Tổng quan nghiên cứu
Thị trường thực phẩm cao cấp tại Việt Nam đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ với tốc độ khoảng 15% mỗi năm, đặc biệt trong giai đoạn 2021-2022. Số lượng cửa hàng thực phẩm cao cấp đã tăng từ khoảng 1.000 cửa hàng năm 2020 lên khoảng 2.000 cửa hàng năm 2022, dự báo tiếp tục tăng trưởng trong những năm tới. Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, Finelife – chuỗi cửa hàng thực phẩm cao cấp thuộc Saigon Co.op – đã hoạt động hơn 4 năm nhưng vẫn chưa đạt được mức độ nhận diện thương hiệu như kỳ vọng. Đề án tập trung nghiên cứu nhằm nâng cao tài sản thương hiệu của hệ thống cửa hàng thực phẩm Finelife tại TP. Hồ Chí Minh trong giai đoạn từ tháng 7 đến tháng 10 năm 2024.
Mục tiêu nghiên cứu cụ thể bao gồm đánh giá mức độ hài lòng của khách hàng, xác định các yếu tố ảnh hưởng đến trải nghiệm khách hàng và tài sản thương hiệu, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao giá trị thương hiệu. Nghiên cứu được thực hiện trên mẫu 259 khách hàng tại các điểm bán Finelife, sử dụng phần mềm SPSS để phân tích dữ liệu. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp Finelife cải thiện trải nghiệm khách hàng, tăng cường nhận diện và lòng trung thành thương hiệu, góp phần nâng cao doanh thu và phát triển bền vững trong thị trường bán lẻ thực phẩm cao cấp.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên hai mô hình tài sản thương hiệu tiêu biểu: mô hình của Aaker (1991) và mô hình kim tự tháp của Keller (1993). Theo Aaker, tài sản thương hiệu bao gồm năm thành phần chính: lòng trung thành thương hiệu, nhận biết thương hiệu, liên tưởng thương hiệu, chất lượng cảm nhận và các tài sản thương hiệu khác như bảo hộ pháp lý. Keller định nghĩa tài sản thương hiệu dựa trên kiến thức thương hiệu trong tâm trí khách hàng, gồm nhận thức thương hiệu, hình ảnh thương hiệu và phản ứng của người tiêu dùng đối với hoạt động marketing.
Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm:
- Nhận thức thương hiệu: mức độ khách hàng biết và nhớ đến thương hiệu.
- Liên tưởng thương hiệu: các hình ảnh, cảm xúc và ý tưởng khách hàng gắn với thương hiệu.
- Lòng trung thành thương hiệu: mức độ khách hàng tiếp tục sử dụng và giới thiệu thương hiệu.
- Chất lượng cảm nhận: đánh giá của khách hàng về chất lượng sản phẩm và dịch vụ.
- Hình ảnh thương hiệu: cách thương hiệu được khách hàng nhận thức qua các yếu tố như logo, màu sắc, thiết kế.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp cả định tính và định lượng. Phần định tính được thực hiện qua thảo luận nhóm với khách hàng mục tiêu và phỏng vấn sâu các chuyên gia trong ngành bán lẻ nhằm khám phá động cơ, thói quen tiêu dùng và các thách thức trong marketing thương hiệu. Phần định lượng khảo sát 259 khách hàng Finelife tại TP. Hồ Chí Minh bằng bảng câu hỏi cấu trúc với thang đo Likert 5 điểm.
Mẫu khảo sát được chọn theo phương pháp phi xác suất thuận tiện, nhằm đảm bảo thu thập dữ liệu nhanh và tiết kiệm chi phí. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS với các phân tích thống kê gồm kiểm định độ tin cậy Cronbach Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan và hồi quy tuyến tính bội. Thời gian thu thập dữ liệu kéo dài 4 tháng từ tháng 7 đến tháng 10 năm 2024.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Lòng trung thành thương hiệu là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến tài sản thương hiệu Finelife với hệ số hồi quy beta = 0,437, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong mô hình. Khách hàng trung thành không chỉ mua sắm thường xuyên mà còn giới thiệu thương hiệu cho người khác.
Nhận thức thương hiệu có tác động đáng kể (beta = 0,209), cho thấy mức độ khách hàng biết và hiểu rõ về Finelife ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị thương hiệu.
Liên tưởng thương hiệu (beta = 0,119) và chất lượng cảm nhận (beta = 0,108) cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng tài sản thương hiệu, mặc dù mức độ ảnh hưởng thấp hơn so với lòng trung thành và nhận thức.
Hình ảnh thương hiệu có tác động nhỏ nhất (beta = 0,098) nhưng vẫn có ý nghĩa thống kê, cho thấy cần cải thiện nhận diện hình ảnh để tăng sức mạnh thương hiệu.
Phân tích tương quan cho thấy các thành phần đều có mối quan hệ tích cực với tài sản thương hiệu, với hệ số tương quan từ 0,260 đến 0,598. Mô hình hồi quy giải thích được 53,3% biến thiên tài sản thương hiệu (R² điều chỉnh = 0,533).
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây, khẳng định vai trò then chốt của lòng trung thành trong việc xây dựng tài sản thương hiệu. Lòng trung thành không chỉ giúp duy trì doanh thu ổn định mà còn tạo ra hiệu ứng truyền miệng tích cực, nâng cao uy tín thương hiệu. Nhận thức thương hiệu và liên tưởng thương hiệu là các yếu tố chiến lược cần được chú trọng để tạo dựng hình ảnh và sự khác biệt trên thị trường.
Mức độ hài lòng của khách hàng Finelife hiện còn thấp với chỉ số NPS đạt 42,5%, chưa đạt ngưỡng 50% để tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ. Doanh số và tần suất mua sắm của khách hàng bạch kim và vàng chiếm khoảng 80% tổng doanh thu, cho thấy nhóm khách hàng này rất quan trọng trong chiến lược phát triển.
Các điểm bán Finelife hiện còn hạn chế về độ phủ khách hàng, tập trung chủ yếu quanh khu vực cửa hàng với tỷ lệ độ phủ thấp, ví dụ Urban Hill chỉ đạt 0,1%. Không gian mua sắm và hình ảnh thương hiệu chưa thực sự sang trọng, độc đáo so với các đối thủ như An Nam Gourmet, ảnh hưởng đến trải nghiệm và sự trung thành của khách hàng.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ hồi quy thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến tài sản thương hiệu, bảng phân tích Cronbach Alpha và EFA minh họa độ tin cậy và cấu trúc nhân tố của các thang đo.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường trải nghiệm tích cực của khách hàng
- Hành động: Thiết kế các chương trình trải nghiệm mua sắm độc đáo, thân thiện và tiện nghi tại cửa hàng.
- Mục tiêu: Tăng chỉ số hài lòng và NPS lên trên 50% trong vòng 12 tháng.
- Chủ thể: Ban quản lý Finelife phối hợp với bộ phận marketing và dịch vụ khách hàng.
Đảm bảo chất lượng hàng hóa cao cấp
- Hành động: Kiểm soát nghiêm ngặt nguồn gốc, chất lượng sản phẩm, ưu tiên hàng hữu cơ và nhập khẩu chính hãng.
- Mục tiêu: Giảm tỷ lệ phản hồi tiêu cực về chất lượng xuống dưới 5% trong 6 tháng.
- Chủ thể: Bộ phận mua hàng và kiểm soát chất lượng.
Đa dạng hóa chủng loại hàng hóa
- Hành động: Mở rộng danh mục sản phẩm, bổ sung các mặt hàng độc đáo, phù hợp với nhu cầu khách hàng cao cấp.
- Mục tiêu: Tăng số lượng SKU lên 15% trong 1 năm, đáp ứng đa dạng nhu cầu khách hàng.
- Chủ thể: Bộ phận phát triển sản phẩm và marketing.
Xây dựng thương hiệu mạnh và đồng bộ
- Hành động: Cải thiện hình ảnh thương hiệu qua thiết kế nhận diện, quảng bá thương hiệu trên đa kênh, phát triển kênh bán hàng online.
- Mục tiêu: Nâng cao nhận diện thương hiệu Finelife trong nhóm khách hàng mục tiêu lên 30% trong 12 tháng.
- Chủ thể: Bộ phận marketing và truyền thông.
Mở rộng độ phủ khách hàng và phát triển khách hàng trung thành
- Hành động: Tăng cường các chương trình khách hàng thân thiết, mở rộng điểm bán tại các khu vực tiềm năng ít cạnh tranh.
- Mục tiêu: Tăng độ phủ khách hàng lên ít nhất 5% tại các phường lân cận trong 1 năm.
- Chủ thể: Ban quản lý chuỗi và bộ phận phát triển thị trường.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Nhà quản trị bán lẻ và siêu thị cao cấp
- Lợi ích: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến tài sản thương hiệu, từ đó xây dựng chiến lược marketing hiệu quả.
- Use case: Áp dụng mô hình và giải pháp để nâng cao trải nghiệm khách hàng và tăng doanh thu.
Chuyên gia marketing và truyền thông thương hiệu
- Lợi ích: Nắm bắt các khái niệm và phương pháp đo lường tài sản thương hiệu trong ngành thực phẩm cao cấp.
- Use case: Phát triển các chiến dịch quảng bá phù hợp với đặc thù thị trường và khách hàng mục tiêu.
Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, marketing
- Lợi ích: Tham khảo khung lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và phân tích dữ liệu thực tiễn.
- Use case: Làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu liên quan đến thương hiệu và hành vi tiêu dùng.
Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý thị trường bán lẻ
- Lợi ích: Hiểu được thực trạng và thách thức của thị trường bán lẻ thực phẩm cao cấp tại Việt Nam.
- Use case: Xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển thị trường bán lẻ hiện đại, thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh.
Câu hỏi thường gặp
Tài sản thương hiệu là gì và tại sao quan trọng?
Tài sản thương hiệu là giá trị gia tăng mà thương hiệu mang lại cho sản phẩm, thể hiện qua nhận thức, lòng trung thành và chất lượng cảm nhận của khách hàng. Nó giúp doanh nghiệp tạo lợi thế cạnh tranh và tăng doanh thu bền vững.Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến tài sản thương hiệu Finelife?
Lòng trung thành thương hiệu được xác định là yếu tố quan trọng nhất, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong mô hình phân tích hồi quy, ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị thương hiệu.Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
Nghiên cứu kết hợp định tính (thảo luận nhóm, phỏng vấn sâu) và định lượng (khảo sát 259 khách hàng, phân tích bằng SPSS) nhằm đảm bảo tính toàn diện và độ tin cậy của kết quả.Làm thế nào để tăng trải nghiệm tích cực của khách hàng tại Finelife?
Có thể tổ chức các sự kiện trải nghiệm, cải thiện không gian mua sắm, đào tạo nhân viên thân thiện, cung cấp dịch vụ tiện ích và đa dạng sản phẩm phù hợp nhu cầu khách hàng cao cấp.Tại sao hình ảnh thương hiệu Finelife cần được cải thiện?
Hình ảnh thương hiệu hiện tại chưa tạo được sự khác biệt và sang trọng như kỳ vọng, ảnh hưởng đến nhận thức và sự trung thành của khách hàng, do đó cần đồng bộ và nâng cao để thu hút khách hàng mục tiêu.
Kết luận
- Lòng trung thành thương hiệu là nhân tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến tài sản thương hiệu Finelife, tiếp theo là nhận thức và liên tưởng thương hiệu.
- Finelife cần tập trung nâng cao trải nghiệm khách hàng, đảm bảo chất lượng sản phẩm và đa dạng hóa hàng hóa để tăng giá trị thương hiệu.
- Mức độ nhận diện và hình ảnh thương hiệu hiện còn hạn chế, cần cải thiện để tạo sự khác biệt trên thị trường thực phẩm cao cấp.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường trải nghiệm, chất lượng, đa dạng sản phẩm và xây dựng thương hiệu mạnh trong vòng 12 tháng tới.
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các nhà quản trị, chuyên gia marketing và các bên liên quan trong phát triển thương hiệu bán lẻ cao cấp tại Việt Nam.
Hành động tiếp theo: Triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh chiến lược phù hợp. Đề nghị các nhà quản trị Finelife và các bên liên quan phối hợp chặt chẽ nhằm nâng cao tài sản thương hiệu, gia tăng lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững.