I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Khả Năng Chống Viêm Của Dược Liệu
Viêm là một phản ứng tự nhiên của cơ thể để chống lại các tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, viêm mãn tính có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Việc điều trị và giảm tác động bất lợi của viêm là vấn đề quan trọng. Các thuốc kháng viêm tổng hợp có thể gây tác dụng phụ. Sử dụng dược liệu có thể là một giải pháp an toàn và hiệu quả. Nghiên cứu này tập trung vào khả năng chống viêm của cây nhọ nồi và cây ngải cứu thông qua thụ thể TLR4, một mục tiêu quan trọng trong điều trị viêm nhiễm.
1.1. Viêm và Cơ Chế Phản Ứng Tự Nhiên Của Cơ Thể
Viêm là một phần của đáp ứng sinh học phức tạp của các mao mạch đối với các vị trí bị tổn thương. Quá trình này nhằm bảo vệ cơ quan, loại bỏ hoặc sửa chữa những vị trí kích thích bị thương và bị lỗi. Khi phản ứng viêm xảy ra, nhiều loại tế bào sẽ được hoạt hóa và tập trung đến ổ viêm như bạch cầu đơn nhân, đa nhân, tế bào lympho, tiểu cầu, tế bào nội mạc. Các tế bào này giải phóng ra hàng loạt các chất trung gian, phần lớn là các chất prostaglandins (PG), leukotrienes (LT), histamine, bradykinin, nhân tố hoạt hóa tiểu cầu (PAF) và interleukin-1.
1.2. Tác Hại Của Viêm Mãn Tính và Nhu Cầu Tìm Kiếm Giải Pháp
Nếu thời gian tồn tại quá lâu thì viêm sẽ chuyển từ giai đoạn cấp tính sang mãn tính và gây nên những hậu quả nghiêm trọng cho cơ thể. Những tác động do viêm mãn tính mang lại phải kể đến như: gây rối loạn quá trình chuyển hóa, trao đổi chất, ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan, thậm chí nếu để nặng hơn có thể dẫn đến suy giảm chức năng của thận, gan… Do vậy, điều trị và làm giảm bớt tác động bất lợi của viêm đối với cơ thể là vấn đề hết sức quan trọng hiện nay, đặc biệt là trong quá trình điều trị bệnh.
1.3. Ưu Điểm Của Dược Liệu Trong Điều Trị Viêm Nhiễm
Sử dụng thuốc kháng viêm có nguồn gốc thực vật có thể giải quyết những lo ngại trên với ưu điểm là an toàn, hiệu quả lâu dài và giá thành thấp. Cho đến nay, việc tìm kiếm các chất chống viêm mới có nguồn gốc từ thực vật đang được quan tâm bởi những hiệu quả của nó. Gần đây, tại Phòng thí nghiệm Trọng điểm Công nghệ Enzym và Protein, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội đã xây dựng mô hình để sàng lọc và đánh giá khả năng chất chống viêm trên cả mô hình in vitro và in vivo.
II. Thách Thức Tác Dụng Phụ Của Thuốc Kháng Viêm Tổng Hợp
Các thuốc kháng viêm trên thị trường, phổ biến là Dexamethasone và các chất có nguồn gốc cortiocoid, chủ yếu là các thuốc tổng hợp hóa học. Các loại thuốc này tuy có tác động nhanh song cũng tiềm tàng các khả năng gây độc cho cơ thể và có thể gây nên những tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, việc tìm kiếm các giải pháp thay thế từ kháng viêm tự nhiên là vô cùng cần thiết. Nghiên cứu này tập trung vào cơ chế chống viêm của nhọ nồi và ngải cứu để tìm ra các hoạt chất sinh học tiềm năng.
2.1. Nguy Cơ Tiềm Ẩn Từ Thuốc Kháng Viêm Corticoid
Các thuốc kháng viêm trên thị trường mà phổ biến là Dexamethasone, các chất có nguồn gốc là cortiocoid, chủ yếu là các thuốc tổng hợp hóa học. Các loại thuốc này tuy có tác động nhanh song cũng tiềm tàng các khả năng gây độc cho cơ thể và có thể gây nên những tác dụng phụ không mong muốn.
2.2. Nhu Cầu Nghiên Cứu Dược Liệu Thay Thế An Toàn Hơn
Xuất phát từ cơ sở khoa học thực tiễn trên chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu khả năng chống viêm của cây nhọ nồi và ngải cứu thông qua thụ thể TLR4”. Mục tiêu 1. Xác định được chức năng điều hòa quá trình đáp ứng viêm của Wedelolactone và tinh dầu ngải cứu trong tế bào macrophage thông qua thụ thể TLR4. Đánh giá được khả năng chống viêm của cây ngải cứu trong tế bào macrophage thông qua thụ thể TLR4.
2.3. Hướng Nghiên Cứu Về Kháng Viêm Tự Nhiên Từ Thực Vật
Cho đến nay, việc tìm kiếm các chất chống viêm mới có nguồn gốc từ thực vật đang được quan tâm bởi những hiệu quả của nó. Gần đây, tại Phòng thí nghiệm Trọng điểm Công nghệ Enzym và Protein, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội đã xây dựng mô hình để sàng lọc và đánh giá khả năng chất chống viêm trên cả mô hình in vitro và in vivo.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Tác Dụng Của Nhọ Nồi Ngải Cứu Qua TLR4
Nghiên cứu này sử dụng mô hình in vitro và in vivo để đánh giá khả năng chống viêm của cây nhọ nồi và cây ngải cứu. Đặc biệt, nghiên cứu tập trung vào thụ thể TLR4, một yếu tố quan trọng trong phản ứng viêm. Mục tiêu là xác định chức năng điều hòa quá trình đáp ứng viêm của Wedelolactone (từ nhọ nồi) và tinh dầu ngải cứu trong tế bào macrophage.
3.1. Mô Hình Nghiên Cứu In Vitro và In Vivo Đánh Giá Khả Năng Chống Viêm
Gần đây, tại Phòng thí nghiệm Trọng điểm Công nghệ Enzym và Protein, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội đã xây dựng mô hình để sàng lọc và đánh giá khả năng chất chống viêm trên cả mô hình in vitro và in vivo.
3.2. Vai Trò Của Thụ Thể TLR4 Trong Phản Ứng Viêm
Các thụ thể nhận dạng mẫu (pattern recognition receptors – PRRs), bao gồm các thụ thể toll-like, lectin và dectin-1 chi phối khả năng sống sót của vật chủ bằng viê ̣c nhận dạng những phân tử mầm bệnh (pathogen-associated molecular patterns - PAMPs) ở vi khuẩn, virus và nấm. Sau khi nhận dạng mầm bệnh, các thụ thể sẽ truyền tín hiệu vào tế bào và kích thích tế bào ti ết ra các chấ t trung gian (mediator) như cytokine, chemokine tiền viêm và kháng viêm, thậm chí ta ̣o mi ễn dịch đáp ứng ban đầu [24, 12].
3.3. Mục Tiêu Nghiên Cứu Wedelolactone và Tinh Dầu Ngải Cứu
Mục tiêu 1. Xác định được chức năng điều hòa quá trình đáp ứng viêm của Wedelolactone và tinh dầu ngải cứu trong tế bào macrophage thông qua thụ thể TLR4. Đánh giá được khả năng chống viêm của cây ngải cứu trong tế bào macrophage thông qua thụ thể TLR4.
IV. Kết Quả Wedelolactone Ức Chế Cytokine Qua Thụ Thể TLR4
Nghiên cứu cho thấy Wedelolactone có khả năng ức chế quá trình sinh cytokine thông qua thụ thể TLR4 khi bị kích thích bởi LPS. LPS kích thích hoạt động của yếu tố tự phân bào (MAPK) thông qua thụ thể TLR4. Wedelolactone cũng ức chế quá trình phospho của yếu tố tự phân bào bằng LPS kích thích thông qua thụ TLR4. Tuy nhiên, dầu ngải cứu không có khả năng ức chế quá trình sản xuất cytokine thông qua thụ thể TLR4 bằng LPS.
4.1. Wedelolactone Ức Chế Sản Xuất Cytokine Tiền Viêm
Wedelolactone ức chế quá trình sinh cytokine thông qua thụ thể TLR4 kích thích bằng LPS.
4.2. Tác Động Của Wedelolactone Lên Yếu Tố Tự Phân Bào MAPK
LPS kích thích hoạt động của yếu tố tự phân bào (MAPK) thông qua thụ thể TLR4. Wedelolactone ức chế quá trình phospho của yếu tố tự phân bào bằng LPS kích thích thông qua thụ TLR4.
4.3. Dầu Ngải Cứu Hiệu Quả Hạn Chế Trong Ức Chế Cytokine
Dầu ngải cứu không có khả năng ức chế quá trình sản xuất cytokine thông qua thụ thể TLR4 bằng LPS
V. Ứng Dụng Tiềm Năng Phát Triển Thuốc Từ Nhọ Nồi Ngải Cứu
Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc phát triển thuốc phòng ngừa và điều trị các bệnh viêm nhiễm từ dược liệu. Wedelolactone từ cây nhọ nồi có tiềm năng lớn trong việc điều trị các bệnh liên quan đến hệ miễn dịch và phản ứng viêm. Cần có thêm các nghiên cứu tiền lâm sàng và thử nghiệm lâm sàng để đánh giá đầy đủ hiệu quả và tính an toàn của Wedelolactone.
5.1. Cơ Sở Khoa Học Cho Phát Triển Thuốc Kháng Viêm Từ Dược Liệu
Từ những kết quả có được này sẽ tạo cơ sở cho các nghiên cứu khoa học thử nghiệm tiền lâm sàng và lâm sàng sau này, nhằm đi đến đích cuối cùng là làm ra thuốc phòng ngừa và chữa trị các bệnh viêm nhiễm có nguồn gốc từ thực vật góp phần vào việc chăm sóc bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
5.2. Tiềm Năng Của Wedelolactone Trong Điều Trị Bệnh Viêm Nhiễm
Với hoạt tính phòng chống viêm đầy tiềm năng của Wedelolactone, cũng như trên mô hình sàng lọc chất chống viêm mới này, chúng tôi muốn nghiên cứu sâu hơn nữa các đặc tính, cơ chế chống viêm ở mức in vitro.
5.3. Hướng Nghiên Cứu Tiền Lâm Sàng và Thử Nghiệm Lâm Sàng
Từ những kết quả có được này sẽ tạo cơ sở cho các nghiên cứu khoa học thử nghiệm tiền lâm sàng và lâm sàng sau này, nhằm đi đến đích cuối cùng là làm ra thuốc phòng ngừa và chữa trị các bệnh viêm nhiễm có nguồn gốc từ thực vật góp phần vào việc chăm sóc bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
VI. Kết Luận Nhọ Nồi Tiềm Năng Cần Nghiên Cứu Thêm Về Ngải Cứu
Nghiên cứu này khẳng định tiềm năng chống viêm của cây nhọ nồi thông qua Wedelolactone và thụ thể TLR4. Tuy nhiên, cần có thêm nghiên cứu để hiểu rõ hơn về cơ chế tác động của cây ngải cứu và các thành phần khác của nó. Việc kết hợp y học cổ truyền và nghiên cứu khoa học là cần thiết để khai thác tối đa giá trị của dược liệu trong điều trị bệnh viêm nhiễm.
6.1. Tổng Kết Về Tiềm Năng Chống Viêm Của Nhọ Nồi
Với hoạt tính phòng chống viêm đầy tiềm năng của Wedelolactone, cũng như trên mô hình sàng lọc chất chống viêm mới này, chúng tôi muốn nghiên cứu sâu hơn nữa các đặc tính, cơ chế chống viêm ở mức in vitro.
6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Ngải Cứu và Các Dược Liệu Khác
Ngoài ra, chúng tôi cũng tiếp túc đánh giá khả năng chống viêm của cây ngải cứu qua mô hình này. Từ những kết quả có được này sẽ tạo cơ sở cho các nghiên cứu khoa học thử nghiệm tiền lâm sàng và lâm sàng sau này, nhằm đi đến đích cuối cùng là làm ra thuốc phòng ngừa và chữa trị các bệnh viêm nhiễm có nguồn gốc từ thực vật góp phần vào việc chăm sóc bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
6.3. Tầm Quan Trọng Của Kết Hợp Y Học Cổ Truyền và Khoa Học
Xuất phát từ cơ sở khoa học thực tiễn trên chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu khả năng chống viêm của cây nhọ nồi và ngải cứu thông qua thụ thể TLR4”.