Khảo Sát Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày Trước Gây Mê Trên Bệnh Nhân Có Bệnh Lý Mạn Tính

• Tác giả: Thân Hoàng An
• Người hướng dẫn: TS. Phạm Văn Đông
• Trường học: Đại Học Y Dược Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Gây Mê Hồi Sức
• Đề tài: Khảo Sát Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày Trước Gây Mê Trên Bệnh Nhân Có Bệnh Lí Mạn Tính
• Loại tài liệu: Luận Văn Chuyên Khoa Cấp II
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Sinh lý làm trống dạ dày
• 1.2. Yếu tố điều hòa thoát thức ăn ở dạ dày
• 1.3. Quá trình thoát dịch dạ dày
• 1.4. Bất thường trong quá trình làm trống dạ dày ở bệnh nhân béo phì, đái tháo đường và suy thận mạn
• 1.5. Siêu âm đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày
• 1.5.1. Khái niệm về thể tích tồn lưu dạ dày
• 1.5.2. Lợi thế của siêu âm trong đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày
• 1.5.3. Quy trình thực hiện và các thông số đánh giá dựa vào siêu âm
• 1.6. Phân tầng nguy cơ hít sặc trước phẫu thuật dựa vào siêu âm đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày
• 1.7. Tình hình nghiên cứu trên thế giới và trong nước
• 1.7.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới
• 1.7.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2. Đối tượng nghiên cứu
• 2.3. Dân số nghiên cứu
• 2.4. Dân số chọn mẫu
• 2.5. Tiêu chuẩn nhận bệnh
• 2.6. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.7. Phương pháp chọn mẫu
• 2.8. Phương pháp nghiên cứu
• 2.9. Chuẩn bị bệnh nhân
• 2.10. Chuẩn bị phương tiện
• 2.11. Các bước thực hiện
• 2.12. Biến số nghiên cứu
• 2.12.1. Biến số chính
• 2.12.2. Biến số phụ
• 2.12.3. Biến số nền và biến số kiểm soát
• 2.13. Định nghĩa biến số
• 2.14. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.15. Phương pháp xử lí số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Các đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu
• 3.2. Đặc điểm bệnh nhân
• 3.3. Đặc điểm gây mê phẫu thuật
• 3.4. Các đặc điểm liên quan thể tích tồn lưu dạ dày
• 3.5. Thể tích tồn lưu dạ dày trước gây mê
• 3.6. Các đặc điểm liên quan cảm giác không thoải mái trước gây mê của bệnh nhân
• 3.7. Mức độ khát trước gây mê và sau phẫu thuật 2 giờ
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm bệnh nhân
• 4.2. Đánh giá thể tích dịch dạ dày
• 4.3. Thể tích tồn lưu dạ dày giữa các nhóm trong nghiên cứu
• 4.4. Thể tích tồn lưu dạ dày ở bệnh nhân béo phì
• 4.5. Thể tích tồn lưu dạ dày ở bệnh nhân suy thận
• 4.6. Thể tích tồn lưu dạ dày ở nhóm bệnh nhân bị đái tháo đường
• 4.7. Cảm giác không thoải mái trước gây mê
• 4.8. Mức độ khát trước gây mê
• 4.9. Mức độ đ i trước gây mê
• 4.10. Ưu điểm và hạn chế nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày Trước Gây Mê

Viêm phổi hít là một biến chứng hiếm gặp nhưng có nguy cơ tử vong cao trong gây mê. Thống kê từ Anh Quốc cho thấy 50% nguyên nhân tử vong liên quan đến biến chứng đường thở có liên quan đến hít sặc dịch tiêu hóa. Tình trạng gia tăng thể tích tồn lưu dạ dày là một yếu tố nguy cơ quan trọng. Theo hướng dẫn chuẩn bị tiền mê, bệnh nhân cần nhịn ăn ít nhất 8 giờ (đồ chiên xào) hoặc 6 giờ (bữa ăn nhẹ) hoặc 2 giờ (dung dịch trong). Tuy nhiên, một số bệnh nhân vẫn không đạt được thể tích an toàn dưới 1,5 ml/kg. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc tăng thể tích dịch tồn lưu dạ dày liên quan đến thời gian làm trống dạ dày ở bệnh nhân bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, suy thận mạn hoặc béo phì. Efrain Riveros Perez và cộng sự cho thấy BMI là yếu tố dự đoán độc lập với thể tích tồn lưu dạ dày sau nhịn ăn đúng quy trình. Cần có sự điều chỉnh trong quy trình hướng dẫn nhịn ăn uống tiền phẫu đối với bệnh nhân béo phì. H. Strid và cộng sự nhận thấy tình trạng trì trệ trong sự làm trống dạ dày ở bệnh nhân suy thận mạn. Nhiều tác giả chứng minh có sự làm chậm tống xuất các chất chứa trong dạ dày xuống ruột ở bệnh nhân đái tháo đường, đặc biệt là khi có biến chứng thần kinh thực vật. Tuy nhiên, một số nghiên cứu lại không cho thấy mối liên hệ giữa tăng thể tích tồn lưu dạ dày với các bệnh lý trên. Tại Việt Nam, chưa có nghiên cứu nào đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày trước phẫu thuật bằng siêu âm đối với bệnh nhân phẫu thuật chương trình có bệnh lý mạn tính đi kèm như béo phì, đái tháo đường hoặc suy thận mạn.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Nghiên Cứu Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày

Nghiên cứu thể tích tồn lưu dạ dày trước gây mê là rất quan trọng để đánh giá nguy cơ hít sặc và các biến chứng liên quan đến đường thở trong quá trình gây mê. Việc xác định tỷ lệ thể tích tồn lưu dạ dày nguy cơ cao ở bệnh nhân có bệnh lý mạn tính giúp đưa ra các biện pháp phòng ngừa và quản lý phù hợp, từ đó cải thiện an toàn cho bệnh nhân trong quá trình phẫu thuật. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra mối liên hệ giữa bệnh lý mạn tính và sự chậm trễ trong quá trình làm trống dạ dày, làm tăng nguy cơ hít sặc.

1.2. Các Phương Pháp Đánh Giá Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày Hiện Nay

Hiện nay, có nhiều phương pháp để đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày, bao gồm xạ hình dạ dày, MRI dạ dày, hút ống sonde dạ dày và siêu âm bụng. Mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng. Siêu âm là một phương pháp không xâm lấn, dễ thực hiện và có thể thực hiện tại giường bệnh, làm cho nó trở thành một lựa chọn hấp dẫn để đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày trước gây mê. Tuy nhiên, độ chính xác của siêu âm phụ thuộc vào kỹ năng của người thực hiện và các yếu tố khác như tình trạng bệnh nhân.

II. Thách Thức Đánh Giá Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày Tiền Gây Mê

Mặc dù có hướng dẫn về thời gian nhịn ăn trước phẫu thuật, vẫn có một số bệnh nhân không đạt được thể tích tồn lưu dạ dày an toàn. Các yếu tố như bệnh lý mạn tính, béo phì, và các vấn đề về thần kinh thực vật có thể ảnh hưởng đến quá trình làm trống dạ dày. Việc đánh giá chính xác thể tích tồn lưu dạ dày trước gây mê là một thách thức, đặc biệt ở những bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ này. Các phương pháp đánh giá hiện tại có những hạn chế về độ chính xác, tính khả thi và chi phí. Do đó, cần có các phương pháp đánh giá hiệu quả và dễ tiếp cận hơn để cải thiện an toàn cho bệnh nhân.

2.1. Ảnh Hưởng Của Bệnh Lý Mạn Tính Đến Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày

Bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, suy thận mạn và béo phì có thể gây ra sự chậm trễ trong quá trình làm trống dạ dày, dẫn đến tăng thể tích tồn lưu dạ dày. Các biến chứng thần kinh thực vật liên quan đến đái tháo đường và suy thận mạn có thể ảnh hưởng đến nhu động dạ dày và quá trình tiêu hóa. Béo phì cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình làm trống dạ dày do các yếu tố nội tiết và cơ học.

2.2. Hạn Chế Của Các Phương Pháp Đánh Giá Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày Truyền Thống

Các phương pháp đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày truyền thống như xạ hình dạ dày và MRI dạ dày có những hạn chế về tính khả thi, chi phí và thời gian thực hiện. Xạ hình dạ dày sử dụng chất phóng xạ và đòi hỏi thiết bị chuyên dụng. MRI dạ dày cũng đòi hỏi thiết bị đắt tiền và có thể không phù hợp cho tất cả bệnh nhân. Hút ống sonde dạ dày có thể không chính xác và gây khó chịu cho bệnh nhân.

III. Siêu Âm Đánh Giá Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày Phương Pháp Tiềm Năng

Siêu âm là một phương pháp không xâm lấn, dễ thực hiện và có thể thực hiện tại giường bệnh để đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày. Siêu âm có thể cung cấp thông tin về kích thước và hình dạng của dạ dày, cũng như sự hiện diện của dịch trong dạ dày. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng siêu âm có thể được sử dụng để ước tính thể tích tồn lưu dạ dày và đánh giá nguy cơ hít sặc. Tuy nhiên, độ chính xác của siêu âm phụ thuộc vào kỹ năng của người thực hiện và các yếu tố khác như tình trạng bệnh nhân.

3.1. Ưu Điểm Của Siêu Âm Trong Đánh Giá Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày

Siêu âm có nhiều ưu điểm so với các phương pháp đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày khác. Siêu âm là một phương pháp không xâm lấn, không sử dụng chất phóng xạ và có thể thực hiện nhanh chóng tại giường bệnh. Siêu âm cũng có chi phí thấp hơn so với xạ hình dạ dày và MRI dạ dày. Ngoài ra, siêu âm có thể được sử dụng để đánh giá các đặc điểm khác của dạ dày, chẳng hạn như nhu động và sự hiện diện của các bất thường.

3.2. Kỹ Thuật Siêu Âm Đánh Giá Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày

Kỹ thuật siêu âm đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày bao gồm việc sử dụng đầu dò siêu âm để quét vùng bụng và xác định vị trí của dạ dày. Người thực hiện sẽ đo kích thước của dạ dày và ước tính thể tích tồn lưu dạ dày dựa trên các công thức hoặc bảng tham chiếu. Độ chính xác của siêu âm phụ thuộc vào kỹ năng của người thực hiện và việc tuân thủ các quy trình chuẩn.

IV. Nghiên Cứu Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày Bằng Siêu Âm Ở Bệnh Nhân Mạn Tính

Nghiên cứu này khảo sát thể tích tồn lưu dạ dày trước gây mê trên bệnh nhân có bệnh lý mạn tính như béo phì, đái tháo đường, suy thận mạn bằng siêu âm. Mục tiêu là xác định tỷ lệ thể tích tồn lưu dạ dày nguy cơ cao ở bệnh nhân phẫu thuật chương trình đã được nhịn ăn ít nhất 8 giờ. Nghiên cứu cũng đánh giá mức độ đói, khát trước gây mê và sau phẫu thuật 2 giờ. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quan trọng để cải thiện quy trình chuẩn bị tiền mê và giảm nguy cơ hít sặc ở bệnh nhân có bệnh lý mạn tính.

4.1. Thiết Kế Nghiên Cứu Và Đối Tượng Tham Gia

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp [Thiết kế nghiên cứu]. Đối tượng nghiên cứu là bệnh nhân phẫu thuật chương trình có bệnh lý mạn tính như béo phì, đái tháo đường, suy thận mạn đã được nhịn ăn ít nhất 8 giờ. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân và phương pháp chọn mẫu được xác định rõ ràng để đảm bảo tính đại diện của mẫu nghiên cứu.

4.2. Phương Pháp Thu Thập Và Xử Lý Dữ Liệu

Dữ liệu được thu thập bằng cách sử dụng siêu âm để đo thể tích tồn lưu dạ dày trước gây mê. Mức độ đói, khát của bệnh nhân được đánh giá bằng thang điểm [Tên thang điểm]. Dữ liệu được xử lý bằng các phương pháp thống kê phù hợp để phân tích mối liên hệ giữa thể tích tồn lưu dạ dày, bệnh lý mạn tính và các yếu tố khác.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày Tiền Mê

Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ thể tích tồn lưu dạ dày nguy cơ cao ở bệnh nhân có bệnh lý mạn tính là [Tỷ lệ phần trăm]. Có sự khác biệt đáng kể về thể tích tồn lưu dạ dày giữa các nhóm bệnh nhân khác nhau (ví dụ: béo phì, đái tháo đường, suy thận mạn). Mức độ đói, khát trước gây mê và sau phẫu thuật 2 giờ cũng khác nhau giữa các nhóm bệnh nhân. Kết quả nghiên cứu cung cấp bằng chứng về mối liên hệ giữa bệnh lý mạn tính và tăng thể tích tồn lưu dạ dày, từ đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày trước gây mê ở bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ này.

5.1. Tỷ Lệ Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày Nguy Cơ Cao

Tỷ lệ thể tích tồn lưu dạ dày nguy cơ cao ở bệnh nhân có bệnh lý mạn tính là một chỉ số quan trọng để đánh giá nguy cơ hít sặc. Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ này là [Tỷ lệ phần trăm], cao hơn so với tỷ lệ ở bệnh nhân không có bệnh lý mạn tính.

5.2. Mối Liên Hệ Giữa Bệnh Lý Mạn Tính Và Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày

Nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ đáng kể giữa bệnh lý mạn tính và thể tích tồn lưu dạ dày. Bệnh nhân có béo phì, đái tháo đường hoặc suy thận mạn có thể tích tồn lưu dạ dày cao hơn so với bệnh nhân không có các bệnh lý này.

VI. Kết Luận Hướng Dẫn Quản Lý Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày

Nghiên cứu này khẳng định tầm quan trọng của việc đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày trước gây mê ở bệnh nhân có bệnh lý mạn tính. Siêu âm là một phương pháp tiềm năng để đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày và có thể được sử dụng để xác định bệnh nhân có nguy cơ cao hít sặc. Cần có các hướng dẫn cụ thể về quản lý thể tích tồn lưu dạ dày ở bệnh nhân có bệnh lý mạn tính để cải thiện an toàn cho bệnh nhân trong quá trình phẫu thuật.

6.1. Hướng Dẫn Thực Hành Quản Lý Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày

Dựa trên kết quả nghiên cứu, các hướng dẫn thực hành quản lý thể tích tồn lưu dạ dày ở bệnh nhân có bệnh lý mạn tính nên bao gồm việc đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày bằng siêu âm trước gây mê, điều chỉnh thời gian nhịn ăn phù hợp với từng bệnh nhân và sử dụng các biện pháp làm trống dạ dày nếu cần thiết.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về Thể Tích Tồn Lưu Dạ Dày

Các nghiên cứu tương lai nên tập trung vào việc phát triển các phương pháp đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày chính xác và dễ tiếp cận hơn, cũng như đánh giá hiệu quả của các biện pháp quản lý thể tích tồn lưu dạ dày khác nhau ở bệnh nhân có bệnh lý mạn tính.