Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, việc chuyển đổi hình thức giảng dạy từ trực tiếp sang trực tuyến đã trở thành giải pháp bắt buộc nhằm duy trì hoạt động đào tạo tại các trường đại học trên toàn quốc. Tại Khoa Quản trị Kinh doanh, Đại học Duy Tân, ứng dụng Zoom Meeting được lựa chọn làm nền tảng chính cho việc dạy và học trực tuyến từ tháng 5 đến tháng 7 năm 2021. Nghiên cứu này tập trung khảo sát sự hài lòng của sinh viên khoa Quản trị Kinh doanh đối với ứng dụng Zoom Meeting trong quá trình học tập trực tuyến.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng sự hài lòng của sinh viên khi sử dụng Zoom Meeting, xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng học tập trực tuyến. Phạm vi nghiên cứu bao gồm sinh viên khoa Quản trị Kinh doanh tại Đại học Duy Tân, với dữ liệu thu thập từ 280 phiếu khảo sát hợp lệ. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp nhà trường hiểu rõ hơn về trải nghiệm học tập trực tuyến của sinh viên, từ đó cải thiện hiệu quả giảng dạy và nâng cao mức độ hài lòng, góp phần phát triển bền vững mô hình đào tạo trực tuyến trong tương lai.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về sự hài lòng khách hàng và sinh viên, bao gồm:

  • Mô hình SERVQUAL của Parasuraman (1988): Đánh giá chất lượng dịch vụ qua 5 thành phần chính gồm tính hữu hình, độ tin cậy, sự phản hồi, sự đảm bảo và sự cảm thông. Mô hình này giúp đo lường sự hài lòng dựa trên chất lượng dịch vụ nhận được.

  • Mô hình chỉ số hài lòng khách hàng Mỹ (ACSI): Tập trung vào sự mong đợi, chất lượng cảm nhận và giá trị cảm nhận, từ đó ảnh hưởng đến sự hài lòng và lòng trung thành của khách hàng.

  • Mô hình nghiên cứu đề xuất: Kết hợp các yếu tố chất lượng kỹ thuật, chất lượng đào tạo, hiệu quả dạy học trực tuyến (phương pháp giảng dạy, sự tập trung và tự giác) và cảm nhận của sinh viên (tính phù hợp, tính đồng nhất, tính đồng cảm) để đánh giá sự hài lòng của sinh viên đối với ứng dụng Zoom Meeting.

Các khái niệm chính bao gồm sự hài lòng, chất lượng dịch vụ, chất lượng đào tạo, hiệu quả học tập trực tuyến và cảm nhận người dùng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:

  • Phương pháp định tính: Thực hiện phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm với sinh viên khoa Quản trị Kinh doanh để khám phá các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng khi sử dụng Zoom Meeting, đồng thời phát triển thang đo phù hợp.

  • Phương pháp định lượng: Thu thập dữ liệu qua bảng câu hỏi khảo sát trực tuyến với 400 phiếu phát ra, thu về 280 phiếu hợp lệ. Mẫu khảo sát được chọn theo phương pháp thuận tiện, đảm bảo đại diện cho các khóa học, ngành học và giới tính.

  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng phần mềm IBM SPSS Statistics 20 để thực hiện các phân tích thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan Pearson, hồi quy đa biến và phân tích phương sai ANOVA nhằm kiểm định các giả thuyết nghiên cứu.

  • Timeline nghiên cứu: Khảo sát và thu thập dữ liệu diễn ra trong vòng 1 tuần từ ngày 25/5/2021 đến 1/6/2021, phân tích và báo cáo kết quả hoàn thành trong tháng 7/2021.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ hài lòng chung: Trong tổng số 280 sinh viên khảo sát, 62% là nữ và 38% là nam, với đa số thuộc khóa K24 (48,57%). Kết quả cho thấy sinh viên có mức độ hài lòng trung bình đến cao đối với ứng dụng Zoom Meeting trong học tập trực tuyến.

  2. Ảnh hưởng của chất lượng kỹ thuật: Hệ số Cronbach’s Alpha cho nhóm biến chất lượng kỹ thuật đạt 0.789, cho thấy độ tin cậy cao. Sinh viên đánh giá cao tính ổn định của đường truyền và khả năng sử dụng dễ dàng của ứng dụng, với hơn 70% đồng ý rằng Zoom Meeting đáp ứng tốt yêu cầu kỹ thuật.

  3. Chất lượng đào tạo và phương pháp giảng dạy: Hệ số Cronbach’s Alpha nhóm chất lượng đào tạo đạt 0.798. Sinh viên phản hồi tích cực về sự rõ ràng, cập nhật kiến thức và khả năng giải đáp thắc mắc của giảng viên qua Zoom. Khoảng 65% sinh viên đồng ý rằng phương pháp giảng dạy trực tuyến phù hợp và hiệu quả.

  4. Hiệu quả học tập và sự tập trung: Yếu tố sự tập trung và tự giác có ảnh hưởng đáng kể đến sự hài lòng, với hơn 60% sinh viên cho biết họ có thể duy trì sự tập trung khi học qua Zoom. Tuy nhiên, một số sinh viên phản ánh khó khăn trong việc duy trì tương tác và trao đổi thông tin như học trực tiếp.

  5. Phân tích ANOVA: Kết quả phân tích cho thấy không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về mức độ hài lòng dựa trên giới tính, khóa học và chuyên ngành, chứng tỏ sự đồng đều trong trải nghiệm học tập trực tuyến.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây về sự hài lòng trong học trực tuyến, như nghiên cứu tại Đại học Công nghệ Đồng Nai và Trường Cao đẳng Y tế Chitwan Nepal, khi chất lượng kỹ thuật và phương pháp giảng dạy được xem là nhân tố then chốt. Việc sử dụng Zoom Meeting với giao diện thân thiện, hỗ trợ đa nền tảng giúp sinh viên dễ dàng tiếp cận và sử dụng, góp phần nâng cao sự hài lòng.

Tuy nhiên, hạn chế về tương tác trực tiếp và môi trường học tập tại nhà có thể ảnh hưởng đến sự tập trung và hiệu quả tiếp thu kiến thức. Các biểu đồ phân phối mức độ hài lòng theo từng yếu tố có thể minh họa rõ ràng sự phân bố ý kiến của sinh viên, giúp nhà trường nhận diện điểm mạnh và điểm cần cải thiện.

So sánh với các mô hình lý thuyết, nghiên cứu đã xác nhận vai trò quan trọng của chất lượng dịch vụ và cảm nhận cá nhân trong việc hình thành sự hài lòng. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của việc nâng cao chất lượng đào tạo trực tuyến, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để sinh viên phát huy tính chủ động và tự giác trong học tập.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng kỹ thuật: Đầu tư cải thiện hạ tầng mạng và hỗ trợ kỹ thuật để đảm bảo đường truyền ổn định, giảm thiểu gián đoạn trong quá trình học. Nhà trường phối hợp với nhà cung cấp bản quyền Zoom để tối ưu hóa hiệu suất ứng dụng trong vòng 6 tháng tới.

  2. Đào tạo giảng viên về phương pháp giảng dạy trực tuyến: Tổ chức các khóa bồi dưỡng nâng cao kỹ năng sử dụng công nghệ và phương pháp tương tác trực tuyến hiệu quả, nhằm tăng cường khả năng truyền đạt và giải đáp thắc mắc. Thực hiện trong quý tiếp theo với sự tham gia của toàn bộ giảng viên khoa Quản trị Kinh doanh.

  3. Tăng cường tương tác và hỗ trợ sinh viên: Xây dựng các nhóm thảo luận trực tuyến, tổ chức các buổi học phụ đạo và hỗ trợ kỹ thuật để sinh viên có thể trao đổi, giải quyết khó khăn kịp thời. Thời gian triển khai trong vòng 3 tháng, do phòng Công tác sinh viên phối hợp thực hiện.

  4. Khuyến khích sinh viên nâng cao sự tự giác và tập trung: Phát triển các chương trình hướng dẫn kỹ năng học tập trực tuyến, quản lý thời gian và tự học hiệu quả. Nhà trường phối hợp với các câu lạc bộ sinh viên tổ chức các buổi workshop định kỳ hàng quý.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý giáo dục đại học: Có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, chiến lược phát triển đào tạo trực tuyến phù hợp với nhu cầu và mong muốn của sinh viên.

  2. Giảng viên và cán bộ đào tạo: Tham khảo để cải tiến phương pháp giảng dạy trực tuyến, nâng cao hiệu quả truyền đạt và tương tác với sinh viên qua các nền tảng công nghệ.

  3. Sinh viên các khoa, ngành học: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong học trực tuyến, từ đó chủ động điều chỉnh phương pháp học tập, nâng cao hiệu quả tiếp thu kiến thức.

  4. Nhà cung cấp phần mềm và dịch vụ giáo dục trực tuyến: Nắm bắt được nhu cầu và phản hồi của người dùng cuối để cải tiến sản phẩm, nâng cao trải nghiệm người dùng và phát triển các tính năng phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chọn Zoom Meeting làm nền tảng học trực tuyến?
    Zoom Meeting hỗ trợ đa nền tảng, dễ sử dụng, có tính năng tương tác trực tiếp như chia sẻ màn hình, phòng họp nhỏ, giúp giảng viên và sinh viên dễ dàng trao đổi và tiếp thu kiến thức hiệu quả.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến sự hài lòng của sinh viên?
    Chất lượng kỹ thuật của ứng dụng và phương pháp giảng dạy trực tuyến là hai yếu tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng, theo khảo sát có hơn 70% sinh viên đánh giá cao hai yếu tố này.

  3. Làm thế nào để nâng cao sự tập trung khi học trực tuyến?
    Sinh viên cần xây dựng thói quen học tập nghiêm túc, tạo môi trường học tập yên tĩnh, đồng thời giảng viên nên áp dụng các phương pháp tương tác đa dạng để giữ chân người học.

  4. Có sự khác biệt về sự hài lòng giữa các nhóm sinh viên không?
    Phân tích ANOVA cho thấy không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về sự hài lòng dựa trên giới tính, khóa học hay chuyên ngành, cho thấy trải nghiệm học tập trực tuyến khá đồng đều.

  5. Nhà trường có thể làm gì để cải thiện trải nghiệm học trực tuyến?
    Nhà trường nên đầu tư hạ tầng kỹ thuật, đào tạo giảng viên, tăng cường hỗ trợ sinh viên và phát triển các chương trình nâng cao kỹ năng học trực tuyến nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định được mức độ hài lòng trung bình đến cao của sinh viên khoa Quản trị Kinh doanh, Đại học Duy Tân đối với ứng dụng Zoom Meeting trong học trực tuyến.
  • Các yếu tố chất lượng kỹ thuật, chất lượng đào tạo và hiệu quả học tập là nhân tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng.
  • Kết quả phân tích cho thấy sự đồng đều trong trải nghiệm học tập giữa các nhóm sinh viên khác nhau.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng kỹ thuật, đào tạo giảng viên, tăng cường tương tác và hỗ trợ sinh viên nhằm cải thiện hiệu quả học tập trực tuyến.
  • Nghiên cứu mở ra hướng phát triển bền vững cho mô hình đào tạo trực tuyến tại Đại học Duy Tân, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong bối cảnh chuyển đổi số.

Hành động tiếp theo: Nhà trường và các bên liên quan cần triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6 tháng tới để nâng cao sự hài lòng và hiệu quả học tập trực tuyến. Độc giả và các nhà nghiên cứu có thể tham khảo và áp dụng mô hình nghiên cứu này cho các bối cảnh đào tạo tương tự.