Luận án tiến sĩ về ngoại giao Hồ Chí Minh trong giai đoạn 1945-1946 và chính trị học quốc tế

• Tác giả: Nguyễn Thanh Tùng
• Người hướng dẫn: PGS. Đinh Xuân Lý
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Hồ Chí Minh học
• Đề tài: Ngoại Giao Hồ Chí Minh Trong Những Năm 1945 - 1946: Tiếp Cận Chính Trị Học Quốc Tế
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. MỞ ĐẦU
• 2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
• 2.1. Nghiên cứu về ngoại giao Hồ Chí Minh trong những năm 1945-1946
• 2.2. Lý luận về ngoại giao Hồ Chí Minh dưới góc độ chính trị học quốc tế và cục diện ngoại giao Việt Nam sau Cách mạng Tháng Tám
• 2.2.1. Lý luận về ngoại giao Hồ Chí Minh dưới góc độ chính trị học quốc tế
• 2.2.2. Khái niệm ngoại giao và khái niệm ngoại giao Hồ Chí Minh
• 2.2.3. Tiếp cận chính trị học quốc tế trong nghiên cứu ngoại giao
• 2.2.4. Tiếp cận chính trị học quốc tế trong nghiên cứu ngoại giao Hồ Chí Minh
• 2.2.5. Cục diện ngoại giao Việt Nam sau Cách mạng Tháng Tám
• 2.2.5.1. Phân tích cấp độ quốc tế
• 2.2.5.2. Phân tích cấp độ quốc gia
• 2.2.5.3. Phân tích cấp độ cá nhân Hồ Chí Minh
• 3. HỒ CHÍ MINH XÂY DỰNG MỤC TIÊU VÀ THỰC LỰC QUỐC GIA HẬU THUẪN CHO NGOẠI GIAO VIỆT NAM (1945-1946)
• 3.1. Hồ Chí Minh xác lập mục tiêu cho hoạt động ngoại giao Việt Nam trong những năm 1945-1946
• 3.2. Nền tảng cho các mục tiêu của ngoại giao Việt Nam
• 3.3. Những mục tiêu lợi ích dân tộc của Việt Nam sau Cách mạng Tháng Tám
• 3.4. Hồ Chí Minh với việc xây dựng và tăng cường thực lực quốc gia làm nền tảng hoạch định chính sách đối ngoại Việt Nam
• 3.5. Hồ Chí Minh với việc xác lập cơ sở pháp lý của chế độ mới nhằm bảo đảm tính chính danh cho quốc gia trong quan hệ quốc tế
• 3.6. Hồ Chí Minh với việc tăng cường nguồn lực sức mạnh cứng (hard power) cho ngoại giao
• 3.7. Hồ Chí Minh với việc tăng cường nguồn lực sức mạnh mềm (soft power) cho ngoại giao
• 4. TƯ TƯỞNG VÀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI GIAO HỒ CHÍ MINH ĐỐI VỚI CÁC CHỦ THỂ QUỐC TẾ TRONG NHỮNG NĂM 1945-1946
• 4.1. Đối với quân Tưởng
• 4.1.1. Quan điểm ngoại giao Hồ Chí Minh đối với quân Tưởng
• 4.1.2. Hoạt động ngoại giao Hồ Chí Minh đối với quân Tưởng
• 4.2. Đối với Pháp
• 4.2.1. Quan điểm ngoại giao Hồ Chí Minh đối với Pháp
• 4.2.2. Hoạt động ngoại giao Hồ Chí Minh đối với Pháp
• 4.3. Đối với các chủ thể chính trị quốc tế khác
• 4.3.1. Quan điểm ngoại giao Hồ Chí Minh đối với các chủ thể quốc tế khác
• 4.3.2. Hoạt động ngoại giao Hồ Chí Minh đối với các chủ thể quốc tế khác
• 4.4. Kết quả các hoạt động ngoại giao của Hồ Chí Minh
• 4.4.1. Về thành tựu thực tiễn
• 4.4.2. Về kinh nghiệm ngoại giao
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Nghiên cứu về ngoại giao Hồ Chí Minh trong giai đoạn 1945-1946 đã thu hút sự quan tâm của nhiều học giả. Các công trình nghiên cứu chủ yếu tập trung vào hai mảng vấn đề chính: thực lực ngoại giao và phương thức ngoại giao. Về thực lực, các tác giả như Đức Vượng và Vũ Dương Ninh nhấn mạnh rằng sức mạnh của nhân dân và lực lượng quân sự là yếu tố quyết định cho thành công của ngoại giao trong thời kỳ này. Lê Huy Bình cũng khẳng định rằng sự ủng hộ của người dân và sức mạnh pháp lý của quốc gia là nền tảng cho ngoại giao. Tuy nhiên, việc thiếu các công trình nghiên cứu sâu về nội hàm của sức mạnh trong ngoại giao Hồ Chí Minh là một thiếu sót lớn. Về phương thức, các nghiên cứu hiện tại chưa phân tích chi tiết mối quan hệ giữa Hồ Chí Minh và các chủ thể quốc tế như quân Tưởng hay Pháp. Các tác giả như Nguyễn Trọng Hậu và Lê Huy Bình đã chỉ ra rằng chính sách nhân nhượng với quân Tưởng là một trong những biện pháp nổi bật trong ngoại giao của Hồ Chí Minh.

1.1. Thực lực ngoại giao Hồ Chí Minh

Thực lực trong ngoại giao không thể thiếu, và các học giả đã chỉ ra rằng sức mạnh của nhân dân và lực lượng quân sự là hai yếu tố cốt lõi. Đức Vượng cho rằng thực lực cần được hiểu là lực lượng của nhân dân và quân đội, trong khi Vũ Dương Ninh nhấn mạnh rằng quyền lực chính trị nằm trong tay lực lượng cách mạng và sự tin tưởng của người dân vào Hồ Chí Minh. Lê Huy Bình cũng khẳng định rằng sức mạnh của lòng dân là yếu tố quyết định cho ngoại giao thành công. Tuy nhiên, việc thiếu các nghiên cứu sâu về nội hàm của sức mạnh trong ngoại giao Hồ Chí Minh là một thiếu sót lớn, cần được khắc phục để có cái nhìn toàn diện hơn về thực lực ngoại giao trong giai đoạn này.

1.2. Phương thức ngoại giao Hồ Chí Minh

Trong mảng vấn đề phương thức, các nghiên cứu hiện tại chưa phân tích chi tiết mối quan hệ giữa Hồ Chí Minh và các chủ thể quốc tế như quân Tưởng hay Pháp. Các tác giả như Nguyễn Trọng Hậu và Lê Huy Bình đã chỉ ra rằng chính sách nhân nhượng với quân Tưởng là một trong những biện pháp nổi bật trong ngoại giao của Hồ Chí Minh. Các biện pháp như biểu dương lực lượng và tránh xung đột cũng được nhấn mạnh. Tuy nhiên, việc thiếu các công trình nghiên cứu sâu về phương thức ngoại giao trong giai đoạn này đã dẫn đến việc bỏ sót nhiều chi tiết quan trọng, cần được khắc phục để có cái nhìn rõ ràng hơn về chiến lược ngoại giao của Hồ Chí Minh.

II. Lý luận về ngoại giao Hồ Chí Minh dưới góc độ chính trị học quốc tế

Lý luận về ngoại giao Hồ Chí Minh cần được xem xét dưới góc độ chính trị học quốc tế. Khái niệm ngoại giao và ngoại giao Hồ Chí Minh được định nghĩa rõ ràng, nhấn mạnh rằng Hồ Chí Minh đã áp dụng các nguyên tắc của chính trị học quốc tế vào thực tiễn ngoại giao của Việt Nam. Việc tiếp cận này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về tư tưởng Hồ Chí Minh mà còn làm nổi bật những giá trị và hình thức ngoại giao hiện đại của Việt Nam. Cục diện ngoại giao Việt Nam sau Cách mạng Tháng Tám cũng được phân tích từ ba cấp độ: quốc tế, quốc gia và cá nhân Hồ Chí Minh. Điều này cho thấy sự phức tạp và đa dạng trong hoạt động ngoại giao của Hồ Chí Minh trong bối cảnh lịch sử đầy biến động.

2.1. Khái niệm ngoại giao và ngoại giao Hồ Chí Minh

Khái niệm ngoại giao được hiểu là hoạt động giao tiếp giữa các quốc gia nhằm đạt được lợi ích quốc gia. Ngoại giao Hồ Chí Minh không chỉ đơn thuần là việc thiết lập quan hệ quốc tế mà còn là sự kết hợp giữa lý tưởng cách mạng và thực tiễn chính trị. Hồ Chí Minh đã xây dựng một hệ thống ngoại giao dựa trên nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau và hợp tác, điều này thể hiện rõ trong các hoạt động ngoại giao của Người trong giai đoạn 1945-1946. Việc nghiên cứu khái niệm này giúp làm rõ hơn những giá trị cốt lõi trong tư tưởng Hồ Chí Minh về ngoại giao.

2.2. Tiếp cận chính trị học quốc tế trong nghiên cứu ngoại giao

Tiếp cận chính trị học quốc tế trong nghiên cứu ngoại giao Hồ Chí Minh là một phương pháp quan trọng. Nó cho phép phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ngoại giao của Việt Nam trong bối cảnh quốc tế. Các lý thuyết như sức mạnh cứng và sức mạnh mềm được áp dụng để hiểu rõ hơn về chiến lược ngoại giao của Hồ Chí Minh. Việc sử dụng các thuật ngữ và phương pháp của chính trị học quốc tế không chỉ giúp làm rõ các vấn đề cần nghiên cứu mà còn góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam trong thời đại toàn cầu hóa.