I. Giới thiệu và bối cảnh nghiên cứu
Nghiên cứu tập trung vào việc ứng dụng pheromone giới tính và nấm ký sinh để quản lý sùng khoai lang (Cylas formicarius) tại Đồng bằng sông Cửu Long. Sùng khoai lang là loài gây hại nghiêm trọng, ảnh hưởng đến năng suất khoai lang. Nghiên cứu này nhằm tìm ra các biện pháp sinh học hiệu quả, thay thế cho việc sử dụng thuốc hóa học, góp phần vào phát triển bền vững nông nghiệp.
1.1. Tầm quan trọng của nghiên cứu
Sùng khoai lang gây thiệt hại lớn cho nông dân trồng khoai lang tại Đồng bằng sông Cửu Long. Việc sử dụng pheromone giới tính và nấm ký sinh không chỉ giúp giảm thiểu thiệt hại mà còn hướng đến quản lý dịch hại bền vững, bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu nhằm tổng hợp pheromone giới tính của sùng khoai lang, phân lập và đánh giá hiệu quả của nấm ký sinh Metarhizium anisopliae trong việc kiểm soát loài gây hại này. Kết quả sẽ là cơ sở cho việc áp dụng các biện pháp sinh học trong quản lý dịch hại.
II. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện từ năm 2010 đến 2014, bao gồm các bước điều tra nông hộ, khảo sát ngoài đồng, tổng hợp pheromone giới tính, và đánh giá hiệu quả của nấm ký sinh. Các phương pháp công nghệ sinh học như PCR và giải trình tự DNA được sử dụng để xác định loài nấm.
2.1. Điều tra nông hộ và khảo sát ngoài đồng
100 hộ nông dân tại 3 xã thuộc huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long được điều tra về tình hình canh tác khoai lang. Khảo sát ngoài đồng ghi nhận 19 loài côn trùng gây hại và 10 loài thiên địch trên ruộng khoai lang.
2.2. Tổng hợp pheromone giới tính
Hợp chất (Z)-3-dodecenyl-(E)-2-butenoate, pheromone giới tính của sùng khoai lang, được tổng hợp thành công với độ tinh khiết trên 99%. Mồi pheromone được điều chế từ ống cao su non Việt Nam, cho hiệu quả hấp dẫn tương đương với mồi nhập khẩu.
2.3. Phân lập và đánh giá nấm ký sinh
7 mẫu nấm Metarhizium được phân lập và xác định là Metarhizium anisopliae. Nấm này có hiệu quả gây chết sùng khoai lang lên đến 100% trong điều kiện phòng thí nghiệm.
III. Kết quả và thảo luận
Nghiên cứu đã chứng minh hiệu quả của pheromone giới tính và nấm ký sinh trong việc kiểm soát sùng khoai lang. Kết hợp hai biện pháp này giúp giảm thiểu thiệt hại trên đồng ruộng, đặc biệt ở các khu vực như Cù Lao Dung và Tri Tôn.
3.1. Hiệu quả của pheromone giới tính
Bẫy pheromone đặt ở độ cao ngang tán lá khoai lang cho hiệu quả hấp dẫn cao nhất. Mật số sùng khoai lang tăng mạnh vào giai đoạn gần thu hoạch và giảm khi nông dân luân canh với lúa.
3.2. Hiệu quả của nấm ký sinh
Nấm Metarhizium anisopliae có khả năng lây lan và gây chết sùng khoai lang với hiệu quả trên 90%. Dạng chế phẩm nấm tươi cho hiệu quả nhanh hơn so với dạng bột khô.
3.3. Kết hợp pheromone và nấm ký sinh
Việc kết hợp bẫy pheromone và phun nấm xanh giúp giảm tỷ lệ gây hại của sùng khoai lang tương đương hoặc cao hơn so với sử dụng thuốc hóa học. Tuy nhiên, hiệu quả cộng hưởng của hai biện pháp này chưa được thể hiện rõ ràng.
IV. Kết luận và đề xuất
Nghiên cứu đã thành công trong việc tổng hợp pheromone giới tính và ứng dụng nấm ký sinh để kiểm soát sùng khoai lang. Các biện pháp này không chỉ hiệu quả mà còn thân thiện với môi trường, góp phần vào phát triển bền vững nông nghiệp tại Đồng bằng sông Cửu Long.
4.1. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc áp dụng các biện pháp sinh học trong quản lý dịch hại, giảm thiểu sự phụ thuộc vào thuốc hóa học.
4.2. Hướng phát triển trong tương lai
Cần tiếp tục nghiên cứu để tối ưu hóa hiệu quả của pheromone giới tính và nấm ký sinh, đồng thời mở rộng ứng dụng trên các loại cây trồng khác.
