I. Tính cấp thiết của đề tài
Cây ăn quả có múi như cam, quýt, chanh, bưởi thuộc họ Rutaceae có giá trị dinh dưỡng và kinh tế cao. Tại Việt Nam, cây ăn quả có múi được trồng rộng rãi, đặc biệt ở Cao Bằng, nơi có điều kiện tự nhiên thuận lợi. Tuy nhiên, diện tích và chất lượng cây ăn quả có múi tại đây đang suy giảm do nhiều loại bệnh, trong đó có bệnh do nấm Phytophthora spp. gây ra. Bệnh này làm cho cây còi cọc, tán lá vàng, và có thể dẫn đến chết cây. Việc nghiên cứu và tìm ra biện pháp phòng chống bệnh là rất cần thiết để bảo vệ sản xuất cây ăn quả có múi tại Cao Bằng.
II. Mục tiêu và yêu cầu của đề tài
Mục tiêu của đề tài là xác định các loài Phytophthora gây bệnh trên cây ăn quả có múi tại Cao Bằng, cũng như đặc điểm sinh học và các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát sinh của bệnh. Yêu cầu của đề tài bao gồm đánh giá thực trạng bệnh thối rễ, chảy gôm, phân lập các chủng vi sinh vật đối kháng và thử nghiệm khả năng sử dụng chúng để phòng trừ bệnh. Đề xuất các biện pháp phòng chống hiệu quả là một phần quan trọng trong nghiên cứu này.
III. Tính mới và đóng góp của đề tài
Đề tài đã xác định được ba loài nấm Phytophthora là tác nhân gây bệnh thối rễ, chảy gôm trên cây ăn quả có múi tại Cao Bằng. Việc phân lập và tuyển chọn các chủng vi sinh vật đối kháng như Bacillus amyloliquefaciens và Streptomyces misionensis cho thấy hiệu quả cao trong việc ức chế nấm Phytophthora. Chế phẩm CB-1 được phát triển từ các chủng này đã cho thấy hiệu lực phòng trừ bệnh đáng kể, góp phần vào việc quản lý bệnh một cách bền vững.
IV. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Nghiên cứu này cung cấp các dẫn liệu khoa học quan trọng về các loài nấm Phytophthora gây hại trên cây ăn quả có múi tại Cao Bằng. Các kết quả đạt được không chỉ có giá trị trong việc phát triển quy trình quản lý tổng hợp bệnh mà còn là nguồn tài liệu tham khảo quý giá cho các nghiên cứu và đào tạo trong lĩnh vực bảo vệ thực vật. Đề tài cũng mở ra hướng đi mới cho việc phát triển bền vững cây ăn quả có múi tại các vùng có điều kiện tương tự.
V. Tổng quan tài liệu
Các loài nấm thuộc chi Phytophthora đã được xác định là tác nhân gây bệnh thối rễ, chảy gôm cho cây ăn quả có múi trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra sự hiện diện của các loài nấm này, tuy nhiên, nghiên cứu chuyên sâu về bệnh trên cây ăn quả có múi tại Cao Bằng vẫn còn hạn chế. Việc tìm hiểu quy luật phát sinh và biện pháp quản lý bệnh là cần thiết để bảo vệ sản xuất nông nghiệp tại địa phương.
