I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Việc Làm Cho Thanh Niên Hà Nội
Thất nghiệp gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho người lao động, gia đình và nền kinh tế. Người thất nghiệp thường phải đối mặt với áp lực, chán nản, thậm chí trầm cảm và suy giảm sức khỏe. Về lâu dài, thất nghiệp làm giảm cơ hội tái hòa nhập thị trường lao động, do kỹ năng làm việc bị mai một và sự tự tin giảm sút. Đối với nền kinh tế, thất nghiệp gây lãng phí nguồn lực tài chính và con người. Chính phủ phải chi nhiều hơn cho các chương trình giải quyết thất nghiệp và trợ cấp thất nghiệp. Tình trạng thất nghiệp còn dẫn đến nhiều hệ lụy xã hội khác. Theo số liệu thống kê, năm 2019, Việt Nam có hơn 1,1 triệu người trong độ tuổi lao động thất nghiệp, trong đó thanh niên chiếm gần một nửa. Tình hình này dự kiến còn trở nên trầm trọng hơn do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Riêng tại Hà Nội, năm 2019 có khoảng 70 nghìn người thất nghiệp, với thanh niên chiếm 67,2%, đặt ra nhiều thách thức cho kinh tế-xã hội và an sinh xã hội. Nghiên cứu của Trần Xuân Cầu và cộng sự (2014) đã chỉ ra mối liên hệ giữa thất nghiệp và các tệ nạn xã hội.
1.1. Tình Hình Thất Nghiệp Thanh Niên Tại Hà Nội Hiện Nay
Hà Nội, cùng với TP.HCM, là trung tâm kinh tế lớn của cả nước, tập trung nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất và tổ hợp dịch vụ. Số lượng doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn rất lớn, với quy mô và hình thức đa dạng. Do đó, vấn đề thất nghiệp ở Hà Nội luôn là mối quan tâm hàng đầu của các nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách. Đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam đang trong giai đoạn dân số vàng và bắt đầu bước vào thời kỳ già hóa dân số, việc giải quyết việc làm cho thanh niên càng trở nên cấp thiết.
1.2. Tại Sao Nghiên Cứu Về Thanh Niên Thất Nghiệp Lại Quan Trọng
Tình trạng việc làm của thanh niên đặc biệt nhạy cảm với các biến động kinh tế, như đã thấy rõ qua các cuộc khủng hoảng tài chính gần đây (Caliendo và cộng sự, 2011). Trong kỷ nguyên số và hội nhập, nhiều việc làm mới ra đời, đòi hỏi trình độ chuyên môn và kinh nghiệm cao hơn. Điều này có thể dẫn đến tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, đặc biệt đối với thanh niên (Choi, 2017). Do đó, nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả tìm việc của thanh niên thất nghiệp là rất cần thiết để đưa ra các giải pháp phù hợp.
II. Thách Thức Vấn Đề Thanh Niên Thất Nghiệp Ở Hà Nội
Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về thất nghiệp trên thế giới và ở Việt Nam, nhưng vẫn còn thiếu những nghiên cứu chuyên sâu về kết quả tìm việc trở lại của thanh niên thất nghiệp. Các nghiên cứu trước đây thường tập trung vào các khía cạnh khác nhau của thất nghiệp, như nguyên nhân, hậu quả hoặc các giải pháp chung. Tuy nhiên, việc tìm hiểu cụ thể các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tìm được việc làm phù hợp của thanh niên, nhóm đối tượng chiếm tỷ lệ lớn trong lực lượng lao động, vẫn còn là một khoảng trống cần được lấp đầy. Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả tìm việc của thanh niên thất nghiệp tại Hà Nội, nhằm đưa ra các khuyến nghị chính sách và giải pháp hỗ trợ hiệu quả hơn.
2.1. Thiếu Nghiên Cứu Chuyên Sâu Về Kết Quả Tìm Việc Của Thanh Niên
Các nghiên cứu trước đây về thất nghiệp thường tập trung vào các khía cạnh như nguyên nhân, hậu quả hoặc các giải pháp chung. Tuy nhiên, việc tìm hiểu cụ thể các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tìm được việc làm phù hợp của thanh niên, nhóm đối tượng chiếm tỷ lệ lớn trong lực lượng lao động, vẫn còn là một khoảng trống cần được lấp đầy. Luận án này tập trung vào việc phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả tìm việc của thanh niên thất nghiệp tại Hà Nội.
2.2. Tầm Quan Trọng Của Nghiên Cứu Trong Bối Cảnh Hiện Tại
Trong bối cảnh Việt Nam đang trong giai đoạn dân số vàng, tình trạng thất nghiệp thanh niên thực sự là một vấn nạn của xã hội, một vấn đề cấp thiết, thách thức sự phát triển của đất nước, làm mất đi các cơ hội được làm việc, cống hiến và phát triển của thanh niên, đòi hỏi phải có những quyết sách và giải pháp kịp thời (Trịnh Thị Kim Ngọc, 2016). Do đó, việc nghiên cứu đề tài này là rất cần thiết để tổng hợp, phát triển hệ thống lý luận và phân tích về các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả tìm việc trở lại của thanh niên thất nghiệp.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Tìm Việc
Nghiên cứu này sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả tìm việc của thanh niên thất nghiệp. Phương pháp này phù hợp với phương án thu thập và phân tích dữ liệu của luận án. Thang đo và bảng hỏi được xây dựng dựa trên các nghiên cứu trước đây và ý kiến của các chuyên gia trong lĩnh vực lao động - việc làm. Dữ liệu được thu thập thông qua khảo sát bảng hỏi với sự hỗ trợ của Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội và từ các báo cáo của Cục Việc làm (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội). Số liệu được xử lý và phân tích bằng phần mềm Microsoft Excel và IBM SPSS 22.
3.1. Xây Dựng Thang Đo Và Bảng Hỏi Chi Tiết Khoa Học
Thang đo các biến trong mô hình nghiên cứu được kế thừa và phát triển từ những nghiên cứu trước. Đối với những biến mới được đề xuất trong mô hình nghiên cứu nhằm khắc phục khoảng trống nghiên cứu, tác giả đề xuất thang đo phù hợp với mục tiêu nghiên cứu. Phiếu hỏi sau khi được thiết kế dựa trên thang đo được tham vấn ý kiến chuyên gia trong lĩnh vực lao động – việc làm để hoàn thiện bản chính thức phục vụ khảo sát.
3.2. Thu Thập Và Phân Tích Dữ Liệu Bằng Phần Mềm Chuyên Dụng
Luận án sử dụng số liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát bằng bảng hỏi với sự hỗ trợ của Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội và số liệu thứ cấp từ báo cáo của Cục Việc làm (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội). Số liệu được tác giả xử lý và phân tích trên phần mềm Microsoft Excel và IBM SPSS 22.
3.3. Phạm Vi Nghiên Cứu Cụ Thể Về Đối Tượng Và Thời Gian
Nghiên cứu thực hiện trên nhóm thanh niên có thời gian khai báo thất nghiệp và hưởng các chế độ BHTN từ 1/1/2017 đến hết 31/12/2018. Phạm vi nội dung bao gồm các tiêu chí phản ánh kết quả tìm việc trở lại và các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả tìm việc trở lại.
IV. Kết Quả Nghiên Cứu Các Nhân Tố Tác Động Đến Tìm Việc
Luận án đã hệ thống các lý thuyết liên quan đến tìm việc trở lại, kết quả tìm việc trở lại, đồng thời xác định quan điểm rõ ràng về tìm việc trở lại và kết quả tìm việc trở lại của người thất nghiệp để sử dụng xuyên suốt trong luận án. Luận án đã xây dựng và kiểm định mô hình nghiên cứu các nhân tố (vốn con người, động lực tìm việc và chính sách BHTN) tác động đến kết quả tìm việc trở lại đối với thanh niên thất nghiệp chính thức trên địa bàn thành phố Hà Nội thông qua nhân tố trung gian là hành vi tìm việc. Đối với tiêu chí phản ánh kết quả tìm việc trở lại của thanh niên thất nghiệp, tác giả đề xuất sử dụng đánh giá của thanh niên thất nghiệp về mức độ hài lòng đối với mức thu nhập của công việc mới thay vì so sánh giá trị tuyệt đối thu nhập ở công việc trước và sau khi thất nghiệp hoặc mức lương như các nghiên cứu trước đây.
4.1. Mô Hình Nghiên Cứu Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Kết Quả Tìm Việc
Luận án đã xây dựng và kiểm định mô hình nghiên cứu các nhân tố (vốn con người, động lực tìm việc và chính sách BHTN) tác động đến kết quả tìm việc trở lại đối với thanh niên thất nghiệp chính thức trên địa bàn thành phố Hà Nội thông qua nhân tố trung gian là hành vi tìm việc.
4.2. Đề Xuất Tiêu Chí Đánh Giá Kết Quả Tìm Việc Mới
Đối với tiêu chí phản ánh kết quả tìm việc trở lại của thanh niên thất nghiệp, tác giả đề xuất sử dụng đánh giá của thanh niên thất nghiệp về mức độ hài lòng đối với mức thu nhập của công việc mới thay vì so sánh giá trị tuyệt đối thu nhập ở công việc trước và sau khi thất nghiệp hoặc mức lương như các nghiên cứu trước đây.
V. Giải Pháp Khuyến Nghị Hỗ Trợ Thanh Niên Tìm Việc
Luận án đưa ra các khuyến nghị đối với Chính phủ, cơ quan quản lý nhà nước về BHTN, các tổ chức chính trị - xã hội, các hiệp hội và thanh niên thất nghiệp. Các khuyến nghị tập trung vào việc nâng cao chất lượng dịch vụ tư vấn, giới thiệu việc làm, hỗ trợ học nghề, tăng cường thông tin về thị trường lao động và tạo điều kiện cho thanh niên tiếp cận các cơ hội việc làm phù hợp. Đồng thời, luận án cũng chỉ ra một số hạn chế của nghiên cứu và đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo.
5.1. Khuyến Nghị Đối Với Chính Phủ Và Cơ Quan Quản Lý Nhà Nước
Cần nâng cao chất lượng dịch vụ tư vấn, giới thiệu việc làm, hỗ trợ học nghề, tăng cường thông tin về thị trường lao động và tạo điều kiện cho thanh niên tiếp cận các cơ hội việc làm phù hợp. Cần có các chính sách hỗ trợ việc làm hiệu quả hơn cho thanh niên.
5.2. Khuyến Nghị Đối Với Thanh Niên Thất Nghiệp
Thanh niên cần chủ động nâng cao kỹ năng tìm việc, trau dồi kỹ năng mềm và kỹ năng cứng, mở rộng mạng lưới quan hệ và tìm kiếm thông tin về thị trường lao động. Cần có thái độ tích cực và kiên trì trong quá trình tìm việc.
VI. Tương Lai Nghiên Cứu Hướng Phát Triển Về Việc Làm Thanh Niên
Luận án này là một đóng góp quan trọng vào việc nghiên cứu về thất nghiệp thanh niên và kết quả tìm việc của nhóm đối tượng này. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần được nghiên cứu sâu hơn trong tương lai, như ảnh hưởng của các yếu tố tâm lý, xã hội đến kết quả tìm việc, hoặc hiệu quả của các chương trình hỗ trợ việc làm khác nhau. Các nghiên cứu tiếp theo cũng có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các địa phương khác hoặc các nhóm đối tượng khác nhau.
6.1. Các Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Thất Nghiệp Thanh Niên
Cần nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng của các yếu tố tâm lý, xã hội đến kết quả tìm việc, hoặc hiệu quả của các chương trình hỗ trợ việc làm khác nhau. Các nghiên cứu tiếp theo cũng có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các địa phương khác hoặc các nhóm đối tượng khác nhau.
6.2. Tầm Quan Trọng Của Việc Tiếp Tục Nghiên Cứu Về Vấn Đề Này
Việc tiếp tục nghiên cứu về thất nghiệp thanh niên là rất quan trọng để có thể đưa ra các giải pháp hiệu quả hơn nhằm giải quyết vấn đề này và tạo điều kiện cho thanh niên phát triển và đóng góp vào sự phát triển của đất nước.
