Nghiên cứu trầm cảm và can thiệp cộng đồng cho người cao tuổi tại Quảng Ngãi

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1. Tổng quan về trầm cảm

1.2. Lịch sử trầm cảm

1.3. Khái niệm trầm cảm (Depression)

1.4. Bệnh sinh trầm cảm

1.5. Chẩn đoán xác định trầm cảm

1.5.1. Tiêu chuẩn chẩn đoán lâm sàng trầm cảm theo ICD-10

1.5.2. Tiêu chuẩn chẩn đoán trầm cảm theo DSM-5

1.5.3. Chẩn đoán sàng lọc cộng đồng trầm cảm bằng trắc nghiệm tâm lý

1.6. Các phương pháp chăm sóc điều trị và dự phòng trầm cảm

1.7. Đặc điểm trầm cảm ở người cao tuổi và các yếu tố liên quan

1.8. Chương trình can thiệp cộng đồng phòng chống trầm cảm trên thế giới

1.9. Chăm sóc người cao tuổi tại Việt Nam

1.10. Các nghiên cứu về trầm cảm ở người cao tuổi

2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng nghiên cứu

2.2. Nghiên cứu định lượng

2.2.1. Tiêu chuẩn chọn

2.2.2. Tiêu chuẩn loại trừ

2.3. Nghiên cứu định tính

2.4. Địa điểm và thời gian nghiên cứu

2.5. Phương pháp nghiên cứu

2.5.1. Thiết kế nghiên cứu

2.5.2. Các bước tiến hành

2.6. Cỡ mẫu và kỹ thuật chọn mẫu

2.6.1. Cỡ mẫu nghiên cứu cắt ngang

2.6.2. Mẫu nghiên cứu định tính

2.6.3. Cỡ mẫu định lượng sau can thiệp

2.6.4. Kỹ thuật chọn mẫu

2.6.4.1. Kỹ thuật chọn mẫu điều tra ngang thực trạng ban đầu

2.6.4.2. Kỹ thuật chọn mẫu định tính

2.6.4.3. Kỹ thuật chọn mẫu cho nghiên cứu can thiệp

2.6.4.4. Kỹ thuật chọn mẫu đánh giá sau can thiệp

2.7. Các biện pháp can thiệp và cách đánh giá

2.7.1. Xây dựng các giải pháp mô hình can thiệp

2.7.2. Đánh giá kết quả sau can thiệp

2.7.3. Căn cứ xây dựng mô hình can thiệp và mục đích can thiệp

2.7.4. Xây dựng triển khai các biện pháp can thiệp của mô hình can thiệp

2.8. Biến số nghiên cứu và cách lượng hóa

2.8.1. Biến số phụ thuộc

2.8.2. Biến số độc lập

2.8.3. Nghiên cứu can thiệp (các chỉ số)

2.8.4. Biến số, chỉ số đánh giá kết quả can thiệp (mục tiêu III)

2.9. Công cụ và phương pháp thu thập số liệu

2.9.1. Bộ công cụ thu thập số liệu

2.9.2. Phương pháp thu thập số liệu định lượng

2.9.3. Phương pháp thu thập số liệu định tính trong xây dựng triển khai mô hình can thiệp

2.9.4. Phương pháp thu thập số liệu trong đánh giá sau can thiệp

2.10. Các biện pháp khống chế sai số

2.11. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu

2.11.1. Số liệu định lượng

2.11.2. Số liệu định tính

3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu

3.1.1. Nhân khẩu học

3.1.2. Các đặc trưng về kinh tế xã hội của người cao tuổi

3.1.3. Bệnh mạn tính, di truyền, sang chấn lớn và hỗ trợ xã hội

3.1.4. Đặc điểm các hành vi-thói quen

3.2. Tỷ lệ trầm cảm mức độ trầm cảm KAP phòng chống trầm cảm ở người cao tuổi

3.2.1. Tỷ lệ trầm cảm ở người cao tuổi

3.2.2. Tỷ lệ mức độ trầm cảm ở người cao tuổi

3.2.3. Tỷ lệ kiến thức, thái độ và thực hành phòng chống trầm cảm người cao tuổi

3.3. Phân tích các yếu tố liên quan trầm cảm ở người cao tuổi

3.3.1. Nhân khẩu học

3.3.2. Các đặc trưng về kinh tế xã hội

3.3.3. Bệnh mạn tính, di truyền, sang chấn, hỗ trợ xã hội và hành vi – thói quen

3.3.4. Kiểm định các yếu tố liên quan đến trầm cảm ở người cao tuổi qua mô hình hồi qui Logistic đa biến

I. Giới thiệu về trầm cảm ở người cao tuổi

Trầm cảm là một vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng, đặc biệt ở người cao tuổi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, trầm cảm có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng, bao gồm cả nguy cơ tự sát. Tại Quảng Ngãi, tỷ lệ trầm cảm ở người cao tuổi được ghi nhận là khá cao, với nhiều yếu tố liên quan như tình trạng sức khỏe, hỗ trợ xã hội và điều kiện sống. Việc phát hiện và can thiệp kịp thời là rất cần thiết để cải thiện sức khỏe tâm thần cho nhóm đối tượng này. Các chương trình can thiệp cộng đồng đã được triển khai ở nhiều nơi trên thế giới, nhưng tại Việt Nam, đặc biệt là ở Quảng Ngãi, vẫn còn thiếu các mô hình hỗ trợ hiệu quả cho người cao tuổi.

II. Tình trạng trầm cảm và các yếu tố liên quan

Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ trầm cảm ở người cao tuổi tại Quảng Ngãi là 18,7%. Các yếu tố như thu nhập, tình trạng hôn nhân, và bệnh lý mạn tính có mối liên hệ chặt chẽ với tình trạng tâm lý của họ. Cụ thể, những người có thu nhập thấp hoặc sống một mình có nguy cơ cao hơn mắc trầm cảm. Hơn nữa, việc thiếu hỗ trợ xã hội và các hoạt động thể chất cũng góp phần làm gia tăng tình trạng này. Việc hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp xây dựng các chương trình can thiệp phù hợp nhằm nâng cao sức khỏe tâm thần cho người cao tuổi.

III. Mô hình can thiệp cộng đồng

Mô hình can thiệp cộng đồng được xây dựng nhằm mục tiêu phòng chống trầm cảm cho người cao tuổi tại Quảng Ngãi. Mô hình này bao gồm việc xây dựng mạng lưới cộng tác viên, tổ chức các hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe, và hỗ trợ tâm lý cho người cao tuổi. Các hoạt động này không chỉ giúp nâng cao nhận thức về trầm cảm mà còn tạo ra một môi trường hỗ trợ cho người cao tuổi. Đánh giá kết quả can thiệp cho thấy mô hình này có tính khả thi và có thể được nhân rộng trong cộng đồng, góp phần cải thiện tình trạng tâm lý của người cao tuổi.

IV. Đánh giá kết quả can thiệp

Kết quả nghiên cứu cho thấy sau khi áp dụng mô hình can thiệp, tỷ lệ trầm cảm ở người cao tuổi đã giảm đáng kể. Cụ thể, tỷ lệ trầm cảm nhẹ giảm từ 12,8% xuống còn 8%, trong khi tỷ lệ trầm cảm nặng cũng giảm rõ rệt. Điều này cho thấy sự hiệu quả của các biện pháp can thiệp cộng đồng trong việc hỗ trợ người cao tuổi. Hơn nữa, sự thay đổi trong kiến thức và thái độ của cộng đồng về trầm cảm cũng được ghi nhận, cho thấy mô hình can thiệp không chỉ tác động đến cá nhân mà còn đến toàn bộ cộng đồng.

V. Kết luận và khuyến nghị

Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng trầm cảm là một vấn đề nghiêm trọng đối với người cao tuổi tại Quảng Ngãi. Việc can thiệp kịp thời và hiệu quả là rất cần thiết để cải thiện sức khỏe tâm thần cho nhóm đối tượng này. Các chương trình can thiệp cộng đồng cần được mở rộng và phát triển hơn nữa, nhằm tạo ra một môi trường hỗ trợ cho người cao tuổi. Khuyến nghị cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, cộng đồng và gia đình trong việc chăm sóc và hỗ trợ người cao tuổi.

Tóm tắt luận án tiến sĩ về trầm cảm và can thiệp cộng đồng cho người cao tuổi tại Quảng Ngãi