Tổng quan nghiên cứu

Du lịch biển đảo là một trong những loại hình du lịch phát triển nhanh và có tiềm năng lớn trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Tỉnh Quảng Nam với 125 km bờ biển trải dài từ Điện Ngọc đến Núi Thành, cùng quần đảo Cù Lao Chàm được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới, sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên và văn hóa biển đảo phong phú, đa dạng. Năm 2013, Quảng Nam đón khoảng 3,4 triệu lượt khách du lịch, trong đó khách quốc tế đạt 1,65 triệu lượt, tăng trưởng lần lượt 20,64% và 19,19% so với năm trước, với tổng doanh thu du lịch ước đạt 1.800 tỷ đồng. Tuy nhiên, thực trạng phát triển sản phẩm du lịch biển đảo tại Quảng Nam chưa tương xứng với tiềm năng, thiếu đa dạng và chất lượng sản phẩm chưa cao, chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng đa dạng của khách du lịch.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng các sản phẩm du lịch biển đảo Quảng Nam trong giai đoạn 2009-2013, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm, góp phần phát triển bền vững ngành du lịch địa phương. Nghiên cứu tập trung vào các huyện ven biển như Điện Bàn, Thăng Bình, Hội An, Tam Kỳ và Núi Thành, với phạm vi thời gian khảo sát từ năm 2009 đến 2013. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc định hướng phát triển sản phẩm du lịch biển đảo, nâng cao trải nghiệm khách du lịch và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội vùng ven biển Quảng Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về sản phẩm du lịch và phát triển du lịch biển đảo, trong đó có:

  • Lý thuyết về sản phẩm du lịch: Sản phẩm du lịch được hiểu là tổng thể các yếu tố hữu hình và vô hình kết hợp nhằm thỏa mãn nhu cầu của khách du lịch, bao gồm tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên văn hóa, cơ sở vật chất kỹ thuật, dịch vụ và môi trường kinh tế xã hội.

  • Mô hình phát triển sản phẩm du lịch: Quá trình phát triển sản phẩm du lịch gồm các giai đoạn: động cơ du lịch, điều kiện cơ bản (tài nguyên, tổ chức quản lý), quá trình tạo dựng (cơ sở hạ tầng, dịch vụ), truyền thông và thương mại hóa, kết quả tiêu thụ và đánh giá mức độ hài lòng khách hàng.

  • Khái niệm về du lịch biển đảo: Loại hình du lịch dựa trên tài nguyên biển đảo, phục vụ nhu cầu nghỉ dưỡng, tham quan, giải trí, thể thao biển, lặn biển ngắm san hô và du lịch văn hóa vùng biển đảo.

Các khái niệm chính bao gồm: sản phẩm du lịch biển đảo, tài nguyên du lịch biển đảo, điều kiện cung và cầu trong phát triển sản phẩm du lịch, vai trò của các bên tham gia (nhà cung cấp, khách du lịch, cơ quan quản lý).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp sau:

  • Phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu: Thu thập và phân tích các công trình nghiên cứu, tài liệu chuyên ngành, văn bản pháp luật liên quan đến du lịch biển đảo và phát triển sản phẩm du lịch.

  • Phương pháp khảo sát thực địa: Tác giả thực hiện 4 đợt khảo sát tại các vùng biển đảo tiêu biểu của Quảng Nam (Cửa Đại, Hà My, Tam Thanh, Bãi Rạng và đảo Cù Lao Chàm) vào các mùa xuân, hè, thu, đông năm 2014 để thu thập dữ liệu thực tế về hoạt động du lịch và sản phẩm du lịch biển đảo.

  • Phương pháp điều tra xã hội học: Phỏng vấn trực tiếp khách du lịch trong nước và quốc tế bằng bảng hỏi với tổng số 120 phiếu khảo sát, trong đó 80 phiếu dành cho khách nội địa và 40 phiếu cho khách quốc tế. Bảng hỏi đánh giá mức độ quan trọng và mức độ hài lòng của khách du lịch đối với các yếu tố cấu thành sản phẩm du lịch biển đảo.

  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để đánh giá thực trạng, so sánh tỷ lệ hài lòng và mức độ quan trọng của các yếu tố, từ đó rút ra các kết luận và đề xuất giải pháp.

Thời gian nghiên cứu tập trung từ năm 2009 đến 2013, với dữ liệu sơ cấp thu thập năm 2014, đảm bảo tính cập nhật và phản ánh đúng thực trạng phát triển sản phẩm du lịch biển đảo Quảng Nam.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tiềm năng tài nguyên du lịch biển đảo phong phú: Quảng Nam sở hữu 125 km bờ biển với nhiều bãi tắm đẹp như Hà My, Cửa Đại, Tam Thanh, Bãi Rạng và quần đảo Cù Lao Chàm với hệ sinh thái đa dạng, rạn san hô phong phú. Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm có diện tích mặt nước 6.716 ha, là điểm du lịch sinh thái biển đảo nổi bật.

  2. Tăng trưởng khách du lịch và doanh thu tích cực: Năm 2013, tổng lượt khách đạt 3,4 triệu, tăng 20,64% so với năm 2012; khách quốc tế đạt 1,65 triệu lượt, tăng 19,19%. Doanh thu du lịch ước đạt 1.800 tỷ đồng, thu nhập xã hội từ du lịch tăng gần 30%/năm trong giai đoạn 2008-2012.

  3. Cơ sở hạ tầng và dịch vụ còn hạn chế: Số lượng khách sạn và phòng lưu trú tăng nhanh nhưng chủ yếu là khách sạn 1-2 sao, chiếm tỷ lệ lớn, chất lượng dịch vụ chưa đồng bộ, thiếu các khu nghỉ dưỡng cao cấp ven biển. Cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch thể thao biển và lặn biển còn nghèo nàn, thiếu trang thiết bị chuyên dụng.

  4. Sản phẩm du lịch biển đảo chưa đa dạng và chưa đáp ứng nhu cầu khách: Các sản phẩm chủ yếu là du lịch nghỉ dưỡng biển, du lịch văn hóa, du lịch sinh thái, lặn biển ngắm san hô và thể thao biển. Tuy nhiên, các sản phẩm mới, đặc trưng và có tính cạnh tranh cao còn hạn chế. Khách du lịch đánh giá mức độ hài lòng với sản phẩm du lịch biển đảo ở mức trung bình, đặc biệt về cơ sở hạ tầng và dịch vụ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của thực trạng trên là do sự đầu tư chưa đồng bộ và thiếu chiến lược phát triển sản phẩm du lịch biển đảo phù hợp với tiềm năng và nhu cầu thị trường. So với các địa phương có du lịch biển đảo phát triển như Đà Nẵng hay Khánh Hòa, Quảng Nam còn thiếu các sản phẩm du lịch biển đảo cao cấp, dịch vụ chuyên nghiệp và hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại.

Dữ liệu khảo sát cho thấy khách du lịch quốc tế và nội địa đều đánh giá cao tài nguyên thiên nhiên và văn hóa biển đảo Quảng Nam, nhưng mức độ hài lòng về cơ sở hạ tầng, dịch vụ và quảng bá còn thấp hơn 50%. Biểu đồ phân tích mức độ hài lòng theo từng yếu tố cho thấy cơ sở vật chất kỹ thuật và dịch vụ giải trí biển là những điểm yếu cần cải thiện.

Kết quả nghiên cứu cũng khẳng định vai trò quan trọng của chính sách quản lý, xúc tiến quảng bá và sự tham gia của cộng đồng trong phát triển sản phẩm du lịch biển đảo bền vững. Việc liên kết vùng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và đa dạng hóa sản phẩm sẽ giúp Quảng Nam nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường du lịch quốc tế.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện và nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng du lịch biển đảo

    • Đầu tư xây dựng các khu nghỉ dưỡng cao cấp ven biển, nâng cấp khách sạn đạt chuẩn 3-5 sao.
    • Cải thiện hệ thống giao thông ven biển, đặc biệt các tuyến đường đến đảo Cù Lao Chàm và các bãi biển Tam Thanh, Bãi Rạng.
    • Thời gian thực hiện: 3-5 năm; Chủ thể: UBND tỉnh, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch, nhà đầu tư.

  2. Đa dạng hóa và phát triển các sản phẩm du lịch biển đảo đặc trưng

    • Phát triển các sản phẩm du lịch lặn biển chuyên nghiệp, du lịch thể thao biển, du lịch văn hóa biển đảo kết hợp với các lễ hội truyền thống.
    • Xây dựng các tour du lịch sinh thái biển đảo kết hợp giáo dục môi trường và bảo tồn đa dạng sinh học.
    • Thời gian thực hiện: 2-4 năm; Chủ thể: doanh nghiệp du lịch, cộng đồng địa phương.

  3. Tăng cường đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch

    • Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng phục vụ, hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp, đặc biệt về du lịch biển đảo.
    • Khuyến khích chuyển giao công nghệ và kỹ thuật quản lý dịch vụ du lịch hiện đại.
    • Thời gian thực hiện: liên tục; Chủ thể: các cơ sở đào tạo, Sở Lao động Thương binh và Xã hội, doanh nghiệp.

  4. Đẩy mạnh xúc tiến quảng bá và liên kết phát triển du lịch vùng

    • Xây dựng thương hiệu du lịch biển đảo Quảng Nam, tổ chức các sự kiện quảng bá tại thị trường quốc tế và trong nước.
    • Liên kết với các tỉnh, thành phố lân cận để phát triển các tuyến du lịch liên vùng, tạo sản phẩm du lịch trọn gói hấp dẫn.
    • Thời gian thực hiện: 1-3 năm; Chủ thể: Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch, Tổng cục Du lịch, các doanh nghiệp lữ hành.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý và hoạch định chính sách du lịch

    • Lợi ích: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chiến lược phát triển du lịch biển đảo phù hợp với tiềm năng và nhu cầu thực tế.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch phát triển sản phẩm du lịch, quy hoạch vùng ven biển.

  2. Doanh nghiệp kinh doanh du lịch và lữ hành

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng, nhu cầu khách hàng và xu hướng phát triển sản phẩm để đầu tư và thiết kế dịch vụ phù hợp.
    • Use case: Phát triển tour du lịch biển đảo, đầu tư khu nghỉ dưỡng, dịch vụ lặn biển.

  3. Nhà nghiên cứu và giảng viên ngành du lịch

    • Lợi ích: Tài liệu tham khảo về lý thuyết và thực tiễn phát triển sản phẩm du lịch biển đảo tại Việt Nam.
    • Use case: Nghiên cứu chuyên sâu, giảng dạy môn học liên quan đến du lịch biển đảo.

  4. Cộng đồng địa phương và các tổ chức phi chính phủ

    • Lợi ích: Nắm bắt vai trò và cơ hội tham gia phát triển du lịch bền vững, bảo vệ môi trường và văn hóa biển đảo.
    • Use case: Tham gia quản lý, phát triển du lịch cộng đồng, bảo tồn tài nguyên.

Câu hỏi thường gặp

  1. Sản phẩm du lịch biển đảo là gì?
    Sản phẩm du lịch biển đảo là tổng hợp các dịch vụ, tài nguyên thiên nhiên và văn hóa được phát triển tại vùng biển đảo nhằm thỏa mãn nhu cầu nghỉ dưỡng, tham quan, giải trí và khám phá của khách du lịch.

  2. Tại sao Quảng Nam có tiềm năng phát triển du lịch biển đảo?
    Quảng Nam có bờ biển dài 125 km, nhiều bãi tắm đẹp, quần đảo Cù Lao Chàm được UNESCO công nhận, cùng với di sản văn hóa phong phú và hệ sinh thái biển đa dạng, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển đa dạng sản phẩm du lịch biển đảo.

  3. Những hạn chế chính trong phát triển sản phẩm du lịch biển đảo Quảng Nam là gì?
    Hạn chế gồm cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, dịch vụ chưa chuyên nghiệp, thiếu các sản phẩm du lịch đặc trưng và cao cấp, nguồn nhân lực chưa được đào tạo bài bản, cùng với công tác quảng bá còn hạn chế.

  4. Các giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch biển đảo gồm những gì?
    Bao gồm hoàn thiện cơ sở hạ tầng, đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đẩy mạnh xúc tiến quảng bá và liên kết phát triển du lịch vùng.

  5. Khách du lịch đến Quảng Nam chủ yếu đến để tham quan những gì?
    Khách du lịch chủ yếu đến tham quan di sản văn hóa thế giới Hội An, Mỹ Sơn, kết hợp nghỉ dưỡng biển đảo, tham gia các hoạt động lặn biển ngắm san hô, du lịch sinh thái và trải nghiệm văn hóa biển đảo đặc trưng.

Kết luận

  • Quảng Nam sở hữu tiềm năng du lịch biển đảo lớn với tài nguyên thiên nhiên và văn hóa phong phú, tạo nền tảng phát triển đa dạng sản phẩm du lịch.
  • Thực trạng phát triển sản phẩm du lịch biển đảo còn nhiều hạn chế về cơ sở hạ tầng, dịch vụ và sự đa dạng sản phẩm, chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu khách du lịch.
  • Nghiên cứu đã chỉ ra các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm du lịch biển đảo, góp phần phát triển bền vững ngành du lịch địa phương.
  • Các bên liên quan cần phối hợp chặt chẽ trong việc đầu tư, quản lý, đào tạo nguồn nhân lực và xúc tiến quảng bá để khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch biển đảo Quảng Nam.
  • Tiếp theo, cần triển khai các đề xuất giải pháp trong vòng 3-5 năm tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và cập nhật dữ liệu để điều chỉnh chiến lược phát triển phù hợp.

Hành động ngay hôm nay để góp phần xây dựng Quảng Nam trở thành điểm đến du lịch biển đảo hàng đầu khu vực!