Luận Văn Thạc Sĩ Về Pháp Luật Thành Lập Và Quản Lý Doanh Nghiệp Khoa Học Tại Việt Nam

Doanh nghiệp KH&CN là một tổ chức kinh tế được thành lập để thực hiện các hoạt động nghiên cứu, phát triển, sản xuất và kinh doanh các sản phẩm, dịch vụ KH&CN. Đặc điểm nổi bật của loại hình doanh nghiệp này là sự gắn kết chặt chẽ với các hoạt động nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ mới. Theo Luật KH&CN năm 2013, doanh nghiệp KH&CN phải đáp ứng các tiêu chí nhất định về trình độ công nghệ, năng lực nghiên cứu và phát triển, cũng như khả năng thương mại hóa các kết quả nghiên cứu. Việc thành lập doanh nghiệp KH&CN trực thuộc CSGDĐH công lập tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao công nghệ và thương mại hóa các kết quả nghiên cứu từ trường đại học.

Doanh nghiệp KH&CN đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái đổi mới quốc gia, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dựa trên tri thức và công nghệ. Các doanh nghiệp này tạo ra các sản phẩm, dịch vụ mới, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội. Việc thành lập doanh nghiệp KH&CN trực thuộc CSGDĐH công lập giúp tăng cường mối liên kết giữa trường đại học và doanh nghiệp, thúc đẩy quá trình chuyển giao công nghệ và thương mại hóa các kết quả nghiên cứu. Đồng thời, nó cũng tạo cơ hội cho sinh viên và giảng viên tham gia vào các hoạt động nghiên cứu và phát triển, nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng thực hành.

Quyền thành lập và góp vốn vào doanh nghiệp KH&CN trực thuộc CSGDĐH công lập còn gặp nhiều hạn chế do các quy định pháp luật về quản lý tài sản công và quản lý vốn nhà nước. Việc sử dụng tài sản công để góp vốn vào doanh nghiệp cần tuân thủ các quy trình, thủ tục phức tạp và phải được sự chấp thuận của các cơ quan có thẩm quyền. Điều này gây khó khăn cho các CSGDĐH trong việc huy động vốn và thành lập doanh nghiệp. Ngoài ra, các quy định về trách nhiệm của người đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp cũng cần được làm rõ để đảm bảo quyền lợi của nhà nước và khuyến khích sự tham gia của các nhà đầu tư tư nhân.

Việc quản lý và sử dụng đất đai, tài sản và nguồn nhân lực giữa CSGDĐH công lập và doanh nghiệp KH&CN trực thuộc còn nhiều bất cập. Các quy định về cho thuê, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tài sản công còn chưa linh hoạt và chưa phù hợp với đặc thù của hoạt động KH&CN. Việc sử dụng nguồn nhân lực của CSGDĐH cho hoạt động của doanh nghiệp cũng cần được quy định rõ ràng để đảm bảo quyền lợi của người lao động và tránh xung đột lợi ích. Cần có cơ chế phối hợp hiệu quả giữa CSGDĐH và doanh nghiệp trong việc quản lý và sử dụng các nguồn lực này.

Cần sửa đổi các quy định pháp luật về quản lý tài sản công và quản lý vốn nhà nước để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các CSGDĐH công lập trong việc sử dụng tài sản công để góp vốn vào doanh nghiệp KH&CN. Nên có cơ chế đặc thù cho phép các CSGDĐH được chủ động hơn trong việc quyết định sử dụng tài sản công để đầu tư vào các hoạt động KH&CN. Đồng thời, cần quy định rõ ràng về trách nhiệm của người đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp để đảm bảo quyền lợi của nhà nước và khuyến khích sự tham gia của các nhà đầu tư tư nhân.

Cần có các chính sách ưu đãi về thuế và tài chính để hỗ trợ các doanh nghiệp KH&CN trực thuộc CSGDĐH công lập. Các ưu đãi này có thể bao gồm: miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng, thuế nhập khẩu đối với các thiết bị, máy móc, nguyên vật liệu phục vụ cho hoạt động nghiên cứu và phát triển. Đồng thời, cần có các chương trình hỗ trợ tài chính, như: cho vay ưu đãi, bảo lãnh tín dụng, hỗ trợ lãi suất, để giúp các doanh nghiệp này tiếp cận nguồn vốn và mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh.

Nhiều quốc gia trên thế giới đã xây dựng thành công mô hình doanh nghiệp KH&CN trực thuộc CSGDĐH, như: Hoa Kỳ, Anh, Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc. Các mô hình này có những đặc điểm riêng, nhưng đều có chung mục tiêu là thúc đẩy ứng dụng các kết quả nghiên cứu vào thực tiễn và phát triển kinh tế - xã hội. Việc nghiên cứu và học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình thành công này có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng và phát triển mô hình doanh nghiệp KH&CN trực thuộc CSGDĐH công lập tại Việt Nam.

Để thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp KH&CN trực thuộc CSGDĐH công lập tại Việt Nam, cần có các chính sách hỗ trợ đồng bộ và toàn diện. Các chính sách này có thể bao gồm: chính sách về tài chính, chính sách về thuế, chính sách về đất đai, chính sách về nhân lực, chính sách về khoa học công nghệ. Đồng thời, cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và nâng cao năng lực cho các cán bộ quản lý và các nhà khoa học. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, các CSGDĐH và các doanh nghiệp trong việc xây dựng và thực hiện các chính sách này.