Thực Trạng Rối Loạn Cơ Xương Chi Trên Ở Nhân Viên Văn Phòng Tại Tổng Công Ty Bảo Đảm An Toàn Hàng Hải Miền Bắc

• Tác giả: Đỗ Thị Thu Hiền
• Người hướng dẫn: TS. Dương Khánh Vân
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Thực Trạng Rối Loạn Cơ Xương Chi Trên Ở Nhân Viên Văn Phòng Tại Tổng Công Ty Bảo Đảm An Toàn Hàng Hải Miền Bắc
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC BẢNG
• TÓM TẮT NGHIÊN CỨU
• ĐẶT VẤN ĐỀ
• MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Một số khái niệm cơ bản
• 1.2. Thực trạng rối loạn cơ xương chi trên ở nhân viên văn phòng
• 1.3. Các yếu tố liên quan đến tình trạng rối loạn cơ xương chi trên ở NVVP
• 1.4. Bộ công cụ đánh giá rối loạn cơ xương
• 1.5. Giới thiệu về địa bàn nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 2.5. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.6. Các biến số nghiên cứu. Tiêu chí đánh giá
• 2.7. Phương pháp phân tích số liệu
• 2.8. Vấn đề đạo đức của nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thông tin chung
• 3.2. Thực trạng rối loạn cơ xương chi trên của nhân viên văn phòng sử dụng máy vi tính làm việc
• 3.3. Mối liên quan của một số yếu tố nguy cơ đến tình trạng rối loạn cơ xương chi trên của nhân viên văn phòng sử dụng máy vi tính làm việc
• 3.4. Phân tích mối liên quan đa biến giữa RLCX và một số yếu tố
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Thông tin chung
• 4.2. Thực trạng rối loạn cơ xương chi trên của nhân viên văn phòng
• 4.3. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng rối loạn cơ xương chi trên của nhân viên làm việc ở khối văn phòng Tổng công ty Bảo đảm an toàn hàng hải miền Bắc
• 4.4. Ảnh hưởng của các yếu tố cá nhân đến tình trạng đau cơ xương
• 4.5. Ảnh hưởng của thói quen làm việc đến tình trạng RLCX
• 4.6. Mối liên quan giữa tình trạng căng thẳng và RLCX
• 4.7. Mối liên quan giữa các tư thế ngồi của nhân viên và tình trạng RLCX theo từng bộ phận
• 4.8. Mối liên quan giữa tiền sử bệnh và tình trạng RLCX
• 4.9. Hạn chế của nghiên cứu
• 4.10. Đối với lãnh đạo đơn vị
• 4.11. Đối với người lao động
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục 1: Bộ câu hỏi phát vấn định lượng nhân viên văn phòng sử dụng máy vi tính tại Tổng công ty Bảo đảm An toàn hàng hải miền Bắc
• Phụ lục 2: Bảng kiểm quan sát tư thế làm việc của nhân viên văn phòng Tổng công ty Bảo đảm An toàn hàng hải miền Bắc
• Phụ lục 3: Biến số nghiên cứu. Ảnh minh họa về tư thế ngồi làm việc. Bộ câu hỏi Nordic (bản tiếng anh)
• Phụ lục 6: Quan trắc môi trường lao động

I. Tổng Quan Về Rối Loạn Cơ Xương Chi Trên Nghiên Cứu Tại TCTBATHHMB

Rối loạn cơ xương (RLCX) là thuật ngữ mô tả các vấn đề sức khỏe liên quan đến bộ máy vận động, bao gồm cơ bắp, gân, xương, sụn, dây chằng và dây thần kinh. RLCX có thể dẫn đến tăng tỷ lệ luân chuyển công việc, nghỉ ốm dài ngày, gây gánh nặng kinh tế và xã hội do khuyết tật dài hạn, giảm hiệu quả công việc. Bệnh bao gồm tất cả các chấn thương liên quan đến hệ thống vận động, đặc biệt là cơ, khớp, dây chằng, gân và dây thần kinh. Mặc dù đau lưng dưới là vấn đề sức khỏe thường gặp nhất, RLCX thường ảnh hưởng đến các vùng cơ thể khác, đặc biệt là chi trên. Triệu chứng phổ biến nhất là đau, kèm theo cứng khớp, tấy đỏ, căng cơ và sưng vùng bị chấn thương. Nghiêm trọng hơn có thể chèn ép lên dây thần kinh, tủy sống, hình thành các cơn đau mạn tính hoặc rối loạn tích lũy.

1.1. Định Nghĩa và Phân Loại Rối Loạn Cơ Xương Phổ Biến

Rối loạn cơ xương chi trên (RLCXCT) là các bệnh về cơ xương hoặc tình trạng suy yếu chức năng ở các bộ phận của chi trên. Bệnh nhân thường gặp các bệnh như hội chứng ống cổ tay, viêm lồi cầu ngoài xương cánh tay, ngón tay cò súng, viêm gân xoay cổ tay, cứng khớp vai. RLCXCT có thể xuất phát từ việc gắng sức thường xuyên, lặp đi lặp lại các hoạt động ở chi trên và tư thế không đúng tại nơi làm việc. Các bộ phận chi trên được đề cập đến bao gồm vai, cánh tay trên, khuỷu tay, cẳng tay, cổ tay và ngón tay.

1.2. Tầm Quan Trọng của Nghiên Cứu Rối Loạn Cơ Xương ở Nhân Viên Văn Phòng

Nghiên cứu về RLCX ở nhân viên văn phòng (NVVP) có vai trò quan trọng vì nhóm đối tượng này thường xuyên tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như tư thế ngồi sai, thao tác lặp đi lặp lại với máy tính, và áp lực công việc. Việc hiểu rõ thực trạng và các yếu tố liên quan đến RLCX giúp xây dựng các biện pháp phòng ngừa và can thiệp hiệu quả, cải thiện sức khỏe và năng suất làm việc của NVVP. Theo tài liệu gốc, cần thiết nắm bắt thực trạng bệnh cũng như các yếu tố ảnh hưởng từ đó có giải pháp dự phòng nhằm cải thiện tình trạng bệnh đau vai gáy, đau khuỷu tay và hội chứng ống cổ tay.

II. Vấn Đề Rối Loạn Cơ Xương Chi Trên Tại TCTBATHHMB Thách Thức Cần Giải Quyết

Tình trạng rối loạn cơ xương chi trên (RLCXCT) ở nhân viên văn phòng tại Tổng Công Ty Bảo Đảm An Toàn Hàng Hải Miền Bắc (TCTBATHHMB) là một vấn đề đáng quan tâm. Công việc văn phòng thường xuyên đòi hỏi việc sử dụng máy tính, duy trì tư thế tĩnh trong thời gian dài và thực hiện các động tác lặp đi lặp lại, từ đó làm tăng nguy cơ mắc RLCXCT. Hơn 10% nhân viên của TCTBATHHMB làm việc tại văn phòng, họ phải thu thập, tổng hợp và hỗ trợ hoạt động quản lý, ngồi một chỗ và thường xuyên sử dụng máy tính. Các bệnh lý RLCXCT có thể ảnh hưởng đến sức khỏe nhân viên, năng suất lao động và gây tốn kém chi phí điều trị.

2.1. Thực Trạng Rối Loạn Cơ Xương Chi Trên ở Nhân Viên Văn Phòng Toàn Cầu và Việt Nam

Các nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam đều cho thấy tỷ lệ rối loạn cơ xương ở NVVP có sử dụng máy tính rất cao. Tỉ lệ mắc RLCX trên thế giới vào khoảng 15-70%. Tại Việt Nam, dù chưa có nhiều nghiên cứu chuyên sâu về RLCX ở NVVP, các nghiên cứu khác về cơ xương khớp ở các đối tượng lao động khác đã ghi nhận có tỉ lệ đáng kể đau ở các vị trí khác nhau của chi trên. Nghiên cứu của Trần Thị Thu Thủy (2012) cho thấy 76,9% nhân viên văn phòng bị ít nhất một triệu chứng của đau vai gáy.

2.2. Các Yếu Tố Nguy Cơ Gây Rối Loạn Cơ Xương Cho Nhân Viên Văn Phòng

Các yếu tố nguy cơ gây RLCX cho NVVP bao gồm tư thế ngồi làm việc không đúng, bàn ghế không phù hợp, thời gian sử dụng máy tính liên tục kéo dài, thiếu vận động, căng thẳng tâm lý (stress), và môi trường làm việc không thoải mái. Tư thế lao động là một trong những yếu tố hàng đầu làm gia tăng nguy cơ mắc RLCX, đặc biệt là những nghề nghiệp phải ngồi một chỗ và có động tác lặp đi lặp lại như công việc văn phòng có sử dụng máy tính.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Thực Trạng Rối Loạn Cơ Xương Tại TCTBATHHMB

Nghiên cứu về thực trạng rối loạn cơ xương chi trên (RLCXCT) tại Tổng Công Ty Bảo Đảm An Toàn Hàng Hải Miền Bắc cần sử dụng các phương pháp khoa học để thu thập và phân tích dữ liệu. Cần xác định rõ đối tượng nghiên cứu, thiết kế nghiên cứu phù hợp, chọn cỡ mẫu đại diện, và sử dụng các công cụ đo lường tin cậy. Các phương pháp thu thập dữ liệu bao gồm khảo sát bằng bảng hỏi, quan sát tư thế làm việc, và đo lường các yếu tố môi trường. Cần đảm bảo tính bảo mật thông tin cá nhân của đối tượng nghiên cứu và tuân thủ các nguyên tắc đạo đức.

3.1. Đối Tượng Thời Gian và Địa Điểm Nghiên Cứu Về Rối Loạn Cơ Xương

Đối tượng nghiên cứu là nhân viên văn phòng sử dụng máy vi tính làm việc tại TCTBATHHMB. Thời gian nghiên cứu cần được xác định cụ thể, ví dụ năm 2019. Địa điểm nghiên cứu là trụ sở chính của Tổng Công Ty Bảo Đảm An Toàn Hàng Hải Miền Bắc. Cần xác định rõ tiêu chí lựa chọn và loại trừ đối tượng tham gia nghiên cứu.

3.2. Phương Pháp Thu Thập và Phân Tích Dữ Liệu Nghiên Cứu Về Rối Loạn Cơ Xương

Phương pháp thu thập dữ liệu bao gồm sử dụng bảng hỏi Nordic để đánh giá triệu chứng RLCX, bảng kiểm quan sát tư thế làm việc, và đo lường các yếu tố vi khí hậu, cường độ chiếu sáng tại nơi làm việc. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả để xác định tỷ lệ mắc RLCX và thống kê suy luận (ví dụ, hồi quy logistic) để xác định các yếu tố liên quan đến RLCX. Phân tích mối liên quan đa biến giữa RLCX và một số yếu tố liên quan.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Thực Trạng Rối Loạn Cơ Xương ở TCTBATHHMB

Kết quả nghiên cứu cho thấy 72,7% đối tượng nghiên cứu (ĐTNC) mắc rối loạn cơ xương trong 12 tháng vừa qua. Tình trạng đau vai gáy trong 12 tháng chiếm tỷ lệ cao nhất (68%), tình trạng nhân viên bị hạn chế vận động trong 12 tháng vừa qua chủ yếu là do vị trí đau vai gáy (32,7%), và ở cánh tay (12,7%). Đa số các ĐTNC chưa có thói quen đến gặp bác sĩ thường xuyên. Có tới 20,7% phải gặp bác sĩ vì tình trạng đau. Qua nghiên cứu, có mối liên quan giữa RLCX với thâm niên làm việc. Những người không vận động trong quá trình làm việc có tỉ lệ mắc RLCX cao hơn so với nhóm có vận động. ĐTNC có thời gian nghỉ giải lao ngắn dưới 15 phút có nguy cơ RLCX cao.

4.1. Tỷ Lệ Mắc Rối Loạn Cơ Xương Chi Trên và Vị Trí Đau Phổ Biến

Nghiên cứu ghi nhận tỷ lệ mắc rối loạn cơ xương (RLCX) trong 12 tháng qua là 72,7%. Vị trí đau phổ biến nhất là vai gáy (68%), tiếp theo là cánh tay. Cần phân tích chi tiết hơn về mức độ đau và tần suất khó chịu của các triệu chứng RLCX. Theo nghiên cứu, tình trạng đau vai gáy chiếm tỷ lệ cao nhất, điều này cần được xem xét trong các biện pháp can thiệp.

4.2. Các Yếu Tố Liên Quan Đến Rối Loạn Cơ Xương được Xác Định

Nghiên cứu xác định mối liên quan giữa RLCX với thâm niên làm việc, thói quen vận động, và thời gian nghỉ giải lao. Nhóm làm việc từ 15 năm trở lên có nguy cơ RLCX cao hơn 3,382 lần so với nhóm dưới 15 năm. Người không vận động trong quá trình làm việc và người có thời gian nghỉ giải lao ngắn dưới 15 phút có nguy cơ RLCX cao hơn đáng kể. Cần tập trung vào những yếu tố này để xây dựng các giải pháp phòng ngừa hiệu quả.

V. Đề Xuất Giải Pháp Phòng Ngừa Rối Loạn Cơ Xương Cho TCTBATHHMB

Để giảm thiểu tình trạng rối loạn cơ xương chi trên (RLCXCT) tại Tổng Công Ty Bảo Đảm An Toàn Hàng Hải Miền Bắc, cần thực hiện các biện pháp can thiệp toàn diện, bao gồm cải thiện môi trường làm việc, nâng cao nhận thức cho nhân viên, và triển khai các chương trình tập luyện thể chất. Cần bố trí bàn ghế làm việc phù hợp, khuyến khích vận động thường xuyên, tạo điều kiện nghỉ ngơi hợp lý, và cung cấp kiến thức về tư thế đúng khi làm việc với máy tính. Nghiên cứu cũng cho thấy cần có những biện pháp can thiệp sớm, cũng như tuyên truyền, giáo dục để cải thiện tình trạng RLCX tại nhân viên của Tổng công ty.

5.1. Cải Thiện Môi Trường Làm Việc và Ergonomics Tại Văn Phòng

Cần bố trí bàn ghế có thể điều chỉnh độ cao để phù hợp với từng nhân viên. Đảm bảo khoảng cách từ mắt đến màn hình và vị trí đặt tay, cổ tay hợp lý. Khuyến khích sử dụng các thiết bị hỗ trợ như bàn phím và chuột ergonomics. Quan trắc môi trường lao động và đảm bảo các yếu tố vi khí hậu, chiếu sáng phù hợp.

5.2. Nâng Cao Nhận Thức và Tập Huấn Về Phòng Ngừa Rối Loạn Cơ Xương

Tổ chức các buổi tập huấn về kiến thức RLCX, tư thế làm việc đúng, và các bài tập giãn cơ, tăng cường sức mạnh cơ bắp. Khuyến khích nhân viên vận động thường xuyên trong giờ làm việc, ví dụ như đi lại, thực hiện các bài tập đơn giản. Cung cấp tài liệu và thông tin về RLCX trên các kênh truyền thông nội bộ.

5.3. Ứng dụng Vật lý trị liệu bài tập và Chăm sóc sức khỏe nhân viên

Khuyến khích và tạo điều kiện cho nhân viên tham gia các lớp Yoga, bài tập vận động tại chỗ. Tổ chức những buổi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các triệu chứng của bệnh, từ đó điều trị bệnh sớm nhất có thể. Cần có chính sách hỗ trợ việc điều trị rối loạn cơ xương và đảm bảo việc nghỉ ngơi và hồi phục.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Rối Loạn Cơ Xương

Nghiên cứu này cung cấp bằng chứng về thực trạng rối loạn cơ xương chi trên (RLCXCT) ở nhân viên văn phòng tại Tổng Công Ty Bảo Đảm An Toàn Hàng Hải Miền Bắc, cũng như các yếu tố liên quan. Kết quả nghiên cứu là cơ sở để xây dựng các giải pháp phòng ngừa và can thiệp phù hợp, nhằm cải thiện sức khỏe nhân viên và năng suất làm việc. Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp, cũng như khám phá các yếu tố cá nhân và tổ chức khác có thể ảnh hưởng đến RLCX.

6.1. Tóm Tắt Các Kết Quả Chính và Ý Nghĩa Của Nghiên Cứu Về Rối Loạn Cơ Xương

Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc RLCXCT cao ở NVVP tại TCTBATHHMB, liên quan đến thâm niên làm việc, thói quen vận động, và thời gian nghỉ giải lao. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải thiện môi trường làm việc, nâng cao nhận thức, và khuyến khích vận động. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong việc xây dựng các chương trình phòng ngừa RLCXCT.

6.2. Đề Xuất Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Rối Loạn Cơ Xương ở Nhân Viên Văn Phòng

Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp ergonomics, chương trình tập huấn về tư thế làm việc đúng, và chính sách khuyến khích vận động. Cần nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng của căng thẳng tâm lý (stress) và áp lực công việc đến RLCXCT. Nghiên cứu cũng có thể mở rộng sang các đối tượng NVVP ở các ngành nghề khác nhau.

Tổng quan nghiên cứu

Rối loạn cơ xương (RLCX) chi trên là một vấn đề sức khỏe phổ biến ảnh hưởng đến cơ bắp, gân, xương, dây chằng và dây thần kinh vùng chi trên, đặc biệt ở nhóm nhân viên văn phòng sử dụng máy tính nhiều. Theo nghiên cứu thực hiện tại Tổng công ty Bảo đảm an toàn hàng hải miền Bắc năm 2019, tỷ lệ nhân viên văn phòng mắc RLCX chi trên trong 12 tháng qua lên tới 72,7%, trong đó đau vai gáy chiếm tỷ lệ cao nhất với 68%. Tình trạng này không chỉ gây đau đớn, khó chịu mà còn làm giảm hiệu quả công việc, tăng tỷ lệ nghỉ ốm và ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống. Mục tiêu nghiên cứu nhằm mô tả thực trạng RLCX chi trên và phân tích các yếu tố nguy cơ liên quan ở nhân viên văn phòng sử dụng máy tính tại Tổng công ty, từ đó đề xuất các giải pháp can thiệp phù hợp.

Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 9 năm 2019, tại trụ sở chính của Tổng công ty với 150 nhân viên văn phòng tham gia. Việc đánh giá dựa trên bộ câu hỏi Nordic chuẩn hóa và thang đo căng thẳng nhận thức PSS, kết hợp với quan trắc môi trường làm việc và quan sát tư thế ngồi. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về RLCX chi trên, góp phần xây dựng môi trường làm việc an toàn, cải thiện sức khỏe nghề nghiệp và tăng năng suất lao động cho nhân viên văn phòng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết Rối loạn cơ xương (Musculoskeletal Disorders - MSDs): Mô tả các tổn thương và triệu chứng liên quan đến cơ, xương, dây chằng, gân và dây thần kinh, đặc biệt ở vùng chi trên như vai, cánh tay, khuỷu tay, cổ tay và bàn tay. RLCX gây ra đau, viêm, hạn chế vận động và ảnh hưởng đến chức năng lao động.

• Mô hình Nhu cầu - Kiểm soát (Demand-Control Model) của Karasek và Theorell: Đánh giá các yếu tố tâm lý xã hội trong môi trường làm việc, bao gồm áp lực công việc, vai trò quyết định, sự hỗ trợ đồng nghiệp, ảnh hưởng đến căng thẳng và nguy cơ mắc RLCX.

• Khái niệm về tư thế lao động và công thái học: Tư thế ngồi làm việc không đúng, lặp đi lặp lại các động tác, sử dụng máy tính lâu dài là các yếu tố nguy cơ chính gây RLCX chi trên.

Các khái niệm chính bao gồm: RLCX chi trên, tư thế ngồi làm việc, căng thẳng nhận thức, yếu tố nghề nghiệp, và môi trường lao động.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang có phân tích, thực hiện tại Tổng công ty Bảo đảm an toàn hàng hải miền Bắc.

• Đối tượng nghiên cứu: 150 nhân viên văn phòng sử dụng máy tính làm việc, được chọn theo phương pháp chọn mẫu có chủ đích, loại trừ các trường hợp nghỉ phép, nghỉ ốm hoặc đau không liên quan đến tư thế làm việc.

• Cỡ mẫu: Tính toán dựa trên tỷ lệ mắc RLCX trung bình 10,7% từ nghiên cứu trước, với độ chính xác 5%, cộng thêm 10% dự phòng, tổng cỡ mẫu tối thiểu là 160, thực tế thu thập được 150 phiếu hợp lệ.

• Nguồn dữ liệu: Thu thập thông tin qua bảng hỏi định lượng gồm 4 phần: thông tin hành chính, thực trạng RLCX chi trên theo bộ câu hỏi Nordic, thang đo căng thẳng nhận thức PSS, và các yếu tố liên quan như thói quen làm việc, môi trường lao động, tư thế ngồi.

• Phương pháp thu thập số liệu: Phát vấn trực tiếp tại nơi làm việc, quan sát và đo đạc tư thế ngồi, đo các yếu tố vi khí hậu như nhiệt độ, độ ẩm, tốc độ gió, cường độ chiếu sáng theo tiêu chuẩn Việt Nam.

• Phân tích số liệu: Sử dụng phần mềm Stata 14.0, phân tích mô tả tần số, tỷ lệ, trung bình, độ lệch chuẩn; kiểm định Chi-square, T-Test, hồi quy logistic để xác định mối liên quan giữa các yếu tố độc lập và biến phụ thuộc (có RLCX hay không). Mức ý nghĩa thống kê p < 0,05.

• Vấn đề đạo đức: Nghiên cứu được phê duyệt bởi Hội đồng đạo đức Trường Đại học Y tế Công cộng, đảm bảo sự đồng thuận tự nguyện, bảo mật thông tin và tư vấn điều trị cho đối tượng có RLCX nghiêm trọng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ mắc RLCX chi trên cao: 72,7% nhân viên văn phòng mắc RLCX trong 12 tháng qua, trong đó đau vai gáy chiếm 68%, đau cánh tay 26,7%, đau cổ tay 26,7%, đau khuỷu tay 12,7%, đau bàn tay 12,7%. Tỷ lệ RLCX trong 1 tuần gần đây là 36,7%, với đau vai gáy chiếm 36%.

2. Mức độ đau và hạn chế vận động: 34% đối tượng đau ít, 32% đau bình thường, 6,7% đau nhiều. Có 34,7% bị hạn chế vận động, sinh hoạt, giải trí và lao động do RLCX, chủ yếu ở vai gáy (32,7%) và cánh tay (12,7%).

3. Yếu tố nguy cơ liên quan: Nhóm làm việc từ 15 năm trở lên có nguy cơ RLCX cao gấp 3,38 lần so với nhóm dưới 15 năm (p=0,009). Thời gian nghỉ giải lao dưới 15 phút làm tăng nguy cơ RLCX gấp 4,16 lần. Nhân viên không vận động trong quá trình làm việc có tỷ lệ mắc RLCX cao hơn nhóm có vận động. Tỷ lệ RLCX ở nữ cao hơn nam (76,8% so với 67,6%), tuy nhiên không có ý nghĩa thống kê.

4. Tư thế ngồi làm việc: Trên 50% nhân viên thực hành tư thế ngồi đúng, nhưng gần 50% chưa thực hiện đúng góc cúi cổ và khoảng cách màn hình đến mắt. Tư thế vai thả lỏng và vị trí màn hình cân bằng với xương sống được thực hiện tốt nhất (trên 80%).

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế và trong nước cho thấy RLCX chi trên là vấn đề sức khỏe nghề nghiệp phổ biến ở nhân viên văn phòng sử dụng máy tính. Tỷ lệ mắc RLCX chi trên 72,7% cao hơn nhiều so với một số nghiên cứu tại các nước châu Âu và châu Á, phản ánh đặc thù công việc và điều kiện làm việc tại Việt Nam. Thâm niên làm việc và thời gian nghỉ giải lao là những yếu tố nguy cơ quan trọng, tương tự các nghiên cứu trước đây cho thấy làm việc lâu dài với máy tính và nghỉ giải lao ngắn làm tăng áp lực lên cơ xương.

Tỷ lệ nữ mắc RLCX cao hơn nam nhưng không có ý nghĩa thống kê có thể do đặc điểm công việc và sinh học khác biệt. Tư thế ngồi chưa đúng, đặc biệt là góc cúi cổ và khoảng cách màn hình, góp phần làm tăng nguy cơ RLCX. Môi trường làm việc được đánh giá đạt tiêu chuẩn về nhiệt độ, độ ẩm và chiếu sáng, do đó yếu tố môi trường ít ảnh hưởng hơn so với yếu tố cá nhân và nghề nghiệp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ RLCX theo vị trí chi trên, bảng phân tích mối liên quan giữa các yếu tố nguy cơ và RLCX, cũng như biểu đồ phân bố mức độ đau và hạn chế vận động. Kết quả này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải thiện tư thế làm việc, tăng cường vận động và nghỉ giải lao hợp lý để giảm thiểu RLCX.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giáo dục và đào tạo về tư thế làm việc đúng: Tổ chức các buổi tập huấn, hướng dẫn nhân viên văn phòng cách ngồi làm việc đúng tư thế, đặc biệt chú trọng góc cúi cổ, khoảng cách màn hình và tư thế vai. Mục tiêu giảm tỷ lệ RLCX ít nhất 20% trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự phối hợp phòng y tế công ty.

2. Xây dựng chính sách nghỉ giải lao hợp lý: Khuyến khích nhân viên nghỉ giải lao tối thiểu 15 phút sau mỗi 90-120 phút làm việc liên tục, kết hợp vận động nhẹ nhàng. Mục tiêu tăng thời gian nghỉ giải lao trung bình lên trên 15 phút trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty và quản lý phòng ban.

3. Cải thiện trang thiết bị và môi trường làm việc: Điều chỉnh bàn ghế, màn hình máy tính phù hợp với từng cá nhân, cung cấp ghế công thái học hỗ trợ tư thế ngồi. Mục tiêu 100% nhân viên được trang bị thiết bị phù hợp trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý tài sản và phòng kỹ thuật.

4. Thực hiện chương trình vận động giữa giờ: Tổ chức các hoạt động thể dục nhẹ nhàng, bài tập giãn cơ cho nhân viên trong giờ làm việc nhằm giảm căng thẳng cơ bắp và tăng cường sức khỏe. Mục tiêu 30% nhân viên tham gia đều đặn trong 6 tháng đầu. Chủ thể thực hiện: Phòng y tế và phòng nhân sự.

5. Theo dõi và hỗ trợ y tế kịp thời: Thiết lập hệ thống khám sàng lọc định kỳ và tư vấn y tế cho nhân viên có dấu hiệu RLCX, hướng dẫn điều trị và phục hồi chức năng. Mục tiêu giảm tỷ lệ nhân viên phải nghỉ ốm do RLCX 15% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng y tế công ty.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhân viên văn phòng và người lao động sử dụng máy tính: Nắm bắt kiến thức về RLCX chi trên, nhận diện các yếu tố nguy cơ và áp dụng các biện pháp phòng ngừa trong công việc hàng ngày.

2. Quản lý nhân sự và lãnh đạo doanh nghiệp: Hiểu rõ thực trạng và nguyên nhân RLCX để xây dựng chính sách, cải thiện môi trường làm việc, tăng hiệu quả lao động và giảm chi phí y tế.

3. Chuyên gia y tế công cộng và sức khỏe nghề nghiệp: Sử dụng kết quả nghiên cứu làm cơ sở khoa học cho các chương trình can thiệp, đào tạo và nghiên cứu sâu hơn về RLCX trong môi trường văn phòng.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, công thái học: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, công cụ đánh giá và kết quả để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến sức khỏe nghề nghiệp và RLCX.

Câu hỏi thường gặp

1. Rối loạn cơ xương chi trên là gì và tại sao nhân viên văn phòng dễ mắc?
   RLCX chi trên là các tổn thương hoặc đau ở vai, cánh tay, khuỷu tay, cổ tay và bàn tay do làm việc lặp đi lặp lại, tư thế ngồi không đúng và sử dụng máy tính nhiều. Nhân viên văn phòng dễ mắc do đặc thù công việc ngồi lâu, ít vận động và áp lực công việc.

2. Tỷ lệ mắc RLCX chi trên ở nhân viên văn phòng tại Tổng công ty Bảo đảm an toàn hàng hải miền Bắc là bao nhiêu?
   Nghiên cứu cho thấy 72,7% nhân viên văn phòng mắc RLCX chi trên trong 12 tháng qua, với đau vai gáy chiếm tỷ lệ cao nhất 68%.

3. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến nguy cơ mắc RLCX chi trên?
   Thâm niên làm việc trên 15 năm, thời gian nghỉ giải lao ngắn dưới 15 phút và tư thế ngồi làm việc không đúng là những yếu tố nguy cơ chính làm tăng tỷ lệ mắc RLCX.

4. Làm thế nào để phòng ngừa RLCX chi trên hiệu quả?
   Áp dụng tư thế ngồi đúng, nghỉ giải lao hợp lý, vận động giữa giờ, cải thiện trang thiết bị làm việc và giảm áp lực công việc là các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

5. Nghiên cứu có đề xuất gì cho doanh nghiệp để giảm thiểu RLCX?
   Nghiên cứu đề xuất tăng cường đào tạo tư thế làm việc, xây dựng chính sách nghỉ giải lao, cải thiện trang thiết bị, tổ chức vận động giữa giờ và theo dõi sức khỏe định kỳ cho nhân viên.

Kết luận

• Tỷ lệ RLCX chi trên ở nhân viên văn phòng Tổng công ty Bảo đảm an toàn hàng hải miền Bắc năm 2019 là 72,7%, với đau vai gáy chiếm tỷ lệ cao nhất (68%).
• Thâm niên làm việc trên 15 năm và thời gian nghỉ giải lao dưới 15 phút làm tăng nguy cơ mắc RLCX đáng kể.
• Tư thế ngồi làm việc chưa hoàn toàn đúng chuẩn, đặc biệt ở góc cúi cổ và khoảng cách màn hình đến mắt, góp phần làm tăng RLCX.
• Nghiên cứu đề xuất các giải pháp can thiệp bao gồm đào tạo tư thế, chính sách nghỉ giải lao, cải thiện trang thiết bị và vận động giữa giờ nhằm giảm thiểu RLCX.
• Các bước tiếp theo cần triển khai chương trình can thiệp, theo dõi hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các nhóm ngành nghề khác để nâng cao sức khỏe nghề nghiệp.

Hành động ngay hôm nay: Các doanh nghiệp và nhân viên văn phòng cần quan tâm đến sức khỏe cơ xương, áp dụng các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe và nâng cao hiệu quả công việc.