CÁC TIỀN TỐ VÀ HẬU TỐ CỦA HÀNH VI ĐỒNG TẠO SINH TỪ QUAN ĐIỂM KHÁCH HÀNG: MỘT NGHIÊN CỨU TRONG LĨNH VỰC GIÁO DỤC

• Tác giả: Trần Minh Tạo
• Người hướng dẫn: Pgs.Ts Lê Nguyễn Hậu
• Trường học: Trường Đại Học Bách Khoa
• Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
• Đề tài: Các Tiền Tố Và Hậu Tố Của Hành Vi Đồng Tạo Sinh Từ Quan Điểm Khách Hàng: Một Nghiên Cứu Trong Lĩnh Vực Giáo Dục
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
• ABSTRACT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC HÌNH VẼ
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. LÝ DO HÌNH THÀNH ĐỀ TÀI
• 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 1.4. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI
• 1.5. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. CÁC KHÁI NIỆM LÝ THUYẾT
• 2.2. VỐN XÃ HỘI (Social Capital)
• 2.3. TRAO ĐỔI XÃ HỘI (Social Exchange)
• 2.4. HÀNH VI ĐỒNG TẠO SINH (CO-Creation)
• 2.5. GIÁ TRỊ KHÁCH HÀNG (Customer Value)
• 2.6. SỰ THOẢ MÃN CỦA KHÁCH HÀNG (Customer Satisfaction)
• 2.7. LÒNG TRUNG THÀNH (Loyalty)
• 2.8. CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN
• 2.9. MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT
• 2.9.1. Mô hình đề xuất
• 2.9.2. Các giả thuyết của mô hình
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
• 3.1. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
• 3.2. XÂY DỰNG THANG ĐO SƠ BỘ
• 3.3. THIẾT KẾ MẪU
• 3.3.1. Đơn vị lấy mẫu
• 3.3.2. Xác định kích thước mẫu
• 3.3.3. Phương pháp chọn mẫu
• 3.4. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH DỮ LIỆU
• 3.4.1. Chỉ số độ tin cậy Cronbach’s Alpha
• 3.4.2. Phân tích nhân tố khám phá (EFA)
• 3.4.3. Phân tích nhân tố khẳng định (CFA)
• 3.4.4. Kiểm định mô hình lý thuyết
• 3.5. ĐÁNH GIÁ SƠ BỘ THANG ĐO
• 3.5.1. Nghiên cứu định tính sơ bộ
• 3.5.2. Nghiên cứu định lượng sơ bộ
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. MÔ TẢ MẪU ĐỊNH LƯỢNG CHÍNH THỨC
• 4.1.1. Quá trình thu thập mẫu định lượng chính thức
• 4.1.2. Thống kê mô tả mẫu thu thập
• 4.2. KIỂM ĐỊNH ĐỘ TIN CẬY CỦA THANG ĐO
• 4.3. PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHÁM PHÁ (EFA)
• 4.4. KIỂM ĐỊNH THANG ĐO VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 4.4.1. Kết quả CFA của các thang đo
• 4.4.2. Kiểm định mô hình nghiên cứu
• 4.4.3. Ước lượng mô hình lý thuyết bằng bootstrap
• 4.4.4. Kiểm định giả thuyết nghiên cứu
• 4.5. THẢO LUẬN KẾT QUẢ
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. TÓM TẮT CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5.2. CÁC HẠM Ý QUẢN TRỊ
• 5.3. HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1 - DÀN BÀI PHỎNG VẤN ĐỊNH TÍNH
• PHỤ LỤC 2 - BẢN CÂU HỎI KHẢO SÁT
• PHỤ LỤC 3 - KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH SƠ BỘ THANG ĐO (ĐỊNH LƯỢNG SƠ BỘ)
• PHỤ LỤC 4 - KIỂM ĐỊNH PHÂN PHỐI CHUẨN CỦA CÁC BIẾN QUAN SÁT
• PHỤ LỤC 5 - KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH SƠ BỘ THANG ĐO (ĐỊNH LƯỢNG CHÍNH THỨC)
• LÝ LỊCH TRÍCH NGANG

I. Tổng quan về nghiên cứu hành vi đồng tạo sinh giáo dục

Nghiên cứu về hành vi đồng tạo sinh ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh giáo dục hiện đại. Trường phái trọng dịch vụ (Service-Dominant Logic) nhấn mạnh vai trò của sự tương tác giữa nhà cung cấp dịch vụ và khách hàng trong việc tạo ra giá trị. Trong giáo dục, điều này có nghĩa là sự tham gia tích cực của người học (khách hàng) vào quá trình học tập, không chỉ là người thụ hưởng mà còn là người đồng tạo sinh giá trị. Nghiên cứu này tập trung vào việc khám phá các yếu tố thúc đẩy hoặc cản trở hành vi đồng tạo sinh trong môi trường giáo dục, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện chất lượng giáo dục. Theo Constantin và Lusch (1994), Vargo và Lusch (2004), quan điểm trọng dịch vụ nhấn mạnh nguồn lực chủ động như kiến thức và kỹ năng, với giá trị sử dụng (value in use) là then chốt.

1.1. Vai trò của tương tác học sinh giáo viên trong học tập

Sự tương tác giữa học sinh và giáo viên là yếu tố then chốt của hành vi đồng tạo sinh hiệu quả. Tương tác này không chỉ bao gồm việc truyền đạt kiến thức từ giáo viên mà còn là sự trao đổi, thảo luận, và hợp tác giữa hai bên. Khi học sinh chủ động tham gia vào quá trình học tập, đặt câu hỏi, chia sẻ ý kiến, và cùng giải quyết vấn đề, giá trị học tập được tạo ra sẽ cao hơn. Tương tác này giúp học sinh phát triển kỹ năng tư duy phản biện, sáng tạo, và làm việc nhóm, những kỹ năng cần thiết cho sự thành công trong xã hội hiện đại.

1.2. Tầm quan trọng của phản hồi của người học đối với cải tiến giáo dục

Phản hồi từ người học là nguồn thông tin vô giá giúp các cơ sở giáo dục cải thiện chương trình và phương pháp giảng dạy. Việc lắng nghe ý kiến của học sinh về những gì họ học được, những gì họ gặp khó khăn, và những gì họ mong muốn sẽ giúp các nhà giáo dục điều chỉnh nội dung và phương pháp cho phù hợp hơn với nhu cầu của người học. Phản hồi này cần được thu thập một cách thường xuyên và có hệ thống, thông qua các kênh khác nhau như khảo sát, phỏng vấn, hoặc thảo luận nhóm. Việc sử dụng phản hồi của người học để cải tiến giáo dục là một bước quan trọng để thúc đẩy hành vi đồng tạo sinh và nâng cao chất lượng giáo dục.

II. Thách thức và vấn đề trong đồng tạo sinh ở giáo dục

Mặc dù hành vi đồng tạo sinh mang lại nhiều lợi ích cho giáo dục hiện đại, việc triển khai nó trong thực tế vẫn còn gặp nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là sự thụ động của học sinh, do thói quen học tập truyền thống hoặc do thiếu động lực. Ngoài ra, sự khác biệt về trình độ, khả năng, và phong cách học tập của học sinh cũng là một trở ngại. Các cơ sở giáo dục cần phải có những giải pháp để vượt qua những thách thức này, bằng cách tạo ra một môi trường học tập khuyến khích sự tham gia, chủ động, và sáng tạo của học sinh. Theo Prahald & Ramaswamy (2004), đồng tạo sinh giá trị của khách hàng là phương thức cơ bản để tạo ra lợi thế cạnh tranh cho tổ chức.

2.1. Khó khăn trong việc thúc đẩy sự tham gia của học sinh vào học tập

Thúc đẩy sự tham gia của học sinh vào quá trình học tập là một thách thức lớn đối với nhiều giáo viên. Một số học sinh có thể cảm thấy thiếu tự tin, sợ sai, hoặc không biết cách tham gia. Giáo viên cần tạo ra một môi trường học tập an toàn, thân thiện, và khuyến khích, nơi học sinh cảm thấy thoải mái chia sẻ ý kiến, đặt câu hỏi, và thử nghiệm những ý tưởng mới. Các hoạt động học tập đa dạng, thú vị, và phù hợp với sở thích của học sinh cũng có thể giúp tăng cường sự tham gia của họ.

2.2. Các rào cản đối với tương tác học sinh giáo viên hiệu quả

Để tương tác học sinh - giáo viên hiệu quả, cần có sự cởi mở, tôn trọng, và lắng nghe từ cả hai phía. Tuy nhiên, trong thực tế, có nhiều rào cản có thể cản trở quá trình này. Giáo viên có thể quá bận rộn để dành thời gian cho từng học sinh, hoặc có thể không có đủ kỹ năng để giao tiếp hiệu quả với học sinh. Học sinh có thể cảm thấy ngại ngùng khi tiếp cận giáo viên, hoặc có thể không tin tưởng vào khả năng của giáo viên. Việc xây dựng một mối quan hệ tin cậy và tôn trọng giữa học sinh và giáo viên là điều cần thiết để vượt qua những rào cản này.

2.3. Ảnh hưởng của môi trường học tập đến hành vi học tập .

Môi trường học tập có ảnh hưởng đáng kể đến hành vi học tập của học sinh. Một môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự hợp tác, sáng tạo, và thử nghiệm, sẽ giúp học sinh cảm thấy hứng thú và chủ động hơn trong việc học tập. Ngược lại, một môi trường học tập căng thẳng, áp lực, và cạnh tranh, có thể khiến học sinh cảm thấy lo lắng, sợ hãi, và mất động lực. Các cơ sở giáo dục cần chú trọng đến việc tạo ra một môi trường học tập thân thiện, an toàn, và hỗ trợ, để thúc đẩy hành vi học tập tích cực của học sinh.

III. Phương pháp thúc đẩy hành vi đồng tạo sinh thông qua phản hồi

Để thúc đẩy hành vi đồng tạo sinh trong giáo dục, một trong những phương pháp hiệu quả nhất là thu thập và sử dụng phản hồi từ người học. Bằng cách lắng nghe ý kiến và trải nghiệm của học sinh, giáo viên và nhà trường có thể điều chỉnh phương pháp giảng dạy, thiết kế chương trình học, và tạo ra một môi trường học tập phù hợp hơn với nhu cầu của người học. Phản hồi có thể được thu thập thông qua nhiều kênh khác nhau, như khảo sát, phỏng vấn, thảo luận nhóm, hoặc quan sát trực tiếp. (Bộ GD & ĐT, 2012) chỉ ra rằng quy mô giáo dục ngày càng phát triển, đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập của nhân dân, cần nâng cao chất lượng hơn.

3.1. Sử dụng nghiên cứu định tính để hiểu sâu sắc quan điểm khách hàng .

Nghiên cứu định tính, như phỏng vấn và thảo luận nhóm, có thể giúp các nhà giáo dục hiểu sâu sắc quan điểm khách hàng (học sinh) về trải nghiệm học tập của họ. Bằng cách lắng nghe câu chuyện, cảm xúc, và suy nghĩ của học sinh, giáo viên và nhà trường có thể thu thập những thông tin chi tiết và phong phú mà các phương pháp nghiên cứu định lượng không thể cung cấp. Những thông tin này có thể giúp các nhà giáo dục xác định những vấn đề và cơ hội tiềm ẩn trong việc thúc đẩy hành vi đồng tạo sinh.

3.2. Ứng dụng nghiên cứu định lượng để đo lường mức độ ảnh hưởng của yếu tố.

Nghiên cứu định lượng, như khảo sát và phân tích dữ liệu, có thể giúp các nhà giáo dục đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố khác nhau đến hành vi đồng tạo sinh. Bằng cách thu thập dữ liệu về các biến số như động lực học tập, sự hài lòng, sự tham gia, và kết quả học tập, các nhà giáo dục có thể xác định những yếu tố nào có tác động lớn nhất đến hành vi đồng tạo sinh, và những yếu tố nào cần được cải thiện. Dữ liệu này có thể giúp các nhà giáo dục đưa ra những quyết định dựa trên bằng chứng để tối ưu hóa trải nghiệm học tập.

IV. Đánh giá hiệu quả giáo dục qua mô hình đồng tạo sinh tối ưu

Một trong những mục tiêu quan trọng nhất của nghiên cứu hành vi đồng tạo sinh là đánh giá hiệu quả giáo dục. Bằng cách xem xét sự tham gia, chủ động, và sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập, các nhà giáo dục có thể đánh giá mức độ thành công của các phương pháp giảng dạy và chương trình học. Đánh giá hiệu quả giáo dục không chỉ dựa trên kết quả học tập, mà còn bao gồm cả sự phát triển về kỹ năng mềm, tư duy phản biện, và khả năng làm việc nhóm của học sinh. Bằng cách kết hợp các phương pháp đánh giá khác nhau, các nhà giáo dục có thể có được một bức tranh toàn diện về hiệu quả giáo dục.

4.1. Xác định các tiêu chí chất lượng giáo dục dựa trên quan điểm khách hàng .

Để đánh giá hiệu quả giáo dục một cách khách quan và toàn diện, cần phải xác định các tiêu chí chất lượng giáo dục dựa trên quan điểm khách hàng (học sinh). Điều này có nghĩa là lắng nghe ý kiến của học sinh về những gì họ coi là quan trọng trong trải nghiệm học tập, và sử dụng những ý kiến này để xây dựng các tiêu chí đánh giá. Các tiêu chí có thể bao gồm tính hấp dẫn của nội dung, tính hiệu quả của phương pháp giảng dạy, mức độ hỗ trợ từ giáo viên, và khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tế.

4.2. Phân tích tác động của công nghệ trong giáo dục đến hành vi học tập

Ngày nay, công nghệ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong giáo dục, và có thể có tác động đáng kể đến hành vi học tập của học sinh. Việc sử dụng công nghệ trong lớp học có thể giúp tăng cường sự tham gia và hứng thú của học sinh, cung cấp các nguồn tài liệu học tập đa dạng, và tạo điều kiện cho học tập cá nhân hóa. Tuy nhiên, việc sử dụng công nghệ cũng có thể gây ra những thách thức, như sự xao nhãng, sự phụ thuộc vào thiết bị, và sự thiếu hụt về kỹ năng giao tiếp trực tiếp. Do đó, cần phải sử dụng công nghệ một cách cân nhắc và có mục đích, để tối đa hóa lợi ích và giảm thiểu tác hại.

V. 5 Bí quyết cải tiến phương pháp sư phạm dựa trên đồng tạo sinh

Cải tiến phương pháp sư phạm dựa trên đồng tạo sinh là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự chủ động và sáng tạo từ cả giáo viên và học sinh. Bằng cách áp dụng các phương pháp giảng dạy mới, khuyến khích sự tham gia của học sinh, và tạo ra một môi trường học tập thân thiện và hỗ trợ, giáo viên có thể giúp học sinh phát triển tối đa tiềm năng của mình. Việc cải tiến phương pháp sư phạm không chỉ mang lại lợi ích cho học sinh, mà còn giúp giáo viên cảm thấy hứng thú và yêu nghề hơn.

5.1 Phương pháp giảng dạy lấy học sinh làm trung tâm học tập chủ động

Phương pháp giảng dạy lấy học sinh làm trung tâm (student-centered learning) là một cách tiếp cận hiệu quả để thúc đẩy hành vi đồng tạo sinh. Trong phương pháp này, giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, tạo điều kiện cho học sinh tự khám phá, tìm tòi, và xây dựng kiến thức. Học sinh được khuyến khích đặt câu hỏi, chia sẻ ý kiến, và làm việc nhóm để giải quyết vấn đề. Phương pháp này giúp học sinh phát triển kỹ năng tư duy phản biện, sáng tạo, và làm việc độc lập.

5.2 Tạo trải nghiệm học tập tích cực thông qua học tập cá nhân hóa

Học tập cá nhân hóa (personalized learning) là một cách tiếp cận khác để cải thiện trải nghiệm học tập và thúc đẩy hành vi đồng tạo sinh. Trong phương pháp này, nội dung và phương pháp giảng dạy được điều chỉnh để phù hợp với nhu cầu, sở thích, và phong cách học tập của từng học sinh. Học sinh được phép lựa chọn những gì họ muốn học, cách họ muốn học, và tốc độ học tập của họ. Phương pháp này giúp học sinh cảm thấy hứng thú và chủ động hơn trong việc học tập.

VI. Triển vọng và tương lai của nghiên cứu hành vi đồng tạo sinh

Nghiên cứu về hành vi đồng tạo sinh trong giáo dục vẫn còn nhiều tiềm năng phát triển. Trong tương lai, các nghiên cứu có thể tập trung vào việc khám phá các yếu tố mới ảnh hưởng đến hành vi đồng tạo sinh, như văn hóa, xã hội, và công nghệ. Ngoài ra, các nghiên cứu cũng có thể tập trung vào việc phát triển các phương pháp và công cụ mới để đo lường và đánh giá hành vi đồng tạo sinh một cách chính xác và hiệu quả hơn. Cuối cùng, các nghiên cứu cũng có thể tập trung vào việc ứng dụng các kết quả nghiên cứu vào thực tế để cải thiện chất lượng giáo dục.

6.1 Phân tích dữ liệu giáo dục để cá nhân hóa trải nghiệm học tập

Với sự phát triển của công nghệ, việc thu thập và phân tích dữ liệu giáo dục trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Phân tích dữ liệu giáo dục có thể giúp các nhà giáo dục hiểu rõ hơn về hành vi học tập của học sinh, xác định những điểm mạnh và điểm yếu của từng học sinh, và cá nhân hóa trải nghiệm học tập để đáp ứng nhu cầu của từng cá nhân. Phân tích dữ liệu giáo dục cũng có thể giúp các nhà giáo dục đánh giá hiệu quả của các phương pháp giảng dạy và chương trình học, và đưa ra những quyết định dựa trên bằng chứng để cải thiện chất lượng giáo dục.

6.2 Phát triển chương trình học linh hoạt dựa trên quan điểm khách hàng

Phát triển chương trình học linh hoạt, có khả năng thích ứng với nhu cầu và sở thích của khách hàng (học sinh), là một yếu tố quan trọng để thúc đẩy hành vi đồng tạo sinh. Thay vì áp đặt một chương trình học cứng nhắc, các nhà giáo dục nên cho phép học sinh lựa chọn các môn học, các dự án, và các hoạt động ngoại khóa phù hợp với sở thích và mục tiêu của họ. Điều này sẽ giúp học sinh cảm thấy hứng thú và chủ động hơn trong việc học tập, và tạo ra một trải nghiệm học tập ý nghĩa hơn.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế xã hội hiện nay, giáo dục được xem là một trong những yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Tại Việt Nam, quy mô giáo dục đã tăng trưởng mạnh mẽ trong giai đoạn 2001-2010, với quy mô đào tạo nghề tăng 3,08 lần, trung cấp chuyên nghiệp tăng 2,69 lần và giáo dục đại học tăng 2 lần (Bộ GD & ĐT, 2012). Tuy nhiên, tỷ lệ sinh viên trên một vạn dân của Việt Nam vẫn còn thấp so với các nước trong khu vực như Thái Lan (374 sinh viên), Nhật Bản (316 sinh viên) hay Hàn Quốc (674 sinh viên) (Bộ GD & ĐT, 2009). Điều này đặt ra yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo và sự hài lòng của học viên nhằm gia tăng giá trị dịch vụ giáo dục.

Luận văn thạc sĩ này tập trung nghiên cứu các tiền tố và hậu tố của hành vi đồng tạo sinh từ quan điểm khách hàng trong lĩnh vực giáo dục tại thành phố Hồ Chí Minh, giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 10 năm 2015. Mục tiêu chính là kiểm định các thang đo về vốn xã hội, trao đổi xã hội, hành vi đồng tạo sinh, giá trị khách hàng, sự thỏa mãn và lòng trung thành của học viên trong bối cảnh dịch vụ giáo dục Việt Nam. Nghiên cứu nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của vốn xã hội và trao đổi xã hội lên hành vi đồng tạo sinh dịch vụ, từ đó tác động đến giá trị học viên, sự thỏa mãn và lòng trung thành của họ.

Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp các cơ sở giáo dục thiết kế chương trình đào tạo phù hợp, nâng cao trải nghiệm học viên và gia tăng lợi thế cạnh tranh trong thị trường giáo dục ngày càng phát triển và cạnh tranh khốc liệt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên ba lý thuyết chính: vốn xã hội, trao đổi xã hội và đồng tạo sinh giá trị.

• Vốn xã hội được định nghĩa là tổng hợp các nguồn lực thực tế và tiềm năng bên trong các mối quan hệ xã hội mà cá nhân hoặc tổ chức sở hữu (Nahapiet & Ghoshal, 1998). Vốn xã hội gồm ba khía cạnh: vốn cấu trúc (mô hình kết nối và tương tác xã hội), vốn quan hệ (niềm tin, sự tương thân, danh tính) và vốn nhận thức (ngôn ngữ chung, chia sẻ tầm nhìn).

• Trao đổi xã hội tập trung vào các mối quan hệ dựa trên nghĩa vụ và lợi ích lẫn nhau giữa các bên (Blau, 1964). Trong lĩnh vực giáo dục, trao đổi xã hội thể hiện qua nhận thức hỗ trợ từ nhà trường, giảng viên và các học viên khác, tạo điều kiện cho sự hợp tác và đồng tạo sinh giá trị.

• Hành vi đồng tạo sinh là sự tham gia tích cực của học viên trong quá trình tạo ra và phân phối dịch vụ giáo dục, qua đó tạo ra giá trị sử dụng và giá trị cảm xúc (Prahalad & Ramaswamy, 2004). Đồng tạo sinh giúp nâng cao sự hài lòng và lòng trung thành của học viên.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: vốn cấu trúc, vốn quan hệ, vốn nhận thức, nhận thức hỗ trợ từ nhà trường, nhận thức hỗ trợ từ học viên khác, nhận thức hỗ trợ từ giảng viên, hành vi đồng tạo sinh, giá trị hữu dụng, giá trị hưởng thụ, sự thỏa mãn và lòng trung thành của học viên.

Mô hình nghiên cứu đề xuất kiểm định các giả thuyết về ảnh hưởng của vốn xã hội và trao đổi xã hội lên hành vi đồng tạo sinh, từ đó tác động đến giá trị học viên, sự thỏa mãn và lòng trung thành.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện qua hai giai đoạn: nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức.

• Nguồn dữ liệu: Dữ liệu được thu thập từ các học viên đang theo học tại các cơ sở giáo dục đa dạng ở thành phố Hồ Chí Minh, bao gồm đại học, cao đẳng, trung tâm ngoại ngữ và dạy nghề.

• Cỡ mẫu: Nghiên cứu sơ bộ thu thập 162 mẫu để điều chỉnh thang đo. Nghiên cứu chính thức khảo sát 266 mẫu nhằm kiểm định mô hình và giả thuyết nghiên cứu. Mẫu được chọn theo phương pháp thuận tiện, phân bổ hợp lý giữa các loại hình giáo dục để đảm bảo tính đại diện.

• Phương pháp phân tích: Dữ liệu được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS 20 và AMOS 20. Các kỹ thuật phân tích bao gồm phân tích độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA) và mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM). Ngoài ra, phân tích cấu trúc đa nhóm được sử dụng để kiểm định sự khác biệt theo giới tính và loại hình đào tạo.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu sơ bộ từ 08/06 đến 30/06/2015; thu thập dữ liệu chính thức từ 12/07 đến 15/09/2015; phân tích và báo cáo kết quả hoàn thành vào tháng 10/2015.

Quy trình nghiên cứu được thiết kế chặt chẽ nhằm đảm bảo tính khoa học và độ tin cậy của kết quả, đồng thời phù hợp với bối cảnh giáo dục tại Việt Nam.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của vốn xã hội lên hành vi đồng tạo sinh: Kết quả SEM cho thấy vốn cấu trúc có tác động tích cực và mạnh mẽ đến vốn nhận thức (hệ số chuẩn hóa 0,68) và vốn quan hệ (0,72). Vốn nhận thức và vốn quan hệ lần lượt ảnh hưởng tích cực đến hành vi đồng tạo sinh với hệ số 0,55 và 0,60 (p < 0,01).

2. Ảnh hưởng của trao đổi xã hội lên hành vi đồng tạo sinh: Nhận thức hỗ trợ từ nhà trường và giảng viên có tác động tích cực đến hành vi đồng tạo sinh (hệ số lần lượt 0,48 và 0,52), trong khi nhận thức hỗ trợ từ học viên khác không có ảnh hưởng đáng kể (p > 0,05).

3. Tác động của hành vi đồng tạo sinh lên giá trị học viên: Hành vi đồng tạo sinh ảnh hưởng tích cực đến giá trị hữu dụng (0,63) và giá trị hưởng thụ (0,58) của học viên, cho thấy sự tham gia tích cực giúp nâng cao cả giá trị thực tế và cảm xúc trong học tập.

4. Ảnh hưởng của giá trị học viên và hành vi đồng tạo sinh lên sự thỏa mãn và lòng trung thành: Giá trị hữu dụng và giá trị hưởng thụ đều tác động tích cực đến sự thỏa mãn (0,60 và 0,55). Hành vi đồng tạo sinh cũng có ảnh hưởng trực tiếp đến sự thỏa mãn (0,50) và lòng trung thành (0,45). Sự thỏa mãn là nhân tố trung gian quan trọng, ảnh hưởng mạnh mẽ đến lòng trung thành với hệ số 0,70.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của vốn xã hội trong việc thúc đẩy hành vi đồng tạo sinh giá trị trong dịch vụ giáo dục. Vốn cấu trúc tạo nền tảng cho vốn nhận thức và vốn quan hệ phát triển, từ đó kích thích học viên tham gia tích cực vào quá trình học tập. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về vốn xã hội trong lĩnh vực dịch vụ (Nahapiet & Ghoshal, 1998; Sun và cộng sự, 2012).

Nhận thức hỗ trợ từ nhà trường và giảng viên là những yếu tố quan trọng tạo điều kiện thuận lợi cho học viên đồng tạo sinh, trong khi sự hỗ trợ từ học viên khác chưa được thể hiện rõ trong bối cảnh nghiên cứu này. Điều này có thể do tính chất tương tác giữa học viên chưa đủ sâu hoặc chưa được tổ chức hiệu quả.

Hành vi đồng tạo sinh không chỉ nâng cao giá trị hữu dụng mà còn gia tăng giá trị hưởng thụ, góp phần làm tăng sự hài lòng và lòng trung thành của học viên. Các biểu đồ mô hình SEM và bảng hệ số ước lượng có thể minh họa rõ mối quan hệ này, giúp các nhà quản lý giáo dục dễ dàng hình dung và áp dụng.

So với các nghiên cứu trong ngành dịch vụ khác, kết quả này củng cố quan điểm rằng sự tham gia của khách hàng (học viên) là yếu tố then chốt để tạo ra giá trị và duy trì mối quan hệ lâu dài (Auh và cộng sự, 2007; Ryu và cộng sự, 2009).

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường phát triển vốn xã hội trong môi trường giáo dục: Các cơ sở giáo dục cần xây dựng các chương trình giao lưu, kết nối giữa học viên và giảng viên nhằm tăng cường vốn cấu trúc và vốn quan hệ. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng; Chủ thể: Ban giám hiệu và phòng công tác sinh viên.

2. Nâng cao nhận thức hỗ trợ từ nhà trường và giảng viên: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng giao tiếp, hỗ trợ học viên cho giảng viên và nhân viên. Đồng thời, xây dựng chính sách chăm sóc học viên rõ ràng, minh bạch. Thời gian: 3-6 tháng; Chủ thể: Phòng đào tạo và phòng nhân sự.

3. Khuyến khích hành vi đồng tạo sinh của học viên: Thiết kế các hoạt động học tập tương tác, nhóm thảo luận, dự án thực tế để học viên chủ động tham gia. Thời gian: liên tục trong năm học; Chủ thể: Giảng viên và các khoa chuyên môn.

4. Tăng cường giá trị học viên thông qua cải tiến dịch vụ: Cải thiện cơ sở vật chất, tạo điều kiện thuận lợi về thời gian, chi phí và môi trường học tập để nâng cao giá trị hữu dụng và hưởng thụ. Thời gian: 12 tháng; Chủ thể: Ban quản lý cơ sở vật chất và phòng kế hoạch tài chính.

5. Xây dựng hệ thống đánh giá sự hài lòng và lòng trung thành: Thường xuyên khảo sát ý kiến học viên để điều chỉnh chính sách và dịch vụ phù hợp, từ đó duy trì mối quan hệ lâu dài. Thời gian: hàng năm; Chủ thể: Phòng khảo thí và đảm bảo chất lượng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban giám hiệu các cơ sở giáo dục: Giúp hiểu rõ vai trò của vốn xã hội và trao đổi xã hội trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ giáo dục, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

2. Giảng viên và nhân viên hỗ trợ học viên: Nắm bắt các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi đồng tạo sinh để cải thiện phương pháp giảng dạy và hỗ trợ học viên hiệu quả hơn.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, giáo dục: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về đồng tạo sinh giá trị trong dịch vụ giáo dục.

4. Các tổ chức quản lý giáo dục và hoạch định chính sách: Tham khảo để xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển giáo dục dựa trên sự tương tác và hợp tác giữa các bên liên quan.

Câu hỏi thường gặp

1. Hành vi đồng tạo sinh là gì và tại sao nó quan trọng trong giáo dục?
   Hành vi đồng tạo sinh là sự tham gia tích cực của học viên trong quá trình tạo ra dịch vụ giáo dục, giúp nâng cao giá trị sử dụng và cảm xúc. Nó quan trọng vì tạo điều kiện cho học viên chủ động học tập, tăng sự hài lòng và trung thành với cơ sở giáo dục.

2. Vốn xã hội ảnh hưởng như thế nào đến hành vi đồng tạo sinh?
   Vốn xã hội, bao gồm vốn cấu trúc, vốn quan hệ và vốn nhận thức, tạo nền tảng cho sự tương tác và tin tưởng giữa học viên và nhà trường, từ đó thúc đẩy học viên tham gia tích cực vào quá trình học tập.

3. Nhận thức hỗ trợ từ nhà trường và giảng viên có vai trò gì?
   Nhận thức hỗ trợ giúp học viên cảm thấy được quan tâm và hỗ trợ trong quá trình học tập, tạo động lực để họ tham gia đồng tạo sinh và nâng cao trải nghiệm học tập.

4. Làm thế nào để đo lường sự hài lòng và lòng trung thành của học viên?
   Sự hài lòng được đo qua cảm nhận về chất lượng dịch vụ và trải nghiệm học tập, còn lòng trung thành thể hiện qua ý định tiếp tục học tập và giới thiệu cơ sở giáo dục cho người khác. Các thang đo Likert 5 điểm được sử dụng để đánh giá.

5. Nghiên cứu có áp dụng được cho các loại hình giáo dục khác nhau không?
   Nghiên cứu tập trung tại TP. Hồ Chí Minh với mẫu đa dạng từ đại học đến trung tâm ngoại ngữ và dạy nghề, tuy nhiên vẫn còn hạn chế về phân bổ mẫu giữa các loại hình và chưa phân biệt rõ giữa trường công và tư, do đó cần thận trọng khi áp dụng cho các bối cảnh khác.

Kết luận

• Nghiên cứu đã kiểm định thành công các thang đo về vốn xã hội, trao đổi xã hội, hành vi đồng tạo sinh, giá trị học viên, sự thỏa mãn và lòng trung thành trong dịch vụ giáo dục tại Việt Nam.
• Vốn xã hội và nhận thức hỗ trợ từ nhà trường, giảng viên có ảnh hưởng tích cực đến hành vi đồng tạo sinh của học viên.
• Hành vi đồng tạo sinh góp phần nâng cao giá trị hữu dụng và giá trị hưởng thụ, từ đó tăng sự thỏa mãn và lòng trung thành của học viên.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các cơ sở giáo dục trong việc thiết kế chương trình và chính sách nhằm nâng cao trải nghiệm học viên.
• Hướng nghiên cứu tiếp theo cần mở rộng phạm vi mẫu, phân biệt rõ hơn các loại hình giáo dục và nghiên cứu sâu hơn về vai trò của nhận thức hỗ trợ từ học viên khác.

Call-to-action: Các nhà quản lý giáo dục và giảng viên nên áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả đồng tạo sinh, từ đó gia tăng giá trị và sự hài lòng của học viên, góp phần phát triển bền vững ngành giáo dục Việt Nam.