Nghiên Cứu Kiến Thức, Thái Độ và Thực Hành Dự Phòng Viêm Gan Virus B, C Trong Nghề Điều Dưỡng

• Tác giả: Phan Công Trắng
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Thúy Quỳnh
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Kiến Thức, Thái Độ, Thực Hành và Một Số Yếu Tố Liên Quan Về Dự Phòng Phơi Nhiễm Viêm Gan Vi Rút B, C Nghề Nghiệp Của Điều Dưỡng Khoa Lâm Sàng Bệnh Viện Đa Khoa Thành Phố Cần Thơ
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Một số khái niệm
• 1.2. Chẩn đoán bệnh viêm gan B
• 1.3. Chẩn đoán bệnh viêm gan C
• 1.4. Viêm gan cấp tính
• 1.5. Viêm gan mạn tính
• 1.6. Đường lây nhiễm viêm gan vi rút B, C nghề nghiệp
• 1.7. Tình hình nhiễm VGVR B, C trong cộng đồng
• 1.8. Tình hình nhiễm VGVR B, C nghề nghiệp trong NVYT
• 1.9. Dự phòng phơi nhiễm VGVR B, C nghề nghiệp trong NVYT
• 1.10. Sử dụng bảo hộ lao động. Nguyên tắc sử dụng găng tay
• 1.11. Đánh giá và lựa chọn găng tay
• 1.12. Áo choàng, ủng/ bao giầy, nón và mắt kính
• 1.13. Sử dụng áo choàng
• 1.14. Sử dụng kính bảo hộ
• 1.15. Rửa tay an toàn
• 1.16. Tiêm an toàn
• 1.17. Chuẩn bị dụng cụ, phương tiện tiêm an toàn
• 1.18. Phòng ngừa tổn thương cho người tiêm
• 1.19. Các nghiên cứu về kiến thức, thái độ, thực hành của NVYT về dự phòng phơi nhiễm VGVR
• 1.20. Kiến thức NVYT về dự phòng phơi nhiễm VGVR
• 1.21. Thái độ NVYT về dự phòng phơi nhiễm VGVR
• 1.22. Thực hành NVYT về dự phòng phơi nhiễm VGVR
• 1.23. Yếu tố liên quan tới thực hành dự phòng phơi nhiễm với VGVR B, C nghề nghiệp
• 1.24. Yếu tố nghề nghiệp của đối tượng nghiên cứu
• 1.25. Phương tiện bảo hộ cá nhân
• 1.26. Vệ sinh tay
• 1.27. Tuân thủ quy trình tiêm an toàn
• 1.28. Giới thiệu về địa bàn nghiên cứu
• 1.29. Khung lý thuyết nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu, thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Đối tượng nghiên cứu
• 2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu. Mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 2.5. Phương pháp chọn mẫu
• 2.6. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.7. Công cụ thu thập số liệu
• 2.8. Tổ chức thu thập số liệu
• 2.9. Các biến số nghiên cứu
• 2.10. Cách đánh giá các yếu tố liên quan
• 2.11. Đánh giá kiến thức
• 2.12. Đánh giá thái độ
• 2.13. Đánh giá thực hành
• 2.14. Phương pháp phân tích số liệu
• 2.15. Đạo đức nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Kiến thức về bệnh và nguy cơ mắc bệnh viêm gan vi rút B, C nghề nghiệp
• 3.3. Kiến thức về bệnh viêm gan vi rút B, C nghề nghiệp
• 3.4. Kiến thức về nguy cơ mắc bệnh viêm gan vi rút B, C nghề nghiệp
• 3.5. Kiến thức về dự phòng phơi nhiễm VGVR B, C nghề nghiệp
• 3.6. Sử dụng bảo hộ lao động (BHLĐ)
• 3.7. Kiến thức vệ sinh tay
• 3.8. Kiến thức tiêm an toàn
• 3.9. Thái độ về dự phòng phơi VGVR B, C nghề nghiệp
• 3.10. Thực hành dự phòng phơi nhiễm quá trình tiêm
• 3.11. Một số yếu tố liên quan đến thực hành dự phòng phơi nhiễm VGVR B, C nghề nghiệp
• 3.12. Mối liên quan các yếu tố cá nhân với thực hành dự phòng phơi nhiễm
• 3.13. Mối liên quan kiến thức về bệnh và nguy cơ mắc bệnh VGVRNN với thực hành dự phòng phơi nhiễm
• 3.14. Mối liên quan kiến thức dự phòng phơi nhiễm VGVRNN với thực hành dự phòng phơi nhiễm
• 3.15. Yếu tố liên quan thái độ với thực hành dự phòng phơi nhiễm
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Kiến thức về bệnh và nguy cơ mắc bệnh VGVR B, C nghề nghiệp
• 4.3. Kiến thức dự phòng phơi nhiễm VGVR B, C nghề nghiệp
• 4.4. Thái độ dự phòng phơi nhiễm VGVR B, C nghề nghiệp
• 4.5. Thực hành dự phòng phơi nhiễm
• 4.6. Một số yếu tố liên quan đến thực hành dự phòng phơi nhiễm VGVRNN
• 4.7. Hạn chế nghiên cứu
• 4.8. Kiến thức, thái độ và thực hành dự phòng phơi nhiễm viêm gan vi rút B, C nghề nghiệp
• 4.9. Các yếu tố liên quan đến thực hành dự phòng phơi nhiễm VGVR B, C nghề nghiệp
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Viêm Gan Virus B C và Dự Phòng tại Cần Thơ

Viêm gan vi rút B và C (VGVR B, C) là mối đe dọa lớn đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt với nhân viên y tế (NVYT). Tại Việt Nam, VGVR B, C nghề nghiệp là bệnh được bảo hiểm do nguy cơ phơi nhiễm cao. Nghiên cứu tại Bệnh viện Đa khoa Cần Thơ nhằm đánh giá kiến thức, thái độ và thực hành dự phòng phơi nhiễm VGVR B, C của điều dưỡng, từ đó xây dựng chiến lược can thiệp hiệu quả. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính có khoảng 2 tỷ người nhiễm viêm gan B, trong đó có khoảng 350 - 400 triệu người mắc viêm gan vi rút mạn tính [2]. Khoảng 57% các trường hợp xơ gan và 78% trường hợp ung thư gan tiến triển do nhiễm vi rút viêm gan B, C [69], [70]. Nghiên cứu này đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe NVYT và giảm thiểu gánh nặng bệnh tật.

1.1. Định nghĩa Bệnh Viêm Gan Vi rút B C Nghề Nghiệp

Bệnh nghề nghiệp là bệnh phát sinh do điều kiện lao động có hại. Viêm gan B nghề nghiệp là bệnh gan do vi rút viêm gan B gây ra trong quá trình làm việc. Tương tự, viêm gan C nghề nghiệp là bệnh gan do vi rút viêm gan C gây ra trong quá trình lao động [33]. Việc hiểu rõ định nghĩa này giúp xác định phạm vi và đối tượng cần được bảo vệ và can thiệp.

1.2. Tầm Quan Trọng của Nghiên Cứu Dự Phòng Viêm Gan

Nghiên cứu về kiến thức, thái độ và thực hành dự phòng VGVR B, C nghề nghiệp ở NVYT là rất quan trọng. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng và triển khai các chương trình can thiệp, đào tạo nhằm nâng cao nhận thức và cải thiện hành vi phòng ngừa phơi nhiễm cho NVYT. Điều này góp phần giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm và bảo vệ sức khỏe cho NVYT.

II. Thực Trạng Phơi Nhiễm Viêm Gan B C ở Điều Dưỡng Cần Thơ

NVYT, đặc biệt là điều dưỡng, thường xuyên tiếp xúc với máu và dịch tiết của bệnh nhân, làm tăng nguy cơ phơi nhiễm VGVR B, C. Bệnh viện Đa khoa Cần Thơ với số lượng bệnh nhân lớn và công suất sử dụng giường bệnh cao, tạo áp lực lớn cho NVYT, dẫn đến nguy cơ phơi nhiễm nghề nghiệp tăng lên [46]. Các nghiên cứu trước đây cho thấy tỷ lệ nhiễm VGVRNN ở NVYT tại Việt Nam khá cao, từ 13,1% đến 39% [3], [28], [40]. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc đánh giá và cải thiện các biện pháp phòng ngừa phơi nhiễm tại các cơ sở y tế.

2.1. Các Đường Lây Nhiễm Viêm Gan B C Nghề Nghiệp

VGVR B, C lây truyền chủ yếu qua đường máu, quan hệ tình dục và từ mẹ sang con [14], [25]. Tuy nhiên, với NVYT, con đường lây nhiễm chính là qua máu và các chế phẩm máu không được xử lý đúng quy định. Lây nhiễm xảy ra khi niêm mạc và da bị trầy xước tiếp xúc với dịch cơ thể nhiễm vi rút viêm gan.

2.2. Yếu Tố Nguy Cơ Phơi Nhiễm tại Bệnh Viện Đa Khoa Cần Thơ

Bệnh viện Đa khoa Cần Thơ là bệnh viện hạng I với công suất sử dụng giường bệnh cao (119% - 130%). Số lượng bệnh nhân khám và điều trị đông, tạo áp lực lớn cho NVYT, đặc biệt là điều dưỡng. Tình trạng này có thể dẫn đến việc tuân thủ các quy trình phòng ngừa phơi nhiễm không được đảm bảo, làm tăng nguy cơ lây nhiễm VGVR B, C.

2.3. Tỷ Lệ Nhiễm Viêm Gan B C ở Việt Nam và Cần Thơ

Theo số liệu của Bộ Y tế năm 2004, khoảng 12 - 16 triệu người Việt Nam nhiễm HBV. Tỷ lệ nhiễm HCV ước tính từ 4-9%. Nghiên cứu trước đây tại Cần Thơ cho thấy tỷ lệ nhiễm HBV khoảng 8% [5], [41]. Các số liệu này cho thấy Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ nhiễm VGVR cao, đòi hỏi các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

III. Cách Điều Dưỡng Bệnh Viện Cần Thơ Dự Phòng Viêm Gan

Dự phòng phơi nhiễm VGVR B, C cho NVYT bao gồm các biện pháp sử dụng bảo hộ lao động (BHLĐ), vệ sinh tay (VST), tiêm an toàn (TAT) và xử lý phơi nhiễm đúng cách. BHLĐ bao gồm găng tay, áo choàng, kính bảo hộ để ngăn ngừa tiếp xúc với máu và dịch tiết. VST giúp loại bỏ vi khuẩn và vi rút trên tay. TAT giúp tránh kim đâm và phơi nhiễm qua đường máu.Tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình này là yếu tố then chốt trong việc bảo vệ NVYT khỏi nguy cơ lây nhiễm VGVR B, C.

3.1. Hướng Dẫn Sử Dụng Bảo Hộ Lao Động BHLĐ Đúng Cách

Sử dụng BHLĐ đúng cách bao gồm lựa chọn găng tay phù hợp, mặc áo choàng khi có nguy cơ bắn máu, đeo kính bảo hộ để bảo vệ mắt và đội mũ để che tóc. Cần đảm bảo BHLĐ vừa vặn, không rách hỏng và được thay thế thường xuyên. Sau khi sử dụng, BHLĐ phải được xử lý đúng quy trình để tránh lây nhiễm.

3.2. Quy Trình Vệ Sinh Tay VST Chuẩn trong Y Tế

VST là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để ngăn ngừa lây nhiễm. NVYT cần rửa tay trước và sau khi tiếp xúc với bệnh nhân, trước khi thực hiện thủ thuật và sau khi tiếp xúc với dịch tiết. Sử dụng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay nhanh theo đúng quy trình 6 bước của WHO.

3.3. Tiêm An Toàn TAT và Phòng Ngừa Kim Đâm

TAT bao gồm sử dụng bơm kim tiêm an toàn, không đậy nắp kim sau khi tiêm, vứt bỏ kim vào hộp đựng vật sắc nhọn đúng quy định và báo cáo ngay lập tức khi bị kim đâm. Đảm bảo NVYT được đào tạo về TAT và có đầy đủ trang thiết bị cần thiết.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Kiến Thức Thái Độ Thực Hành ở Cần Thơ

Nghiên cứu tại Bệnh viện Đa khoa Cần Thơ cho thấy 70,6% điều dưỡng có kiến thức đạt về bệnh và nguy cơ mắc bệnh VGVRNN; 59,6% có kiến thức đạt về dự phòng phơi nhiễm VGVRNN; 96,3% có thái độ đúng về dự phòng phơi nhiễm; và 54,4% có thực hành đúng về dự phòng phơi nhiễm. Kết quả này cho thấy cần có các biện pháp can thiệp để nâng cao kiến thức và cải thiện thực hành dự phòng phơi nhiễm cho điều dưỡng.

4.1. Đánh Giá Kiến Thức về Viêm Gan và Dự Phòng

Kết quả cho thấy còn một bộ phận điều dưỡng chưa có đầy đủ kiến thức về bệnh VGVR B, C và các biện pháp dự phòng phơi nhiễm. Cần tăng cường đào tạo và cung cấp thông tin về bệnh và cách phòng ngừa cho NVYT.

4.2. Phân Tích Thái Độ của Điều Dưỡng về Dự Phòng

Đa số điều dưỡng có thái độ đúng về dự phòng phơi nhiễm VGVR B, C. Tuy nhiên, thái độ đúng chưa đảm bảo thực hành đúng. Cần có các biện pháp để chuyển thái độ thành hành vi thực tế.

4.3. Thống Kê Thực Hành Dự Phòng của Điều Dưỡng

Chỉ hơn một nửa số điều dưỡng có thực hành đúng về dự phòng phơi nhiễm. Điều này cho thấy có khoảng cách giữa kiến thức, thái độ và thực hành. Cần tập trung vào việc cải thiện thực hành dự phòng cho NVYT.

V. Phân Tích Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Thực Hành Dự Phòng

Nghiên cứu tại Cần Thơ phát hiện điều dưỡng có thâm niên công tác dưới 5 năm có nguy cơ thực hành không đúng về dự phòng phơi nhiễm cao gấp 3,2 lần so với điều dưỡng có thâm niên trên 5 năm. Kiến thức về bệnh và dự phòng phơi nhiễm cũng liên quan đến thực hành. Điều dưỡng có kiến thức không đạt về dự phòng phơi nhiễm có nguy cơ thực hành không đúng cao gấp 2 lần.

5.1. Thâm Niên Công Tác và Thực Hành Dự Phòng

Điều dưỡng mới vào nghề có thể chưa có kinh nghiệm và kỹ năng thực hành dự phòng phơi nhiễm đầy đủ. Cần có chương trình đào tạo và hướng dẫn cụ thể cho đối tượng này.

5.2. Mối Liên Hệ Giữa Kiến Thức và Thực Hành

Kiến thức là nền tảng cho thực hành đúng. Nếu NVYT không có đầy đủ kiến thức về bệnh và các biện pháp dự phòng, họ sẽ khó thực hiện đúng quy trình. Do đó, cần ưu tiên nâng cao kiến thức cho NVYT.

VI. Giải Pháp Nâng Cao Dự Phòng Viêm Gan B C tại Bệnh Viện

Để nâng cao hiệu quả dự phòng VGVR B, C tại Bệnh viện Đa khoa Cần Thơ, cần tăng cường đào tạo và tập huấn về dự phòng phơi nhiễm cho NVYT, đặc biệt là điều dưỡng mới vào nghề. Cần cung cấp đầy đủ trang thiết bị BHLĐ và đảm bảo NVYT tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình VST và TAT. Cần có các biện pháp giám sát và đánh giá hiệu quả của các chương trình dự phòng.

6.1. Đề Xuất Chương Trình Đào Tạo và Tập Huấn

Chương trình đào tạo cần tập trung vào kiến thức về bệnh VGVR B, C, các đường lây nhiễm, các biện pháp dự phòng phơi nhiễm và quy trình xử lý phơi nhiễm. Cần có các buổi thực hành để NVYT nắm vững kỹ năng sử dụng BHLĐ, VST và TAT.

6.2. Cải Thiện Cung Cấp Trang Thiết Bị và Giám Sát Tuân Thủ

Bệnh viện cần đảm bảo cung cấp đầy đủ BHLĐ cho NVYT và giám sát việc tuân thủ các quy trình dự phòng. Cần có hệ thống báo cáo và xử lý phơi nhiễm hiệu quả.

Tổng quan nghiên cứu

Viêm gan vi rút B, C nghề nghiệp (VGVRNN) là một trong những bệnh nghề nghiệp có tỷ lệ phơi nhiễm cao trong nhân viên y tế, đặc biệt là điều dưỡng. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có khoảng 2 tỷ người nhiễm viêm gan B trên toàn cầu, trong đó 350-400 triệu người mắc viêm gan vi rút mạn tính. Tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm viêm gan B mạn tính ước tính khoảng 8,4 triệu người, với tỷ lệ nhiễm viêm gan C từ 4-9%, đứng thứ hai thế giới về mức độ lưu hành viêm gan C. Đặc biệt, trong nhân viên y tế, gần 40% trường hợp nhiễm HBV là do lây nhiễm nghề nghiệp, với nguy cơ phơi nhiễm do chấn thương kim tiêm lên đến 30% mỗi lần bị kim đâm.

Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Đa khoa thành phố Cần Thơ, một bệnh viện hạng I với quy mô 500 giường và công suất sử dụng giường bệnh bình quân từ 119% đến 130%, tiếp nhận hơn 2200 lượt khám ngoại trú và 650-780 lượt khám nội trú mỗi ngày. Điều dưỡng tại các khoa lâm sàng là nhóm đối tượng có nguy cơ phơi nhiễm cao do tiếp xúc trực tiếp với máu và dịch tiết của bệnh nhân.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá kiến thức, thái độ, thực hành và xác định các yếu tố liên quan đến dự phòng phơi nhiễm viêm gan vi rút B, C nghề nghiệp của điều dưỡng khoa lâm sàng tại bệnh viện này trong năm 2018. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng các chiến lược can thiệp nhằm giảm tỷ lệ mắc bệnh, nâng cao sức khỏe và an toàn nghề nghiệp cho nhân viên y tế, góp phần cải thiện chất lượng dịch vụ y tế tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình liên quan đến bệnh nghề nghiệp, đặc biệt là viêm gan vi rút B, C nghề nghiệp, và các biện pháp dự phòng phơi nhiễm trong môi trường y tế. Các khái niệm chính bao gồm:

• Bệnh nghề nghiệp: Bệnh phát sinh do điều kiện lao động có hại tác động lên người lao động.
• Viêm gan vi rút B, C nghề nghiệp: Bệnh gan do vi rút viêm gan B hoặc C gây ra trong quá trình lao động, chủ yếu lây truyền qua đường máu.
• Dự phòng phơi nhiễm: Các biện pháp nhằm hạn chế tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, bao gồm sử dụng bảo hộ lao động (BHLĐ), vệ sinh tay, tiêm an toàn và xử lý chất thải y tế đúng quy trình.
• Kiến thức, thái độ, thực hành (KAP): Mô hình đánh giá mức độ hiểu biết, quan điểm và hành vi của nhân viên y tế trong việc phòng ngừa phơi nhiễm viêm gan vi rút nghề nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp mô tả cắt ngang, tiến hành từ tháng 01 đến tháng 11 năm 2018 tại Bệnh viện Đa khoa thành phố Cần Thơ. Đối tượng nghiên cứu là 136 điều dưỡng đang công tác tại các khoa lâm sàng, được chọn mẫu theo tỷ lệ phân bổ đều cho 15 khoa, với tỷ lệ điều dưỡng trình độ đại học và trung cấp/cao đẳng là 1:3.

Dữ liệu được thu thập qua phỏng vấn trực tiếp bằng bộ câu hỏi chuẩn gồm 4 phần: thông tin chung, kiến thức về bệnh và dự phòng phơi nhiễm, thái độ và thực hành dự phòng phơi nhiễm. Thực hành được đánh giá qua quan sát quy trình tiêm an toàn với 12 tiêu chí cụ thể. Các điều tra viên được tập huấn kỹ lưỡng để đảm bảo tính chính xác và khách quan trong thu thập dữ liệu.

Số liệu được mã hóa, nhập và xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0. Phân tích bao gồm thống kê mô tả (tần số, tỷ lệ) và phân tích mối liên quan giữa các biến số bằng tỷ số chênh (OR) với khoảng tin cậy 95%, mức ý nghĩa thống kê p < 0,05. Nghiên cứu đã được Hội đồng đạo đức Trường Đại học Y tế công cộng phê duyệt và đảm bảo các nguyên tắc đạo đức trong nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thông tin chung đối tượng nghiên cứu: Nhóm tuổi 20-29 chiếm 69,1%, nữ chiếm 75,7%, thâm niên công tác dưới 5 năm chiếm 65,4%. Hầu hết điều dưỡng thực hiện các công việc có nguy cơ phơi nhiễm như tiêm truyền (78,7%), lấy bệnh phẩm (76,5%) và làm thủ thuật (79,4%).

2. Kiến thức về bệnh và nguy cơ mắc VGVRNN: 70,6% điều dưỡng có kiến thức đạt về bệnh và nguy cơ mắc viêm gan vi rút nghề nghiệp. Phần lớn nhận biết đúng các biểu hiện vàng da (90,4%), vàng mắt (85,3%), đường lây truyền qua máu (94,1%) và hậu quả nghiêm trọng như xơ gan (86%) và ung thư gan (77,2%). Tuy nhiên, vẫn còn 51,5% nhầm lẫn viêm gan vi rút có thể lây qua đường tiêu hóa và 14% cho rằng lây qua đường hô hấp.

3. Kiến thức về dự phòng phơi nhiễm: 59,6% điều dưỡng có kiến thức đạt về các biện pháp dự phòng như sử dụng bảo hộ lao động, vệ sinh tay và tiêm an toàn.

4. Thái độ về dự phòng phơi nhiễm: 96,3% điều dưỡng có thái độ đúng, nhận thức rõ nguy cơ và tầm quan trọng của việc phòng ngừa phơi nhiễm.

5. Thực hành dự phòng phơi nhiễm: 54,4% điều dưỡng thực hiện đúng các quy trình dự phòng phơi nhiễm trong quá trình tiêm an toàn, sử dụng bảo hộ lao động và vệ sinh tay.

6. Yếu tố liên quan đến thực hành dự phòng phơi nhiễm: Điều dưỡng có thâm niên công tác dưới 5 năm có nguy cơ thực hành không đúng cao gấp 3,2 lần so với nhóm trên 5 năm (OR=3,2; p=0,02). Kiến thức về bệnh và dự phòng phơi nhiễm có mối liên quan chặt chẽ với thực hành đúng (OR từ 2,37 đến 5,03; p < 0,05).

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy kiến thức và thái độ của điều dưỡng về viêm gan vi rút nghề nghiệp và dự phòng phơi nhiễm tương đối tốt, tuy nhiên thực hành đúng còn hạn chế, chỉ đạt khoảng 54,4%. Điều này phản ánh khoảng cách giữa nhận thức và hành vi thực tế trong môi trường làm việc áp lực cao như bệnh viện đa khoa thành phố Cần Thơ.

Nguyên nhân có thể do thiếu kinh nghiệm, đặc biệt ở nhóm điều dưỡng có thâm niên dưới 5 năm, cũng như thiếu sự giám sát và đào tạo thường xuyên về các quy trình an toàn. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tỷ lệ thực hành đúng của nghiên cứu này tương đối cao hơn một số nơi nhưng vẫn chưa đạt mức tối ưu.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ kiến thức, thái độ và thực hành đạt của điều dưỡng, cùng bảng phân tích mối liên quan giữa các yếu tố cá nhân và thực hành dự phòng phơi nhiễm. Những phát hiện này nhấn mạnh vai trò quan trọng của đào tạo liên tục và giám sát thực hành trong việc nâng cao an toàn nghề nghiệp cho nhân viên y tế.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo, tập huấn chuyên sâu về kiến thức và kỹ năng dự phòng phơi nhiễm viêm gan vi rút nghề nghiệp cho điều dưỡng, đặc biệt nhóm có thâm niên dưới 5 năm. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng, chủ thể: Ban Giám đốc bệnh viện phối hợp với Trung tâm đào tạo y tế công cộng.

2. Xây dựng và thực hiện quy trình giám sát, đánh giá định kỳ việc tuân thủ các biện pháp dự phòng phơi nhiễm tại các khoa lâm sàng. Mục tiêu nâng tỷ lệ thực hành đúng lên trên 80% trong 12 tháng tới. Chủ thể: Phòng Quản lý chất lượng và các khoa lâm sàng.

3. Cung cấp đầy đủ và đảm bảo chất lượng phương tiện bảo hộ lao động như găng tay, khẩu trang, kính bảo hộ, hộp đựng chất thải sắc nhọn theo tiêu chuẩn. Thời gian: liên tục, chủ thể: Ban Quản lý vật tư y tế.

4. Tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của vệ sinh tay và tiêm an toàn thông qua các chiến dịch nội bộ, bảng tin và các buổi sinh hoạt chuyên đề. Mục tiêu đạt tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay trên 70% trong 1 năm. Chủ thể: Ban Chỉ đạo kiểm soát nhiễm khuẩn.

5. Xây dựng chính sách khuyến khích và khen thưởng cho các cá nhân, tập thể có thực hành dự phòng phơi nhiễm tốt nhằm tạo động lực duy trì và nâng cao chất lượng công tác phòng ngừa. Thời gian: triển khai trong 6 tháng, chủ thể: Ban Giám đốc bệnh viện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo các bệnh viện và cơ sở y tế: Để xây dựng chính sách, quy trình và kế hoạch đào tạo nhằm nâng cao an toàn nghề nghiệp cho nhân viên y tế, giảm thiểu nguy cơ phơi nhiễm viêm gan vi rút nghề nghiệp.

2. Nhân viên y tế, đặc biệt điều dưỡng và kỹ thuật viên lâm sàng: Nâng cao nhận thức, kiến thức và kỹ năng thực hành dự phòng phơi nhiễm, từ đó bảo vệ sức khỏe bản thân và bệnh nhân.

3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, y học lao động: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, kết quả và phân tích để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về an toàn lao động trong ngành y tế.

4. Cơ quan quản lý nhà nước về y tế và bảo hiểm xã hội: Làm cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách bảo hiểm, quy định về phòng ngừa và xử lý phơi nhiễm nghề nghiệp trong ngành y tế.

Câu hỏi thường gặp

1. Viêm gan vi rút B, C nghề nghiệp lây truyền chủ yếu qua con đường nào?
   Viêm gan vi rút B, C nghề nghiệp chủ yếu lây truyền qua đường máu, đặc biệt khi nhân viên y tế bị thương tổn do kim tiêm hoặc tiếp xúc với máu, dịch tiết của bệnh nhân nhiễm vi rút.

2. Tỷ lệ điều dưỡng có kiến thức đạt về dự phòng phơi nhiễm trong nghiên cứu là bao nhiêu?
   Khoảng 59,6% điều dưỡng có kiến thức đạt về dự phòng phơi nhiễm viêm gan vi rút B, C nghề nghiệp, cho thấy cần tăng cường đào tạo và truyền thông.

3. Thực hành dự phòng phơi nhiễm của điều dưỡng tại bệnh viện như thế nào?
   54,4% điều dưỡng thực hiện đúng các quy trình dự phòng phơi nhiễm, bao gồm sử dụng bảo hộ lao động và vệ sinh tay, còn lại chưa tuân thủ đầy đủ.

4. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến thực hành dự phòng phơi nhiễm?
   Thâm niên công tác dưới 5 năm làm tăng nguy cơ thực hành không đúng gấp 3,2 lần so với nhóm trên 5 năm, đồng thời kiến thức về bệnh và dự phòng cũng có ảnh hưởng mạnh mẽ đến thực hành.

5. Các biện pháp dự phòng phơi nhiễm hiệu quả nhất là gì?
   Sử dụng bảo hộ lao động đúng cách, vệ sinh tay thường xuyên và đúng quy trình, tiêm an toàn và xử lý chất thải y tế đúng quy định là các biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa phơi nhiễm viêm gan vi rút nghề nghiệp.

Kết luận

• Khoảng 70,6% điều dưỡng có kiến thức đạt về bệnh và nguy cơ mắc viêm gan vi rút nghề nghiệp; 59,6% có kiến thức đạt về dự phòng phơi nhiễm.
• Thái độ đúng về dự phòng phơi nhiễm rất cao, đạt 96,3%, nhưng thực hành đúng chỉ đạt 54,4%.
• Thâm niên công tác dưới 5 năm làm tăng nguy cơ thực hành không đúng gấp 3,2 lần; kiến thức và thái độ có mối liên quan chặt chẽ với thực hành.
• Cần tăng cường đào tạo, giám sát và cung cấp đầy đủ phương tiện bảo hộ lao động để nâng cao hiệu quả dự phòng phơi nhiễm.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học quan trọng cho các chiến lược can thiệp nhằm bảo vệ sức khỏe nhân viên y tế tại Bệnh viện Đa khoa thành phố Cần Thơ và các cơ sở y tế tương tự.

Hành động tiếp theo: Các đơn vị quản lý và đào tạo cần triển khai ngay các chương trình nâng cao nhận thức và kỹ năng dự phòng phơi nhiễm, đồng thời xây dựng hệ thống giám sát thực hành để đảm bảo an toàn nghề nghiệp cho nhân viên y tế.