Nghiên cứu đặc điểm sinh học và sinh thái loài đẳng sâm bắc (Codonopsis pilosula) tại huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang

• Tác giả: Nguyễn Lệ Cẩm Ly
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Thoa
• Trường học: Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Lâm nghiệp
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm sinh học, sinh thái loài Đẳng sâm bắc (Codonopsis pilosula (Franch.) Nannf) tại huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• 1. PHẦN 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2. Ý nghĩa của đề tài
• 1.2.1. Ý nghĩa học tập và nghiên cứu khoa học
• 1.2.2. Ý nghĩa trong thực tiễn sản xuất
• 2. PHẦN 2: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 2.1. Cơ sở khoa học
• 2.2. Những nghiên cứu trên thế giới
• 2.3. Những nghiên cứu tại Việt Nam
• 2.4. Đặc điểm phân loại
• 2.5. Bộ phận dùng
• 2.6. Đặc điểm sinh thái và phân bố
• 2.7. Thành phần hóa học
• 2.8. Nghiên cứu bảo tồn, nhân giống
• 2.9. Khái quát đặc điểm tự nhiên khu vực nghiên cứu
• 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành
• 3.3. Nội dung nghiên cứu
• 3.4. Phương pháp nghiên cứu
• 3.4.1. Điều tra thực địa
• 3.4.2. Phương pháp xử lý số liệu
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Đặc điểm sinh học loài Đẳng sâm bắc
• 4.1.1. Đặc điểm hoa
• 4.1.2. Đặc điểm thân
• 4.1.3. Đặc điểm rễ
• 4.1.4. Đặc điểm sinh trưởng của loài Đẳng sâm bắc
• 4.2. Giá trị của loài Đẳng sâm bắc
• 4.3. Đặc điểm sinh thái loài Đẳng sâm bắc
• 4.3.1. Đặc điểm khí hậu khu vực phân bố
• 4.3.2. Đặc điểm phẫu diện đất
• 4.3.3. Đặc điểm phân bố theo tuyến điều tra
• 4.3.4. Đặc điểm phân bố theo dạng sinh cảnh
• 4.4. Đề xuất một số giải pháp bảo tồn và phát triển loài Đẳng sâm bắc tại địa phương
• 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đặc điểm sinh học của Đẳng sâm bắc

Nghiên cứu tập trung vào đặc điểm sinh học của loài Đẳng sâm bắc (Codonopsis pilosula) tại Vị Xuyên, Hà Giang. Loài này có thân leo, lá hình tim, hoa hình chuông màu lục nhạt. Rễ củ của Đẳng sâm bắc chứa nhiều hợp chất có giá trị dược liệu như polysaccharides và saponin. Cây sinh trưởng mạnh từ tháng 3 đến tháng 8, tái sinh chủ yếu từ hạt. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng Đẳng sâm bắc có khả năng thích nghi cao với môi trường rừng thưa và ven suối.

1.1. Đặc điểm hình thái

Đẳng sâm bắc có thân leo dài 1,5-2,5m, lá hình tim, hoa hình chuông với 5 cánh màu lục nhạt. Rễ củ hình trụ, màu trắng ngà, chứa nhựa trắng như sữa. Cây có khả năng leo bám vào các cây khác nhờ thân quấn.

1.2. Đặc điểm sinh trưởng

Cây sinh trưởng mạnh trong mùa xuân và hè, tàn lụi vào mùa đông. Tái sinh chủ yếu từ hạt, sau 2 năm có thể khai thác. Đẳng sâm bắc thích nghi tốt với môi trường ẩm ướt và ánh sáng vừa phải.

II. Đặc điểm sinh thái của Đẳng sâm bắc

Nghiên cứu sinh thái học của Đẳng sâm bắc tại Vị Xuyên, Hà Giang cho thấy loài này phân bố chủ yếu ở độ cao 900-2000m, nơi có khí hậu mát mẻ và lượng mưa trung bình 1500mm/năm. Đất trồng thích hợp là đất xốp, thoát nước tốt, giàu mùn. Đẳng sâm bắc thường mọc lẫn với các loài cây bụi thấp và ven rừng thứ sinh.

2.1. Đặc điểm khí hậu

Đẳng sâm bắc thích nghi với khí hậu mát mẻ, nhiệt độ lý tưởng từ 18-25°C. Lượng mưa trung bình 1500mm/năm, phân bố đều trong năm.

2.2. Đặc điểm đất đai

Loài này phát triển tốt trên đất xốp, thoát nước, giàu mùn và dinh dưỡng. Đất ở các triền đồi thoai thoải và ruộng bậc thang là môi trường lý tưởng.

III. Giá trị và bảo tồn Đẳng sâm bắc

Đẳng sâm bắc có giá trị dược liệu cao, được sử dụng trong y học cổ truyền để tăng cường miễn dịch, cải thiện tiêu hóa và hạ huyết áp. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp bảo tồn sinh học và phát triển bền vững loài này tại Hà Giang, bao gồm nhân giống in vitro và tạo vườn bảo tồn.

3.1. Giá trị dược liệu

Rễ Đẳng sâm bắc chứa các hợp chất như polysaccharides, saponin và alkaloids, có tác dụng tăng cường miễn dịch, cải thiện tiêu hóa và hạ huyết áp.

3.2. Giải pháp bảo tồn

Nghiên cứu đề xuất nhân giống in vitro và tạo vườn bảo tồn để duy trì nguồn gen quý. Các biện pháp bảo vệ môi trường sống tự nhiên cũng được khuyến nghị.