Chuyên đề thực tập: Nghiên cứu công cụ tính toán khí nhà kính và đề xuất ứng dụng cân bằng carbon trong nông nghiệp và thay đổi sử dụng đất ở Việt Nam

• Tác giả: Lê Thu Hà
• Người hướng dẫn: PGS.TS Lê Thu Hoa
• Trường học: Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
• Chuyên ngành: Kinh tế - Quản lý Tài nguyên & Môi trường
• Đề tài: Nghiên cứu công cụ tính toán khí nhà kính và ứng dụng cân bằng carbon trong nông nghiệp và thay đổi sử dụng đất tại Việt Nam
• Loại tài liệu: Chuyên đề thực tập
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ CÁC CÔNG CỤ TÍNH TOÁN KHÍ NHÀ KÍNH
• 1.1. Biến đổi khí hậu và ứng phó với BĐKH
• 1.2. Khí nhà kính và nguyên nhân gây biến đổi khí hậu
• 1.3. Ứng phó với biến đổi khí hậu
• 2. CHƯƠNG 2: CÁC CÔNG CỤ TÍNH TOÁN KHÍ NHÀ KÍNH, CÂN BẰNG CARBON TRONG NÔNG NGHIỆP VÀ SỬ DỤNG ĐẤT
• 2.1. Nông nghiệp và ứng phó với biến đổi khí hậu
• 2.2. Các công cụ tính toán khí nhà kính, cân bằng carbon trong nông nghiệp và sử dụng đất
• 2.2.1. Giới thiệu chung về các công cụ
• 2.2.2. Mục đích sử dụng
• 2.2.3. Phạm vi tính toán
• 2.2.4. Thể hiện kết quả tính toán KNK
• 2.2.5. Các yêu cầu về thời gian và kỹ năng
• 2.2.6. Tính không chắc chắn trong kết quả tính toán
• 2.2.7. Tính sẵn có và khả năng tiếp cận sử dụng các công cụ tính toán KNK
• 2.2.8. Kinh nghiệm quốc tế về áp dụng công cụ tính toán khí nhà kính
• 2.2.8.1. Kinh nghiệm của các nước phát triển
• 2.2.8.2. Kinh nghiệm của các nước đang phát triển
• 3. CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT CHỌN CÔNG CỤ TÍNH TOÁN KHÍ NHÀ KÍNH, THẨM ĐỊNH CÂN BẰNG CARBON TRONG NÔNG NGHIỆP VÀ SỬ DỤNG ĐẤT TẠI VIỆT NAM
• 3.1. Ứng phó với biến đổi khí hậu tại Việt Nam
• 3.2. Thực trạng hoạt động nông nghiệp, sử dụng đất và phát thải carbon
• 3.3. Đề xuất lựa chọn công cụ tính toán KNK, cân bằng carbon cho Việt Nam
• 3.4. Công cụ EX-ACT trong thẩm định cân bằng carbon nông nghiệp và sử dụng đất
• 3.5. Quy trình thẩm định cân bằng carbon theo công cụ EX-ACT
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Công cụ tính toán khí nhà kính

Công cụ tính toán khí nhà kính là hệ thống đánh giá nhằm tính toán tác động của các dự án, chương trình, chính sách trong lĩnh vực nông nghiệp và thay đổi sử dụng đất đến cân bằng carbon. Các công cụ này hỗ trợ phân tích các khía cạnh kinh tế và môi trường trong quá trình hoạch định chính sách. Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn từ biến đổi khí hậu, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, nơi phát thải khí nhà kính chiếm tỷ trọng đáng kể. Các công cụ này giúp xác định lượng phát thải và hấp thụ carbon, từ đó đề xuất các giải pháp giảm thiểu hiệu quả.

1.1 Mục đích và đối tượng sử dụng

Các công cụ tính toán khí nhà kính được thiết kế để hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách, nhà nghiên cứu và các tổ chức quốc tế trong việc đánh giá tác động môi trường. Mục đích chính là tính toán lượng phát thải khí nhà kính từ các hoạt động nông nghiệp và thay đổi sử dụng đất, đồng thời xác định các biện pháp giảm thiểu phù hợp. Đối tượng sử dụng bao gồm các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức phi chính phủ và các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp.

1.2 Nội dung và đặc điểm

Các công cụ này thường bao gồm các mô hình tính toán dựa trên dữ liệu về phát thải khí nhà kính, hấp thụ carbon và các yếu tố liên quan đến thay đổi sử dụng đất. Chúng có khả năng phân tích các kịch bản khác nhau, từ đó đưa ra các dự báo và khuyến nghị chính sách. Đặc điểm nổi bật là tính linh hoạt và khả năng áp dụng trong nhiều bối cảnh khác nhau, từ quy mô địa phương đến quốc gia.

II. Cân bằng carbon trong nông nghiệp

Cân bằng carbon là khái niệm quan trọng trong việc quản lý phát thải khí nhà kính và hấp thụ carbon trong lĩnh vực nông nghiệp. Nông nghiệp không chỉ là nguồn phát thải lớn mà còn có tiềm năng lớn trong việc hấp thụ carbon thông qua các biện pháp như trồng rừng, quản lý đất đai bền vững. Việt Nam đang nỗ lực thực hiện các mục tiêu giảm phát thải thông qua các chính sách và chương trình cụ thể.

2.1 Phát thải khí nhà kính trong nông nghiệp

Nông nghiệp là một trong những ngành có mức phát thải khí nhà kính cao, chiếm khoảng 10-12% tổng lượng phát thải toàn cầu. Các nguồn phát thải chính bao gồm sản xuất lúa nước, chăn nuôi và sử dụng phân bón hóa học. Việt Nam đang đối mặt với thách thức gia tăng phát thải do nhu cầu lương thực và sản xuất nông nghiệp tăng cao.

2.2 Giảm thiểu carbon trong nông nghiệp

Các biện pháp giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong nông nghiệp bao gồm cải tiến kỹ thuật canh tác, sử dụng phân bón hữu cơ và quản lý chất thải chăn nuôi hiệu quả. Nông nghiệp bền vững không chỉ giúp giảm phát thải mà còn đem lại lợi ích kinh tế và xã hội, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng.

III. Thay đổi sử dụng đất và quản lý môi trường

Thay đổi sử dụng đất là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến phát thải khí nhà kính, đặc biệt là việc chuyển đổi rừng sang đất nông nghiệp. Quản lý đất đai bền vững là giải pháp quan trọng để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và đóng góp vào cân bằng carbon. Việt Nam cần áp dụng các công cụ tính toán và quản lý hiệu quả để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.

3.1 Tác động của thay đổi sử dụng đất

Thay đổi sử dụng đất như phá rừng, chuyển đổi đất nông nghiệp sang đô thị làm gia tăng phát thải khí nhà kính. Việc mất rừng không chỉ làm giảm khả năng hấp thụ carbon mà còn gây ra các vấn đề môi trường như xói mòn đất và suy giảm đa dạng sinh học.

3.2 Quản lý đất đai bền vững

Các biện pháp quản lý đất đai bền vững bao gồm bảo vệ rừng, phục hồi đất bị thoái hóa và áp dụng các kỹ thuật canh tác thân thiện với môi trường. Việt Nam cần tăng cường các chính sách và công cụ quản lý để đảm bảo sử dụng đất hiệu quả và bền vững, góp phần giảm thiểu biến đổi khí hậu.