giải pháp hiệu quả.

Kết luận

• Sử dụng mạng xã hội có vấn đề là hiện tượng phổ biến ở người trưởng thành trẻ tuổi Việt Nam, với mức độ trung bình đến cao, đặc biệt ở nhóm sinh viên.
• Thời gian sử dụng mạng xã hội, nỗi sợ bị bỏ lỡ, cô đơn và trầm cảm là các yếu tố dự đoán quan trọng của việc sử dụng MXHCVĐ.
• Sử dụng MXHCVĐ có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm thần, làm tăng các triệu chứng trầm cảm, lo âu và giảm hài lòng cuộc sống.
• Sự hỗ trợ xã hội đóng vai trò bảo vệ, giúp giảm nguy cơ sử dụng MXHCVĐ và cải thiện sức khỏe tâm thần.
• Nghiên cứu đề xuất các giải pháp giáo dục, hỗ trợ tâm lý, tăng cường hỗ trợ xã hội và chính sách quản lý nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của sử dụng MXHCVĐ.

Next steps: Triển khai các chương trình can thiệp dựa trên kết quả nghiên cứu, mở rộng khảo sát trên quy mô lớn hơn và đa dạng nhóm đối tượng.

Call to action: Các nhà nghiên cứu, chuyên gia và nhà quản lý cần phối hợp để phát triển các chính sách và chương trình hỗ trợ nhằm nâng cao sức khỏe tâm thần cho người trưởng thành trẻ tuổi trong kỷ nguyên số.