Nghiên cứu đặc điểm sinh học và biện pháp phòng trừ rệp sáp bột hồng Phenacoccus manihoti hại sắn tại Phú Yên (2018-2019)

• Tác giả: Đào Hải Long
• Người hướng dẫn: PGS. Lê Ngọc Anh
• Trường học: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm sinh học, sinh thái và một số biện pháp phòng trừ rệp sáp bột hồng Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero hại sắn tại Phú Yên năm 2018 – 2019
• Loại tài liệu: Luận văn
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. MỤC LỤC
• 1.1. Lời cam đoan
• 1.2. Mục lục
• 1.3. Danh mục chữ viết tắt
• 1.4. Danh mục bảng
• 1.5. Danh mục hình
• 1.6. Trích yếu luận văn
• 1.6.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.6.2. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài
• 1.6.2.1. Ý nghĩa khoa học
• 1.6.2.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 1.6.3. Mục tiêu của đề tài
• 1.6.3.1. Mục tiêu chung
• 1.6.3.2. Mục tiêu chi tiết
• 1.6.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.6.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.6.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.7. Tổng quan tài liệu
• 1.7.1. Cơ sở khoa học của đề tài
• 1.7.2. Tình hình nghiên cứu ngoài nước
• 1.7.2.1. Tình hình sản xuất sắn trên thế giới
• 1.7.2.2. Nghiên cứu ở nước ngoài về thành phần sâu, nhện hại sắn và rệp sáp bột hồng
• 1.7.2.3. Nghiên cứu về đặc điểm hình thái sinh vật học, sinh thái học của rệp sáp bột hồng trên thế giới
• 1.7.2.4. Một số nghiên cứu về phòng chống rệp sáp bột hồng trên thế giới
• 1.7.3. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 1.7.3.1. Tình hình sản xuất sắn ở Việt Nam
• 1.7.3.2. Nghiên cứu ở trong nước về thành phần sâu, nhện và rệp sáp bột hồng hại sắn ở Việt Nam và một số kết quả nghiên cứu về chúng
• 1.7.3.3. Một số nghiên cứu về phòng chống rệp sáp bột hồng tại Việt Nam
• 1.8. Vật liệu và phương pháp nghiên cứu
• 1.8.1. Địa điểm nghiên cứu
• 1.8.2. Thời gian nghiên cứu
• 1.8.3. Đối tượng/ vật liệu nghiên cứu
• 1.8.3.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.8.3.2. Vật liệu nghiên cứu
• 1.8.4. Nội dung nghiên cứu
• 1.8.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.8.5.1. Phương pháp điều tra thành phần sâu hại, thiên địch của rệp sáp bột hồng Phenacoccus manihoti tại Phú Yên
• 1.8.5.2. Phương pháp điều tra diễn biến mật độ và một số yếu tố ảnh hưởng đến mật độ rệp sáp bột hồng Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero hại sắn tại tỉnh Phú Yên
• 1.8.5.3. Phương pháp nghiên cứu một số đặc điểm sinh vật học chính của rệp sáp bột hồng Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero hại sắn
• 1.8.5.4. Đánh giá hiệu quả phòng trừ rệp sáp bột hồng
• 1.8.5.5. Phương pháp xử lý và tính toán số liệu
• 1.9. Kết quả và thảo luận
• 1.9.1. Thành phần sâu hại sắn và thiên địch của chúng tại Phú Yên năm 2019
• 1.9.1.1. Thành phần sâu, nhện hại sắn tại Phú Yên năm 2019
• 1.9.1.2. Thành phần thiên địch của rệp sáp bột hồng tại Phú Yên vụ xuân hè năm 2019
• 1.9.2. Diễn biến mật độ và một số yếu tố ảnh hưởng đến mật độ rệp sáp bột hồng Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero tại Phú Yên năm 2019
• 1.9.2.1. Diễn biến mật độ của rệp sáp bột hồng Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero tại Tuy An, Đồng Xuân - Phú Yên
• 1.9.2.2. Kết quả nghiên cứu một số yếu tố ảnh hưởng đến mật độ rệp sáp bột hồng hại sắn Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero
• 1.9.3. Nghiên cứu một số đặc điểm về hình thái học, sinh vật học của rệp sáp bột hồng Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero hại sắn ở điều kiện phòng thí nghiệm
• 1.9.3.1. Đặc điểm hình thái của rệp sáp bột hồng hại sắn
• 1.9.3.2. Thời gian phát dục các pha và vòng đời của rệp sáp bột hồng Phenacoccus manihoti
• 1.9.3.3. Tỷ lệ sống sót các pha phát dục của rệp sáp bột hồng Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero trong điều kiện phòng thí nghiệm
• 1.9.3.4. Ảnh hưởng của nhiệt độ, ẩm độ khác nhau đến sức sinh sản của rệp sáp bột hồng Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero
• 1.9.4. Nghiên cứu một số biện pháp phòng trừ rệp sáp bột hồng hại sắn Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero
• 1.9.4.1. Nghiên cứu sử dụng bọ mắt vàng Pleisiochrysa ramburi phòng trừ rệp sáp bột hồng
• 1.9.4.2. Nghiên cứu sử dụng ong ký sinh Anagynus lopezi phòng trừ rệp sáp bột hồng hại sắn
• 1.9.4.3. Nghiên cứu một số biện pháp hóa học và sinh học phòng trừ rệp sáp bột hồng Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero hại sắn
• 1.10. Kết luận và đề nghị
• Tài liệu tham khảo

I. Tổng quan về rệp sáp bột hồng hại sắn tại Phú Yên

Rệp sáp bột hồng (Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero) là một trong những loài sâu hại nguy hiểm đối với cây sắn tại Việt Nam, đặc biệt là ở tỉnh Phú Yên. Loài rệp này có nguồn gốc từ Paraguay và đã lan rộng ra nhiều quốc gia, gây thiệt hại nghiêm trọng cho sản xuất nông nghiệp. Tại Phú Yên, rệp sáp bột hồng đã được phát hiện từ năm 2014 và nhanh chóng trở thành mối đe dọa lớn đối với năng suất sắn. Nghiên cứu này nhằm tìm hiểu đặc điểm sinh học và biện pháp phòng trừ hiệu quả cho loại sâu hại này.

1.1. Đặc điểm sinh học của rệp sáp bột hồng

Rệp sáp bột hồng có vòng đời phức tạp với nhiều giai đoạn phát triển. Thời gian phát triển của chúng phụ thuộc vào điều kiện môi trường như nhiệt độ và độ ẩm. Nghiên cứu cho thấy, ở điều kiện nhiệt độ 27,7°C và độ ẩm 80,16%, vòng đời trung bình của rệp sáp bột hồng là khoảng 29,63 ngày. Điều này cho thấy sự thích nghi cao của chúng với điều kiện khí hậu tại Phú Yên.

1.2. Tác động của rệp sáp bột hồng đến cây sắn

Rệp sáp bột hồng tấn công vào các điểm sinh trưởng của cây sắn, gây hiện tượng chùn ngọn và làm giảm năng suất củ sắn. Nghiên cứu cho thấy, rệp sáp bột hồng có thể làm giảm năng suất củ sắn lên đến 80-84% nếu không có biện pháp phòng trừ kịp thời. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp bền vững tại Phú Yên.

II. Vấn đề và thách thức trong việc phòng trừ rệp sáp bột hồng

Việc phòng trừ rệp sáp bột hồng tại Phú Yên gặp nhiều thách thức do sự phát triển nhanh chóng của chúng và khả năng thích nghi với các biện pháp phòng trừ. Nông dân thường gặp khó khăn trong việc nhận diện và xử lý kịp thời, dẫn đến thiệt hại lớn cho mùa màng. Hơn nữa, việc sử dụng thuốc hóa học không đúng cách có thể gây ra hiện tượng kháng thuốc, làm giảm hiệu quả phòng trừ.

2.1. Khó khăn trong việc nhận diện rệp sáp bột hồng

Rệp sáp bột hồng có hình dạng nhỏ và dễ bị nhầm lẫn với các loại sâu hại khác. Việc nhận diện chính xác là rất quan trọng để có biện pháp phòng trừ kịp thời. Nông dân cần được đào tạo và cung cấp thông tin để nhận diện đúng loại sâu hại này.

2.2. Tác động của biến đổi khí hậu đến sự phát triển của rệp sáp

Biến đổi khí hậu có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và sinh sản của rệp sáp bột hồng. Nhiệt độ và độ ẩm không ổn định có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của chúng, làm gia tăng mật độ rệp trên cây sắn. Điều này đòi hỏi các biện pháp phòng trừ phải linh hoạt và thích ứng với điều kiện thời tiết.

III. Phương pháp nghiên cứu và biện pháp phòng trừ rệp sáp bột hồng

Nghiên cứu này áp dụng nhiều phương pháp khác nhau để đánh giá hiệu quả của các biện pháp phòng trừ rệp sáp bột hồng. Các phương pháp bao gồm điều tra thành phần sâu hại, theo dõi diễn biến mật độ rệp và đánh giá hiệu quả của các loại thuốc sinh học và hóa học. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quan trọng cho việc quản lý rệp sáp bột hồng hiệu quả.

3.1. Các biện pháp sinh học phòng trừ rệp sáp bột hồng

Sử dụng thiên địch như bọ mắt vàng (Pleisiochrysa ramburi) và ong ký sinh (Anagynus lopezi) là một trong những biện pháp sinh học hiệu quả. Nghiên cứu cho thấy bọ mắt vàng có khả năng tiêu diệt rệp sáp bột hồng cao nhất ở tuổi 4, với tỷ lệ tiêu diệt đạt 6,09 con. Điều này cho thấy tiềm năng của các biện pháp sinh học trong việc kiểm soát rệp sáp bột hồng.

3.2. Hiệu quả của thuốc hóa học trong phòng trừ rệp sáp

Nghiên cứu cũng đã đánh giá hiệu quả của một số loại thuốc hóa học như Actara 25 WG và Dragon 585 SC. Kết quả cho thấy, các loại thuốc này có hiệu quả cao trong việc phòng trừ rệp sáp bột hồng, đặc biệt là trong 7 ngày đầu sau khi phun. Tuy nhiên, cần lưu ý đến việc sử dụng thuốc đúng cách để tránh hiện tượng kháng thuốc.

IV. Ứng dụng thực tiễn và kết quả nghiên cứu về rệp sáp bột hồng

Kết quả nghiên cứu cho thấy, việc áp dụng các biện pháp phòng trừ hiệu quả có thể giúp giảm thiểu thiệt hại do rệp sáp bột hồng gây ra. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc kết hợp giữa biện pháp sinh học và hóa học là cần thiết để đạt được hiệu quả cao nhất trong việc kiểm soát rệp sáp bột hồng. Các nông dân cần được hướng dẫn và hỗ trợ trong việc áp dụng các biện pháp này.

4.1. Kết quả điều tra thành phần sâu hại sắn

Kết quả điều tra cho thấy có 7 loài sâu hại sắn tại Phú Yên, trong đó rệp sáp bột hồng là loài gây hại chính. Sự xuất hiện của rệp sáp bột hồng đã làm giảm năng suất củ sắn đáng kể, đòi hỏi các biện pháp phòng trừ hiệu quả.

4.2. Đánh giá hiệu quả phòng trừ rệp sáp bột hồng

Nghiên cứu đã đánh giá hiệu quả của các biện pháp phòng trừ và cho thấy rằng, việc kết hợp giữa biện pháp sinh học và hóa học mang lại hiệu quả cao nhất. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc áp dụng các biện pháp quản lý tổng hợp trong sản xuất nông nghiệp.

V. Kết luận và triển vọng tương lai trong nghiên cứu rệp sáp bột hồng

Nghiên cứu về rệp sáp bột hồng tại Phú Yên đã chỉ ra rằng, việc hiểu rõ đặc điểm sinh học và sinh thái của loài này là rất quan trọng để phát triển các biện pháp phòng trừ hiệu quả. Tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu để tìm ra các biện pháp mới và hiệu quả hơn trong việc kiểm soát rệp sáp bột hồng, đồng thời nâng cao nhận thức cho nông dân về tầm quan trọng của việc phòng trừ sâu hại.

5.1. Đề xuất nghiên cứu tiếp theo về rệp sáp bột hồng

Cần tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về các đặc điểm sinh học và sinh thái của rệp sáp bột hồng để phát triển các biện pháp phòng trừ hiệu quả hơn. Việc nghiên cứu các loại thiên địch mới cũng cần được chú trọng để tăng cường khả năng kiểm soát rệp sáp bột hồng.

5.2. Tăng cường hợp tác giữa các bên liên quan

Hợp tác giữa các nhà nghiên cứu, nông dân và cơ quan quản lý là rất cần thiết để phát triển các biện pháp phòng trừ hiệu quả. Việc chia sẻ thông tin và kinh nghiệm sẽ giúp nâng cao hiệu quả trong việc kiểm soát rệp sáp bột hồng tại Phú Yên.