Tổng quan nghiên cứu

Việc nâng cao kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh cho sinh viên là một trong những thách thức lớn trong giáo dục ngoại ngữ hiện nay. Tại Việt Nam, đặc biệt là tại các trường cao đẳng như Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội, sinh viên năm hai thường gặp khó khăn trong việc mở rộng vốn từ vựng và áp dụng từ vựng vào ngữ cảnh đọc hiểu. Theo ước tính, khoảng 98% sinh viên thường xuyên gặp phải từ mới khi đọc tiếng Anh, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiếp thu và hiểu nội dung bài đọc. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu đánh giá hiệu quả của phương pháp học từ vựng tiếng Anh theo ngữ cảnh (Learning English Vocabulary in Context - LEV) trong việc cải thiện kỹ năng đọc hiểu cho sinh viên năm hai khoa Hướng dẫn Du lịch tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 100 sinh viên năm hai, được chia thành hai nhóm: nhóm thực nghiệm áp dụng phương pháp LEV trong giảng dạy và nhóm đối chứng không áp dụng. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong ba tháng, với các bài kiểm tra đọc trước và sau khi áp dụng phương pháp, cùng với khảo sát ý kiến sinh viên về hiệu quả của phương pháp này. Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần làm rõ vai trò của việc học từ vựng theo ngữ cảnh trong phát triển kỹ năng đọc mà còn cung cấp cơ sở dữ liệu thực tiễn giúp các giảng viên có thể lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết về từ vựng và lý thuyết về kỹ năng đọc hiểu. Theo Schmitt (2000), từ vựng là yếu tố cốt lõi trong việc phát triển các kỹ năng ngôn ngữ, đặc biệt là đọc hiểu. Việc học từ vựng trong ngữ cảnh giúp người học không chỉ ghi nhớ từ mới mà còn hiểu sâu sắc ý nghĩa và cách sử dụng từ trong các tình huống thực tế. Lý thuyết về kỹ năng đọc của Goodman (1971) và William (1984) nhấn mạnh rằng đọc là quá trình nhận diện và giải mã thông tin từ văn bản, đòi hỏi sự tương tác giữa người đọc và nội dung để hiểu được ý nghĩa sâu xa.

Ba khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm:

  • Learning English Vocabulary in Context (LEV): Phương pháp học từ vựng thông qua việc tiếp xúc với từ mới trong các đoạn văn bản có ngữ cảnh rõ ràng.
  • Reading Skills: Khả năng nhận biết, hiểu và phân tích thông tin từ văn bản tiếng Anh.
  • Vocabulary Learning Strategies: Các chiến lược học từ vựng như đoán nghĩa từ ngữ cảnh, sử dụng từ điển, ghi chú và luyện tập từ mới.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp theo trình tự giải thích (sequential explanatory mixed method), kết hợp giữa phân tích định lượng và định tính. Cỡ mẫu gồm 100 sinh viên năm hai khoa Hướng dẫn Du lịch, được chọn theo phương pháp chọn mẫu có chủ đích (purposive sampling) nhằm đảm bảo tính đại diện cho nhóm nghiên cứu.

Dữ liệu định lượng được thu thập qua các bài kiểm tra đọc trước và sau (pre-reading test và post-reading test), bài kiểm tra từ vựng, cùng bảng khảo sát ý kiến sinh viên. Dữ liệu định tính được thu thập qua phỏng vấn bán cấu trúc với 20 sinh viên được chọn ngẫu nhiên từ nhóm thực nghiệm. Thời gian nghiên cứu kéo dài ba tháng, với ba buổi dạy thử nghiệm cho nhóm thực nghiệm và hai buổi cho nhóm đối chứng.

Phân tích dữ liệu định lượng sử dụng phương pháp mô tả thống kê để so sánh kết quả giữa hai nhóm, trong khi phân tích định tính được thực hiện bằng cách mã hóa và tổng hợp các ý kiến từ phỏng vấn nhằm làm rõ quan điểm và trải nghiệm của sinh viên về phương pháp LEV.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cải thiện kỹ năng đọc hiểu: Kết quả bài kiểm tra đọc sau khi áp dụng phương pháp LEV cho nhóm thực nghiệm (lớp A) cho thấy sự tiến bộ rõ rệt. Điểm thấp nhất của nhóm này tăng từ 1/13 lên 4/13, điểm cao nhất đạt 13/13, trong khi nhóm đối chứng (lớp B) không có sự thay đổi đáng kể với điểm thấp nhất vẫn là 1/13 và điểm cao nhất 12/13. Khoảng 58% sinh viên nhóm A đạt mức cải thiện đáng kể, 42% có sự cải thiện vừa phải.

  2. Tăng cường vốn từ vựng: Điểm trung bình bài kiểm tra từ vựng của nhóm thực nghiệm là 7.02, cao hơn so với 6.0 của nhóm đối chứng. Điểm thấp nhất của nhóm A là 5, gần gấp đôi điểm thấp nhất của nhóm B (3), cho thấy việc học từ vựng theo ngữ cảnh giúp sinh viên ghi nhớ và sử dụng từ mới hiệu quả hơn.

  3. Ý kiến tích cực từ sinh viên: 78% sinh viên trong nhóm thực nghiệm đánh giá phương pháp LEV hiệu quả hơn so với các phương pháp truyền thống như học qua flashcards hay danh sách từ vựng. Hơn 98% sinh viên thường xuyên gặp từ mới khi đọc tiếng Anh, và họ cho rằng học từ vựng trong ngữ cảnh giúp họ hiểu và ghi nhớ từ tốt hơn.

  4. Thách thức trong quá trình học: Một số sinh viên phản ánh khó khăn trong việc áp dụng phương pháp LEV do thiếu kỹ năng đoán nghĩa từ ngữ cảnh và cần thêm sự hướng dẫn từ giảng viên.

Thảo luận kết quả

Sự cải thiện rõ rệt về điểm số đọc hiểu và từ vựng của nhóm thực nghiệm khẳng định vai trò quan trọng của việc học từ vựng trong ngữ cảnh. Kết quả này phù hợp với nghiên cứu của Zarfsaz và cộng sự (2021) khi cho thấy việc cung cấp ngữ cảnh giúp tăng khả năng tiếp thu và ghi nhớ từ vựng. Việc sinh viên đánh giá cao phương pháp LEV cũng phản ánh sự phù hợp của phương pháp này với nhu cầu thực tế của người học, đặc biệt trong bối cảnh học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai.

Biểu đồ phân phối điểm số trước và sau cho thấy sự dịch chuyển tích cực về phía điểm cao hơn ở nhóm thực nghiệm, trong khi nhóm đối chứng gần như không thay đổi, minh họa hiệu quả của phương pháp LEV trong việc nâng cao kỹ năng đọc. Bảng thống kê điểm từ vựng cũng cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa giữa hai nhóm, củng cố luận điểm về việc học từ vựng theo ngữ cảnh giúp tăng cường vốn từ và khả năng sử dụng từ trong thực tế.

Tuy nhiên, khó khăn trong việc áp dụng phương pháp LEV cũng cho thấy cần có sự hỗ trợ và hướng dẫn kỹ thuật đoán nghĩa từ ngữ cảnh cho sinh viên, đồng thời giảng viên cần thiết kế bài giảng phù hợp để phát huy tối đa hiệu quả của phương pháp này.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo kỹ năng đoán nghĩa từ ngữ cảnh: Giảng viên cần tổ chức các buổi hướng dẫn chuyên sâu về kỹ thuật đoán nghĩa từ mới dựa trên ngữ cảnh nhằm giúp sinh viên tự tin và hiệu quả hơn trong việc học từ vựng.

  2. Áp dụng phương pháp LEV rộng rãi trong giảng dạy: Nhà trường và khoa nên tích hợp phương pháp học từ vựng theo ngữ cảnh vào chương trình giảng dạy tiếng Anh, đặc biệt trong các môn học phát triển kỹ năng đọc hiểu, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.

  3. Phát triển tài liệu học tập có ngữ cảnh phong phú: Cần xây dựng và cung cấp các tài liệu đọc có chứa từ vựng được trình bày trong ngữ cảnh đa dạng, phù hợp với trình độ sinh viên, giúp họ dễ dàng tiếp cận và ghi nhớ từ mới.

  4. Khuyến khích sinh viên tự học qua đọc mở rộng: Giảng viên nên khuyến khích sinh viên tham gia các hoạt động đọc mở rộng với các tài liệu phù hợp để tăng cường vốn từ và kỹ năng đọc, đồng thời tạo động lực học tập lâu dài.

  5. Theo dõi và đánh giá định kỳ: Nhà trường cần tổ chức các bài kiểm tra định kỳ để đánh giá hiệu quả của phương pháp LEV, từ đó điều chỉnh và cải tiến phương pháp giảng dạy phù hợp với nhu cầu thực tế của sinh viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh tại các trường cao đẳng, đại học: Có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để cải tiến phương pháp giảng dạy từ vựng và kỹ năng đọc, nâng cao hiệu quả đào tạo ngoại ngữ.

  2. Sinh viên chuyên ngành tiếng Anh và các ngành liên quan: Nắm bắt được phương pháp học từ vựng hiệu quả, từ đó tự cải thiện kỹ năng đọc hiểu và vốn từ vựng của bản thân.

  3. Nhà quản lý giáo dục và xây dựng chương trình đào tạo: Sử dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế chương trình học phù hợp, tích hợp các phương pháp học từ vựng theo ngữ cảnh nhằm nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ.

  4. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực ngôn ngữ học và giáo dục: Tham khảo phương pháp nghiên cứu và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về việc học từ vựng và kỹ năng đọc trong môi trường học tập tiếng Anh.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phương pháp học từ vựng theo ngữ cảnh là gì?
    Phương pháp này giúp người học tiếp xúc với từ mới trong các đoạn văn bản có ngữ cảnh rõ ràng, từ đó đoán nghĩa và ghi nhớ từ hiệu quả hơn so với học từ vựng rời rạc.

  2. Tại sao kỹ năng đọc hiểu lại quan trọng đối với sinh viên học tiếng Anh?
    Kỹ năng đọc giúp sinh viên tiếp thu kiến thức, mở rộng vốn từ và phát triển các kỹ năng ngôn ngữ khác như viết và nói, đồng thời hỗ trợ học tập và nghiên cứu hiệu quả.

  3. Phương pháp LEV có phù hợp với tất cả trình độ sinh viên không?
    Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với sinh viên trình độ sơ trung và trung cấp, giúp họ xây dựng nền tảng từ vựng và cải thiện khả năng đọc hiểu qua việc học từ trong ngữ cảnh.

  4. Làm thế nào để giảng viên áp dụng phương pháp LEV trong lớp học?
    Giảng viên có thể lựa chọn các đoạn văn bản phù hợp, hướng dẫn sinh viên nhận diện và đoán nghĩa từ mới dựa trên ngữ cảnh, kết hợp với các hoạt động luyện tập và kiểm tra từ vựng.

  5. Sinh viên gặp khó khăn khi học từ vựng theo ngữ cảnh nên làm gì?
    Sinh viên nên tăng cường luyện tập kỹ năng đoán nghĩa từ ngữ cảnh, sử dụng từ điển khi cần thiết, tham gia các buổi học hướng dẫn kỹ thuật học từ vựng và đọc nhiều tài liệu tiếng Anh phù hợp.

Kết luận

  • Việc sử dụng phương pháp học từ vựng tiếng Anh theo ngữ cảnh giúp sinh viên năm hai khoa Hướng dẫn Du lịch tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội cải thiện đáng kể kỹ năng đọc hiểu.
  • Kết quả kiểm tra đọc và từ vựng cho thấy nhóm thực nghiệm áp dụng LEV có sự tiến bộ vượt trội so với nhóm đối chứng.
  • Phần lớn sinh viên đánh giá cao hiệu quả của phương pháp LEV và mong muốn được áp dụng rộng rãi trong giảng dạy.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hỗ trợ giảng viên và sinh viên trong việc áp dụng phương pháp LEV hiệu quả hơn.
  • Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng nghiên cứu trên các nhóm đối tượng khác và phát triển tài liệu học tập phù hợp để nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ.

Hành động ngay: Các giảng viên và nhà quản lý giáo dục nên cân nhắc áp dụng phương pháp học từ vựng theo ngữ cảnh trong chương trình giảng dạy để nâng cao kỹ năng đọc hiểu cho sinh viên, đồng thời khuyến khích sinh viên chủ động luyện tập và phát triển kỹ năng này.