Nghiên cứu Tiểu thuyết trên báo Nam Kỳ Địa Phận

Nghiên cứu này góp phần bổ sung tư liệu vào nền văn học Việt Nam nói chung và tiểu thuyết Việt Nam nói riêng những giá trị mới mẻ. Đồng thời, giúp người đọc có điều kiện thực tế để nhìn nhận lại vấn đề mà luận văn đang tìm hiểu. Như Đỗ Quang Hưng đã viết trong Lịch sử báo chí Việt Nam 1865 – 1945, tờ báo công giáo thành công nhất cả về nội dung và hình thức, không chỉ có giá trị về thông tin, giáo dục công giáo mà còn có đóng góp về nghệ thuật báo chí, về sự phát triển chữ quốc ngữ. Việc nghiên cứu đề tài không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn có ý nghĩa thực tiễn, vì ít nhiều góp phần tìm hiểu để bảo lưu, bảo tồn những thành tựu về thể loại tiểu thuyết Việt Nam hiện đại, mà báo chí ở Nam Kỳ là nơi có công đầu tiên đóng góp cho lịch sử văn học nước nhà.

Đây là đề tài rất mới, ít có nhà nghiên cứu nào đề cập đến. Những tài liệu liên quan đến tờ báo Nam Kỳ Địa Phận này cũng còn rải rác khắp nơi và hầu như chưa được quan tâm sưu tầm và nghiên cứu một cách cụ thể. Vì vậy, trong luận văn này, người nghiên cứu phải dành nhiều thời gian và công sức để sưu tầm và có hướng tiếp cận theo nhiều cách khác nhau, nhằm tìm ra những tư liệu có giá trị phục vụ cho việc nghiên cứu và từ đó có những nhận định, đánh giá chính xác hơn về giá trị của tờ báo này. Các tờ báo, các tiểu thuyết của văn học Nam Bộ suốt giai đoạn chuyển tiếp từ văn học cổ điển sang hiện đại không phải là sản phẩm của một nền văn học riêng một xứ, một vùng địa phương nào, mà đó còn là sản phẩm của nền văn học dân tộc được sản sinh trong một hoàn cảnh đặc biệt. Cho nên, văn học thời này gắn liền với báo chí ở những mức độ khác nhau.

Tờ Nam Kỳ Địa Phận là một tờ báo Công giáo ít được nhắc đến và cái tên của nó hầu như cũng mới mẻ đối với bạn đọc hiện nay. Đồng thời, bản thân tờ báo này cùng những tư liệu viết về nó hiện nay cũng rất hiếm và khó tìm. Có thể nêu ra đây một số ý kiến của các nhà nghiên cứu viết về tờ báo như sau: Huỳnh Văn Tòng trong cuốn Lịch sử báo chí Việt Nam từ khởi thủy đến 1930 (1973) ở mục nói về những tờ báo khác ở Nam Kỳ, ông cho rằng năm 1883, những tờ báo khác xuất hiện ở Nam Kỳ: Tờ Nhật trình Nam Kỳ được viết bằng hai thứ tiếng: Pháp và Việt, tờ thứ hai là tờ Nam Kỳ Địa Phận, tờ thiên chúa giáo có tính chất phổ biến giáo lý Thiên Chúa ở Việt Nam.

Các tờ báo, các tiểu thuyết của văn học Nam Bộ suốt giai đoạn chuyển tiếp từ văn học cổ điển sang hiện đại không phải là sản phẩm của một nền văn học riêng một xứ, một vùng địa phương nào, mà đó còn là sản phẩm của nền văn học dân tộc được sản sinh trong một hoàn cảnh đặc biệt. Cho nên, văn học thời này gắn liền với báo chí ở những mức độ khác nhau. Riêng về tờ Nam Kỳ Địa Phận là một tờ báo Công giáo ít được nhắc đến và cái tên của nó hầu như cũng mới mẻ đối với bạn đọc hiện nay. Đồng thời, bản thân tờ báo này cùng những tư liệu viết về nó hiện nay cũng rất hiếm và khó tìm.

Trong quá trình thực hiện luận văn, người viết sử dụng một số phương pháp như: sưu tầm tư liệu; thống kê phân loại; phân tích tác phẩm; tổng hợp, hệ thống vấn đề. Trong đó việc phân tích tác phẩm được đặt trong mối quan hệ khăng khít giữa nội dung và hình thức nghệ thuật, để từ những sự kiện, những khía cạnh, chi tiết, hình ảnh… mà rút ra những nhận định chung nhất. Đây là vấn đề có tính chất lý luận, cho nên trong nghiên cứu ta không thể tách rời yếu tố lý luận với yếu tố lịch sử, song tùy từng lúc mà luận văn coi nặng vấn đề này hay vấn đề kia.

Về diện mạo và quá trình vận động của tiểu thuyết giai đoạn này được biểu hiện thông qua sáng tác của các tác giả và tác phẩm cụ thể, cái chung được thể hiện thông qua cái riêng. Ở đây người viết sử dụng phương pháp phân tích đôi nét về tác giả, tác phẩm đặt chúng trong mối quan hệ: đời sống – tác giả – tác phẩm và công chúng. Những phương pháp trên sẽ được vận dụng một cách cụ thể và đan xen nhau khi triển khai nội dung của đề tài luận văn.

Luận văn tìm hiểu thể loại tiểu thuyết của một tờ báo Công giáo làm đối tượng nghiên cứu chính, vì vậy người viết sẽ khảo sát tiểu thuyết một cách đầy đủ, toàn diện từ tiền đề phát sinh, diện mạo đến đánh giá, nhận định ý nghĩa, giá trị của nó đối với nền văn học Việt Nam hiện đại. Công việc này được tiến hành trên cơ sở khảo sát tác phẩm và tự rút ra các kết luận.

Để hiểu tiểu thuyết, đoản thiên tiểu thuyết đăng trên tờ báo này, chúng tôi còn đọc một số bài phê bình đăng trên báo đó, nhằm làm sáng tỏ quá trình vận động của tiểu thuyết giai đoạn này, đồng thời rút ra những đặc trưng cơ bản của một tờ báo công giáo mà nó đã đem lại sự say mê cho độc giả một thời. Tuy nhiên, đề tài Tiểu thuyết trên báo Nam Kỳ Địa Phận là một đề tài mang tính chất khảo sát cho nên người viết không đi sâu phân tích cụ thể chi tiết từng tác giả, tác phẩm mà chỉ sưu tầm, thống kê các tiểu thuyết đã đăng trên tờ báo này.

Từ đó, tập trung tìm hiểu những tác phẩm và những tác giả tiêu biểu để xoáy sâu vào những vấn đề bản chất nhất của đề tài, nhằm làm nổi bật và chỉ ra được những nét đặc trưng cơ bản của một tờ báo, về một thể loại cụ thể đó là tiểu thuyết. Cuối cùng, người viết nêu lên những nhận định, đánh giá về giá trị nội dung, nghệ thuật… của một số tiểu thuyết tiêu biểu trên tờ báo Nam Kỳ Địa Phận từ số đầu tiên (26.1908) cho đến số cuối cùng (01.1945).

Trong quá trình thực hiện luận văn, người viết sử dụng một số phương pháp như: sưu tầm tư liệu; thống kê phân loại; phân tích tác phẩm; tổng hợp, hệ thống vấn đề. Trong đó việc phân tích tác phẩm được đặt trong mối quan hệ khăng khít giữa nội dung và hình thức nghệ thuật, để từ những sự kiện, những khía cạnh, chi tiết, hình ảnh… mà rút ra những nhận định chung nhất. Đây là vấn đề có tính chất lý luận, cho nên trong nghiên cứu ta không thể tách rời yếu tố lý luận với yếu tố lịch sử, song tùy từng lúc mà luận văn coi nặng vấn đề này hay vấn đề kia.

Về diện mạo và quá trình vận động của tiểu thuyết giai đoạn này được biểu hiện thông qua sáng tác của các tác giả và tác phẩm cụ thể, cái chung được thể hiện thông qua cái riêng. Ở đây người viết sử dụng phương pháp phân tích đôi nét về tác giả, tác phẩm đặt chúng trong mối quan hệ: đời sống – tác giả – tác phẩm và công chúng. Những phương pháp trên sẽ được vận dụng một cách cụ thể và đan xen nhau khi triển khai nội dung của đề tài luận văn.

Trong quá trình thực hiện luận văn, người viết sử dụng một số phương pháp như: sưu tầm tư liệu; thống kê phân loại; phân tích tác phẩm; tổng hợp, hệ thống vấn đề. Trong đó việc phân tích tác phẩm được đặt trong mối quan hệ khăng khít giữa nội dung và hình thức nghệ thuật, để từ những sự kiện, những khía cạnh, chi tiết, hình ảnh… mà rút ra những nhận định chung nhất. Đây là vấn đề có tính chất lý luận, cho nên trong nghiên cứu ta không thể tách rời yếu tố lý luận với yếu tố lịch sử, song tùy từng lúc mà luận văn coi nặng vấn đề này hay vấn đề kia.

Về diện mạo và quá trình vận động của tiểu thuyết giai đoạn này được biểu hiện thông qua sáng tác của các tác giả và tác phẩm cụ thể, cái chung được thể hiện thông qua cái riêng. Ở đây người viết sử dụng phương pháp phân tích đôi nét về tác giả, tác phẩm đặt chúng trong mối quan hệ: đời sống – tác giả – tác phẩm và công chúng. Những phương pháp trên sẽ được vận dụng một cách cụ thể và đan xen nhau khi triển khai nội dung của đề tài luận văn.