Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Sàng và Mô Bệnh Học của Tổn Thương Dạng Polip ở Đại Trực Tràng

• Tác giả: Trần Tuấn Anh
• Người hướng dẫn: ThS. Hoàng Đức Trình
• Trường học: Trường Đại Học Y Dược Cần Thơ
• Chuyên ngành: Bác Sĩ Đa Khoa
• Đề tài: Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Sàng và Mô Bệnh Học của Polip Đại Trực Tràng tại Bệnh Viện Trường Đại Học Y Dược Cần Thơ
• Loại tài liệu: Luận Văn Tốt Nghiệp
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Cần Thơ

Mục lục chi tiết

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Giải phẫu, môhọc đại trực tràng
• 1.2. Polip đại trực tràng
• 1.2.1. Định nghĩa polip đại trực tràng
• 1.2.2. Cơ chế hình thành polip
• 1.2.3. Hình ảnh polip đại trực tràng trên nội soi
• 1.2.3.1. Hình dạng Polip
• 1.2.3.2. Kích thước polip
• 1.2.3.3. Số lượng polip
• 1.2.3.4. Vị trí polip
• 1.2.4. Phân loại môbệnh học polip đại trực tràng
• 1.2.4.1. Đặc điểm môhọc polip u tuyến
• 1.2.4.2. Đặc điểm môbệnh học nhóm polip không tân sinh
• 1.3. Chẩn đoán polip đại trực tràng
• 1.3.1. Bệnh sử và thăm khám lâm sàng
• 1.3.1.1. Tiền sử
• 1.3.1.2. Triệu chứng lâm sàng
• 1.3.2. Cận lâm sàng
• 1.3.2.1. Nội soi đại trực tràng
• 1.3.2.2. Giải phẫu bệnh
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ
• 3.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Đặc điểm lâm sàng
• 3.3. Đặc điểm môbệnh học
• 3.4. Mối liên quan giữa các đặc điểm lâm sàng, nội soi và môbệnh học
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Đặc điểm lâm sàng
• 4.3. Đặc điểm môbệnh học
• 4.4. Mối liên quan giữa các đặc điểm lâm sàng, nội soi và môbệnh học
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

Tóm tắt

I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Polip Đại Trực Tràng Giới Thiệu

Polip đại trực tràng (ĐTT) là một bệnh lý phổ biến trong nhóm bệnh đường tiêu hóa dưới, đặc trưng bởi sự tăng sinh niêm mạc, tạo khối lồi vào lòng ĐTT. Tại Việt Nam, tỉ lệ phát hiện polip qua nội soi ĐTT là 10,15%, chiếm 19,6% trong các bệnh lý ĐTT. Bệnh thường diễn tiến âm thầm, gây khó khăn trong chẩn đoán. Nhờ sự phát triển của nội soi ống mềm, việc phát hiện và theo dõi polip ĐTT trở nên hiệu quả hơn, cho phép quan sát trực tiếp, xác định hình thái, kích thước, vị trí và số lượng polip. Phần lớn polip ĐTT là lành tính, nhưng một số ít có thể tiến triển thành ung thư. Nghiên cứu về đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và mô bệnh học của polip ĐTT là rất quan trọng để phát hiện sớm, điều trị kịp thời và ngăn chặn sự tiến triển thành ung thư.

1.1. Định Nghĩa và Cơ Chế Hình Thành Polip Đại Trực Tràng

Polip ĐTT được định nghĩa là khối u lồi vào lòng đại trực tràng, hình thành do sự tăng sinh quá mức của niêm mạc, bề mặt polip được bao phủ bởi niêm mạc. Tất cả các polip đều xuất phát từ các tế bào nằm sâu trong hốc của các tuyến niêm mạc ĐTT. Cơ chế kiểm soát phân bào bị rối loạn là nguyên nhân chính hình thành polip biểu mô. Khi thiếu kiểm soát phân bào ở vùng rộng tạo nên polip tăng sản, còn mất hoàn toàn kiểm soát sẽ tạo nên polip u tuyến. Kích thước polip phụ thuộc vào thời gian, mức độ mất khả năng kiểm soát phân bào và yếu tố tưới máu. Yếu tố gen và môi trường đóng vai trò chính trong nguy cơ gây polip. Crockett cho rằng bổ sung Can-xi và Vitamin D trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ mắc polip, cần cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro.

1.2. Phân Loại Mô Bệnh Học Polip Đại Trực Tràng WHO 2000

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) bổ sung năm 2000, polip ĐTT được phân loại thành: Polip tân sinh (Polip u tuyến: ống, nhánh, ống nhánh; Polip ung thư hóa; U carcinoid; Các khối u dưới biểu mô) và Polip không tân sinh (Polip Peutz-Jeghers; Polip thiếu niên; Polip tăng sản; Polip lympho lành tính; Polip viêm). Phân loại này giúp đánh giá nguy cơ tiến triển thành ung thư của polip, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Đặc biệt, polip u tuyến được xem là tiền ung thư và cần được phát hiện, cắt bỏ sớm. Việc xác định chính xác loại polip thông qua mô bệnh học là yếu tố then chốt trong quản lý bệnh.

II. Thách Thức Chẩn Đoán Polip Đại Trực Tràng Vấn Đề Gặp

Việc chẩn đoán polip ĐTT gặp nhiều thách thức do triệu chứng thường không điển hình, đặc biệt ở giai đoạn sớm. Nhiều trường hợp bệnh nhân không có triệu chứng lâm sàng, khiến việc phát hiện bệnh thường tình cờ khi khám sức khỏe định kỳ hoặc thăm khám các bệnh lý khác. Các triệu chứng như đi tiêu ra máu, rối loạn tiêu hóa, đau bụng có thể gặp trong nhiều bệnh lý khác, làm lu mờ khả năng chẩn đoán polip ĐTT. Nội soi ĐTT là phương pháp chẩn đoán chính xác, nhưng là thủ thuật xâm lấn, đòi hỏi chuẩn bị ruột kỹ lưỡng và có thể gây khó chịu cho bệnh nhân. Tâm lý ngại ngùng khi thăm khám vùng kín cũng là một rào cản, khiến nhiều người trì hoãn việc khám và chẩn đoán.

2.1. Triệu Chứng Lâm Sàng Không Đặc Hiệu Của Polip ĐTT

Các triệu chứng lâm sàng của polip ĐTT thường không đặc hiệu và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa khác. Đi tiêu ra máu là triệu chứng thường gặp nhất, tuy nhiên máu có thể lẫn trong phân hoặc chỉ là vệt máu tươi, dễ bị bỏ qua hoặc nhầm với trĩ. Rối loạn tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy hoặc xen kẽ giữa hai tình trạng này cũng có thể xảy ra. Đau bụng thường mơ hồ, không rõ vị trí và mức độ. Nhiều trường hợp bệnh nhân hoàn toàn không có triệu chứng, khiến việc phát hiện bệnh trở nên khó khăn hơn.

2.2. Hạn Chế Của Nội Soi Đại Trực Tràng Trong Chẩn Đoán Polip

Nội soi ĐTT được xem là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán polip, tuy nhiên phương pháp này vẫn tồn tại một số hạn chế. Đây là thủ thuật xâm lấn, đòi hỏi bệnh nhân phải chuẩn bị ruột kỹ lưỡng bằng cách uống thuốc xổ, gây khó chịu. Ngoài ra, nội soi có thể gây ra các biến chứng như thủng ruột, chảy máu, mặc dù tỉ lệ biến chứng thấp (0,3-1,6%). Tâm lý sợ đau, ngại ngùng khi thăm khám vùng kín cũng khiến nhiều bệnh nhân từ chối thực hiện nội soi, làm chậm trễ quá trình chẩn đoán.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Đặc Điểm Polip Đại Trực Tràng Chi Tiết

Nghiên cứu này được tiến hành tại Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ trong năm 2017-2018, tập trung vào đối tượng bệnh nhân có tổn thương dạng polip ở ĐTT. Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang, thu thập dữ liệu về đặc điểm lâm sàng (tiền sử, triệu chứng), cận lâm sàng (hình ảnh nội soi), và mô bệnh học (loại polip, mức độ nghịch sản). Mẫu nghiên cứu được chọn theo tiêu chuẩn bao gồm bệnh nhân được nội soi ĐTT và có kết quả giải phẫu bệnh xác định là polip. Dữ liệu được phân tích thống kê để xác định tỉ lệ các loại polip, mối liên quan giữa các đặc điểm lâm sàng, nội soi và mô bệnh học. Nghiên cứu tuân thủ các nguyên tắc đạo đức trong nghiên cứu y sinh học.

3.1. Đối Tượng và Địa Điểm Nghiên Cứu Bệnh Viện Y Dược Cần Thơ

Đối tượng nghiên cứu là những bệnh nhân có tổn thương dạng polip ở đại trực tràng, được nội soi và sinh thiết tại Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ trong khoảng thời gian từ năm 2017 đến năm 2018. Việc lựa chọn đối tượng nghiên cứu dựa trên kết quả nội soi và giải phẫu bệnh, đảm bảo tính chính xác và tin cậy của dữ liệu. Địa điểm nghiên cứu là Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ, nơi có đầy đủ trang thiết bị và đội ngũ chuyên gia để thực hiện các xét nghiệm và thủ thuật cần thiết.

3.2. Phương Pháp Thu Thập và Phân Tích Dữ Liệu Nghiên Cứu

Dữ liệu được thu thập từ hồ sơ bệnh án, kết quả nội soi và giải phẫu bệnh của bệnh nhân. Các thông tin bao gồm: tuổi, giới tính, tiền sử bệnh, triệu chứng lâm sàng, vị trí, kích thước, hình dạng, số lượng polip (dựa trên hình ảnh nội soi) và loại polip, mức độ nghịch sản (dựa trên kết quả giải phẫu bệnh). Dữ liệu được nhập liệu vào phần mềm thống kê và phân tích bằng các phương pháp thống kê mô tả và thống kê suy luận để xác định tỉ lệ các loại polip và mối liên quan giữa các yếu tố.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Sàng Mô Bệnh Học

Nghiên cứu cho thấy sự phân bố đối tượng nghiên cứu theo giới tính, tiền sử bản thân và gia đình có polip, các triệu chứng lâm sàng, thời gian xuất hiện triệu chứng, hình dạng, kích thước, số lượng và bề mặt polip. Kết quả cũng phân loại mô bệnh học và mức độ nghịch sản của polip. Mối liên quan giữa giới, tuổi và số lượng polip với mô bệnh học cũng được phân tích. Nghiên cứu cũng so sánh kích thước polip và kết quả mô bệnh học với một số tác giả khác. Những kết quả này cung cấp thông tin quan trọng về đặc điểm polip ĐTT tại khu vực nghiên cứu, góp phần vào việc cải thiện công tác chẩn đoán và điều trị.

4.1. Phân Bố Đối Tượng Nghiên Cứu Theo Tuổi Giới Tính Nghề Nghiệp

Nghiên cứu đã ghi nhận sự phân bố của đối tượng theo các yếu tố như tuổi, giới tính và nghề nghiệp. Việc này giúp đánh giá nguy cơ mắc polip ĐTT ở các nhóm đối tượng khác nhau, từ đó có thể đưa ra các biện pháp phòng ngừa và tầm soát phù hợp. Ví dụ, nếu tỉ lệ mắc bệnh cao ở một nhóm tuổi hoặc nghề nghiệp cụ thể, có thể tập trung vào việc nâng cao nhận thức và tầm soát bệnh ở nhóm đó.

4.2. Đặc Điểm Nội Soi Vị Trí Hình Dạng Kích Thước Polip

Nghiên cứu đã mô tả chi tiết về các đặc điểm nội soi của polip ĐTT, bao gồm vị trí, hình dạng và kích thước. Vị trí polip thường gặp ở trực tràng, đại tràng sigma. Về hình dạng polip thường có cuống. Kích thước polip thường nhỏ. Các đặc điểm này có thể cung cấp thông tin hữu ích cho bác sĩ trong việc chẩn đoán và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

4.3. Kết Quả Giải Phẫu Bệnh Tỉ Lệ Các Loại Polip và Mức Độ Nghịch Sản

Kết quả giải phẫu bệnh cho thấy tỉ lệ các loại polip khác nhau, ví dụ như polip u tuyến, polip tăng sản, polip viêm. Ngoài ra, nghiên cứu cũng đánh giá mức độ nghịch sản của các polip u tuyến, từ đó đánh giá nguy cơ tiến triển thành ung thư. Thông tin này rất quan trọng để đưa ra quyết định về việc cắt bỏ polip và theo dõi bệnh nhân.

V. Bàn Luận Về Kết Quả Nghiên Cứu So Sánh Với Các Nghiên Cứu

Phần bàn luận tập trung vào phân tích và so sánh kết quả nghiên cứu với các nghiên cứu trước đó, nhằm đánh giá tính mới và độ tin cậy của kết quả. Sự khác biệt về đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và mô bệnh học của polip ĐTT giữa các nghiên cứu có thể do sự khác biệt về dân số, phương pháp nghiên cứu và kỹ thuật chẩn đoán. Việc so sánh này giúp làm rõ hơn về bức tranh tổng thể về bệnh lý polip ĐTT và định hướng cho các nghiên cứu tiếp theo. Những khác biệt và điểm tương đồng với các nghiên cứu khác sẽ được làm nổi bật.

5.1. So Sánh Đặc Điểm Dân Số Nghiên Cứu và Kết Quả Với Các Nghiên Cứu

So sánh đặc điểm dân số (tuổi, giới tính, yếu tố nguy cơ) của đối tượng nghiên cứu với các nghiên cứu khác giúp xác định liệu có sự khác biệt nào đáng kể hay không. Điều này quan trọng để đánh giá khả năng áp dụng kết quả nghiên cứu cho các nhóm dân số khác nhau. Ví dụ, nếu đối tượng nghiên cứu chủ yếu là người lớn tuổi, kết quả có thể không áp dụng được cho trẻ em.

5.2. Giải Thích Sự Khác Biệt Về Tỉ Lệ Các Loại Polip Giữa Các Nghiên Cứu

Tỉ lệ các loại polip (u tuyến, tăng sản, viêm) có thể khác nhau giữa các nghiên cứu do sự khác biệt về phương pháp chẩn đoán, tiêu chuẩn chẩn đoán và đặc điểm dân số. Nghiên cứu sẽ giải thích các yếu tố có thể gây ra sự khác biệt này. Ví dụ, nếu một nghiên cứu sử dụng kỹ thuật nội soi hiện đại hơn, có thể phát hiện được nhiều polip nhỏ hơn, dẫn đến tỉ lệ polip tăng sản cao hơn.

VI. Kết Luận Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Polip ĐTT

Nghiên cứu này đã cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và mô bệnh học của polip ĐTT tại Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để cải thiện công tác chẩn đoán và điều trị polip ĐTT tại khu vực này. Các nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các phương pháp tầm soát và điều trị polip ĐTT, cũng như tìm hiểu về các yếu tố nguy cơ gây bệnh. Nghiên cứu cần mở rộng quy mô và thời gian để có độ tin cậy cao hơn, đóng góp vào việc giảm tỉ lệ ung thư đại trực tràng.

6.1. Ứng Dụng Thực Tiễn Kết Quả Nghiên Cứu Trong Điều Trị Polip

Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các phác đồ điều trị polip ĐTT phù hợp với đặc điểm của bệnh nhân tại khu vực nghiên cứu. Ví dụ, nếu nghiên cứu cho thấy tỉ lệ polip u tuyến cao, có thể tăng cường tầm soát và điều trị sớm các polip này để ngăn ngừa ung thư.

6.2. Đề Xuất Hướng Nghiên Cứu Mới Về Polip Đại Trực Tràng

Nghiên cứu đề xuất các hướng nghiên cứu mới về polip ĐTT, ví dụ như nghiên cứu về các yếu tố di truyền gây bệnh, nghiên cứu về các biện pháp phòng ngừa polip, nghiên cứu về hiệu quả của các phương pháp điều trị mới. Các nghiên cứu này có thể giúp cải thiện hơn nữa công tác phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị polip ĐTT.