Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, sự gắn kết của học sinh trong quá trình học tập được xem là yếu tố then chốt quyết định thành công học tập. Tại VAschools Vũng Tàu, nơi tiếng Anh được giảng dạy như một ngoại ngữ bắt buộc từ lớp 6 đến lớp 12 với 12 tiết học mỗi tuần, mức độ tham gia của học sinh vào các hoạt động học tập và ngoại khóa liên quan đến tiếng Anh đang là vấn đề được quan tâm. Nghiên cứu được thực hiện trong năm học 2022-2023 với sự tham gia của 6 giáo viên và 40 học sinh ở nhiều trình độ khác nhau nhằm đánh giá mức độ gắn kết của học sinh trong lớp học và các hoạt động ngoại khóa sử dụng tiếng Anh.
Mục tiêu chính của nghiên cứu là khảo sát mức độ gắn kết của học sinh trong việc học tiếng Anh và tham gia các hoạt động của trường, đồng thời xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự gắn kết này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào môi trường học tập trực tiếp tại cơ sở VAschools Vũng Tàu, không bao gồm hình thức học trực tuyến. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp dữ liệu thực tiễn giúp nhà trường điều chỉnh chương trình giảng dạy, phương pháp sư phạm và các hoạt động ngoại khóa nhằm nâng cao sự tham gia tích cực của học sinh, từ đó cải thiện kết quả học tập và phát triển toàn diện.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên khung lý thuyết về sự gắn kết học sinh được định nghĩa đa chiều gồm ba khía cạnh chính: gắn kết hành vi (behavioral engagement), gắn kết cảm xúc (emotional engagement) và gắn kết nhận thức (cognitive engagement). Gắn kết hành vi thể hiện qua sự tham gia tích cực vào các hoạt động học tập và tuân thủ nội quy lớp học; gắn kết cảm xúc liên quan đến thái độ, sự hứng thú và cảm xúc tích cực khi học; gắn kết nhận thức phản ánh mức độ tập trung, tư duy phản biện và sự chủ động trong học tập.
Ngoài ra, nghiên cứu áp dụng mô hình tác động của các yếu tố bối cảnh (gia đình, nhà trường, bạn bè) và yếu tố cá nhân (độ tuổi, trình độ tiếng Anh, động lực học tập) đến sự gắn kết của học sinh. Mô hình này giúp phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố ảnh hưởng và kết quả học tập, đồng thời làm cơ sở cho việc đề xuất giải pháp nâng cao sự gắn kết.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp (mixed-method) kết hợp phân tích định lượng và định tính nhằm đánh giá toàn diện sự gắn kết của học sinh. Dữ liệu định lượng được thu thập qua bảng câu hỏi khảo sát với thang đo Likert 5 mức độ, áp dụng cho 40 học sinh và 6 giáo viên. Dữ liệu định tính được thu thập qua quan sát lớp học với 13 lớp được theo dõi hai lần, cùng các cuộc phỏng vấn bán cấu trúc với giáo viên và học sinh nhằm làm rõ các yếu tố ảnh hưởng và trải nghiệm thực tế.
Cỡ mẫu gồm 40 học sinh được chọn ngẫu nhiên từ tổng số 250 học sinh, đại diện cho các trình độ từ Pre-KET đến IELTS band 7.0, độ tuổi từ 12 đến 17. Phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên giúp đảm bảo tính đại diện và giảm thiểu sai số. Thời gian thu thập dữ liệu diễn ra trong học kỳ 2 năm học 2022-2023, tập trung vào các tiết học tiếng Anh trực tiếp tại trường. Phân tích dữ liệu sử dụng các chỉ số thống kê mô tả như trung bình (Mean), độ lệch chuẩn (SD), và phân tích nội dung phỏng vấn.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Mức độ gắn kết trong các hoạt động của trường: Kết quả khảo sát cho thấy điểm trung bình về cảm giác thuộc về trường của học sinh là 3.77 trên thang 5, trong khi mức độ tham gia vào các hoạt động ngoại khóa chỉ đạt 3.16. Khoảng 7% học sinh tham gia các cuộc thi tiếng Anh, trong khi phần lớn học sinh không hứng thú hoặc không tham gia các câu lạc bộ tiếng Anh do áp lực học tập với 16 tiết tiếng Anh mỗi tuần.
Gắn kết hành vi trong lớp học: Qua quan sát 13 lớp, tỷ lệ học sinh vắng mặt cao nhất là lớp 11 và lớp IELTS 6 với khoảng 21.7% học sinh vắng mặt trong một buổi học. Tình trạng đi muộn và trốn học cũng phổ biến ở các lớp này. Học sinh thường thiếu động lực và không quan tâm đến bài giảng vào buổi chiều.
Gắn kết nhận thức và cảm xúc: Tỷ lệ học sinh tham gia các hoạt động đòi hỏi tư duy phản biện (câu hỏi "how" và "why") dao động từ 8.9% đến 73% tùy lớp, với lớp PET 1 có tỷ lệ cao nhất. Tuy nhiên, sự tham gia này không đồng đều giữa các lớp cùng trình độ. Về mặt cảm xúc, nhiều học sinh thể hiện sự hứng thú và tập trung trong giờ học, song vẫn có hiện tượng buồn chán và mất tập trung ở một số lớp.
Yếu tố ảnh hưởng đến sự gắn kết: Qua phỏng vấn, các yếu tố như trình độ tiếng Anh, sự tự tin, tính cách cá nhân, sự hỗ trợ từ gia đình và phương pháp giảng dạy của giáo viên được xác định là những nhân tố quan trọng tác động đến sự gắn kết của học sinh. Đặc biệt, sự tương tác tích cực giữa giáo viên và học sinh, cũng như môi trường lớp học thân thiện, góp phần nâng cao sự tham gia của học sinh.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu cho thấy sự gắn kết của học sinh tại VAschools Vũng Tàu còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong các hoạt động ngoại khóa và một số lớp học có tỷ lệ vắng mặt cao. Nguyên nhân có thể do áp lực học tập với số tiết tiếng Anh lớn, thiếu các hoạt động ngoại khóa phù hợp với sở thích và độ tuổi, cũng như sự thiếu tự tin và động lực của học sinh. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả tương đồng với xu hướng giảm dần sự gắn kết khi học sinh chuyển cấp và tăng độ tuổi.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ tham gia các hoạt động ngoại khóa theo từng lớp, bảng thống kê tỷ lệ vắng mặt và đi muộn, cũng như biểu đồ tròn phân bố mức độ gắn kết nhận thức trong các lớp học. Những phát hiện này nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc thiết kế chương trình học và hoạt động ngoại khóa phù hợp, đồng thời nâng cao kỹ năng sư phạm và tương tác của giáo viên để duy trì sự hứng thú và tham gia của học sinh.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường các hoạt động ngoại khóa phù hợp: Nhà trường cần tổ chức thêm các câu lạc bộ và cuộc thi tiếng Anh đa dạng, phù hợp với sở thích và độ tuổi học sinh nhằm nâng cao sự tham gia, đặt mục tiêu tăng tỷ lệ tham gia lên ít nhất 20% trong vòng một năm học.
Đổi mới phương pháp giảng dạy: Giáo viên nên áp dụng các phương pháp học tập tích cực như học theo dự án (PBL), học tập dựa trên nhiệm vụ (TBL), và sử dụng công nghệ hỗ trợ để tăng cường sự tương tác và hứng thú trong lớp học. Đào tạo giáo viên về kỹ năng này cần được thực hiện trong 6 tháng tới.
Tăng cường hỗ trợ tâm lý và phát triển kỹ năng mềm: Cung cấp các buổi tư vấn, kỹ năng tự tin và quản lý thời gian cho học sinh nhằm giảm bớt sự lo lắng, tăng động lực học tập. Các chương trình này nên được triển khai định kỳ hàng quý.
Thúc đẩy sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường: Tổ chức các buổi họp phụ huynh, hội thảo về vai trò của gia đình trong việc hỗ trợ học sinh học tiếng Anh và tham gia các hoạt động của trường. Mục tiêu là nâng cao nhận thức và sự hỗ trợ của phụ huynh trong vòng 1 năm.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Giáo viên tiếng Anh: Nghiên cứu cung cấp cái nhìn sâu sắc về các yếu tố ảnh hưởng đến sự gắn kết của học sinh, giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy và thiết kế bài học phù hợp để tăng hiệu quả học tập.
Ban giám hiệu và nhà quản lý giáo dục: Dữ liệu và phân tích trong luận văn hỗ trợ việc xây dựng chính sách, kế hoạch phát triển chương trình học và hoạt động ngoại khóa nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
Phụ huynh học sinh: Hiểu rõ hơn về vai trò của gia đình trong việc thúc đẩy sự tham gia và động lực học tập của con em, từ đó phối hợp hiệu quả với nhà trường.
Nghiên cứu sinh và học giả trong lĩnh vực giáo dục tiếng Anh: Luận văn cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về sự gắn kết học sinh trong môi trường học tiếng Anh tại Việt Nam, mở ra hướng nghiên cứu tiếp theo về các phương pháp nâng cao sự tham gia học tập.
Câu hỏi thường gặp
Sự gắn kết học sinh là gì và tại sao nó quan trọng?
Sự gắn kết học sinh là mức độ tham gia tích cực về hành vi, cảm xúc và nhận thức trong học tập và các hoạt động của trường. Nó là yếu tố then chốt giúp nâng cao thành tích học tập và phát triển toàn diện của học sinh.Các yếu tố nào ảnh hưởng đến sự gắn kết của học sinh trong học tiếng Anh?
Bao gồm yếu tố cá nhân như trình độ tiếng Anh, động lực, tính cách; yếu tố bối cảnh như sự hỗ trợ của gia đình, môi trường lớp học, phương pháp giảng dạy và mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh.Làm thế nào để đo lường sự gắn kết của học sinh?
Có thể sử dụng kết hợp các phương pháp như quan sát lớp học, bảng câu hỏi khảo sát tự báo cáo của học sinh và giáo viên, phỏng vấn bán cấu trúc để đánh giá các khía cạnh hành vi, cảm xúc và nhận thức.Tại sao nhiều học sinh không tham gia các hoạt động ngoại khóa tiếng Anh?
Nguyên nhân chính là do thiếu tự tin, sợ thể hiện trước đám đông, áp lực học tập, cũng như các hoạt động chưa phù hợp với sở thích và độ tuổi của học sinh.Nhà trường có thể làm gì để tăng sự gắn kết của học sinh?
Nhà trường nên tổ chức các hoạt động ngoại khóa đa dạng, đổi mới phương pháp giảng dạy, tăng cường hỗ trợ tâm lý và kỹ năng mềm cho học sinh, đồng thời phối hợp chặt chẽ với gia đình để tạo môi trường học tập tích cực.
Kết luận
- Sự gắn kết của học sinh tại VAschools Vũng Tàu hiện còn hạn chế, đặc biệt trong các hoạt động ngoại khóa và một số lớp học có tỷ lệ vắng mặt cao.
- Ba khía cạnh gắn kết hành vi, cảm xúc và nhận thức đều ảnh hưởng đến hiệu quả học tập và sự tham gia của học sinh.
- Các yếu tố cá nhân và bối cảnh như trình độ tiếng Anh, động lực, môi trường lớp học và sự hỗ trợ của gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự gắn kết.
- Nghiên cứu đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao sự tham gia của học sinh trong học tập và hoạt động ngoại khóa trong vòng một năm tới.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các môn học khác và môi trường học trực tuyến.
Hành động ngay hôm nay: Các nhà quản lý giáo dục và giáo viên nên áp dụng các khuyến nghị từ nghiên cứu để cải thiện môi trường học tập, đồng thời khuyến khích sự tham gia tích cực của học sinh nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tiếng Anh tại VAschools.