I. Khái niệm và các dấu hiệu pháp lý của tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ
Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ được quy định tại Điều 260 Bộ luật hình sự năm 2015. Hành vi này bao gồm việc một người điều khiển phương tiện giao thông hoặc thực hiện hành vi đi bộ trên đường bộ mà không tuân thủ các quy định về an toàn giao thông, gây thiệt hại cho tính mạng hoặc sức khỏe của người khác. Đặc điểm của tội này bao gồm tính nguy hiểm cho xã hội, hành vi vi phạm quy định, và ý chí chủ quan thể hiện qua lỗi vô ý. Theo tác giả Đinh Văn Quế, hành vi này gây thiệt hại cho tính mạng hoặc sức khỏe của người khác. Tuy nhiên, khái niệm này cần được làm rõ hơn để phân biệt với các loại tội phạm khác trong Bộ luật hình sự. Tác giả đã đưa ra khái niệm tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ như sau: đó là hành vi của người tham gia giao thông có năng lực trách nhiệm hình sự, vi phạm quy định về an toàn giao thông, gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe, tài sản của người khác hoặc gây thiệt hại cho tính mạng của người khác.
II. Thực tiễn áp dụng quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ tại TP
Tình hình tội phạm vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ tại TP.HCM diễn biến phức tạp. Theo số liệu từ Ban An toàn giao thông, số vụ tai nạn giao thông giảm nhưng số người chết vẫn ở mức cao. Năm 2018, TP.HCM ghi nhận 3.643 vụ tai nạn giao thông, làm chết 702 người. Tòa án nhân dân TP.HCM đã có nhiều biện pháp tích cực trong công tác phòng, chống tội phạm. Tuy nhiên, việc xác định tội vi phạm quy định về tham gia giao thông vẫn còn nhiều bất cập. Một số dấu hiệu pháp lý chưa được làm rõ, dẫn đến việc định tội danh và xử lý trách nhiệm hình sự chưa đúng quy định. Cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan bảo vệ pháp luật để nâng cao hiệu quả trong việc xử lý tội phạm này.
III. Các yêu cầu và giải pháp nhằm đảm bảo đúng trong áp dụng pháp luật hình sự về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ tại TP
Để đảm bảo áp dụng đúng quy định của pháp luật hình sự về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, cần có các giải pháp cụ thể. Đầu tiên, các cơ quan bảo vệ pháp luật cần nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ. Thứ hai, cần có sự liên lạc, trao đổi thông tin đồng bộ giữa các cơ quan tiến hành tố tụng. Thứ ba, cần có cơ sở khoa học và pháp lý rõ ràng trong việc định tội danh và xác định trách nhiệm hình sự. Cuối cùng, việc bồi dưỡng phẩm chất đạo đức cho cán bộ công chức trong các cơ quan pháp luật cũng rất quan trọng. Những giải pháp này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác phòng, chống tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ tại TP.HCM.
