Luận văn thạc sĩ về vấn đề đối xứng và lý thuyết hàm ngôn trong tiếng Anh và tiếng Việt

• Tác giả: Cao Thành Việt
• Người hướng dẫn: Ts. Trịnh Hữu Tuệ (University Of Wisconsin-Milwaukee)
• Trường học: Trường Đại Học Khoa Học Xã Hội Và Nhân Văn - Đại Học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Ngôn Ngữ Học
• Đề tài: Vấn Đề Đối Xứng Và Lý Thuyết Hàm Ngôn (Trên Tư Liệu Tiếng Anh Và Tiếng Việt)
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CÁM ƠN
• MỤC LỤC
• I MỞ ĐẦU
• 0.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu và lí do chọn đề tài
• 0.2 Đối tượng và mục đích nghiên cứu
• 0.3 Ngữ liệu nghiên cứu
• 0.4 Phương pháp nghiên cứu
• 0.5 Mục tiêu đóng góp của luận văn
• 0.6 Cấu trúc luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: HỌC THUYẾT GRICE
• 1.1. Hai loại suy luận
• 1.2. Những phương châm hội thoại
• 1.3. Hàm ngôn nguyên cấp và hàm ngôn thứ cấp
• 1.3.1. Về niềm tin
• 2. CHƯƠNG 2: HÀM NGÔN LƯỢNG
• 2.1. Ba quan điểm về hàm ngôn lượng
• 2.1.1. Quan điểm từ vựng
• 2.1.2. Quan điểm đồng âm
• 2.1.3. Quan điểm Grice
• 3. CHƯƠNG 3: VẤN ĐỀ ĐỐI XỨNG
• 3.1. Vấn đề đối xứng
• 3.2. Một số ví dụ trong tiếng Việt và tiếng Anh
• 3.3. Một số vấn đề khác
• 3.3.1. Vấn đề tính thông tin (informativity problem)
• 3.3.2. Vấn đề hàm ngôn bộ phận (embeddability problem)
• 3.3.3. Vấn đề chức năng (functionality problem)
• 4. CHƯƠNG 4: CÁCH TIẾP CẬN HÌNH THỨC
• 4.1. Vấn đề của thang Horn
• 4.2. Phức độ cấu trúc (structural complexity)
• 4.3. Vấn đề của phức độ cấu trúc
• III KẾT LUẬN

I. Tổng quan về nghiên cứu đối xứng và lý thuyết hàm ngôn

Nghiên cứu về đối xứng và lý thuyết hàm ngôn trong tiếng Anh và tiếng Việt đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà ngôn ngữ học. Vấn đề này không chỉ liên quan đến ngữ nghĩa mà còn ảnh hưởng đến cách thức giao tiếp trong các ngôn ngữ khác nhau. Đặc biệt, hàm ngôn (implicatures) là một khái niệm quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về cách mà người nói truyền tải thông điệp. Nghiên cứu này sẽ tập trung vào việc phân tích các khía cạnh của đối xứng trong ngôn ngữ và cách mà lý thuyết hàm ngôn có thể giải thích hiện tượng này.

1.1. Đối tượng và mục đích nghiên cứu

Mục tiêu chính của nghiên cứu này là khám phá hàm ngôn hội thoại và đối xứng trong lý thuyết hàm ngôn lượng. Đối tượng nghiên cứu sẽ bao gồm các ví dụ từ tiếng Anh và tiếng Việt, nhằm làm rõ cách mà các ngôn ngữ này xử lý thông tin và hàm ý trong giao tiếp.

1.2. Tình hình nghiên cứu hiện tại

Mặc dù có nhiều nghiên cứu về hàm ngôn trong tiếng Việt, nhưng vấn đề đối xứng vẫn chưa được khai thác đầy đủ. Các tác giả trước đây chủ yếu tập trung vào việc phân loại và nhận diện các loại hàm ngôn mà chưa đi sâu vào các vấn đề lý thuyết liên quan đến đối xứng.

II. Vấn đề đối xứng trong lý thuyết hàm ngôn

Vấn đề đối xứng trong lý thuyết hàm ngôn là một trong những thách thức lớn mà các nhà ngôn ngữ học phải đối mặt. Theo lý thuyết của Grice, mệnh đề được phát ngôn thường chứa nhiều thông tin hơn so với những mệnh đề khác. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, có thể tồn tại hai mệnh đề vừa quan trọng vừa nhiều thông tin hơn nhưng lại phủ định lẫn nhau, dẫn đến mâu thuẫn trong việc xác định thông tin chính xác.

2.1. Các loại hàm ngôn và đối xứng

Hàm ngôn có thể được phân loại thành hai loại chính: hàm ngôn quy ước và hàm ngôn hội thoại. Mỗi loại hàm ngôn này có những đặc điểm riêng và ảnh hưởng đến cách mà đối xứng được thể hiện trong ngôn ngữ.

2.2. Thách thức trong việc giải quyết vấn đề đối xứng

Một trong những thách thức lớn nhất trong nghiên cứu đối xứng là việc xác định cách mà các mệnh đề tương tác với nhau. Các nhà nghiên cứu cần phải tìm ra các phương pháp hiệu quả để phân tích và giải thích các mâu thuẫn này trong ngữ cảnh giao tiếp.

III. Phương pháp nghiên cứu đối xứng trong ngôn ngữ

Nghiên cứu này sẽ áp dụng các phương pháp phân tích ngữ nghĩa và ngữ dụng học để khám phá đối xứng trong hàm ngôn. Việc sử dụng ngữ liệu từ tiếng Anh và tiếng Việt sẽ giúp làm rõ hơn các khía cạnh lý thuyết và thực tiễn của vấn đề này.

3.1. Phương pháp miêu tả điều kiện chân trị

Phương pháp này sẽ giúp xác định các điều kiện cần thiết để một mệnh đề có thể được coi là có thông tin đầy đủ. Điều này sẽ hỗ trợ trong việc phân tích các mệnh đề có liên quan đến đối xứng.

3.2. Phân tích ngữ cảnh mở rộng

Phân tích ngữ cảnh mở rộng sẽ cho phép nghiên cứu các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến cách mà hàm ngôn được hiểu trong giao tiếp. Điều này rất quan trọng trong việc giải thích các mâu thuẫn trong đối xứng.

IV. Ứng dụng thực tiễn của lý thuyết hàm ngôn

Lý thuyết hàm ngôn không chỉ có giá trị lý thuyết mà còn có nhiều ứng dụng thực tiễn trong việc giảng dạy ngôn ngữ và giao tiếp. Việc hiểu rõ về đối xứng và hàm ngôn có thể giúp cải thiện kỹ năng giao tiếp và giảng dạy ngôn ngữ hiệu quả hơn.

4.1. Ứng dụng trong giảng dạy ngôn ngữ

Các giáo viên có thể sử dụng lý thuyết hàm ngôn để giúp học sinh hiểu rõ hơn về cách mà thông tin được truyền tải trong giao tiếp. Điều này sẽ giúp học sinh phát triển kỹ năng ngôn ngữ một cách toàn diện.

4.2. Ứng dụng trong nghiên cứu ngôn ngữ

Nghiên cứu về đối xứng và hàm ngôn có thể cung cấp những hiểu biết mới về cách mà ngôn ngữ hoạt động. Điều này có thể dẫn đến những phát hiện quan trọng trong lĩnh vực ngôn ngữ học.

V. Kết luận và tương lai của nghiên cứu đối xứng

Nghiên cứu về đối xứng và lý thuyết hàm ngôn trong tiếng Anh và tiếng Việt mở ra nhiều hướng đi mới cho các nghiên cứu tiếp theo. Việc hiểu rõ hơn về các khía cạnh này không chỉ giúp làm sáng tỏ các vấn đề lý thuyết mà còn có thể ứng dụng vào thực tiễn giao tiếp hàng ngày.

5.1. Tương lai của nghiên cứu lý thuyết hàm ngôn

Các nhà nghiên cứu cần tiếp tục khai thác các khía cạnh chưa được khám phá của đối xứng trong lý thuyết hàm ngôn. Điều này sẽ giúp làm phong phú thêm kiến thức trong lĩnh vực ngôn ngữ học.

5.2. Khuyến nghị cho các nghiên cứu tiếp theo

Nên có nhiều nghiên cứu hơn về đối xứng trong các ngôn ngữ khác nhau để so sánh và tìm ra những điểm tương đồng và khác biệt. Điều này sẽ giúp làm rõ hơn về cách mà ngôn ngữ hoạt động trong các bối cảnh khác nhau.