Nghiên Cứu Văn Học Dân Gian và Văn Hóa Dân Gian Vùng Thiên Bản-Vụ Bản (Nam Định)

• Tác giả: Trần Thị Bích Lê
• Người hướng dẫn: PGS TS Nguyễn Thị Huế
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Văn học Việt Nam
• Đề tài: Nghiên Cứu Văn Học Dân Gian và Văn Hóa Dân Gian Vùng Thiên Bản-Vụ Bản (Nam Định)
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài (Lý do chọn đề tài)
• 0.2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu (Lịch sử vấn đề)
• 0.3. Đối tượng và mục tiêu nghiên cứu
• 0.4. Nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu
• 0.5. Phạm vi nghiên cứu
• 0.6. Cấu trúc của luận văn
• 0.7. Đóng góp của luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
• 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
• 1.2. Giới thiệu khái quát về vùng Thiên Bản-Vụ Bản (Nam Định)
• 1.3. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: VĂN HỌC DÂN GIAN VÙNG THIÊN BẢN – VỤ BẢN
• 2.1. Khái quát về văn học dân gian vùng Thiên Bản-Vụ Bản
• 2.2. Các thể loại văn học dân gian vùng Thiên Bản-Vụ Bản
• 2.3. Thần thoại Thiên Bản-Vụ Bản (Thần thoại được truyền thuyết hóa)
• 2.4. Truyền thuyết Thiên Bản-Vụ Bản
• 2.5. Tục ngữ, ca dao Thiên Bản-Vụ Bản
• 2.6. Dân ca Thiên Bản-Vụ Bản
• 2.7. Đặc trưng văn học dân gian vùng Thiên Bản-Vụ Bản
• 2.8. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: VĂN HÓA DÂN GIAN VÙNG THIÊN BẢN – VỤ BẢN
• 3.1. Khái quát văn hóa dân gian vùng Thiên Bản-Vụ Bản
• 3.2. Một số yếu tố văn hóa dân gian vùng Thiên Bản-Vụ Bản
• 3.3. Tín ngưỡng và sinh hoạt tín ngưỡng vùng Thiên Bản-Vụ Bản
• 3.4. Phong tục, tập quán Thiên Bản-Vụ Bản
• 3.5. Lễ hội Thiên Bản-Vụ Bản
• 3.6. Di tích Thiên Bản-Vụ Bản
• 3.7. Đặc trưng văn hóa dân gian vùng Thiên Bản-Vụ Bản
• 3.8. Mối quan hệ giữa văn học dân gian và văn hóa dân gian Thiên Bản-Vụ Bản
• 3.9. Tiểu kết chương 3
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Văn Học Dân Gian Thiên Bản Vụ Bản

Nghiên cứu về văn học dân gian và văn hóa dân gian vùng Thiên Bản-Vụ Bản (Nam Định) là một lĩnh vực thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu. Tuy nhiên, các công trình hiện tại thường tập trung vào việc sưu tầm, giới thiệu các tác phẩm mà chưa đi sâu vào phân tích đặc trưng vùng miền hoặc mối quan hệ giữa văn học dân gian và văn hóa dân gian. Luận văn này hướng đến việc tiếp cận văn học dân gian Thiên Bản-Vụ Bản dưới góc độ địa - văn hóa, địa - lịch sử, địa - xã hội, nhằm làm rõ nét đặc trưng khái quát và đặc điểm riêng của từng thể loại. Đồng thời, luận văn cũng tìm hiểu về văn hóa dân gian Thiên Bản-Vụ Bản và mối tương quan với văn học dân gian.

1.1. Lịch Sử Nghiên Cứu Văn Học Dân Gian Nam Định

Các công trình như "Tục ngữ-Ca dao Nam Định" của Trần Đăng Ngọc đã tập hợp các câu tục ngữ, ca dao, cung cấp nguồn tư liệu quý giá. Tuy nhiên, các nghiên cứu này thường chỉ dừng lại ở việc sưu tầm, giới thiệu mà chưa đi sâu vào phân tích đặc trưng vùng miền. Cần có những nghiên cứu chuyên sâu hơn về văn học dân gian Nam Định để làm rõ những giá trị văn hóa độc đáo.

1.2. Các Nghiên Cứu Về Làng Nghề Truyền Thống Nam Định

Cuốn "Nghề và làng nghề truyền thống ở Nam Định" cung cấp tư liệu về các nghề và làng nghề truyền thống, bao gồm cả vùng Thiên Bản-Vụ Bản. Các làng nghề này đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển văn hóa dân gian địa phương. Nghiên cứu về làng nghề giúp hiểu rõ hơn về đời sống kinh tế, xã hội và văn hóa của người dân.

II. Địa Chí Văn Hóa Vụ Bản Nguồn Tư Liệu Nghiên Cứu Văn Hóa

Cuốn "Địa chí văn hóa huyện Vụ Bản" của Bùi Văn Tam là một công trình tổng hợp về lịch sử, kinh tế, chính trị, văn hóa của huyện. Công trình này đề cập đến một số nét diện mạo văn học dân gian vùng Thiên Bản-Vụ Bản, cung cấp nguồn tài liệu hữu ích cho nghiên cứu. Tuy nhiên, cần có những nghiên cứu chuyên sâu hơn để làm rõ mối quan hệ giữa văn học dân gian và văn hóa dân gian.

2.1. Giá Trị Nội Dung Tư Tưởng Trong Truyền Thuyết Thiên Bản

Nghiên cứu của Bùi Văn Tam về "Thiên Bản lục kỳ huyền thoại đất Sơn Nam" đã nêu lên một số nhận xét về giá trị nội dung tư tưởng và nghệ thuật xây dựng nhân vật của sáu truyện truyền kì trên đất Thiên Bản. Các truyện truyền kì này phản ánh đời sống tinh thần, tín ngưỡng và lịch sử của người dân địa phương.

2.2. Sự Tích Các Vị Thần Linh Thờ Ở Đền Làng Vụ Bản

Công trình "Sự tích các vị thần linh thờ ở đền làng huyện Vụ Bản tỉnh Nam Định" của Bùi Văn Tam đã sắp xếp sự tích các vị thần theo từng thời kì lịch sử khoa học, logic. Đồng thời trong công trình này, tác giả đã nêu lên một số nhận xét về giá trị nội dung, ý nghĩa và mootip chuyện kể văn học dân gian được sử dụng trong các sự tích.

2.3. Tiếp Cận Văn Học Dân Gian Dưới Góc Độ Địa Văn Hóa

Luận văn này tiếp cận văn học dân gian vùng Thiên Bản-Vụ Bản theo góc nhìn địa - văn hóa, địa - lịch sử, địa - xã hội. Từ đó, nhằm bước đầu chỉ ra được nét đặc trưng khái quát cũng như những đặc điểm riêng từng thể loại của văn học dân gian Thiên Bản-Vụ Bản. Đồng thời, đề tài cũng hướng tới việc tiếp cận, tìm hiểu và giới thiệu về văn hóa dân gian Thiên Bản-Vụ Bản, xem xét để chỉ ra mối tương quan giữa văn học dân gian và văn hóa dân gian Thiên Bản-Vụ Bản.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Văn Hóa Dân Gian Vùng Thiên Bản Vụ Bản

Để nghiên cứu văn học dân gian và văn hóa dân gian vùng Thiên Bản-Vụ Bản, luận văn sử dụng phối hợp nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau theo hướng liên ngành. Các phương pháp bao gồm: so sánh loại hình, điều tra điền dã, thống kê (gắn liền với điều tra xã hội học) và nghiên cứu liên ngành. Việc kết hợp các phương pháp này giúp tìm hiểu, khai thác đối tượng nghiên cứu một cách toàn diện.

3.1. Phương Pháp So Sánh Loại Hình Trong Nghiên Cứu Văn Hóa

Phương pháp so sánh loại hình được sử dụng để so sánh các thể loại văn học dân gian khác nhau, như thần thoại, truyền thuyết, tục ngữ, ca dao, dân ca. So sánh giúp làm rõ đặc điểm riêng của từng thể loại và mối quan hệ giữa chúng.

3.2. Điều Tra Điền Dã Thu Thập Dữ Liệu Văn Hóa Dân Gian

Phương pháp điều tra điền dã được sử dụng để thu thập dữ liệu trực tiếp từ người dân địa phương. Việc phỏng vấn, ghi chép các câu chuyện, bài hát, phong tục tập quán giúp có được cái nhìn sâu sắc về văn hóa dân gian.

IV. Khám Phá Văn Hóa Dân Gian Tín Ngưỡng Phong Tục Thiên Bản

Luận văn mở rộng phạm vi nghiên cứu tới tín ngưỡng, phong tục, tập quán, lễ hội, di tích ở vùng đất thiêng Thiên Bản-Vụ Bản. Mục tiêu là để thấy được mối quan hệ nhiều chiều giữa văn học dân gian và văn hóa dân gian. Các yếu tố văn hóa này đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển văn học dân gian địa phương.

4.1. Tín Ngưỡng Và Sinh Hoạt Tín Ngưỡng Vùng Thiên Bản Vụ Bản

Tín ngưỡng và sinh hoạt tín ngưỡng là một phần quan trọng của văn hóa dân gian Thiên Bản-Vụ Bản. Các tín ngưỡng này thường gắn liền với các vị thần, các anh hùng dân tộc và các hiện tượng tự nhiên. Nghiên cứu tín ngưỡng giúp hiểu rõ hơn về thế giới quan và giá trị tinh thần của người dân.

4.2. Phong Tục Tập Quán Trong Đời Sống Văn Hóa Thiên Bản Vụ Bản

Phong tục tập quán là những hành vi, thói quen được truyền từ đời này sang đời khác. Các phong tục tập quán này thường gắn liền với các sự kiện quan trọng trong đời người, như sinh, lão, bệnh, tử. Nghiên cứu phong tục tập quán giúp hiểu rõ hơn về cách sống và ứng xử của người dân.

4.3. Lễ Hội Truyền Thống Vùng Thiên Bản Vụ Bản

Lễ hội là dịp để cộng đồng tụ họp, vui chơi và thể hiện bản sắc văn hóa. Các lễ hội ở Thiên Bản-Vụ Bản thường gắn liền với các vị thần, các anh hùng dân tộc và các sự kiện lịch sử. Nghiên cứu lễ hội giúp hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa và tinh thần đoàn kết của cộng đồng.

V. Giá Trị Văn Hóa Di Tích Lịch Sử Vùng Thiên Bản Vụ Bản

Các di tích lịch sử ở Thiên Bản-Vụ Bản là những chứng tích về quá khứ hào hùng của vùng đất. Các di tích này không chỉ có giá trị lịch sử mà còn có giá trị văn hóa, nghệ thuật. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích là trách nhiệm của toàn xã hội.

5.1. Khảo Sát Các Di Tích Lịch Sử Vùng Thiên Bản Vụ Bản

Việc khảo sát các di tích lịch sử giúp thu thập thông tin về lịch sử, kiến trúc và nghệ thuật của các di tích. Thông tin này là cơ sở để bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích.

5.2. Giá Trị Văn Hóa Nghệ Thuật Của Các Di Tích

Các di tích lịch sử thường có giá trị văn hóa nghệ thuật cao. Kiến trúc, điêu khắc và hội họa của các di tích phản ánh trình độ thẩm mỹ và kỹ thuật của người xưa. Việc nghiên cứu giá trị văn hóa nghệ thuật của các di tích giúp hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa của dân tộc.

VI. Đóng Góp Nghiên Cứu Văn Học Dân Gian Thiên Bản Vụ Bản

Luận văn này đóng góp vào việc hệ thống hóa các tác phẩm văn học dân gian vùng Thiên Bản-Vụ Bản theo thể loại. Đồng thời, luận văn nhận diện diện mạo, đặc trưng văn học dân gian và mối tương quan với văn hóa dân gian vùng. Luận văn cũng cung cấp thêm một tài liệu tham khảo cho việc tìm hiểu, học tập, giảng dạy về văn học dân gian, văn hóa dân gian địa phương.

6.1. Hệ Thống Hóa Các Tác Phẩm Văn Học Dân Gian

Việc hệ thống hóa các tác phẩm văn học dân gian theo thể loại giúp người đọc dễ dàng tìm kiếm và nghiên cứu. Hệ thống hóa cũng giúp làm rõ đặc điểm của từng thể loại và mối quan hệ giữa chúng.

6.2. Nhận Diện Đặc Trưng Văn Học Dân Gian Vùng Miền

Việc nhận diện đặc trưng văn học dân gian vùng Thiên Bản-Vụ Bản giúp làm rõ bản sắc văn hóa của địa phương. Đặc trưng này được thể hiện qua nội dung, hình thức và ngôn ngữ của các tác phẩm văn học dân gian.