I. Lý do chọn đề tài
Việt Nam hiện đang trong quá trình hội nhập sâu rộng với nền kinh tế toàn cầu, điều này đặt ra những thách thức và cơ hội cho thị trường lao động, đặc biệt là lao động chưa thành niên. Việc bảo vệ quyền lợi và đảm bảo điều kiện làm việc cho nhóm đối tượng này không chỉ là trách nhiệm của nhà nước mà còn là nghĩa vụ của toàn xã hội. Theo Bộ luật Lao động 2019, lao động chưa thành niên được xác định là những người dưới 18 tuổi, trong đó quy định rõ về quyền lợi và nghĩa vụ của họ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy còn nhiều bất cập trong việc thực hiện các quy định này. Việc lựa chọn đề tài nghiên cứu về tuyển dụng và sử dụng lao động chưa thành niên tại Việt Nam nhằm mục đích làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến nhóm đối tượng này. Nghiên cứu không chỉ giúp nâng cao nhận thức về quyền và lợi ích hợp pháp của lao động chưa thành niên mà còn cung cấp cơ sở để đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật, từ đó góp phần bảo vệ quyền lợi của họ trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Điều này cũng phù hợp với các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã tham gia, đặc biệt là các công ước của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) về quyền trẻ em.
II. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích chính của nghiên cứu này là phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật về tuyển dụng và sử dụng lao động chưa thành niên tại Việt Nam, từ đó đưa ra các giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật này. Nghiên cứu sẽ tập trung vào các nhiệm vụ cụ thể như: làm sáng tỏ các vấn đề lý luận liên quan đến tuyển dụng và sử dụng lao động chưa thành niên, phân tích thực trạng áp dụng pháp luật hiện hành, và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật trong lĩnh vực này. Việc nghiên cứu các quy định pháp luật hiện hành sẽ giúp xác định những ưu điểm và hạn chế, từ đó có cơ sở để đề xuất các biện pháp cải thiện. Đặc biệt, nghiên cứu còn nhấn mạnh đến vai trò của các cơ quan chức năng trong việc thực hiện và giám sát việc tuân thủ pháp luật về lao động chưa thành niên, nhằm đảm bảo quyền lợi cho nhóm đối tượng này trong môi trường làm việc.
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn chủ yếu là các quy định pháp luật liên quan đến bảo vệ lao động chưa thành niên, bao gồm Bộ luật Lao động 2019 và các văn bản pháp luật liên quan. Phạm vi nghiên cứu sẽ tập trung vào việc phân tích các quy định pháp luật hiện hành về tuyển dụng và sử dụng lao động chưa thành niên, cũng như thực trạng thực hiện các quy định này trong bối cảnh kinh tế - xã hội hiện nay. Nghiên cứu sẽ không đi sâu vào các lĩnh vực khác ngoài phạm vi lao động chưa thành niên, nhằm đảm bảo tính chuyên sâu và hệ thống trong việc phân tích các quy định pháp luật. Bằng việc xác định rõ đối tượng và phạm vi nghiên cứu, luận văn sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan và chi tiết về tình hình lao động chưa thành niên tại Việt Nam, từ đó giúp các cơ quan chức năng có cơ sở để đề xuất các biện pháp cải thiện.
IV. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Nghiên cứu về tuyển dụng và sử dụng lao động chưa thành niên không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn mang lại giá trị thực tiễn cao. Kết quả nghiên cứu sẽ là nguồn tài liệu tham khảo quý giá cho các cơ quan nhà nước trong việc hoạch định chính sách và hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến lao động chưa thành niên. Đồng thời, nghiên cứu cũng đáp ứng nhu cầu tìm hiểu của các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp về quy định pháp luật trong lĩnh vực này. Việc làm rõ các quy định và thực tiễn thực hiện pháp luật sẽ giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng về quyền lợi và nghĩa vụ của lao động chưa thành niên, từ đó góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho nhóm đối tượng này. Hơn nữa, nghiên cứu còn có thể được sử dụng làm tài liệu giảng dạy cho sinh viên ngành luật, giúp họ hiểu rõ hơn về các vấn đề liên quan đến lao động chưa thành niên trong bối cảnh pháp luật hiện hành.
V. Một số vấn đề lý luận của pháp luật về tuyển dụng và sử dụng lao động chưa thành niên
Pháp luật về tuyển dụng và sử dụng lao động chưa thành niên tại Việt Nam được quy định trong nhiều văn bản pháp luật khác nhau, bao gồm Bộ luật Lao động, Luật Trẻ em và các công ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết. Các quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi của lao động chưa thành niên, đảm bảo họ được làm việc trong môi trường an toàn và phù hợp với độ tuổi. Tuy nhiên, việc áp dụng các quy định này trong thực tế gặp nhiều khó khăn do sự thiếu hụt về thông tin và nhận thức của cả người lao động và người sử dụng lao động. Điều này dẫn đến tình trạng vi phạm quyền lợi của lao động chưa thành niên, đặc biệt trong các ngành nghề không chính thức. Nghiên cứu sẽ phân tích các khái niệm cơ bản liên quan đến lao động chưa thành niên, từ đó làm rõ vai trò và trách nhiệm của các bên liên quan trong việc thực hiện các quy định pháp luật. Việc hiểu rõ các vấn đề lý luận sẽ giúp nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật và bảo vệ quyền lợi cho nhóm đối tượng này.