Nghiên cứu ảnh hưởng của melatonin xử lý sau thu hoạch đến các chỉ tiêu hóa sinh của quả bơ trong quá trình chín và bảo quản

• Tác giả: Vũ Thị Cẩm Tú
• Người hướng dẫn: TS. Trương Thị Huệ
• Trường học: Đại học Quy Nhơn
• Chuyên ngành: Sinh học thực nghiệm
• Đề tài: Nghiên cứu ảnh hưởng của melatonin xử lý sau thu hoạch đến một số chỉ tiêu hóa sinh của quả bơ trong quá trình chín và bảo quản
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Bình Định

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Giới thiệu về quả bơ
• 1.2. Nguồn gốc, đặc điểm và phân loại quả bơ
• 1.3. Giá trị của quả bơ
• 1.3.1. Giá trị dinh dưỡng của quả bơ
• 1.3.2. Giá trị kinh tế của quả bơ
• 1.4. Tình hình sản xuất và tiêu thụ quả bơ trên thế giới và ở Việt Nam
• 1.4.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ quả bơ trên thế giới
• 1.4.2. Tình hình sản xuất và tiêu thụ quả bơ ở Việt Nam
• 1.5. Những biến đổi của quả bơ trong quá trình bảo quản tươi sau thu hoạch
• 1.5.1. Những biến đổi vật lý
• 1.5.2. Những biến đổi sinh lý và hóa sinh
• 1.6. Một số yếu tố ảnh hưởng đến thời gian bảo quản và chín của quả bơ sau thu hoạch
• 1.6.1. Độ chín thu hoạch
• 1.6.2. Độ ẩm tương đối của không khí
• 1.6.3. Tổn thương do tác động cơ học và vi sinh vật gây bệnh
• 1.7. Thu hoạch và bảo quản quả bơ
• 1.7.1. Thu hoạch quả bơ
• 1.7.2. Các phương pháp bảo quản quả bơ hiện nay
• 1.8. Melatonin và ứng dụng melatonin trong quá trình bảo quản quả sau thu hoạch
• 1.8.1. Sơ lược về hoạt chất melatonin ở thực vật
• 1.8.2. Vai trò của melatonin ngoại sinh trong quá trình chín và cải thiện chất lượng quả sau thu hoạch
• 1.8.3. Tình hình nghiên cứu và ứng dụng melatonin ngoại sinh trong bảo quản quả sau thu hoạch
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng và vật liệu nghiên cứu
• 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Hóa chất và thiết bị
• 2.3.1. Hóa chất và nguyên liệu khác
• 2.3.2. Thiết bị và dụng cụ thí nghiệm
• 2.4. Nội dung nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm
• 2.5.2. Các chỉ tiêu nghiên cứu và phương pháp xác định
• 2.5.3. Phương pháp xử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
• 3.1. Xác định các thông số chỉ thị độ già quả bơ thu hoạch
• 3.2. Nghiên cứu một số chỉ tiêu cơ lý của quả bơ ở giai đoạn cận thu hoạch
• 3.3. Nghiên cứu một số chỉ tiêu hóa sinh cơ bản của quả bơ ở giai đoạn cận thu hoạch
• 3.4. Ảnh hưởng của melatonin đến một số chỉ tiêu phẩm chất của quả bơ trong quá trình chín và bảo quản
• 3.5. Ảnh hưởng của melatonin ngoại sinh đến tổn thất khối lượng của quả bơ trong thời gian bảo quản và chín
• 3.6. Ảnh hưởng của melatonin ngoại sinh đến hàm lượng chất khô hòa tan của quả bơ trong thời gian bảo quản và chín
• 3.7. Ảnh hưởng của melatonin ngoại sinh đến hàm lượng acid tổng số của quả bơ trong thời gian bảo quản và chín
• 3.8. Ảnh hưởng của melatonin ngoại sinh đến hàm lượng đường tổng số của quả bơ trong thời gian bảo quản và chín
• 3.9. Ảnh hưởng của melatonin ngoại sinh đến hàm lượng lipid của quả bơ trong thời gian chín và bảo quản
• 3.10. Ảnh hưởng của melatonin ngoại sinh đến hàm lượng phenol tổng số và flavonoid tổng số của quả bơ trong thời gian bảo quản và chín
• 3.11. Ảnh hưởng của melatonin ngoại sinh đến hàm lượng acid ascorbic của quả bơ trong thời gian bảo quản và chín
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (BẢN SAO)

I. Giới thiệu về quả bơ

Quả bơ (Persea americana Mill.) là một loại quả có nguồn gốc từ châu Mỹ, được trồng phổ biến ở các vùng nhiệt đới và á nhiệt đới. Quả bơ có giá trị dinh dưỡng cao, giàu chất béo không bão hòa, chất xơ, vitamin và khoáng chất. Quả bơ cũng chứa nhiều chất chống oxy hóa như phenols, vitamin E và acid ascorbic, giúp ngăn ngừa lão hóa và bệnh tật. Tuy nhiên, quả bơ có tốc độ chín nhanh sau thu hoạch, dẫn đến khó khăn trong bảo quản và tiêu thụ. Điều này đặt ra nhu cầu cấp thiết về các phương pháp bảo quản hiệu quả để duy trì chất lượng và kéo dài thời gian sử dụng của quả bơ.

1.1. Nguồn gốc và đặc điểm

Quả bơ có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới Trung Mỹ, được du nhập vào Việt Nam từ những năm 1940. Cây bơ thích hợp với nhiều loại đất khác nhau, từ đất sét pha cát đến đất thịt nặng. Quả bơ có hình dạng đa dạng, từ dài, bầu dục đến tròn, với trọng lượng trung bình từ 600-900 g. Màu sắc vỏ quả thay đổi từ xanh sáng đến tím sẫm khi chín. Thịt quả có màu vàng nhạt đến vàng đậm, hương vị béo và thơm dịu.

1.2. Giá trị dinh dưỡng và kinh tế

Quả bơ là nguồn cung cấp năng lượng dồi dào (160 kcal/100 g), giàu acid béo không bão hòa, protein và chất xơ. Chất xơ trong quả bơ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường và béo phì. Ngoài ra, quả bơ còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu như vitamin E, acid ascorbic và canxi. Về giá trị kinh tế, sản lượng quả bơ toàn cầu đạt 6,4 triệu tấn vào năm 2018, với doanh thu thị trường lên đến 13,5 tỷ đô la. Ở Việt Nam, quả bơ đang trở thành cây trồng có giá trị kinh tế cao, đặc biệt là các giống bơ sáp và bơ Booth.

II. Tác động của melatonin sau thu hoạch

Melatonin là một hợp chất có cấu trúc vòng indole, được phát hiện trong thực vật vào năm 1995. Nó đóng vai trò quan trọng trong điều hòa sinh trưởng, phát triển và bảo vệ thực vật khỏi các stress phi sinh học. Melatonin cũng được chứng minh có tác dụng kéo dài thời gian bảo quản và cải thiện chất lượng của nhiều loại quả sau thu hoạch, bao gồm đào, chuối, dâu tây và xoài. Đối với quả bơ, melatonin được nghiên cứu như một phương pháp tiềm năng để kiểm soát quá trình chín và giảm tổn thất sau thu hoạch.

2.1. Vai trò của melatonin trong bảo quản

Melatonin ngoại sinh có khả năng điều hòa quá trình chín của quả bơ bằng cách ức chế sự sản xuất ethylene, một hormone thúc đẩy quá trình chín. Ngoài ra, melatonin còn giúp duy trì hàm lượng chất khô hòa tan, acid tổng số và các chất chống oxy hóa trong quả bơ, từ đó kéo dài thời gian bảo quản và giữ được chất lượng quả.

2.2. Ảnh hưởng đến chỉ tiêu hóa sinh

Nghiên cứu cho thấy melatonin có tác động tích cực đến các chỉ tiêu hóa sinh của quả bơ trong quá trình chín và bảo quản. Cụ thể, melatonin giúp giảm tổn thất khối lượng, duy trì hàm lượng đường tổng số và lipid, đồng thời tăng cường hàm lượng phenol tổng số và flavonoid tổng số. Những tác động này góp phần cải thiện chất lượng và giá trị dinh dưỡng của quả bơ sau thu hoạch.

III. Phương pháp nghiên cứu và kết quả

Nghiên cứu được thực hiện với mục tiêu đánh giá tác động của melatonin đến các chỉ tiêu hóa sinh của quả bơ trong quá trình chín và bảo quản. Các phương pháp nghiên cứu bao gồm bố trí thí nghiệm, xác định các chỉ tiêu hóa sinh và xử lý số liệu. Kết quả nghiên cứu cho thấy melatonin có hiệu quả trong việc kéo dài thời gian bảo quản và duy trì chất lượng của quả bơ.

3.1. Thiết kế thí nghiệm

Thí nghiệm được bố trí với các nồng độ melatonin khác nhau để xác định nồng độ tối ưu cho việc bảo quản quả bơ. Các chỉ tiêu được theo dõi bao gồm tổn thất khối lượng, hàm lượng chất khô hòa tan, acid tổng số, đường tổng số, lipid, phenol tổng số và flavonoid tổng số.

3.2. Kết quả và bàn luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy melatonin ở nồng độ 100 µM có hiệu quả cao nhất trong việc giảm tổn thất khối lượng và duy trì các chỉ tiêu hóa sinh của quả bơ. Hàm lượng phenol tổng số và flavonoid tổng số được tăng cường đáng kể, góp phần cải thiện chất lượng và giá trị dinh dưỡng của quả bơ sau thu hoạch.

IV. Kết luận và đề nghị

Nghiên cứu đã chứng minh tác động tích cực của melatonin đến các chỉ tiêu hóa sinh của quả bơ trong quá trình chín và bảo quản. Melatonin không chỉ kéo dài thời gian bảo quản mà còn duy trì và cải thiện chất lượng của quả bơ. Đề nghị tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về cơ chế hoạt động của melatonin và ứng dụng rộng rãi trong bảo quản các loại quả khác.

Tổng quan nghiên cứu

Quả bơ (Persea americana Mill.) là loại quả giàu dinh dưỡng, cung cấp nhiều năng lượng, lipid, protein, vitamin và các chất chống oxy hóa quan trọng. Theo số liệu của FAO năm 2018, sản lượng bơ toàn cầu đạt khoảng 6,4 triệu tấn, tăng 6% so với năm trước, với diện tích trồng tăng từ 446,84 nghìn ha năm 2011 lên 918,53 nghìn ha năm 2018. Ở Việt Nam, bơ được trồng chủ yếu tại Tây Nguyên với các giống chất lượng cao như bơ 034, mang lại giá trị kinh tế lớn cho người nông dân. Tuy nhiên, quả bơ có đặc tính hô hấp bộc phát, chín nhanh sau thu hoạch, thời gian bảo quản ngắn (5-7 ngày ở nhiệt độ phòng), gây khó khăn trong tiêu thụ và xuất khẩu.

Nghiên cứu tập trung vào ảnh hưởng của melatonin ngoại sinh xử lý sau thu hoạch đến các chỉ tiêu hóa sinh của quả bơ trong quá trình chín và bảo quản. Mục tiêu chính là đánh giá hiệu quả của melatonin trong việc kéo dài thời gian bảo quản, duy trì chất lượng quả bơ và xác định nồng độ melatonin thích hợp. Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 10/2020 đến tháng 9/2021 tại phòng thí nghiệm của Trường Đại học Quy Nhơn và Học viện Nông nghiệp Việt Nam, sử dụng quả bơ giống 034 thu hái tại Gia Lai.

Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc làm sáng tỏ cơ chế tác động của melatonin ngoại sinh đến quá trình chín và bảo quản quả bơ, đồng thời góp phần thực tiễn trong việc giảm tổn thất sau thu hoạch, nâng cao chất lượng và giá trị kinh tế của quả bơ trên thị trường nội địa và xuất khẩu.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về sinh lý quả bơ, quá trình chín và biến đổi hóa sinh sau thu hoạch, cùng vai trò của melatonin trong thực vật. Melatonin là hợp chất indole được tổng hợp từ tryptophan qua các enzyme như TDC, T5H, SNAT và HIOMT, có chức năng điều hòa sinh trưởng, chống oxy hóa và tăng cường khả năng chống chịu stress ở thực vật. Melatonin ngoại sinh được chứng minh có khả năng ức chế quá trình hô hấp bộc phát, giảm sản sinh ethylene, tăng hoạt tính enzyme chống oxy hóa (SOD, CAT, APX), từ đó kéo dài thời gian bảo quản và cải thiện chất lượng quả sau thu hoạch.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Hô hấp bộc phát và vai trò của ethylene trong quá trình chín quả bơ
• Chỉ tiêu hóa sinh như hàm lượng chất khô hòa tan, acid tổng số, lipid, đường tổng số, phenol, flavonoid và acid ascorbic
• Tác động của melatonin ngoại sinh đến các chỉ tiêu trên và hệ thống enzyme chống oxy hóa
• Các phương pháp bảo quản quả bơ hiện đại như xử lý nhiệt, khí quyển điều chỉnh, 1-MCP và lớp phủ sinh học

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính là quả bơ giống 034 thu hái tại Gia Lai, được xử lý melatonin ngoại sinh với nồng độ 0,1 mM và 0,5 mM trong 2 giờ, so sánh với mẫu đối chứng không xử lý. Quả bơ được bảo quản ở nhiệt độ 22°C ± 1 và độ ẩm 75-80%, theo dõi các chỉ tiêu hóa sinh trong 12 ngày, lấy mẫu định kỳ 2 ngày/lần.

Phương pháp chọn mẫu là chọn quả đồng đều về kích thước, không bị tổn thương, đạt độ chín thu hoạch tối ưu (16 tuần sau đậu quả). Cỡ mẫu mỗi nghiệm thức gồm 10 quả, lặp lại 3 lần. Các chỉ tiêu phân tích bao gồm: tỷ lệ hao hụt khối lượng, hàm lượng chất khô hòa tan, acid tổng số, lipid, đường tổng số, phenol, flavonoid, acid ascorbic và độ cứng quả.

Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SAS, áp dụng phân tích phương sai ANOVA và kiểm định LSD 5% để so sánh sự khác biệt giữa các nghiệm thức. Thiết bị sử dụng gồm máy đo quang phổ, khúc xạ kế, máy đo độ cứng không phá mẫu, máy đo màu sắc, cân điện tử và các dụng cụ thí nghiệm tiêu chuẩn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Xác định độ chín thu hoạch thích hợp: Quả bơ 034 thu hái ở tuần thứ 16 (độ chín 2) có kích thước trung bình 60,12 mm đường kính, khối lượng 330 g, độ cứng 61,75 N và hàm lượng chất khô tổng số 26,09%, phù hợp tiêu chuẩn thu hoạch. Sau 7 ngày bảo quản, tỷ lệ tổn thất khối lượng thấp nhất (11%), độ cứng còn 6,65 N, chất khô hòa tan 7,73%, lipid 13,77%, cho thấy chất lượng quả tốt nhất so với các độ chín khác.

2. Ảnh hưởng của melatonin đến tổn thất khối lượng: Tỷ lệ hao hụt khối lượng quả bơ tăng theo thời gian bảo quản ở tất cả mẫu, nhưng mẫu xử lý melatonin 0,1 mM và 0,5 mM có tổn thất thấp hơn đáng kể so với đối chứng. Sau 12 ngày, tổn thất khối lượng ở mẫu 0,5 mM thấp hơn khoảng 20% so với mẫu không xử lý.

3. Ảnh hưởng đến hàm lượng chất khô hòa tan và acid tổng số: Melatonin ngoại sinh duy trì hàm lượng chất khô hòa tan cao hơn 10-15% so với đối chứng trong suốt quá trình bảo quản. Hàm lượng acid tổng số giảm chậm hơn ở mẫu xử lý melatonin, giúp giữ được vị chua tự nhiên và chất lượng quả.

4. Ảnh hưởng đến các chỉ tiêu hóa sinh khác: Mẫu xử lý melatonin có hàm lượng đường tổng số, lipid, phenol, flavonoid và acid ascorbic cao hơn từ 12-25% so với đối chứng sau 10 ngày bảo quản, cho thấy melatonin giúp duy trì các chất dinh dưỡng và hoạt chất chống oxy hóa trong quả bơ.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy melatonin ngoại sinh có tác dụng rõ rệt trong việc kéo dài thời gian bảo quản và duy trì chất lượng quả bơ sau thu hoạch. Việc giảm tổn thất khối lượng và duy trì hàm lượng các chỉ tiêu hóa sinh quan trọng có thể được giải thích bởi khả năng ức chế quá trình hô hấp bộc phát và giảm sản sinh ethylene, đồng thời tăng cường hoạt động của hệ thống enzyme chống oxy hóa như SOD, CAT và APX.

So sánh với các nghiên cứu trên quả đào, chuối và dâu tây, tác động của melatonin ngoại sinh trên quả bơ tương tự, khẳng định vai trò quan trọng của melatonin trong điều hòa quá trình chín và chống oxy hóa. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường thể hiện tỷ lệ hao hụt khối lượng theo thời gian và biểu đồ cột so sánh hàm lượng các chỉ tiêu hóa sinh giữa các nghiệm thức.

Nghiên cứu cũng chỉ ra nồng độ melatonin 0,5 mM là hiệu quả nhất trong việc duy trì chất lượng quả bơ, phù hợp với các nghiên cứu trước đây trên các loại quả khác. Kết quả này góp phần làm rõ cơ chế hoạt động của melatonin ngoại sinh trong bảo quản quả có hô hấp bộc phát như bơ.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Áp dụng xử lý melatonin 0,5 mM sau thu hoạch: Ngâm quả bơ trong dung dịch melatonin 0,5 mM trong 2 giờ để kéo dài thời gian bảo quản ít nhất 12 ngày ở nhiệt độ phòng, giảm tổn thất khối lượng và duy trì chất lượng dinh dưỡng. Chủ thể thực hiện: người trồng và doanh nghiệp thu mua bơ.

2. Xây dựng quy trình thu hoạch chuẩn: Thu hái quả bơ ở độ chín sinh lý tối ưu (khoảng 16 tuần sau đậu quả) để đảm bảo chất lượng và thời gian bảo quản dài hơn. Chủ thể thực hiện: nông dân và cán bộ kỹ thuật nông nghiệp.

3. Kết hợp melatonin với các phương pháp bảo quản hiện đại: Áp dụng melatonin cùng với bảo quản trong môi trường khí quyển điều chỉnh hoặc lớp phủ sinh học để nâng cao hiệu quả bảo quản. Chủ thể thực hiện: doanh nghiệp chế biến và bảo quản trái cây.

4. Đào tạo và chuyển giao công nghệ: Tổ chức các khóa tập huấn cho người nông dân và doanh nghiệp về kỹ thuật xử lý melatonin và bảo quản quả bơ sau thu hoạch, nhằm nâng cao nhận thức và áp dụng rộng rãi. Thời gian thực hiện: trong vòng 1-2 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nông dân trồng bơ: Nắm bắt kỹ thuật thu hoạch và xử lý melatonin để nâng cao chất lượng quả, giảm tổn thất sau thu hoạch, tăng thu nhập.

2. Doanh nghiệp chế biến và bảo quản trái cây: Áp dụng công nghệ xử lý melatonin để kéo dài thời gian bảo quản, nâng cao giá trị sản phẩm và mở rộng thị trường xuất khẩu.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành sinh học thực nghiệm, công nghệ thực phẩm: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, kết quả và cơ sở lý thuyết về vai trò melatonin trong bảo quản quả tươi.

4. Cơ quan quản lý và phát triển nông nghiệp: Xây dựng chính sách hỗ trợ áp dụng công nghệ sinh học trong bảo quản nông sản, thúc đẩy phát triển ngành bơ bền vững.

Câu hỏi thường gặp

1. Melatonin là gì và tại sao lại được sử dụng trong bảo quản quả bơ?
   Melatonin là hợp chất tự nhiên có khả năng chống oxy hóa mạnh, điều hòa quá trình chín và giảm stress oxy hóa. Xử lý melatonin ngoại sinh giúp kéo dài thời gian bảo quản và duy trì chất lượng quả bơ bằng cách ức chế hô hấp bộc phát và tăng hoạt tính enzyme chống oxy hóa.

2. Nồng độ melatonin nào hiệu quả nhất cho quả bơ?
   Nghiên cứu cho thấy nồng độ 0,5 mM melatonin xử lý trong 2 giờ là tối ưu, giúp giảm tổn thất khối lượng và duy trì các chỉ tiêu hóa sinh quan trọng trong quá trình bảo quản.

3. Quả bơ nên được thu hoạch ở độ chín nào để bảo quản tốt nhất?
   Độ chín thu hoạch thích hợp là khoảng 16 tuần sau khi đậu quả, khi quả đạt hàm lượng chất khô tổng số khoảng 26%, độ cứng phù hợp và các chỉ tiêu hóa sinh ổn định, giúp quả chín đều và bảo quản lâu hơn.

4. Melatonin có ảnh hưởng đến hương vị và dinh dưỡng của quả bơ không?
   Có, melatonin giúp duy trì hàm lượng đường, acid, lipid, phenol, flavonoid và acid ascorbic, từ đó giữ được hương vị đặc trưng và giá trị dinh dưỡng của quả bơ trong suốt thời gian bảo quản.

5. Có thể kết hợp melatonin với các phương pháp bảo quản khác không?
   Có, melatonin có thể kết hợp với các phương pháp như bảo quản trong khí quyển điều chỉnh, xử lý nhiệt hoặc lớp phủ sinh học để tăng hiệu quả bảo quản và giảm tổn thất sau thu hoạch.

Kết luận

• Quả bơ 034 thu hái ở tuần thứ 16 sau đậu quả là thời điểm thu hoạch tối ưu, đảm bảo chất lượng và thời gian bảo quản.
• Xử lý melatonin ngoại sinh, đặc biệt ở nồng độ 0,5 mM, giúp giảm tổn thất khối lượng, duy trì hàm lượng chất khô hòa tan, acid tổng số, đường, lipid và các chất chống oxy hóa trong quả bơ.
• Melatonin ức chế quá trình hô hấp bộc phát và tăng hoạt tính enzyme chống oxy hóa, góp phần kéo dài thời gian bảo quản quả bơ lên đến 12 ngày ở nhiệt độ phòng.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc ứng dụng melatonin trong bảo quản quả bơ, góp phần nâng cao giá trị kinh tế và phát triển bền vững ngành bơ tại Việt Nam.
• Đề xuất áp dụng quy trình xử lý melatonin kết hợp với các biện pháp bảo quản hiện đại và đào tạo chuyển giao công nghệ trong thời gian tới nhằm tối ưu hóa hiệu quả bảo quản và tiêu thụ quả bơ.

Hành động tiếp theo là triển khai ứng dụng thực tiễn quy trình xử lý melatonin tại các vùng trồng bơ trọng điểm và mở rộng nghiên cứu về cơ chế tác động của melatonin trên các giống bơ khác nhau.