Nghiên cứu chẩn đoán virus hại lúa và tính gây bệnh của vi khuẩn bạc lá lúa

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

I. PHẦN I: MỞ ĐẦU

I.1. Mục đích và yêu cầu

II. PHẦN II: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

II.1. Tầm quan trọng của cây lúa

II.2. Thành phần và phân bố bệnh hại do virus gây ra trên cây lúa trên thế giới

II.3. Các bệnh virus gây hại trên lúa phổ biến tại Việt Nam

II.3.1. Bệnh vàng lùn lúa: virus gây bệnh vàng lùn lúa rice grassy stunt virus

II.3.2. Bệnh lùn xoắn lá: virus gây bệnh lùn xoắn lá lúa rice ragged stunt virus

II.3.3. Bệnh lùn sọc đen phương nam: virus gây bệnh lùn sọc đen phương Nam Southern rice black-streaked dwarf virus

II.3.4. Bệnh vàng lụi lúa: do virus rice yellow stunt virus gây ra

II.4. Biện pháp phòng chống các bệnh hại virus chính trên lúa

II.5. Các phương pháp chẩn đoán bệnh và phát triển kĩ thuật PTA - ELISA

II.5.1. Các phương pháp chẩn đoán bệnh

II.5.2. Nghiên cứu phát triển kĩ thuật chẩn đoán dựa vào huyết thanh học ELISA

II.6. Nghiên cứu bệnh bạc lá lúa: Xanthomonas oryzae pv oryzae

II.6.1. Phân bố của bệnh bạc lá lúa trên thế giới và Việt Nam

II.6.2. Triệu chứng, dấu hiệu và quy luật phát sinh phát triển

II.6.3. Hình thái vi khuẩn và khuẩn lạc

II.6.4. Biện pháp phòng chống

III. PHẦN III: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

III.1. Đối tượng nghiên cứu

III.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu

III.2.1. Địa điểm nghiên cứu

III.2.2. Thời gian nghiên cứu

III.3. Vật liệu nghiên cứu

III.4. Môi trường sử dụng nuôi cấy

III.5. Thiết bị và dụng cụ nghiên cứu chính

III.6. Phương pháp nghiên cứu

III.6.1. Phương pháp chiết RNA tổng số

III.6.2. Phương pháp RT – PCR

III.6.3. Kĩ thuật điện di sản phẩm RT-PCR trên gel Agarose 1 %

III.6.4. Gây miễn dịch tạo kháng thể đa dòng trên thỏ

III.6.5. Đánh giá kháng thể bằng kĩ thuật ELISA

III.6.6. Phân lập vi khuẩn

III.6.7. Kỹ thuật PCR kiểm tra các chủng vi khuẩn Xanthomons Oryzae pv oryzae được phân lập

III.6.8. Đánh giá khả năng gây bệnh các chủng vi khuẩn bạc lá được phân lập

IV. PHẦN IV: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

IV.1. Kết quả kiểm tra các mẫu bệnh

IV.2. Phát hiện lùn sọc đen phương nam trên mẫu rầy, mẫu lúa thu thập tại Nghệ An (năm 2021) và Trung tâm Bệnh cây nhiệt đới bằng kĩ thuật RT-PCR, ELISA và DOT BLOT

IV.3. Phát hiện virus rice yellow stunt virus gây bệnh vàng lụi lúa tại Hà Tĩnh năm 2021 bằng kĩ thuật PTA-ELISA

IV.4. Phát hiện virus vàng lùn, lùn xoắn lá các mẫu bệnh thu thập tại Hậu Giang và Kiên Giang năm 2021 bằng kĩ thuật RT-PCR

IV.5. Kiểm tra mẫu virus vàng lùn và lùn xoắn lá mẫu khô tại Trung tâm Bệnh cây nhiệt đới bằng kĩ thuật RT-PCR

IV.6. Kết quả nghiên cứu tạo kháng thể đa dòng

IV.6.1. Gây miễn dịch trên thỏ và kiểm tra sự có mặt của kháng thể

IV.6.2. Đánh giá ảnh hưởng của hấp thụ chéo đến phản ứng PTA-ELISA của KHT P9 và S10N với các công thức xử lý dịch nghiền khác nhau

IV.6.3. Đánh giá toàn bộ KHT virus lúa bằng kỹ thuật PTA- ELISA

IV.6.4. Đánh giá chất lượng của năm nguồn KHT: RGSV-Virion 08, RGSV- NCP 03, RRSV-Virion 10-L, RRSV-P9-10, RRSV-P9-21 bằng kỹ thuật PTA-ELISA

IV.7. Kết quả nghiên cứu Xanthomonas oryzae pv oryzae

IV.7.1. Mẫu thu thập

IV.7.2. Kiểm tra PCR các dòng vi khuẩn phân lập được

IV.7.3. Kiểm tra khả năng gây bệnh của các chủng bạc lá phân lập được

V. PHẦN V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu và mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu tập trung vào chẩn đoán virus hại lúa và tính gây bệnh của vi khuẩn bạc lá lúa. Mục tiêu chính là xác định chính xác các loại virus gây bệnh như lùn sọc đen phương nam, vàng lùn, và lùn xoắn lá thông qua kỹ thuật RT-PCR và huyết thanh học. Đồng thời, nghiên cứu cũng phân lập và đánh giá khả năng gây bệnh của vi khuẩn Xanthomonas oryzae pv. oryzae, tác nhân gây bệnh bạc lá lúa.

1.1. Tầm quan trọng của cây lúa

Cây lúa là cây lương thực chính ở Việt Nam và nhiều nước châu Á. Sản lượng lúa góp phần đảm bảo an ninh lương thực và xuất khẩu. Tuy nhiên, bệnh hại lúa do virus và vi khuẩn gây ra đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất. Các bệnh như vàng lùn, lùn xoắn lá, và bạc lá lúa đã gây thiệt hại lớn trên diện rộng.

1.2. Mục tiêu nghiên cứu

Nghiên cứu nhằm phát triển các phương pháp chẩn đoán bệnh lúa hiệu quả, bao gồm RT-PCR và ELISA, để xác định sớm các tác nhân gây bệnh. Đồng thời, nghiên cứu cũng đánh giá tính gây bệnh của các chủng vi khuẩn bạc lá lúa nhằm tìm ra biện pháp phòng trừ hiệu quả.

II. Tổng quan về bệnh hại lúa

Các bệnh hại lúa do virus và vi khuẩn gây ra đã được ghi nhận trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, các bệnh như vàng lùn, lùn xoắn lá, và bạc lá lúa đã gây thiệt hại lớn về năng suất. Các phương pháp chẩn đoán bệnh hiện đại như RT-PCR và ELISA đã được áp dụng để phát hiện sớm và kiểm soát dịch bệnh.

2.1. Bệnh virus hại lúa

Các virus hại lúa như Rice grassy stunt virus (RGSV), Rice ragged stunt virus (RRSV), và Southern rice black-streaked dwarf virus (SRBSDV) đã gây ra các bệnh nghiêm trọng như vàng lùn, lùn xoắn lá, và lùn sọc đen. Các bệnh này lan truyền chủ yếu qua rầy nâu, gây thiệt hại lớn trên diện rộng.

2.2. Bệnh bạc lá lúa

Bệnh bạc lá lúa do vi khuẩn Xanthomonas oryzae pv. oryzae gây ra là một trong những bệnh nguy hiểm nhất, có thể làm giảm năng suất lên đến 100%. Bệnh lan truyền qua nước, gió, và dụng cụ nông nghiệp, gây khó khăn trong việc kiểm soát.

III. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng các phương pháp hiện đại như RT-PCR, ELISA, và PCR để chẩn đoán và phân tích các tác nhân gây bệnh. Các mẫu bệnh được thu thập từ các vùng trồng lúa khác nhau, sau đó được phân tích trong phòng thí nghiệm để xác định virus và vi khuẩn gây bệnh.

3.1. Chẩn đoán virus hại lúa

Phương pháp RT-PCR được sử dụng để phát hiện các virus hại lúa như RGSV, RRSV, và SRBSDV. Kỹ thuật ELISA cũng được áp dụng để kiểm tra sự hiện diện của kháng thể đặc hiệu trong các mẫu bệnh.

3.2. Phân lập và đánh giá vi khuẩn bạc lá lúa

Các mẫu bệnh bạc lá lúa được phân lập và kiểm tra bằng PCR để xác định sự hiện diện của Xanthomonas oryzae pv. oryzae. Khả năng gây bệnh của các chủng vi khuẩn được đánh giá thông qua phương pháp lây nhiễm nhân tạo.

IV. Kết quả và thảo luận

Nghiên cứu đã thành công trong việc chẩn đoán các virus hại lúa và đánh giá tính gây bệnh của vi khuẩn bạc lá lúa. Các kết quả cho thấy hiệu quả của các phương pháp RT-PCR và ELISA trong việc phát hiện sớm các tác nhân gây bệnh. Đồng thời, nghiên cứu cũng cung cấp thông tin quan trọng về khả năng gây bệnh của các chủng Xanthomonas oryzae pv. oryzae.

4.1. Kết quả chẩn đoán virus hại lúa

Phương pháp RT-PCR đã phát hiện thành công các virus hại lúa trong các mẫu bệnh thu thập. Kỹ thuật ELISA cũng cho thấy hiệu quả cao trong việc kiểm tra kháng thể đặc hiệu, giúp xác định sớm các bệnh do virus gây ra.

4.2. Kết quả đánh giá vi khuẩn bạc lá lúa

Các chủng Xanthomonas oryzae pv. oryzae được phân lập và kiểm tra bằng PCR đã cho thấy khả năng gây bệnh cao. Kết quả lây nhiễm nhân tạo cũng xác nhận tính gây hại của các chủng vi khuẩn này trên các giống lúa khác nhau.

V. Kết luận và kiến nghị

Nghiên cứu đã đóng góp quan trọng trong việc chẩn đoán và kiểm soát các bệnh hại lúa do virus và vi khuẩn gây ra. Các phương pháp RT-PCR và ELISA đã chứng minh hiệu quả cao trong việc phát hiện sớm các tác nhân gây bệnh. Đồng thời, nghiên cứu cũng cung cấp thông tin quan trọng về tính gây bệnh của vi khuẩn bạc lá lúa, giúp phát triển các biện pháp phòng trừ hiệu quả.

5.1. Đóng góp của nghiên cứu

Nghiên cứu đã phát triển thành công các phương pháp chẩn đoán bệnh lúa hiệu quả, giúp giảm thiểu thiệt hại do virus và vi khuẩn gây ra. Các kết quả nghiên cứu cũng cung cấp cơ sở khoa học cho việc quản lý dịch bệnh trong nông nghiệp.

5.2. Hướng phát triển trong tương lai

Cần tiếp tục nghiên cứu để phát triển các phương pháp chẩn đoán bệnh lúa nhanh chóng và chính xác hơn. Đồng thời, cần tìm hiểu thêm về cơ chế gây bệnh của các virus và vi khuẩn để phát triển các biện pháp phòng trừ bền vững.

Khóa Luận Tốt Nghiệp: Chẩn Đoán Virus Hại Lúa Và Tính Gây Bệnh Của Vi Khuẩn Bạc Lá Lúa