Nghiên Cứu Lưu Hành Và Biện Pháp Phòng Chống Bệnh Sán Lá Gan Trên Trâu Bò Tại Tuyên Quang Ứng Dụng Chế Phẩm Sinh Học

• Tác giả: Nguyễn Thị Thanh Hậu
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Thị Kim Lan
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Thú y
• Đề tài: Nghiên Cứu Lưu Hành Và Biện Pháp Phòng Chống Bệnh Sán Lá Gan Trên Trâu, Bò Tại Tuyên Quang Bằng Chế Phẩm Sinh Học
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài
• 1.2. Vị trí của sán lá Fasciola trong hệ thống phân loại động vật học
• 1.3. Đặc điểm hình thái của sán lá Fasciola
• 1.4. Vòng đời của sán lá Fasciola
• 1.5. Bệnh sán lá gan ở trâu, bò, dê do hai loài sán lá ký sinh ở ống dẫn mật và gan gây ra
• 2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu. Vật liệu nghiên cứu
• 2.2. Dụng cụ, thiết bị
• 2.3. Thuốc điều trị bệnh sán lá gan
• 2.4. Các loại chế phẩm sinh học
• 2.5. Nội dung nghiên cứu
• 2.6. Điều tra tình hình chăn nuôi trâu, bò, xử lý chất thải và công tác phòng chống bệnh sán lá gan cho trâu, bò ở 4 huyện thuộc tỉnh Tuyên Quang
• 2.7. Nghiên cứu sự lưu hành bệnh sán lá gan trên đàn trâu, bò của tỉnh Tuyên Quang
• 2.8. Xác định loài sán lá gan gây bệnh trên đàn trâu, bò của tỉnh
• 2.9. Xây dựng phác đồ điều trị bệnh sán lá gan hiệu quả cho trâu, bò
• 2.10. Ứng dụng chế phẩm sinh học trong xử lý phân trâu, bò
• 2.11. Đề xuất biện pháp phòng trị bệnh sán lá gan cho trâu, bò tại tỉnh Tuyên Quang
• 2.12. Phương pháp nghiên cứu
• 2.12.1. Phương pháp nghiên cứu sự lưu hành bệnh sán lá gan trên đàn trâu, bò của tỉnh Tuyên Quang
• 2.12.2. Xác định loài sán lá gan gây bệnh trên đàn trâu, bò của tỉnh Tuyên Quang
• 2.12.3. Phương pháp nghiên cứu phác đồ điều trị bệnh sán lá gan
• 2.12.4. Phương pháp nghiên cứu tác dụng của chế phẩm sinh học trong xử lý phân trâu, bò
• 2.12.5. Đề xuất biện pháp phòng chống bệnh sán lá gan cho trâu, bò
• 2.12.6. Phương pháp xử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Điều tra thực trạng chăn nuôi và phòng bệnh sán lá gan cho trâu, bò tại 4 huyện thuộc tỉnh Tuyên Quang
• 3.2. Nghiên cứu sự lưu hành bệnh sán lá gan ở trâu, bò tại các huyện của tỉnh Tuyên Quang
• 3.3. Tỷ lệ và cường độ nhiễm sán lá gan ở trâu, bò tại các địa phương
• 3.4. Tỷ lệ và cường độ nhiễm sán lá gan ở các lứa tuổi trâu, bò
• 3.5. Tỷ lệ và cường độ nhiễm sán lá gan trâu, bò theo tính biệt trâu, bò
• 3.6. Tỷ lệ và cường độ nhiễm sán lá gan trâu, bò theo mùa vụ
• 3.7. Kết quả định danh loài sán lá gan ký sinh trên trâu, bò ở Tuyên Quang
• 3.8. Nghiên cứu lựa chọn phác đồ điều trị bệnh sán lá gan cho trâu, bò
• 3.9. Thử nghiệm 3 phác đồ điều trị bệnh sán lá gan cho trâu, bò
• 3.10. Thử nghiệm 2 phác đồ điều trị bệnh sán lá gan cho trâu, bò
• 3.11. Kết quả sử dụng phác đồ 2 điều trị bệnh sán lá gan cho trâu, bò
• 3.12. Đề xuất biện pháp phòng trị bệnh sán lá gan cho trâu, bò và xử lý phân trâu, bò bằng chế phẩm sinh học tại tỉnh Tuyên Quang
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về bệnh sán lá gan trên trâu bò

Bệnh sán lá gan là một trong những bệnh ký sinh trùng phổ biến trên trâu bò, gây thiệt hại lớn về kinh tế và sức khỏe động vật. Bệnh do hai loài sán lá Fasciola hepatica và Fasciola gigantica gây ra, ký sinh chủ yếu ở ống dẫn mật và gan. Sán lá gan không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của động vật mà còn có nguy cơ lây sang người, gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan. Tại Tuyên Quang, một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, bệnh sán lá gan đang là mối quan tâm lớn trong ngành nông nghiệp và chăn nuôi.

1.1. Đặc điểm dịch tễ bệnh sán lá gan

Bệnh sán lá gan có đặc điểm dịch tễ phức tạp, phụ thuộc vào điều kiện môi trường và vật chủ trung gian. Sán lá gan phát triển qua nhiều giai đoạn, từ trứng, ấu trùng đến sán trưởng thành. Vật chủ trung gian chính là các loài ốc nước ngọt thuộc chi Lymnaea. Tại Tuyên Quang, điều kiện khí hậu ẩm ướt và hệ thống ao hồ phong phú tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của ốc và sán lá gan. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ nhiễm sán lá gan trên trâu bò tại địa phương này khá cao, đặc biệt vào mùa mưa.

1.2. Tác hại của bệnh sán lá gan

Bệnh sán lá gan gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe động vật. Sán ký sinh trong ống mật gây viêm, tắc nghẽn, dẫn đến hiện tượng hoàng đản và suy giảm chức năng gan. Ngoài ra, sán còn hút chất dinh dưỡng từ vật chủ, làm giảm sức đề kháng và năng suất chăn nuôi. Đối với người, việc tiếp xúc với nguồn nước hoặc thực phẩm nhiễm sán có thể dẫn đến nhiễm bệnh, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

II. Nghiên cứu lưu hành bệnh sán lá gan tại Tuyên Quang

Nghiên cứu về sự lưu hành bệnh sán lá gan trên trâu bò tại Tuyên Quang đã được thực hiện tại 4 huyện: Chiêm Hóa, Hàm Yên, Yên Sơn và Sơn Dương. Kết quả cho thấy tỷ lệ nhiễm sán lá gan dao động từ 20% đến 40%, tùy thuộc vào điều kiện chăn nuôi và môi trường. Nghiên cứu cũng xác định được loài sán lá gan chủ yếu là Fasciola gigantica, chiếm tỷ lệ cao hơn so với Fasciola hepatica.

2.1. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp xét nghiệm phân và mổ khám gan để xác định tỷ lệ và cường độ nhiễm sán lá gan. Các mẫu phân được thu thập từ các hộ chăn nuôi và phân tích trong phòng thí nghiệm. Kết quả cho thấy tỷ lệ nhiễm sán lá gan cao nhất ở trâu bò nuôi trong điều kiện chuồng trại không đảm bảo vệ sinh.

2.2. Kết quả nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ nhiễm sán lá gan ở trâu bò tại Tuyên Quang cao hơn so với các khu vực khác. Điều này liên quan đến điều kiện chăn nuôi và môi trường tại địa phương. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc sử dụng chế phẩm sinh học trong xử lý phân trâu bò có thể giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm sán lá gan.

III. Biện pháp phòng chống bệnh sán lá gan

Để phòng chống hiệu quả bệnh sán lá gan trên trâu bò, nghiên cứu đã đề xuất các biện pháp như sử dụng thuốc tẩy sán định kỳ, cải thiện điều kiện chuồng trại và áp dụng chế phẩm sinh học trong xử lý phân. Các biện pháp này không chỉ giúp giảm tỷ lệ nhiễm sán mà còn góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao hiệu quả chăn nuôi.

3.1. Sử dụng chế phẩm sinh học

Chế phẩm sinh học được sử dụng để xử lý phân trâu bò, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và ngăn chặn sự phát triển của trứng sán. Nghiên cứu đã thử nghiệm ba loại chế phẩm sinh học và xác định được loại hiệu quả nhất trong việc giảm số lượng trứng sán trong phân.

3.2. Phác đồ điều trị hiệu quả

Nghiên cứu đã xây dựng và thử nghiệm các phác đồ điều trị bệnh sán lá gan trên trâu bò. Kết quả cho thấy phác đồ sử dụng thuốc Triclabendazole có hiệu quả cao nhất trong việc loại bỏ sán lá gan. Phác đồ này được khuyến cáo áp dụng rộng rãi tại các địa phương.

IV. Ý nghĩa và ứng dụng thực tiễn

Nghiên cứu về bệnh sán lá gan trên trâu bò tại Tuyên Quang có ý nghĩa khoa học và thực tiễn lớn. Kết quả nghiên cứu cung cấp thông tin quan trọng về sự lưu hành và biện pháp phòng chống bệnh, góp phần nâng cao hiệu quả chăn nuôi và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Việc áp dụng chế phẩm sinh học trong xử lý phân cũng mang lại lợi ích kinh tế và môi trường.

4.1. Đóng góp khoa học

Nghiên cứu là công trình đầu tiên có hệ thống về bệnh sán lá gan tại Tuyên Quang, cung cấp dữ liệu khoa học quan trọng cho các nghiên cứu tiếp theo. Kết quả nghiên cứu cũng góp phần làm phong phú thêm kiến thức về dịch tễ học và phương pháp điều trị bệnh sán lá gan.

4.2. Ứng dụng thực tiễn

Kết quả nghiên cứu được áp dụng rộng rãi trong thực tế chăn nuôi tại Tuyên Quang, giúp giảm tỷ lệ nhiễm sán lá gan và nâng cao năng suất chăn nuôi. Việc sử dụng chế phẩm sinh học cũng góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tạo ra nguồn phân bón hữu cơ chất lượng cao.

Tổng quan nghiên cứu

Tỉnh Tuyên Quang, thuộc khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam, có đàn trâu khoảng 92.909 con và bò khoảng 36.531 con (Tổng cục Thống kê, 2021). Ngành chăn nuôi trâu, bò được xem là thế mạnh của tỉnh, tuy nhiên bệnh sán lá gan do hai loài Fasciola hepatica và Fasciola gigantica gây ra đang là vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến năng suất và sức khỏe vật nuôi. Bệnh không chỉ gây thiệt hại kinh tế do làm giảm sức đề kháng, suy nhược cơ thể, mà còn có nguy cơ lây sang người, gây các bệnh về gan nghiêm trọng. Tỷ lệ nhiễm sán lá gan ở trâu, bò tại các vùng miền núi có thể lên đến 66,3% ở trâu lớn tuổi, với cường độ nhiễm cao (Phan Địch Lân, 2004).

Mục tiêu nghiên cứu là xác định sự lưu hành bệnh sán lá gan trên đàn trâu, bò tại 4 huyện Chiêm Hóa, Hàm Yên, Yên Sơn và Sơn Dương; xây dựng phác đồ điều trị hiệu quả; đồng thời ứng dụng chế phẩm sinh học trong xử lý phân trâu, bò nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn 2020-2021, tập trung vào các hộ chăn nuôi nông hộ với quy mô khác nhau. Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao hiệu quả phòng chống bệnh, giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm cho người và cải thiện môi trường chăn nuôi, từ đó thúc đẩy phát triển ngành chăn nuôi đại gia súc tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về dịch tễ học bệnh ký sinh trùng, đặc biệt là vòng đời và sinh học của sán lá gan Fasciola spp. Vòng đời sán trải qua các giai đoạn trứng, miracidium, bào ấu, lôi ấu, vĩ ấu và kén sán, với ốc Lymnaea là vật chủ trung gian quan trọng. Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ nhiễm gồm khí hậu, địa hình, tuổi và loài vật chủ cuối cùng. Ngoài ra, lý thuyết về sử dụng chế phẩm sinh học (EMUNIV, EMIC, EMZEO) trong xử lý phân nhằm phân giải chất hữu cơ, tiêu diệt vi sinh vật gây hại và giảm mùi hôi cũng được áp dụng.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Vòng đời sán lá gan và vật chủ trung gian
• Dịch tễ học bệnh sán lá gan
• Phác đồ điều trị bệnh sán lá gan
• Chế phẩm sinh học xử lý phân trâu, bò
• Ô nhiễm môi trường do phân gia súc

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra cắt ngang với cỡ mẫu 1.200 con trâu, bò lấy mẫu phân tại 4 huyện. Mẫu phân được xét nghiệm bằng phương pháp lắng cặn Benedek và đếm trứng trên buồng McMaster để xác định tỷ lệ và cường độ nhiễm sán. Mẫu sán thu thập từ mổ khám gan 200 con trâu, bò được định loại bằng phương pháp hình thái học và kỹ thuật PCR giải trình tự gen CO1 để xác định loài.

Phác đồ điều trị được thử nghiệm trên 100 con trâu, bò nhiễm sán với 3 phác đồ thuốc khác nhau, đánh giá hiệu lực dựa trên giảm số lượng trứng sán trong phân sau 15 ngày điều trị. Hiệu quả xử lý phân được đánh giá tại 20 hộ chăn nuôi sử dụng 3 loại chế phẩm sinh học, đo lường sự giảm mùi hôi và số lượng trứng giun, sán trong phân trước và sau xử lý.

Thời gian nghiên cứu từ 2020 đến 2021, địa điểm tại các hộ chăn nuôi ở 4 huyện Chiêm Hóa, Hàm Yên, Yên Sơn và Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang. Phân tích số liệu sử dụng phần mềm thống kê, so sánh tỷ lệ nhiễm và cường độ nhiễm giữa các nhóm tuổi, giới tính, địa phương và mùa vụ.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ nhiễm sán lá gan: Tỷ lệ nhiễm trung bình ở trâu là khoảng 58,7%, ở bò là 36,7%. Tỷ lệ nhiễm cao nhất ghi nhận ở trâu trên 8 tuổi với 66,3%, trong khi trâu dưới 2 tuổi chỉ khoảng 22%. Tỷ lệ nhiễm tăng theo tuổi vật nuôi, phù hợp với đặc điểm vòng đời sán và thời gian tiếp xúc với môi trường (Phan Địch Lân, 2004).

2. Phân bố theo địa phương và mùa vụ: Tỷ lệ nhiễm sán lá gan cao nhất tại huyện Chiêm Hóa (khoảng 62%), thấp hơn tại Sơn Dương (khoảng 34%). Mùa hè và thu là thời điểm tỷ lệ nhiễm tăng cao, do điều kiện ẩm ướt thuận lợi cho ốc trung gian phát triển.

3. Xác định loài sán: Kết quả định loại bằng kỹ thuật PCR và giải trình tự gen CO1 cho thấy toàn bộ mẫu sán thu thập được thuộc loài Fasciola gigantica, phù hợp với đặc điểm địa lý và khí hậu miền núi phía Bắc Việt Nam.

4. Hiệu quả phác đồ điều trị: Phác đồ sử dụng thuốc Han-Dertil-B (triclabendazol kết hợp albendazol) cho hiệu quả tẩy sán triệt để với tỷ lệ giảm trứng sán trong phân đạt 98%, vượt trội so với phác đồ dùng Bio-Alben (albendazol đơn thuần) chỉ đạt 75%. Phác đồ Vime-Fasci cũng có hiệu quả cao nhưng thấp hơn Han-Dertil-B khoảng 10%.

5. Hiệu quả xử lý phân bằng chế phẩm sinh học: Sau 25-30 ngày ủ phân với chế phẩm EMUNIV, EMIC và EMZEO, số lượng trứng giun, sán giảm trung bình 85%, đồng thời mùi hôi giảm rõ rệt theo đánh giá cảm quan. EMUNIV cho hiệu quả giảm trứng và mùi hôi tốt nhất, tiếp theo là EMZEO và EMIC.

Thảo luận kết quả

Tỷ lệ nhiễm sán lá gan cao ở trâu, đặc biệt ở nhóm tuổi lớn, phản ánh vòng đời dài của sán và khả năng tái nhiễm liên tục trong môi trường có ốc trung gian phát triển. Kết quả này tương đồng với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, khẳng định vai trò của yếu tố tuổi và điều kiện môi trường trong dịch tễ bệnh.

Việc xác định Fasciola gigantica là loài chủ yếu gây bệnh phù hợp với điều kiện khí hậu và địa hình miền núi Tuyên Quang, nơi có nhiều ao hồ, suối nhỏ thuận lợi cho ốc Lymnaea phát triển. Kết quả này cũng nhất quán với các nghiên cứu tại các tỉnh miền Bắc Việt Nam.

Phác đồ điều trị kết hợp triclabendazol và albendazol cho hiệu quả cao do triclabendazol có tác dụng diệt cả sán non và trưởng thành, trong khi albendazol hỗ trợ diệt sán trưởng thành và các loại giun khác. Kết quả này phù hợp với khuyến cáo điều trị của các tổ chức thú y quốc tế.

Ứng dụng chế phẩm sinh học trong xử lý phân trâu, bò không chỉ giảm số lượng trứng giun, sán mà còn cải thiện môi trường chăn nuôi bằng cách giảm mùi hôi và khí độc. Điều này góp phần giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh cho vật nuôi và con người, đồng thời tạo ra phân bón hữu cơ chất lượng cao, thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ nhiễm sán theo tuổi và địa phương, bảng so sánh hiệu quả các phác đồ điều trị và biểu đồ giảm số lượng trứng giun, sán trước và sau xử lý phân bằng chế phẩm sinh học.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Thực hiện tẩy sán định kỳ: Khuyến cáo người chăn nuôi tiến hành tẩy sán cho trâu, bò ít nhất 2 lần/năm, vào đầu mùa xuân và cuối mùa thu, nhằm ngăn ngừa tái nhiễm và giảm tỷ lệ nhiễm sán lá gan. Chủ thể thực hiện là các hộ chăn nuôi phối hợp với cán bộ thú y địa phương, trong vòng 1 năm.

2. Áp dụng phác đồ điều trị hiệu quả: Khuyến cáo sử dụng phác đồ kết hợp triclabendazol và albendazol (Han-Dertil-B) để đạt hiệu quả tẩy sán triệt để, giảm thiểu tổn thương gan và tăng sức khỏe vật nuôi. Thời gian áp dụng ngay sau khi phát hiện bệnh.

3. Ứng dụng chế phẩm sinh học trong xử lý phân: Khuyến khích các hộ chăn nuôi sử dụng chế phẩm EMUNIV hoặc EMZEO để ủ phân trâu, bò, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và nguy cơ lây nhiễm bệnh. Chủ thể thực hiện là hộ chăn nuôi, hỗ trợ kỹ thuật bởi các trung tâm dịch vụ nông nghiệp, trong vòng 1 tháng mỗi đợt ủ phân.

4. Tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức: Tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo về phòng chống bệnh sán lá gan và xử lý chất thải chăn nuôi cho người dân, cán bộ thú y và chính quyền địa phương nhằm nâng cao ý thức và kỹ năng quản lý dịch bệnh. Thực hiện liên tục hàng năm.

5. Quản lý môi trường chăn nuôi: Khuyến cáo xây dựng chuồng trại kiên cố, có hố ủ phân hợp vệ sinh, hạn chế thả rông trâu, bò ở vùng có nhiều ốc trung gian, đồng thời diệt ốc bằng các biện pháp sinh học và hóa học phù hợp. Chủ thể là người chăn nuôi và chính quyền địa phương, thực hiện trong vòng 6 tháng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Người chăn nuôi trâu, bò: Nắm bắt kiến thức về bệnh sán lá gan, phác đồ điều trị hiệu quả và cách xử lý phân bằng chế phẩm sinh học để nâng cao sức khỏe đàn vật nuôi và giảm thiệt hại kinh tế.

2. Cán bộ thú y và dịch vụ nông nghiệp: Áp dụng kết quả nghiên cứu trong công tác phòng chống dịch bệnh, tư vấn kỹ thuật điều trị và xử lý chất thải chăn nuôi cho người dân, nâng cao hiệu quả quản lý dịch bệnh tại địa phương.

3. Nhà quản lý và chính quyền địa phương: Lập kế hoạch, chính sách hỗ trợ phát triển chăn nuôi bền vững, kiểm soát dịch bệnh và bảo vệ môi trường, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Thú y, Nông nghiệp: Tham khảo tài liệu khoa học về dịch tễ học bệnh sán lá gan, phương pháp điều trị và ứng dụng công nghệ sinh học trong xử lý chất thải, phục vụ nghiên cứu và giảng dạy.

Câu hỏi thường gặp

1. Bệnh sán lá gan ảnh hưởng như thế nào đến trâu, bò?
   Bệnh gây tổn thương gan, viêm ống mật, thiếu máu, suy nhược cơ thể, làm giảm năng suất thịt, sữa và có thể gây tử vong nếu nhiễm nặng. Ví dụ, trâu trên 8 tuổi có tỷ lệ nhiễm lên đến 66,3%.

2. Làm sao để chẩn đoán bệnh sán lá gan chính xác?
   Phương pháp xét nghiệm phân tìm trứng sán bằng kỹ thuật lắng cặn và đếm trứng trên buồng McMaster là phổ biến. Kết hợp với chẩn đoán lâm sàng và dịch tễ học giúp tăng độ chính xác.

3. Phác đồ điều trị nào hiệu quả nhất hiện nay?
   Phác đồ kết hợp triclabendazol và albendazol (Han-Dertil-B) cho hiệu quả tẩy sán triệt để, giảm trứng sán trong phân đến 98% sau 15 ngày điều trị.

4. Chế phẩm sinh học có tác dụng gì trong xử lý phân trâu, bò?
   Chế phẩm sinh học phân giải chất hữu cơ, tiêu diệt vi sinh vật gây hại, giảm mùi hôi và số lượng trứng giun, sán trong phân, góp phần giảm ô nhiễm môi trường và nguy cơ lây nhiễm bệnh.

5. Người chăn nuôi cần làm gì để phòng bệnh sán lá gan?
   Thực hiện tẩy sán định kỳ, xử lý phân bằng chế phẩm sinh học, hạn chế chăn thả ở vùng có nhiều ốc trung gian, xây dựng chuồng trại hợp vệ sinh và nâng cao nhận thức về phòng chống dịch bệnh.

Kết luận

• Xác định tỷ lệ nhiễm sán lá gan ở trâu, bò tại 4 huyện Tuyên Quang dao động từ 36,7% đến 66,3%, tăng theo tuổi vật nuôi.
• Loài sán lá gan chủ yếu gây bệnh là Fasciola gigantica, phù hợp với điều kiện địa lý và khí hậu miền núi.
• Phác đồ điều trị kết hợp triclabendazol và albendazol đạt hiệu quả tẩy sán triệt để, giảm thiểu tổn thương gan.
• Ứng dụng chế phẩm sinh học EMUNIV, EMIC, EMZEO trong xử lý phân trâu, bò giúp giảm số lượng trứng giun, sán và mùi hôi, cải thiện môi trường chăn nuôi.
• Đề xuất các biện pháp phòng chống tổng hợp, bao gồm tẩy sán định kỳ, xử lý phân bằng chế phẩm sinh học, quản lý môi trường chăn nuôi và nâng cao nhận thức người dân.

Next steps: Triển khai rộng rãi phác đồ điều trị và ứng dụng chế phẩm sinh học tại các hộ chăn nuôi trong tỉnh; tổ chức tập huấn nâng cao nhận thức; tiếp tục nghiên cứu mở rộng về vắc xin phòng bệnh và các biện pháp sinh học khác.

Call to action: Các cơ quan quản lý, cán bộ thú y và người chăn nuôi cần phối hợp chặt chẽ để áp dụng các biện pháp phòng chống bệnh sán lá gan hiệu quả, góp phần phát triển ngành chăn nuôi bền vững và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.