Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành may mặc tại Việt Nam ngày càng phát triển, công ty may Hòa Bình đã và đang đối mặt với nhiều thách thức trong quản lý sản xuất và cung ứng nguyên vật liệu. Theo báo cáo nội bộ, trong giai đoạn 2017-2018, tỷ lệ trễ tiến độ đơn hàng của công ty dao động ở mức khoảng 15-20%, gây ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và hiệu quả kinh doanh. Nguyên nhân chủ yếu là do quy trình hoạch định nhu cầu vật tư chưa được tối ưu, dẫn đến tồn kho nguyên liệu không hợp lý, chi phí sản xuất gia tăng và thời gian chờ đợi kéo dài.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là thiết kế một hệ thống hoạch định nhu cầu vật tư (MRP) phù hợp với đặc thù sản xuất của công ty may Hòa Bình, nhằm giảm thiểu tồn kho, tối ưu chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất. Nghiên cứu tập trung vào năm khối chức năng chính: hoạch định sản xuất, lịch trình sản xuất chính, hoạch định nhu cầu vật tư, hoạch định yêu cầu năng lực và lịch trình sản xuất hàng ngày. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn tại công ty may Hòa Bình, địa chỉ tại Quận 8, TP. Hồ Chí Minh, với dữ liệu thu thập chủ yếu từ năm 2017 đến 2018.

Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cải thiện các chỉ số hiệu suất sản xuất như giảm tỷ lệ trễ đơn hàng từ khoảng 20% xuống dưới 5%, giảm chi phí tồn kho nguyên vật liệu khoảng 15%, đồng thời tăng khả năng đáp ứng kịp thời nhu cầu khách hàng. Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty mà còn có thể áp dụng tham khảo cho các doanh nghiệp may mặc khác trong nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý sản xuất hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Hệ thống lập kế hoạch và kiểm soát sản xuất (MPC): Được phát triển bởi Vollmann, MPC bao gồm ba phần chính là hoạch định, kế hoạch và vận hành, giúp doanh nghiệp quản lý hiệu quả luồng nguyên vật liệu, sử dụng nguồn lực và phối hợp các hoạt động nội bộ với nhà cung cấp.

  • Hoạch định nhu cầu vật tư (Material Requirements Planning - MRP): Là công cụ lập kế hoạch chi tiết về nguyên vật liệu cần thiết cho sản xuất, dựa trên lịch trình sản xuất chính (MPS), phiếu vật tư (BOM) và dữ liệu tồn kho. MRP giúp giảm tồn kho dư thừa, tối ưu chi phí và đảm bảo nguyên liệu kịp thời.

  • Hoạch định nguồn lực sản xuất (Manufacturing Resource Planning - MRP II): Mở rộng từ MRP, MRP II tích hợp thêm các chức năng lập kế hoạch năng lực, kiểm soát sản xuất và tài chính, giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng quản lý tổng thể.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: Lịch trình sản xuất chính (MPS), Phiếu vật tư (BOM), Hoạch định yêu cầu năng lực (CRP), Time fences (DTF, PTF), và các chiến lược sản xuất như Make-to-Stock (MTS) và Engineer-to-Order (ETO).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo quy trình gồm sáu bước chính:

  1. Nghiên cứu hệ thống sản xuất của công ty: Thu thập thông tin về quy trình sản xuất, các dòng sản phẩm, bộ phận liên quan và thực trạng hoạt động.

  2. Nghiên cứu hệ thống hoạch định nhu cầu vật tư: Xác định mục tiêu, lợi ích, nhu cầu vật tư và các bộ phận hỗ trợ.

  3. Thu thập dữ liệu: Bao gồm dữ liệu lịch trình sản xuất chủ đạo, phiếu sử dụng vật tư, mã số mặt hàng, tồn kho qua các thời kỳ, thời gian chờ đợi và đơn hàng.

  4. Tổng hợp và phân tích dữ liệu: Lọc và xử lý dữ liệu phù hợp với mục tiêu nghiên cứu.

  5. Thiết kế hệ thống hoạch định nhu cầu vật tư: Xây dựng mô hình MRP phù hợp với đặc thù sản xuất của công ty, phát triển phần mềm hỗ trợ và phân quyền sử dụng.

  6. Kết luận và kiến nghị: Đánh giá kết quả, kiểm tra tính chính xác và đề xuất giải pháp cải tiến.

Phương pháp phân tích chủ yếu là phân tích định lượng dựa trên dữ liệu thực tế của công ty trong giai đoạn 2017-2018 với cỡ mẫu dữ liệu gồm toàn bộ đơn hàng và tồn kho của các dòng sản phẩm chính như áo thun Polo, áo sơ mi, đầm công sở, quần tây và váy chống nắng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ trễ đơn hàng giảm đáng kể: Sau khi áp dụng hệ thống MRP, tỷ lệ trễ đơn hàng giảm từ khoảng 18% xuống còn dưới 6%, thể hiện qua biểu đồ biến động tỷ lệ trễ đơn hàng trong năm 2018.

  2. Giảm tồn kho nguyên vật liệu: Mức tồn kho nguyên vật liệu giảm khoảng 15% so với trước khi triển khai, giúp giảm chi phí lưu kho và vận chuyển, đồng thời giảm thiểu rủi ro hư hỏng.

  3. Tối ưu hóa lịch trình sản xuất: Lịch trình sản xuất chính (MPS) được thiết kế chi tiết theo từng tuần và ngày, giúp cân bằng năng lực sản xuất và đáp ứng kịp thời các đơn hàng, giảm thời gian chờ đợi trung bình từ 3 ngày xuống còn 1,5 ngày.

  4. Tăng hiệu quả phối hợp các bộ phận: Phân quyền sử dụng hệ thống và phần mềm hỗ trợ giúp các bộ phận sản xuất, thu mua và kế hoạch phối hợp chặt chẽ, giảm thiểu sai sót và trùng lặp công việc.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của sự cải thiện là do hệ thống MRP cung cấp kế hoạch chi tiết và chính xác về nhu cầu nguyên vật liệu dựa trên lịch trình sản xuất chính và phiếu vật tư, giúp công ty chủ động trong việc đặt hàng và sản xuất. Việc áp dụng các time fences (DTF, PTF) giúp hạn chế thay đổi lịch trình sản xuất trong các khoảng thời gian nhạy cảm, giảm thiểu rối loạn sản xuất.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành may mặc tại Việt Nam, kết quả này tương đồng với các công ty đã áp dụng MRP như Young Rice và Glorydays, cho thấy tính khả thi và hiệu quả của hệ thống trong môi trường sản xuất có tính biến động cao. Việc giảm tồn kho và trễ đơn hàng không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn nâng cao sự hài lòng của khách hàng, tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ như biểu đồ xương cá nguyên nhân trễ đơn hàng, biểu đồ tồn kho theo thời gian, bảng so sánh chi phí trước và sau khi áp dụng hệ thống, giúp minh họa rõ ràng hiệu quả của giải pháp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Triển khai đào tạo chuyên sâu cho nhân viên: Tổ chức các khóa đào tạo về sử dụng hệ thống MRP và phần mềm hỗ trợ nhằm nâng cao năng lực vận hành, đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong quá trình hoạch định. Thời gian thực hiện: 3 tháng; Chủ thể: Phòng nhân sự phối hợp phòng kỹ thuật.

  2. Tăng cường cập nhật dữ liệu liên tục: Thiết lập quy trình cập nhật dữ liệu tồn kho, đơn hàng và lịch trình sản xuất hàng ngày để hệ thống MRP luôn phản ánh chính xác tình hình thực tế, giảm thiểu sai lệch kế hoạch. Thời gian thực hiện: ngay lập tức và duy trì liên tục; Chủ thể: Phòng kế hoạch sản xuất.

  3. Mở rộng áp dụng hệ thống MRP cho các nhà máy và chi nhánh khác: Dựa trên kết quả thành công tại công ty Hòa Bình, đề xuất nhân rộng hệ thống cho các đơn vị sản xuất khác nhằm đồng bộ hóa quy trình và tối ưu nguồn lực toàn công ty. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng; Chủ thể: Ban giám đốc và phòng công nghệ thông tin.

  4. Phát triển thêm các module tích hợp nâng cao: Nâng cấp phần mềm hỗ trợ với các tính năng như dự báo nhu cầu tự động, phân tích chi phí và báo cáo quản trị để hỗ trợ ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn. Thời gian thực hiện: 12 tháng; Chủ thể: Phòng công nghệ thông tin phối hợp với nhà cung cấp phần mềm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các doanh nghiệp may mặc vừa và nhỏ: Có thể áp dụng mô hình hoạch định nhu cầu vật tư phù hợp để cải thiện quản lý tồn kho và nâng cao hiệu quả sản xuất.

  2. Phòng kế hoạch sản xuất và thu mua: Nhân viên và quản lý trong các bộ phận này sẽ nhận được hướng dẫn chi tiết về cách xây dựng và vận hành hệ thống MRP, giúp tối ưu hóa quy trình công việc.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kỹ thuật công nghiệp: Luận văn cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp luận thực tiễn, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu liên quan đến quản lý sản xuất và chuỗi cung ứng.

  4. Các nhà quản lý doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ tầm quan trọng của việc áp dụng công nghệ thông tin trong hoạch định sản xuất, từ đó đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hệ thống MRP có phù hợp với doanh nghiệp nhỏ không?
    Có, hệ thống MRP có thể được điều chỉnh phù hợp với quy mô và đặc thù sản xuất của doanh nghiệp nhỏ, giúp kiểm soát tồn kho và nâng cao hiệu quả sản xuất.

  2. Làm thế nào để đảm bảo dữ liệu đầu vào cho MRP chính xác?
    Cần thiết lập quy trình cập nhật dữ liệu thường xuyên, đào tạo nhân viên và sử dụng phần mềm hỗ trợ để giảm thiểu sai sót trong nhập liệu.

  3. MRP có thể tích hợp với các hệ thống quản lý khác không?
    Có, MRP thường được tích hợp trong hệ thống ERP, giúp đồng bộ hóa các chức năng quản lý tài chính, nhân sự và sản xuất.

  4. Chi phí triển khai hệ thống MRP có cao không?
    Chi phí ban đầu có thể cao, nhưng lợi ích lâu dài về tiết kiệm chi phí tồn kho và nâng cao năng suất sẽ bù đắp hiệu quả đầu tư.

  5. Làm sao để xử lý các thay đổi đột xuất trong lịch trình sản xuất?
    Sử dụng các time fences như DTF và PTF để kiểm soát mức độ thay đổi, đồng thời có kế hoạch dự phòng và phối hợp linh hoạt giữa các bộ phận.

Kết luận

  • Hệ thống hoạch định nhu cầu vật tư (MRP) giúp công ty may Hòa Bình giảm tỷ lệ trễ đơn hàng từ khoảng 18% xuống dưới 6%.
  • Tồn kho nguyên vật liệu được tối ưu, giảm chi phí lưu kho khoảng 15%, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực.
  • Lịch trình sản xuất chính được thiết kế chi tiết theo tuần và ngày, giúp cân bằng năng lực và đáp ứng kịp thời nhu cầu khách hàng.
  • Phân quyền sử dụng và phần mềm hỗ trợ tạo điều kiện phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận, giảm thiểu sai sót và tăng năng suất.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp đào tạo, cập nhật dữ liệu, mở rộng áp dụng và nâng cấp phần mềm nhằm duy trì và phát triển hiệu quả hệ thống.

Next steps: Triển khai đào tạo nhân viên, hoàn thiện quy trình cập nhật dữ liệu và bắt đầu mở rộng hệ thống sang các đơn vị khác trong công ty trong vòng 12 tháng tới.

Call to action: Các doanh nghiệp may mặc và nhà quản lý sản xuất nên cân nhắc áp dụng hệ thống MRP để nâng cao hiệu quả quản lý sản xuất và đáp ứng nhanh chóng nhu cầu thị trường.