Luận Văn Thạc Sĩ: Khả Năng Sinh Trưởng Của Giống Bưởi Sa Điền Trung Quốc Tại Cao Bằng, Thái Nguyên Và Bắc Giang

• Tác giả: Lê Quang Ưng
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Duy Lam
• Trường học: Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Khoa học cây trồng
• Đề tài: Nghiên cứu khả năng sinh trưởng của giống bưởi Sa Điền (Trung Quốc) trồng thử nghiệm tại Cao Bằng, Thái Nguyên và Bắc Giang
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sỹ khoa học nông nghiệp
• Năm xuất bản: 2013
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Cơ sở khoa học, lý luận của đề tài
• 1.2. Nguồn gốc, và phân loại cây bưởi
• 1.2.1. Nguồn gốc
• 1.2.2. Phân loại
• 1.3. Một số hiểu biết cơ bản về cây bưởi
• 1.3.1. Đặc điểm thực vật học
• 1.3.2. Yêu cầu sinh thái của cây bưởi
• 1.3.2.1. Nhiệt độ
• 1.3.2.2. Nước
• 1.3.2.3. Đất đai
• 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 2.2. Nội dung nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4. Các chỉ tiêu điều tra về điều kiện khí hậu, đất đai và tình hình sâu bệnh hại
• 2.5. Nghiên cứu, đánh giá khả năng thích ứng của giống bưởi Sa Điền
• 2.6. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi. Xử lý số liệu
• 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Đặc điểm khí hậu, đất đai của các vùng trồng thử nghiệm
• 3.1.1. Đặc điểm khí hậu
• 3.1.2. Một số đặc điểm sinh hóa đất của các vùng thí nghiệm
• 3.2. Kết quả nghiên cứu, đánh giá khả năng sinh trưởng của giống bưởi Sa Điền trồng thử nghiệm
• 3.2.1. Đặc điểm về hình thái
• 3.2.2. Đặc điểm phân cành
• 3.2.3. Đặc điểm về lá
• 3.2.4. Đặc điểm các đợt lộc của các giống bưởi thí nghiệm
• 3.2.5. Thời gian ra lộc
• 3.2.6. Đặc điểm sinh trưởng các đợt lộc trong năm
• 3.2.7. Kết quả theo dõi tình hình sâu bệnh hại trên các giống thí nghiệm
• 4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về giống bưởi Sa Điền và mục tiêu nghiên cứu

Nghiên cứu này tập trung vào giống bưởi Sa Điền, một giống bưởi nổi tiếng có nguồn gốc từ Trung Quốc, được trồng thử nghiệm tại ba tỉnh Cao Bằng, Thái Nguyên và Bắc Giang. Mục tiêu chính là đánh giá khả năng sinh trưởng của giống bưởi này trong điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của các vùng nghiên cứu. Nghiên cứu cũng nhằm so sánh đặc điểm sinh trưởng của bưởi Sa Điền với các giống bưởi địa phương, đồng thời theo dõi tình hình sâu bệnh hại. Kết quả nghiên cứu sẽ góp phần bổ sung vào tập đoàn giống bưởi tại Việt Nam, đặc biệt là các vùng miền núi phía Bắc.

1.1. Nguồn gốc và đặc điểm của giống bưởi Sa Điền

Bưởi Sa Điền có nguồn gốc từ tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc, nơi có lịch sử trồng bưởi lâu đời. Giống bưởi này được nhập nội vào Việt Nam năm 2008 và đã được trồng thử nghiệm tại các tỉnh Cao Bằng, Thái Nguyên và Bắc Giang. Đặc điểm nổi bật của bưởi Sa Điền là khả năng thích nghi với điều kiện khí hậu á nhiệt đới, phù hợp với vùng miền núi phía Bắc Việt Nam. Nghiên cứu này nhằm đánh giá toàn diện về sinh trưởng và khả năng thích ứng của giống bưởi này trong điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu địa phương.

1.2. Mục tiêu và ý nghĩa của nghiên cứu

Mục tiêu chính của nghiên cứu là đánh giá khả năng sinh trưởng của bưởi Sa Điền tại ba tỉnh miền núi phía Bắc, đồng thời theo dõi tình hình sâu bệnh hại. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quan trọng về khả năng thích ứng của giống bưởi này, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển nông nghiệp bền vững. Nghiên cứu cũng có ý nghĩa trong việc bổ sung giống bưởi mới vào tập đoàn giống cây ăn quả tại Việt Nam, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế cho người dân địa phương.

II. Phương pháp nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện trên cơ sở theo dõi và đánh giá các chỉ tiêu sinh trưởng của bưởi Sa Điền tại ba vùng trồng thử nghiệm. Các chỉ tiêu được theo dõi bao gồm đặc điểm hình thái, phân cành, lá, và các đợt lộc. Ngoài ra, nghiên cứu cũng đánh giá tình hình sâu bệnh hại trên giống bưởi này. Phương pháp nghiên cứu bao gồm điều tra điều kiện khí hậu, đất đai, và sử dụng các phương pháp thống kê để xử lý số liệu. Kết quả nghiên cứu sẽ được so sánh với các giống bưởi địa phương để đánh giá hiệu quả của bưởi Sa Điền.

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là giống bưởi Sa Điền được trồng thử nghiệm tại ba tỉnh Cao Bằng, Thái Nguyên và Bắc Giang. Phạm vi nghiên cứu bao gồm việc theo dõi các chỉ tiêu sinh trưởng như chiều cao cây, đường kính tán, và đặc điểm phân cành. Ngoài ra, nghiên cứu cũng đánh giá tình hình sâu bệnh hại trên giống bưởi này, từ đó đưa ra các khuyến nghị về kỹ thuật trồng bưởi phù hợp với điều kiện địa phương.

2.2. Phương pháp nghiên cứu và thu thập dữ liệu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra thực địa để thu thập dữ liệu về điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, và tình hình sinh trưởng của bưởi Sa Điền. Các chỉ tiêu được theo dõi bao gồm đặc điểm hình thái, phân cành, lá, và các đợt lộc. Dữ liệu được xử lý bằng các phương pháp thống kê để đảm bảo tính chính xác và khoa học. Kết quả nghiên cứu sẽ được so sánh với các giống bưởi địa phương để đánh giá hiệu quả của bưởi Sa Điền trong điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu của các vùng nghiên cứu.

III. Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy bưởi Sa Điền có khả năng sinh trưởng tốt tại các vùng trồng thử nghiệm, đặc biệt là tại Thái Nguyên và Bắc Giang. Các chỉ tiêu về chiều cao cây, đường kính tán, và đặc điểm phân cành đều đạt mức cao hơn so với các giống bưởi địa phương. Tuy nhiên, tại Cao Bằng, bưởi Sa Điền gặp một số khó khăn do điều kiện khí hậu lạnh hơn. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, bưởi Sa Điền có khả năng chống chịu tốt với một số loại sâu bệnh hại phổ biến. Kết quả này mở ra triển vọng phát triển bưởi Sa Điền tại các vùng miền núi phía Bắc, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế cho người dân địa phương.

3.1. Đặc điểm sinh trưởng của bưởi Sa Điền

Kết quả nghiên cứu cho thấy bưởi Sa Điền có khả năng sinh trưởng tốt tại các vùng trồng thử nghiệm, đặc biệt là tại Thái Nguyên và Bắc Giang. Các chỉ tiêu về chiều cao cây, đường kính tán, và đặc điểm phân cành đều đạt mức cao hơn so với các giống bưởi địa phương. Tuy nhiên, tại Cao Bằng, bưởi Sa Điền gặp một số khó khăn do điều kiện khí hậu lạnh hơn. Điều này cho thấy, bưởi Sa Điền có khả năng thích nghi tốt với điều kiện khí hậu á nhiệt đới, nhưng cần có các biện pháp hỗ trợ để phát triển tại các vùng có khí hậu lạnh hơn.

3.2. Tình hình sâu bệnh hại trên bưởi Sa Điền

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, bưởi Sa Điền có khả năng chống chịu tốt với một số loại sâu bệnh hại phổ biến. Tuy nhiên, tại một số vùng trồng thử nghiệm, bưởi Sa Điền vẫn bị ảnh hưởng bởi bệnh loét và một số loại sâu hại. Kết quả này cho thấy, cần có các biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại hiệu quả để đảm bảo sinh trưởng và năng suất của bưởi Sa Điền. Đồng thời, nghiên cứu cũng đề xuất các giải pháp kỹ thuật trồng bưởi phù hợp với điều kiện địa phương.

IV. Kết luận và đề xuất

Nghiên cứu đã chứng minh rằng bưởi Sa Điền có khả năng sinh trưởng tốt tại các vùng trồng thử nghiệm, đặc biệt là tại Thái Nguyên và Bắc Giang. Tuy nhiên, tại Cao Bằng, bưởi Sa Điền cần được hỗ trợ thêm để thích nghi với điều kiện khí hậu lạnh hơn. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, bưởi Sa Điền có khả năng chống chịu tốt với một số loại sâu bệnh hại, nhưng vẫn cần có các biện pháp phòng trừ hiệu quả. Kết quả nghiên cứu mở ra triển vọng phát triển bưởi Sa Điền tại các vùng miền núi phía Bắc, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế cho người dân địa phương.

4.1. Kết luận chính của nghiên cứu

Nghiên cứu đã chứng minh rằng bưởi Sa Điền có khả năng sinh trưởng tốt tại các vùng trồng thử nghiệm, đặc biệt là tại Thái Nguyên và Bắc Giang. Tuy nhiên, tại Cao Bằng, bưởi Sa Điền cần được hỗ trợ thêm để thích nghi với điều kiện khí hậu lạnh hơn. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, bưởi Sa Điền có khả năng chống chịu tốt với một số loại sâu bệnh hại, nhưng vẫn cần có các biện pháp phòng trừ hiệu quả. Kết quả nghiên cứu mở ra triển vọng phát triển bưởi Sa Điền tại các vùng miền núi phía Bắc, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế cho người dân địa phương.

4.2. Đề xuất cho nghiên cứu và phát triển

Để phát triển bưởi Sa Điền tại các vùng miền núi phía Bắc, cần có các biện pháp hỗ trợ về kỹ thuật trồng bưởi, đặc biệt là tại các vùng có khí hậu lạnh như Cao Bằng. Ngoài ra, cần có các biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại hiệu quả để đảm bảo sinh trưởng và năng suất của bưởi Sa Điền. Nghiên cứu cũng đề xuất tiếp tục theo dõi và đánh giá khả năng sinh trưởng của bưởi Sa Điền trong điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu của các vùng nghiên cứu, từ đó đưa ra các giải pháp phát triển nông nghiệp bền vững.

Tổng quan nghiên cứu

Cây bưởi (Citrus grandis L. Osbeck) là một trong những loại cây ăn quả có múi quan trọng, được trồng phổ biến tại nhiều quốc gia châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia và Việt Nam. Theo số liệu của FAO năm 2012, diện tích trồng bưởi trên thế giới đạt khoảng 253.971 ha với năng suất bình quân 20,85 tấn/ha, sản lượng đạt khoảng 6 triệu tấn. Ở Việt Nam, bưởi được trồng rộng rãi với nhiều giống đặc sản như bưởi Đoan Hùng, bưởi Diễn, bưởi Phúc Trạch, bưởi Thanh Trà và bưởi Da Xanh, mang lại giá trị kinh tế cao cho người nông dân. Tuy nhiên, việc phát triển giống bưởi mới, phù hợp với điều kiện sinh thái vùng núi phía Bắc còn hạn chế, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm.

Luận văn tập trung nghiên cứu khả năng sinh trưởng của giống bưởi Sa Điền (Trung Quốc) trồng thử nghiệm tại ba tỉnh Cao Bằng, Thái Nguyên và Bắc Giang trong giai đoạn kiến thiết cơ bản từ năm 2010 đến 2013. Mục tiêu chính là đánh giá đặc điểm sinh trưởng, khả năng thích ứng và tình hình sâu bệnh hại của giống bưởi Sa Điền so với các giống bưởi địa phương phổ biến. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc bổ sung giống bưởi mới có tiềm năng phát triển tại vùng núi phía Bắc, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất và đa dạng hóa nguồn gen cây ăn quả có múi ở Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về sinh trưởng cây ăn quả có múi, trong đó nhấn mạnh sự tương tác giữa yếu tố di truyền (kiểu gen) và điều kiện ngoại cảnh (khí hậu, đất đai, chăm sóc) ảnh hưởng đến kiểu hình và năng suất cây trồng. Lý thuyết về sinh trưởng và phát triển của cây bưởi được áp dụng, bao gồm các giai đoạn sinh trưởng dinh dưỡng và sinh trưởng sinh sản, cùng với các đặc điểm sinh học như phân bố rễ, chu kỳ ra lộc và phân loại cành (cành mẹ, cành dinh dưỡng, cành quả). Mô hình đánh giá khả năng thích ứng của giống mới dựa trên các chỉ tiêu sinh trưởng thực vật học và mức độ sâu bệnh hại.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Khả năng sinh trưởng (đường kính gốc, chiều cao cây, đường kính tán)
• Đặc điểm phân cành và lá
• Thời gian và động thái ra lộc trong năm
• Tình hình sâu bệnh hại (mức độ gây hại, tỷ lệ sâu bệnh)
• Điều kiện sinh thái (đất đai, khí hậu, pH, độ ẩm, nhiệt độ)

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu được thu thập từ ba vùng thí nghiệm tại Cao Bằng, Thái Nguyên và Bắc Giang, với diện tích mỗi khu thí nghiệm khoảng 1 ha. Mẫu nghiên cứu gồm 30 cây bưởi Sa Điền và các giống đối chứng (bưởi Phục Hòa, bưởi Diễn) được trồng theo thiết kế ngẫu nhiên hoàn toàn, chia thành 3 lần nhắc lại, mỗi lần 10 cây. Thời gian nghiên cứu từ tháng 8/2012 đến 8/2013.

Phương pháp phân tích bao gồm:

• Thu thập và phân tích mẫu đất theo các tầng 0-20 cm, 20-40 cm, 40-60 cm để xác định pH, đạm tổng số, lân tổng số và các nguyên tố vi lượng (Zn, Mo, Bo).
• Theo dõi các chỉ tiêu sinh trưởng thực vật học như đường kính gốc, chiều cao cây, đường kính tán, kích thước lá, thời gian ra lộc và động thái tăng trưởng chiều dài lộc qua các đợt Xuân, Hè, Thu.
• Điều tra sâu bệnh hại bằng phương pháp quan sát trực tiếp, thu thập mẫu vật, đánh giá tỷ lệ sâu bệnh hại trên các bộ phận cây theo quy chuẩn phân cấp hại.
• Xử lý số liệu bằng phương pháp thống kê mô tả và so sánh trung bình giữa các giống và vùng trồng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Khả năng sinh trưởng của bưởi Sa Điền

   • Đường kính gốc trung bình của bưởi Sa Điền tại các vùng thí nghiệm đạt khoảng 5,2 cm, chiều cao cây trung bình 2,8 m, đường kính tán trung bình 2,5 m, tương đương hoặc vượt hơn so với các giống đối chứng.
   • Kích thước lá thành thục trên cành Xuân đạt trung bình 12,5 cm chiều dài và 7,8 cm chiều rộng, lớn hơn so với bưởi Diễn và bưởi Phục Hòa từ 5-10%.
   • Thời gian ra lộc Xuân bắt đầu từ cuối tháng 2, lộc rộ vào giữa tháng 3 và kết thúc vào cuối tháng 4, phù hợp với điều kiện khí hậu vùng núi phía Bắc.

2. Đặc điểm phân cành và động thái ra lộc

   • Bưởi Sa Điền có mật độ phân cành cao, cành khỏe, tán cây mở rộng, tạo điều kiện thuận lợi cho quang hợp và phát triển quả.
   • Động thái tăng trưởng chiều dài lộc Xuân đạt đỉnh vào tuần thứ 4 sau khi ra lộc, với chiều dài trung bình 25 cm, cao hơn 12% so với giống đối chứng.
   • Các đợt lộc Hè và Thu cũng phát triển ổn định, thể hiện khả năng sinh trưởng liên tục trong năm.

3. Tình hình sâu bệnh hại

   • Mức độ gây hại của sâu vẽ bùa và sâu bướm phượng trên bưởi Sa Điền được đánh giá ở cấp 2 (trung bình), với tỷ lệ lộc bị hại dưới 30%.
   • Bệnh loét trên bưởi Sa Điền xuất hiện với tỷ lệ vết bệnh dưới 5% diện tích lá và quả, thấp hơn so với các giống địa phương.
   • Việc áp dụng biện pháp phòng trừ dựa trên dự báo sâu bệnh đã giúp kiểm soát hiệu quả, đảm bảo sức khỏe cây trồng.

Thảo luận kết quả

Khả năng sinh trưởng tốt của giống bưởi Sa Điền tại ba vùng thí nghiệm cho thấy giống này có khả năng thích ứng cao với điều kiện khí hậu và đất đai vùng núi phía Bắc Việt Nam. Đặc điểm sinh trưởng vượt trội về kích thước lá, mật độ phân cành và động thái ra lộc giúp cây phát triển mạnh mẽ, tạo tiền đề cho năng suất cao trong giai đoạn kinh doanh. So với các giống bưởi địa phương như bưởi Diễn và bưởi Phục Hòa, bưởi Sa Điền thể hiện ưu thế về sinh trưởng và sức đề kháng với sâu bệnh.

Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về khả năng thích ứng của cây bưởi có múi trong vùng Á nhiệt đới, đồng thời bổ sung thêm tư liệu khoa học về giống bưởi Sa Điền nhập nội. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh chiều cao cây, đường kính tán và tỷ lệ sâu bệnh hại giữa các giống tại từng vùng, giúp minh họa rõ nét hiệu quả sinh trưởng và sức khỏe cây trồng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Mở rộng diện tích trồng bưởi Sa Điền
   Khuyến khích các địa phương Cao Bằng, Thái Nguyên và Bắc Giang nhân rộng diện tích trồng giống bưởi Sa Điền trong vòng 3-5 năm tới nhằm tận dụng ưu thế sinh trưởng và khả năng thích ứng của giống, góp phần nâng cao sản lượng bưởi vùng núi phía Bắc.

2. Áp dụng quy trình kỹ thuật chăm sóc chuẩn
   Thực hiện nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc và bón phân theo hướng dẫn chuyên môn, đặc biệt chú trọng bón phân cân đối NPK và quản lý nước tưới nhằm tối ưu hóa sinh trưởng và giảm thiểu sâu bệnh.

3. Tăng cường công tác phòng trừ sâu bệnh
   Xây dựng hệ thống dự báo và phòng trừ sâu bệnh hại dựa trên quan sát thực tế và phân tích định kỳ, ưu tiên sử dụng biện pháp sinh học và thuốc bảo vệ thực vật an toàn, giảm thiểu tác động môi trường.

4. Đào tạo và chuyển giao kỹ thuật cho nông dân
   Tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo kỹ thuật trồng và chăm sóc bưởi Sa Điền cho người dân và cán bộ kỹ thuật địa phương trong vòng 1-2 năm tới, nhằm nâng cao trình độ quản lý vườn cây và hiệu quả sản xuất.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nông dân và nhà vườn trồng bưởi
   Giúp hiểu rõ đặc điểm sinh trưởng và kỹ thuật chăm sóc giống bưởi Sa Điền, từ đó áp dụng hiệu quả để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

2. Các cơ quan quản lý nông nghiệp địa phương
   Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách phát triển giống cây ăn quả phù hợp với điều kiện sinh thái vùng núi phía Bắc.

3. Nhà nghiên cứu và giảng viên chuyên ngành khoa học cây trồng
   Bổ sung tư liệu nghiên cứu về giống bưởi mới, phục vụ công tác giảng dạy và nghiên cứu chuyên sâu về cây ăn quả có múi.

4. Doanh nghiệp và nhà đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp
   Tham khảo tiềm năng phát triển giống bưởi Sa Điền để đầu tư sản xuất, chế biến và thương mại hóa sản phẩm bưởi có giá trị kinh tế cao.

Câu hỏi thường gặp

1. Giống bưởi Sa Điền có phù hợp với khí hậu miền núi phía Bắc không?
   Có, nghiên cứu cho thấy bưởi Sa Điền thích ứng tốt với điều kiện khí hậu Á nhiệt đới của Cao Bằng, Thái Nguyên và Bắc Giang, sinh trưởng khỏe mạnh và phát triển ổn định.

2. Bưởi Sa Điền có khả năng chống chịu sâu bệnh như thế nào?
   Giống này có mức độ sâu bệnh hại trung bình, đặc biệt bệnh loét và sâu vẽ bùa được kiểm soát tốt nhờ biện pháp phòng trừ hợp lý, thấp hơn so với một số giống địa phương.

3. Mật độ trồng bưởi Sa Điền tối ưu là bao nhiêu?
   Mật độ trồng phổ biến từ 300-500 cây/ha với khoảng cách 5-6 m giữa các cây và hàng, có thể tăng lên 600-900 cây/ha nếu áp dụng thâm canh cao.

4. Thời gian ra lộc và phát triển lộc của bưởi Sa Điền như thế nào?
   Bưởi Sa Điền ra lộc Xuân từ cuối tháng 2, lộc rộ vào giữa tháng 3 và kết thúc cuối tháng 4, với chiều dài lộc đạt đỉnh khoảng 25 cm, phù hợp với chu kỳ sinh trưởng của cây ăn quả có múi.

5. Có thể áp dụng quy trình chăm sóc nào để nâng cao năng suất bưởi Sa Điền?
   Áp dụng quy trình bón phân cân đối, tưới nước hợp lý, cắt tỉa tạo hình tán cây và phòng trừ sâu bệnh theo hướng dẫn kỹ thuật chuẩn sẽ giúp cây phát triển tốt và tăng năng suất.

Kết luận

• Giống bưởi Sa Điền có khả năng sinh trưởng tốt, thích ứng cao với điều kiện sinh thái vùng núi phía Bắc Việt Nam.
• Đặc điểm sinh trưởng vượt trội về kích thước lá, mật độ phân cành và động thái ra lộc so với các giống bưởi địa phương.
• Tình hình sâu bệnh hại được kiểm soát hiệu quả, mức độ gây hại thấp hơn so với các giống đối chứng.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để nhân rộng và phát triển giống bưởi Sa Điền tại Cao Bằng, Thái Nguyên và Bắc Giang.
• Đề xuất các giải pháp kỹ thuật và chính sách hỗ trợ nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất bưởi Sa Điền trong giai đoạn tiếp theo.

Hành động tiếp theo: Khuyến khích các địa phương triển khai nhân rộng giống bưởi Sa Điền, đồng thời tổ chức đào tạo kỹ thuật chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh cho người dân nhằm phát huy tối đa tiềm năng của giống bưởi này.