Luận án tiến sĩ: Đặc điểm hình ảnh học và đánh giá hiệu quả kỹ thuật lấy huyết khối cơ học ở bệnh nhân nhồi máu não cấp

• Tác giả: Nguyễn Quang Anh
• Người hướng dẫn: GS. Phạm Minh Thông
• Trường học: Trường Đại học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Chẩn đoán hình ảnh
• Đề tài: Nghiên Cứu Hình Ảnh Học Và Hiệu Quả Kỹ Thuật Lấy Huyết Khối Cơ Học Trong Nhồi Máu Não Cấp
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Khái niệm đột quỵ và phân loại nhồi máu não
• 1.2. Cơ chế bệnh học nhồi máu não cấp
• 1.2.1. Sự cấp máu não bình thường
• 1.2.2. Các ảnh hưởng của thiếu máu lên khu vực não
• 1.3. Giải phẫu tuần hoàn não và các vòng nối bàng hệ
• 1.3.1. Vòng tuần hoàn phía trước (hệ động mạch cảnh trong)
• 1.3.2. Vòng tuần hoàn phía sau (hệ động mạch sống-nền)
• 1.3.3. Các vòng nối bàng hệ của tuần hoàn não
• 1.4. Đặc điểm và các kỹ thuật thăm khám hình ảnh trong chẩn đoán nhồi máu não cấp
• 1.4.1. Chụp cắt lớp vi tính sọ não
• 1.4.2. Chụp cộng hưởng từ sọ não
• 1.5. Các phương pháp điều trị nhồi máu não giai đoạn cấp và kết quả các nghiên cứu
• 1.5.1. Sử dụng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch
• 1.5.2. Can thiệp nội mạch
• 1.5.2.1. Các nghiên cứu về can thiệp nội mạch tại Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân
• 2.2.2. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.3.2. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 2.3.3. Phương tiện nghiên cứu
• 2.3.4. Quy trình thực hiện nghiên cứu và các tiêu chí đánh giá
• 2.4. Biến số, chỉ số nghiên cứu
• 2.4.1. Các biến số liên quan đến thông tin và tình trạng lâm sàng của đối tượng nghiên cứu
• 2.4.2. Các biến số liên quan đến đặc điểm hình ảnh
• 2.4.3. Các biến số liên quan đến kết quả và theo dõi sau can thiệp
• 2.5. Xử lý và phân tích số liệu
• 2.6. Đạo đức nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu
• 3.1.1. Tuổi và giới
• 3.1.2. Đặc điểm lâm sàng và các bệnh lý kết hợp
• 3.1.3. Đặc điểm thời gian lúc vào viện và can thiệp
• 3.2. Đặc điểm hình ảnh học nhồi máu não cấp do tắc động mạch lớn
• 3.2.1. Vị trí tắc mạch
• 3.2.2. Đặc điểm tổn thương nhu mô não
• 3.2.3. Đặc điểm tuần hoàn bàng hệ trên cắt lớp vi tính nhiều pha
• 3.2.4. Đặc điểm hình ảnh tưới máu não
• 3.3. Hiệu quả của kỹ thuật can thiệp lấy huyết khối cơ học qua đường động mạch
• 3.3.1. Đặc điểm và kết quả chung
• 3.3.2. So sánh kết quả điều trị trong các nhóm can thiệp
• 3.3.3. Các yếu tố liên quan đến khả năng tái thông và mức độ phục hồi thần kinh sau 3 tháng
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu
• 4.1.1. Tuổi và giới
• 4.1.2. Đặc điểm lâm sàng và các bệnh lý kết hợp
• 4.1.3. Đặc điểm thời gian
• 4.2. Đặc điểm hình ảnh nhồi máu não cấp do tắc động mạch lớn
• 4.2.1. Vị trí tắc mạch
• 4.2.2. Đặc điểm tổn thương nhu mô não
• 4.2.3. Đặc điểm tuần hoàn bàng hệ
• 4.2.4. Đặc điểm hình ảnh tưới máu não
• 4.3. Hiệu quả của kỹ thuật can thiệp lấy huyết khối cơ học qua đường động mạch
• 4.3.1. Đặc điểm và kết quả chung
• 4.3.2. Đánh giá kết quả điều trị trong các nhóm can thiệp cụ thể
• 4.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tái thông và phục hồi thần kinh sau 3 tháng
• HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Hình ảnh học trong chẩn đoán nhồi máu não cấp

Hình ảnh học đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán nhồi máu não cấp. Các kỹ thuật như chụp cắt lớp vi tính (CLVT) và chụp cộng hưởng từ (CHT) được sử dụng rộng rãi. CLVT giúp xác định vị trí tắc mạch, mức độ tổn thương nhu mô não và đánh giá tuần hoàn bàng hệ. CHT, với độ phân giải cao, đặc biệt hữu ích trong chẩn đoán các trường hợp tắc hệ động mạch sống – nền. Cả hai phương pháp đều cung cấp thông tin chi tiết về vùng tưới máu não, giúp lựa chọn bệnh nhân phù hợp cho can thiệp mạch máu.

1.1. Chụp cắt lớp vi tính CLVT

CLVT là phương pháp đầu tiên được sử dụng trong cấp cứu nhồi máu não. Nó giúp phát hiện sớm các dấu hiệu nhồi máu não như giảm đậm độ nhu mô não và tắc mạch. Các kỹ thuật nâng cao như CLVT nhiều pha và tưới máu não cung cấp thông tin chi tiết về vùng nguy cơ (penumbra) và mức độ tắc nghẽn mạch máu. Điều này giúp mở rộng cửa sổ điều trị lên đến 24 giờ, đặc biệt với các trường hợp tắc động mạch lớn.

1.2. Chụp cộng hưởng từ CHT

CHT, đặc biệt với chuỗi xung DWI và PWI, có độ chính xác cao trong chẩn đoán nhồi máu não. DWI giúp phát hiện sớm các tổn thương thiếu máu trong vòng vài phút sau khởi phát. PWI cung cấp thông tin về vùng tưới máu não, giúp xác định vùng nguy cơ. CHT cũng hữu ích trong đánh giá các trường hợp tắc hệ động mạch sống – nền, nơi CLVT có thể bị hạn chế.

II. Kỹ thuật lấy huyết khối cơ học trong điều trị nhồi máu não cấp

Kỹ thuật lấy huyết khối cơ học là phương pháp hiện đại trong điều trị nhồi máu não cấp. Kỹ thuật này sử dụng các dụng cụ như stent và ống hút huyết khối để loại bỏ cục máu đông, tái thông mạch máu. Các nghiên cứu gần đây cho thấy hiệu quả cao của phương pháp này, đặc biệt với các trường hợp tắc động mạch lớn. Cửa sổ điều trị được mở rộng lên đến 16-24 giờ, tùy thuộc vào điều kiện lâm sàng và hình ảnh học.

2.1. Các dụng cụ lấy huyết khối

Các dụng cụ lấy huyết khối thế hệ thứ hai như stent Solitaire và hệ thống hút Penumbra đã được cải tiến đáng kể. Chúng mang lại tỷ lệ tái thông cao và giảm nguy cơ biến chứng. Stent được sử dụng để bắt và loại bỏ cục máu đông, trong khi ống hút giúp hút trực tiếp huyết khối. Sự kết hợp giữa hai phương pháp này đã được chứng minh là hiệu quả trong nhiều nghiên cứu lâm sàng.

2.2. Hiệu quả điều trị

Hiệu quả điều trị của kỹ thuật lấy huyết khối cơ học được đánh giá qua tỷ lệ tái thông mạch và mức độ phục hồi thần kinh sau 3 tháng. Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tái thông mạch đạt 80-90% với các dụng cụ thế hệ mới. Bệnh nhân có tuần hoàn bàng hệ tốt và được can thiệp sớm thường có kết quả tốt hơn. Tuy nhiên, các yếu tố như tình trạng nhồi máu nặng và các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tiểu đường có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị.

III. Đánh giá hiệu quả và ứng dụng thực tiễn

Nghiên cứu này đánh giá hiệu quả điều trị của kỹ thuật lấy huyết khối cơ học trong nhồi máu não cấp. Kết quả cho thấy phương pháp này mang lại tỷ lệ tái thông mạch cao và cải thiện đáng kể tình trạng thần kinh của bệnh nhân. Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh nâng cao như CLVT nhiều pha và CHT đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn bệnh nhân phù hợp. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc can thiệp sớm và quản lý các yếu tố nguy cơ để tối ưu hóa kết quả điều trị.

3.1. Phân tích hình ảnh và lựa chọn bệnh nhân

Phân tích hình ảnh đóng vai trò then chốt trong việc lựa chọn bệnh nhân cho can thiệp mạch máu. Các thông số như vùng tưới máu não, tuần hoàn bàng hệ và mức độ tổn thương nhu mô được sử dụng để đánh giá khả năng phục hồi của bệnh nhân. Các tiêu chí như ASPECTS và TICI được sử dụng để đánh giá mức độ tái thông mạch và hiệu quả điều trị.

3.2. Ứng dụng thực tiễn

Nghiên cứu này có ý nghĩa thực tiễn lớn trong việc cải thiện quy trình chẩn đoán và điều trị nhồi máu não cấp tại Việt Nam. Các kết quả nghiên cứu cung cấp bằng chứng khoa học để hỗ trợ việc áp dụng rộng rãi kỹ thuật lấy huyết khối cơ học trong thực hành lâm sàng. Đồng thời, nghiên cứu cũng góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của chẩn đoán hình ảnh và can thiệp mạch máu trong điều trị đột quỵ não.