I. Stephen Dedalus và James Joyce Sự Đồng Nhất và Tương Ứng
Luận án tập trung phân tích nhân vật Stephen Dedalus trong tác phẩm của James Joyce, đặc biệt là mối liên hệ giữa nhân vật này với môtíp mê cung. Luận án chỉ ra sự đồng nhất giữa Stephen Dedalus và James Joyce, cả hai đều là những cá thể mang tính tự truyện, trải qua quá trình trưởng thành phức tạp. Joyce sử dụng hình tượng mê cung để thể hiện hành trình tìm kiếm bản thân của Stephen Dedalus, một hành trình đầy thử thách và giằng xé nội tâm. Mê cung không chỉ là không gian vật lý, mà còn là mê cung tâm lý, mê cung văn học, phản ánh sự phức tạp của xã hội Ireland, ảnh hưởng của tôn giáo, chính trị, và văn hóa. Stephen Dedalus bị giam cầm trong mê cung của niềm tin, sự nghi ngờ, và những xung đột nội tâm. Quá trình này được phản ánh qua ngôn ngữ phong phú, đa dạng, thể hiện rõ nét qua chủ nghĩa hiện đại, chủ nghĩa stream of consciousness trong văn phong James Joyce.
1.1. Hai cá thể đồng nhất Tính chất tự truyện
Sự đồng nhất giữa Stephen Dedalus và James Joyce được thể hiện rõ nét qua tính chất tự truyện trong tác phẩm. Stephen Dedalus, như một hình ảnh phản chiếu của chính James Joyce, trải qua những kinh nghiệm tương tự, từ thời thơ ấu, tuổi trẻ cho đến những đấu tranh tinh thần và sự tìm kiếm định hướng trong cuộc sống. A Portrait of the Artist as a Young Man được xem như một cuốn tự thuật về hành trình trưởng thành của Joyce, thể hiện qua con mắt của Stephen Dedalus. Mê cung trong tác phẩm, do đó, không chỉ là một môtíp văn học mà còn là sự phản ánh chính xác hành trình tìm kiếm bản thân của chính tác giả. Những đấu tranh tư tưởng, những sự lựa chọn, những sự phản bội, và những sự đấu tranh về tôn giáo, dân tộc, và nghệ thuật đều được thể hiện một cách chân thực, gần như là một bản ghi chép chân thực của cuộc đời tác giả. James Joyce sử dụng ngôn ngữ để tái hiện lại những trải nghiệm này, tạo ra một bức tranh sống động và đầy ám ảnh về quá trình trưởng thành của Stephen Dedalus, đồng thời là của chính ông.
1.2. Hai cá thể tương ứng Sự tương phản và bổ sung
Mặc dù có sự đồng nhất đáng kể, Stephen Dedalus và James Joyce không hoàn toàn là một. Có những sự tương phản và bổ sung tinh tế tạo nên chiều sâu cho nhân vật. Stephen Dedalus thể hiện một khía cạnh nào đó của James Joyce, nhưng không hoàn toàn đại diện cho toàn bộ con người ông. Joyce, qua ngòi bút của mình, có thể thỏa sức khám phá những khía cạnh khác nhau của con người và xã hội Ireland, những khía cạnh ông chưa thể hiện trực tiếp trong cuộc sống. Mê cung trong tác phẩm, do đó, là không gian để Joyce thể hiện những tư tưởng, những quan điểm, những hình ảnh, và những biểu tượng phức tạp, những điều mà chỉ có thể được khám phá thông qua ngòi bút của ông. Đây là một cách thức độc đáo để James Joyce thể hiện bản thân, thể hiện những suy tư sâu sắc của ông về văn học Ireland, thời đại Victoria, thời đại Edwardian, và đặc biệt là về nghệ thuật và cuộc đời của một nghệ sĩ.
II. Mê cung Tâm Lý và Hành trình Của Người Anh Hùng
Phần này phân tích mê cung tâm lý của Stephen Dedalus, một mê cung được tạo nên từ những xung đột nội tâm, những sự lựa chọn, và những sự đấu tranh. Hành trình của Stephen Dedalus là hành trình trưởng thành, hành trình tìm kiếm sự tự do, sự giác ngộ, và sự tự nhận thức. Mê cung ở đây không chỉ là một biểu tượng, mà còn là một phương thức để James Joyce thể hiện chủ nghĩa hiện đại, đặc biệt là kỹ thuật dòng ý thức. Mê cung là không gian để Stephen Dedalus đối mặt với những vấn đề về tôn giáo, dân tộc, và nghệ thuật. Những trải nghiệm này, những sự giằng xé, những sự lựa chọn khó khăn, và những sự phản bội đã định hình nên tính cách và thế giới quan của Stephen Dedalus.
2.1. Mê cung Tôn Giáo Niềm Tin và Sự Nghi Ngờ
Tôn giáo đóng vai trò quan trọng trong mê cung tâm lý của Stephen Dedalus. Stephen Dedalus trải qua những xung đột nội tâm gay gắt giữa niềm tin và sự nghi ngờ. Ông đấu tranh với những giáo lý cứng nhắc và những áp lực từ xã hội. Sự chối bỏ và đau đớn trong quá trình này được thể hiện rõ nét qua ngôn ngữ và hình ảnh trong tác phẩm. James Joyce sử dụng chủ nghĩa hiện đại để miêu tả những trải nghiệm này, cho thấy sự phức tạp của niềm tin tôn giáo và tác động của nó lên nhân vật trung tâm. Mê cung tôn giáo trở thành một thử thách lớn trong hành trình tìm kiếm bản thân của Stephen Dedalus. Ông phải vượt qua những rào cản về niềm tin để tìm ra con đường riêng cho mình. Dublin, với những nhà thờ cổ kính và những truyền thống lâu đời, trở thành một phần của mê cung này.
2.2. Mê cung Dân Tộc Giữa Ireland và Thế Giới
Mê cung dân tộc là một thử thách khác mà Stephen Dedalus phải đối mặt. Ông đấu tranh giữa lòng yêu nước và khát vọng thoát khỏi những ràng buộc của xã hội Ireland. Stephen Dedalus bị kẹt giữa hai lựa chọn: trung thành với văn hóa Ireland hay hướng đến một thế giới rộng lớn hơn. James Joyce sử dụng môtíp mê cung để thể hiện những sự lựa chọn khó khăn này. Mê cung dân tộc phản ánh thực trạng xã hội Ireland thời bấy giờ, với những vấn đề về chính trị, văn hóa, và lịch sử. Stephen Dedalus, như nhiều người trẻ Ireland thời đó, phải tìm cách định hình bản sắc dân tộc của mình trong một xã hội đang thay đổi. Ngôn ngữ, cụ thể là sự lựa chọn giữa tiếng Anh và tiếng Gaelic, cũng đóng một vai trò quan trọng trong mê cung này.
III. Sự Thoát Khỏi Mê Cung Sự Tự Do và Sáng Tạo
Phần này phân tích quá trình Stephen Dedalus thoát khỏi mê cung và tìm được sự tự do trong sáng tạo nghệ thuật. Sự tự do tôn giáo, sự tự do ngôn ngữ, và sự tự do trong sáng tạo nghệ thuật là những cột mốc quan trọng trong hành trình của ông. James Joyce sử dụng kỹ thuật dòng ý thức và độc thoại nội tâm để thể hiện những trải nghiệm tinh thần này. Mê cung của lối viết là một biểu tượng cho sự khó khăn nhưng cũng là vẻ đẹp của quá trình sáng tạo. Stephen Dedalus cuối cùng tìm thấy sự giải thoát trong nghệ thuật, tìm thấy tiếng nói và bản sắc riêng của mình.
3.1. Sự Tự Do Tôn Giáo và Dân Tộc Sự Giải Thoát
Sau khi trải qua những đấu tranh gay gắt, Stephen Dedalus đạt được sự tự do tôn giáo và dân tộc. Ông không còn bị ràng buộc bởi những giáo lý cứng nhắc hay những định kiến xã hội. Sự tự do này không phải là sự phủ nhận hoàn toàn, mà là sự chấp nhận và hòa giải với chính mình. Ông tìm thấy sự cân bằng giữa niềm tin và lý trí, giữa truyền thống và hiện đại. James Joyce sử dụng hình ảnh mê cung để thể hiện sự chuyển đổi này, cho thấy quá trình đấu tranh nội tâm để tìm kiếm sự tự do không dễ dàng. Việc Stephen Dedalus có phải là người Ireland hay không cũng là một câu hỏi quan trọng đặt ra, thể hiện sự giằng xé về bản sắc. Ông đã vượt qua mê cung để tìm ra được câu trả lời riêng cho mình.
3.2. Sáng Tạo Nghệ Thuật Mê Cung Của Lối Viết
Sáng tạo nghệ thuật là một mê cung khác mà Stephen Dedalus phải khám phá. Ông tìm thấy sự tự do và sự giải thoát trong việc sáng tạo, sử dụng ngôn ngữ như một công cụ để thể hiện những tư tưởng, những cảm xúc, và những trải nghiệm của mình. James Joyce sử dụng kỹ thuật dòng ý thức và phép điệp ngữ để thể hiện sự phức tạp và độc đáo của lối viết của Stephen Dedalus. Mê cung ở đây không phải là sự giam cầm, mà là một không gian để Stephen Dedalus thể hiện sự tự do sáng tạo. Thực tế và lý tưởng, thế giới nội tâm và thế giới bên ngoài đều được thể hiện trong mê cung này, phản ánh sự phức tạp của quá trình sáng tạo nghệ thuật. Ulysses, với kỹ thuật mê cung trong chương “The Wandering Rocks”, là một ví dụ điển hình.
