Tổng quan nghiên cứu

Việt Nam đang chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng dân số tại các đô thị lớn như Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội, với mức tăng lần lượt khoảng 250.000 và 200.000 người mỗi năm. Mật độ dân số tại Thành phố Hồ Chí Minh đạt 3.888 người/km², cao nhất cả nước, trong khi Hà Nội là 2.171 người/km². Sự gia tăng dân số này tạo ra nhu cầu cấp thiết về nhà ở, đặc biệt là các công trình nhà cao tầng và chung cư. Từ năm 2006, các dự án nhà chung cư cao tầng được triển khai liên tục nhằm đáp ứng nhu cầu này, đồng thời các tòa nhà đều được thiết kế có tầng hầm để phục vụ nhu cầu gửi xe.

Tuy nhiên, việc xây dựng nhà cao tầng tại các đô thị lớn cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là các sự cố sụt lún, nứt công trình lân cận do mật độ xây dựng cao và điều kiện thi công phức tạp. Ví dụ điển hình là vụ sập nhà số 43 Cửa Bắc, Hà Nội năm 2016 do ảnh hưởng thi công công trình bên cạnh. Theo Nghị định 119/2015/NĐ-CP, các công trình nhà cao tầng từ 7 tầng trở lên bắt buộc phải mua bảo hiểm trong quá trình xây dựng nhằm bảo vệ các bên liên quan khỏi thiệt hại do rủi ro phát sinh.

Mục tiêu nghiên cứu là đề xuất các giải pháp giảm thiểu rủi ro khi cung cấp bảo hiểm xây dựng công trình nhà cao tầng, áp dụng cụ thể cho dự án Khách sạn Lavista Đà Nẵng. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào rủi ro trong quá trình xây dựng công trình này, từ góc độ công ty bảo hiểm. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro, giảm thiểu thiệt hại tài chính và đảm bảo an toàn cho các bên tham gia dự án xây dựng nhà cao tầng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý rủi ro và bảo hiểm trong xây dựng, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý rủi ro: Rủi ro được định nghĩa là xác suất xảy ra sự cố ngoài mong muốn và hậu quả của nó. Quản lý rủi ro là quá trình nhận diện, đánh giá và xử lý các rủi ro nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến dự án. Các loại rủi ro được phân loại gồm rủi ro thuần túy, rủi ro suy tính, rủi ro nội sinh và ngoại sinh.

  • Lý thuyết bảo hiểm: Bảo hiểm là phương pháp chuyển giao rủi ro từ cá nhân hoặc tổ chức sang công ty bảo hiểm thông qua việc đóng phí bảo hiểm. Chỉ những rủi ro mang tính ngẫu nhiên, có thể định lượng thiệt hại về mặt tài chính và có số lượng đủ lớn mới được bảo hiểm. Bảo hiểm xây dựng thuộc nhóm bảo hiểm phi nhân thọ, bảo vệ các tổn thất vật chất, trách nhiệm dân sự và các rủi ro liên quan đến thi công công trình.

Các khái niệm chính bao gồm: rủi ro thiết kế, rủi ro thi công, rủi ro an toàn lao động và vệ sinh môi trường, cũng như các phương pháp xử lý rủi ro như né tránh, chấp nhận, tự bảo hiểm và chuyển giao rủi ro.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp:

  • Thu thập dữ liệu: Tổng hợp số liệu từ các văn bản pháp luật, báo cáo ngành bảo hiểm, khảo sát thực tế tại dự án Khách sạn Lavista Đà Nẵng và các công trình tương tự.

  • Phân tích định tính và định lượng: Sử dụng phương pháp phân tích xác suất, phân tích hệ số biến thiên, phân tích cây quyết định để đánh giá mức độ rủi ro và tác động của chúng đến dự án.

  • Điều tra khảo sát thực tế: Phỏng vấn các chuyên gia bảo hiểm, nhà thầu và chủ đầu tư để thu thập thông tin về thực trạng quản lý rủi ro và cung cấp bảo hiểm.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2022 đến 2023, tập trung vào giai đoạn thi công và cung cấp bảo hiểm cho dự án Khách sạn Lavista Đà Nẵng.

Cỡ mẫu khảo sát gồm hơn 30 chuyên gia và cán bộ quản lý trong lĩnh vực xây dựng và bảo hiểm, được chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất nhằm đảm bảo tính đại diện cho các bên liên quan.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Rủi ro thiết kế chiếm tỷ lệ lớn trong tổng rủi ro dự án: Qua phân tích, rủi ro thiết kế chiếm khoảng 35% tổng mức rủi ro, chủ yếu do sai sót trong khảo sát địa chất và thiết kế không phù hợp với điều kiện thực tế. Ví dụ, công trình Khách sạn Lavista Đà Nẵng có một số điều chỉnh thiết kế trong quá trình thi công nhằm giảm thiểu rủi ro sụt lún.

  2. Rủi ro thi công chiếm khoảng 40% tổng rủi ro: Các sự cố như sụt lún nền móng, nứt tường vây, và tai nạn lao động thường xảy ra do chất lượng thi công kém và áp dụng công nghệ mới chưa thành thạo. Tại dự án nghiên cứu, tỷ lệ tai nạn lao động được ghi nhận khoảng 2% trong tổng số công nhân tham gia thi công.

  3. Rủi ro an toàn lao động và vệ sinh môi trường chiếm 15%: Vi phạm quy định an toàn lao động và xử lý môi trường không đúng cách dẫn đến các sự cố nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động và cộng đồng xung quanh. Tại dự án, các biện pháp an toàn được thực hiện nghiêm ngặt giúp giảm thiểu tai nạn xuống dưới mức trung bình ngành.

  4. Rủi ro từ thiên tai và yếu tố khách quan chiếm 10%: Các yếu tố như mưa bão, động đất tuy không thể phòng tránh hoàn toàn nhưng có thể giảm thiểu thiệt hại thông qua các biện pháp kỹ thuật và bảo hiểm phù hợp.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy rủi ro thiết kế và thi công là hai yếu tố chính ảnh hưởng đến hiệu quả cung cấp bảo hiểm xây dựng nhà cao tầng. Việc đánh giá kỹ lưỡng các rủi ro này giúp công ty bảo hiểm đưa ra mức phí phù hợp và các điều khoản bảo hiểm chính xác hơn. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tỷ lệ rủi ro thi công tại dự án Khách sạn Lavista Đà Nẵng tương đương với mức trung bình ngành xây dựng nhà cao tầng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tròn thể hiện tỷ lệ các loại rủi ro, bảng so sánh mức độ tai nạn lao động và sự cố môi trường giữa dự án nghiên cứu và các công trình tương tự. Điều này giúp minh họa rõ ràng tác động của từng loại rủi ro đến chi phí bảo hiểm và tiến độ thi công.

Việc áp dụng các quy định pháp luật như Nghị định 119/2015/NĐ-CP và Thông tư 329/2016/TT-BTC đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro và bảo hiểm xây dựng. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những hạn chế trong việc phối hợp giữa các bên liên quan và áp dụng công nghệ thi công mới.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường khảo sát địa chất và thiết kế kỹ thuật: Áp dụng công nghệ khảo sát hiện đại, cập nhật thiết kế phù hợp với điều kiện thực tế nhằm giảm thiểu rủi ro thiết kế. Chủ thể thực hiện: Chủ đầu tư và nhà thầu thiết kế. Thời gian: Trước khi khởi công dự án.

  2. Nâng cao năng lực thi công và quản lý chất lượng: Đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ thi công về công nghệ mới, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng nghiêm ngặt. Chủ thể thực hiện: Nhà thầu thi công. Thời gian: Trong suốt quá trình thi công.

  3. Thực hiện nghiêm ngặt các quy định về an toàn lao động và bảo vệ môi trường: Xây dựng kế hoạch an toàn lao động chi tiết, trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ, giám sát chặt chẽ việc thực hiện. Chủ thể thực hiện: Nhà thầu thi công và chủ đầu tư. Thời gian: Liên tục trong quá trình thi công.

  4. Phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan và công ty bảo hiểm: Thiết lập cơ chế trao đổi thông tin minh bạch, đánh giá rủi ro định kỳ để điều chỉnh hợp đồng bảo hiểm phù hợp. Chủ thể thực hiện: Chủ đầu tư, nhà thầu và công ty bảo hiểm. Thời gian: Suốt vòng đời dự án.

  5. Áp dụng công nghệ giám sát và cảnh báo sớm: Sử dụng thiết bị quan trắc dịch chuyển, lún nền móng và các yếu tố kỹ thuật để phát hiện sớm sự cố. Chủ thể thực hiện: Nhà thầu thi công và đơn vị tư vấn giám sát. Thời gian: Trong quá trình thi công.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư dự án xây dựng nhà cao tầng: Nắm bắt các rủi ro tiềm ẩn và biện pháp giảm thiểu để đảm bảo tiến độ, chất lượng và an toàn công trình.

  2. Nhà thầu thi công và thiết kế: Áp dụng các giải pháp quản lý rủi ro và nâng cao hiệu quả thi công, giảm thiểu sự cố và tai nạn lao động.

  3. Công ty bảo hiểm xây dựng: Đánh giá chính xác rủi ro, thiết kế sản phẩm bảo hiểm phù hợp, nâng cao năng lực quản lý rủi ro và bồi thường.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và an toàn lao động: Tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và giám sát các dự án xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao phải mua bảo hiểm bắt buộc cho công trình nhà cao tầng?
    Bảo hiểm bắt buộc giúp bảo vệ các bên liên quan khỏi thiệt hại tài chính do rủi ro xây dựng, đảm bảo an toàn cho cộng đồng và tuân thủ quy định pháp luật như Nghị định 119/2015/NĐ-CP.

  2. Những rủi ro nào thường gặp trong xây dựng nhà cao tầng?
    Rủi ro thiết kế, thi công, an toàn lao động, vệ sinh môi trường và thiên tai là những rủi ro phổ biến, có thể gây thiệt hại lớn nếu không được quản lý hiệu quả.

  3. Phương pháp nào hiệu quả nhất để giảm thiểu rủi ro trong xây dựng?
    Kết hợp các phương pháp như khảo sát kỹ lưỡng, đào tạo nhân lực, áp dụng công nghệ giám sát, tuân thủ quy định an toàn và chuyển giao rủi ro qua bảo hiểm là cách tiếp cận toàn diện.

  4. Công ty bảo hiểm đánh giá rủi ro như thế nào để quyết định cấp bảo hiểm?
    Công ty bảo hiểm sử dụng phân tích định tính và định lượng, đánh giá thiết kế, thi công, an toàn lao động và các yếu tố môi trường để xác định mức độ rủi ro và phí bảo hiểm phù hợp.

  5. Làm thế nào để xử lý khi xảy ra sự cố trong quá trình thi công?
    Cần tạm dừng thi công, đánh giá nguyên nhân, phối hợp các bên liên quan khắc phục hậu quả, báo cáo cơ quan chức năng và điều chỉnh biện pháp thi công, bảo hiểm để giảm thiểu thiệt hại.

Kết luận

  • Rủi ro trong xây dựng nhà cao tầng chủ yếu đến từ thiết kế, thi công và an toàn lao động, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ và chi phí dự án.
  • Bảo hiểm xây dựng là công cụ hiệu quả để chuyển giao rủi ro, giảm thiểu thiệt hại tài chính cho các bên liên quan.
  • Việc áp dụng các quy định pháp luật và nâng cao năng lực quản lý rủi ro giúp tăng cường an toàn và hiệu quả dự án.
  • Đề xuất các giải pháp kỹ thuật, quản lý và phối hợp chặt chẽ giữa các bên nhằm giảm thiểu rủi ro trong quá trình cung cấp bảo hiểm xây dựng.
  • Nghiên cứu mở ra hướng phát triển các chính sách bảo hiểm phù hợp với đặc thù xây dựng nhà cao tầng tại Việt Nam, góp phần phát triển bền vững đô thị.

Next steps: Triển khai áp dụng các giải pháp đề xuất tại dự án Khách sạn Lavista Đà Nẵng và mở rộng nghiên cứu cho các công trình tương tự. Đề nghị các bên liên quan phối hợp chặt chẽ để nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro và bảo hiểm xây dựng.

Call to action: Các chủ thể trong ngành xây dựng và bảo hiểm cần chủ động cập nhật kiến thức, áp dụng công nghệ mới và tuân thủ quy định pháp luật để đảm bảo an toàn và thành công cho các dự án nhà cao tầng.