Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đại học Việt Nam trong hội nhập quốc tế

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

2. Mục tiêu nghiên cứu

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4. Điểm mới và những đóng góp của luận án

4.1. Về phương diện học thuật

4.2. Về phương diện thực tiễn

5. Kết cấu của luận án

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC VIỆT NAM TRONG HỘI NHẬP QUỐC TẾ

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu

1.1.1. Các công trình nghiên cứu trong nước về chất lượng nguồn nhân lực giáo dục đại học

1.1.2. Các công trình nghiên cứu nước ngoài về chất lượng nguồn nhân lực giáo dục giáo dục đại học

1.1.3. Đánh giá chung về tình hình nghiên cứu

1.1.4. Những vấn đề đặt ra cho đề tài

1.2. Quy trình nghiên cứu

1.3. Phương pháp nghiên cứu

1.3.1. Phương pháp tiếp cận vấn đề nghiên cứu

1.3.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể

1.3.2.1. Phương pháp logic – lịch sử

1.3.2.2. Phương pháp phân tích và tổng hợp

1.3.2.3. Phương pháp so sánh và đối chiếu

1.3.2.4. Phương pháp chuyên gia

1.3.2.5. Phương pháp khảo sát và thống kê mô tả

1.3.3. Nguồn dữ liệu và khung phân tích

1.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC VIỆT NAM TRONG HỘI NHẬP QUỐC TẾ

2.1. Khái niệm về nguồn nhân lực, nguồn nhân lực các trường đại học và chất lượng nguồn nhân lực các trường đại học

2.1.1. Khái niệm về nguồn nhân lực

2.1.2. Khái niệm nguồn nhân lực và chất lượng NNL các trường đại học Việt Nam

2.2. Một số lí thuyết về vai trò của chất lượng nguồn nhân lực

2.2.1. Lí thuyết về vai trò của chất lượng nguồn vốn nhân lực

2.2.2. Lí thuyết về mối quan hệ giữa chất lượng vốn nhân lực với tăng trưởng kinh tế

2.2.3. Lí thuyết về vai trò của chất lượng giáo dục đào tạo đối với chất lượng nguồn nhân lực quốc gia

2.3. Lí thuyết về vai trò của chất lượng nguồn nhân lực trong hội nhập quốc tế

2.4. Đặc điểm lao động của nguồn nhân lực trong các trường đại học

2.4.1. Là lao động phức tạp, sử dụng nhiều trí lực và sự sáng tạo

2.4.2. Chất lượng NNL các trường ĐH quyết định chất lượng đào tạo NNL của quốc gia

2.5. Tính tất yếu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các trường đại học trong hội nhập quốc tế

2.5.1. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam nhằm đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực quốc gia trong nền kinh tế tri thức

2.5.2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam nhằm phát huy vai trò và sử dụng hiệu quả các nguồn lực của giáo dục đại học đối với tăng trưởng kinh tế

2.5.3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam xuất phát từ yêu cầu của quá trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo đục đại học ở Việt Nam hiện nay

2.5.4. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam xuất phát từ yêu cầu của quá trình hội nhập quốc tế

2.6. Các tiêu chí đánh giá chất lượng NNL các trường ĐH trong hội nhập quốc tế

2.6.1. Về trí lực của nguồn nhân lực

2.6.2. Về nhân cách của nguồn nhân lực

2.6.3. Về kĩ năng mềm của nguồn nhân lực

2.7. Các yếu tố tác động đến chất lượng NNL trong các trường ĐH Việt Nam

2.7.1. Cơ chế, chính sách phát triển Giáo dục đại học của quốc gia

2.7.2. Tình hình đào tạo và nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao các trường ĐH

2.7.3. Tình hình sử dụng nguồn nhân lực các trường ĐH

2.7.4. Môi trường làm việc và thu nhập trong các trường ĐH

2.7.5. Hội nhập quốc tế trong GDĐH

2.8. Kinh nghiệm quốc tế và bài học của việc nâng cao chất lượng NNL trong lĩnh vực GDĐH Việt Nam

2.8.1. Kinh nghiệm quốc tế nâng cao chất lượng NNL trong lĩnh vực GDĐH

2.8.2. Bài học nâng cao chất lượng NNL trong lĩnh vực GDĐH Việt Nam

2.9. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2

3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC VIỆT NAM TRONG THỜI KỲ HỘI NHẬP QUỐC TẾ

3.1. Tổng quan về GDĐH Việt Nam trong hội nhập quốc tế

3.1.1. Về mạng lưới các trường đại học

3.1.2. Về chất lượng đào tạo tại các trường đại học

3.1.3. Chính sách nhà nước đối với hoạt động GDĐH Việt Nam

3.1.4. Cơ chế, tổ chức và sự quản lí nhà nước đối với hoạt động GDĐH

3.1.5. Ngân sách dành cho GDĐH Việt Nam

3.2. Thực trạng nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam trong hội nhập quốc tế

3.2.1. Quy mô, số lượng nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam trong hội nhập quốc tế

3.2.2. Chất lượng nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam

3.2.2.1. Về trình độ chuyên môn của nguồn nhân lực

3.2.2.2. Về nhân cách của nguồn nhân lực

3.2.2.3. Về kĩ năng mềm của nguồn nhân lực

3.3. Thực trạng các yếu tố tác động tới chất lượng nguồn nhân lực các trường ĐH Việt Nam

3.3.1. Cơ chế, chính sách phát triển Giáo dục đại học của Việt Nam

3.3.2. Tình hình đào tạo và nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao các trường ĐH Việt Nam

3.3.3. Tình hình sử dụng nguồn nhân lực các trường ĐH Việt Nam

3.3.4. Môi trường làm việc và thu nhập của nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam

3.3.5. Hội nhập quốc tế của các trường đại học Việt Nam

3.4. Đánh giá những thành tựu và hạn chế của việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các trường ĐH Việt Nam

3.4.1. Những thành tựu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các trường ĐH Việt Nam

3.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân trong quá trình nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các trường ĐH Việt Nam

3.5. Những vấn đề đặt ra đối với nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam trong hội nhập quốc tế

3.5.1. Chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục đào tạo và hội nhập quốc tế

3.5.2. Cơ chế quản lí giáo dục đại học chưa tạo ra môi trường làm việc tốt cho giảng viên và cán bộ quản lí giáo dục

3.5.3. Hội nhập quốc tế đã và đang đặt ra những thách thức mới đối với nguồn nhân lực giáo dục đại học

3.6. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3

4. CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC VIỆT NAM TRONG HỘI NHẬP QUỐC TẾ

4.1. Định hướng và mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam trong hội nhập quốc tế

4.1.1. Bối cảnh trong nước và quốc tế tác động tới GDĐH ở Việt Nam

4.1.2. Định hướng phát triển

4.1.3. Mục tiêu phát triển

4.1.3.1. Mục tiêu chung

4.1.3.2. Các mục tiêu cụ thể

4.2. Các giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam trong hội nhập quốc tế

4.2.1. Nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách phát triển GDĐH tạo điều kiện cho nâng cao chất lượng NNL

4.2.2. Tăng cường đổi mới, nâng cao chất lượng hệ thống giáo dục và đào tạo trong các trường đại học Việt Nam

4.2.3. Xây dựng qui hoạch phát triển các trường đại học Việt Nam và chiến lược phát triển của từng trường

4.2.4. Tăng cường cơ chế tự chủ đối với các trường đại học để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các trường đại học

4.2.5. Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế

4.2.5.1. Nâng cao chất lượng lao động của nguồn nhân lực trong các trường đại học Việt Nam đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế

4.2.5.2. Tạo môi trường làm việc tốt và thu nhập xứng đáng để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực GDĐH

4.2.5.3. Đào tạo và sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực các trường đại học trong hội nhập quốc tế

4.2.5.4. Bồi dưỡng kiến thức về hội nhập cho nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam

4.3. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ

1. ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

2. DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHÁC

2.1. CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

I. Giới thiệu về chất lượng nguồn nhân lực đại học Việt Nam

Chất lượng nguồn nhân lực là yếu tố quyết định đến sự phát triển bền vững của nền giáo dục đại học Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Nguồn nhân lực đại học không chỉ đơn thuần là số lượng mà còn phải đáp ứng các tiêu chí về trình độ chuyên môn, kỹ năng mềm và nhân cách. Đặc biệt, trong thời kỳ hội nhập, yêu cầu về chất lượng nguồn nhân lực ngày càng cao, đòi hỏi các trường đại học cần phải có những cải cách toàn diện để nâng cao chất lượng đào tạo, từ đó góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Theo báo cáo của các tổ chức giáo dục quốc tế, chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế, cần có những giải pháp cụ thể để khắc phục tình trạng này.

1.1. Tầm quan trọng của nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực không chỉ giúp đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động trong nước mà còn tạo ra cơ hội cho người lao động Việt Nam có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Đặc biệt, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, yêu cầu về kỹ năng, kiến thức và khả năng sáng tạo của nguồn nhân lực ngày càng cao. Việc nâng cao chất lượng giáo dục đại học sẽ giúp Việt Nam phát huy tối đa tiềm năng của con người, từ đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. "Chất lượng nguồn nhân lực quyết định sự thành công của mọi chiến lược phát triển" - đây là quan điểm được nhiều chuyên gia giáo dục khẳng định.

II. Thực trạng chất lượng nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam

Thực trạng chất lượng nguồn nhân lực tại các trường đại học Việt Nam hiện nay cho thấy nhiều vấn đề tồn tại. Mặc dù đã có nhiều cải cách trong giáo dục, nhưng chất lượng đào tạo vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế của thị trường lao động. Số lượng sinh viên tốt nghiệp có việc làm đúng chuyên ngành còn thấp, cho thấy sự không tương thích giữa đào tạo và nhu cầu xã hội. Theo thống kê, chỉ khoảng 60% sinh viên tốt nghiệp có việc làm sau 6 tháng ra trường. Điều này cho thấy cần phải có sự thay đổi trong chương trình giảng dạy, phương pháp đào tạo và cách thức đánh giá chất lượng giáo dục.

2.1. Các yếu tố tác động đến chất lượng nguồn nhân lực

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực trong các trường đại học, bao gồm cơ chế chính sách, môi trường làm việc, và sự đầu tư cho giáo dục. Cơ chế quản lý giáo dục hiện tại chưa tạo ra động lực cho giảng viên và sinh viên. Ngoài ra, việc thiếu hụt nguồn tài chính cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến chất lượng nguồn nhân lực chưa cao. "Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho tương lai" - một quan điểm đúng đắn cần được chú trọng hơn trong chính sách phát triển giáo dục đại học.

III. Giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong hội nhập quốc tế

Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực các trường đại học Việt Nam, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp từ cải cách chương trình đào tạo đến nâng cao năng lực cho giảng viên. Một trong những giải pháp quan trọng là tăng cường hợp tác quốc tế trong giáo dục, nhằm tiếp cận các mô hình giáo dục tiên tiến và học hỏi kinh nghiệm từ các nước phát triển. Đồng thời, cần tạo ra môi trường học tập và làm việc tốt hơn cho sinh viên và giảng viên, khuyến khích đổi mới sáng tạo và nghiên cứu khoa học. "Chỉ có sự đổi mới và hợp tác quốc tế mới giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực" - đây là điều kiện tiên quyết trong bối cảnh hội nhập hiện nay.

3.1. Đổi mới chương trình đào tạo

Chương trình đào tạo cần được thiết kế lại để phù hợp với nhu cầu thực tế của thị trường lao động và xu hướng phát triển của thế giới. Cần tích hợp các kỹ năng mềm, kỹ năng thực hành vào chương trình giảng dạy, giúp sinh viên không chỉ có kiến thức chuyên môn mà còn có khả năng làm việc hiệu quả trong môi trường quốc tế. Việc áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy cũng là một hướng đi cần thiết để nâng cao chất lượng giáo dục. "Chương trình đào tạo phù hợp sẽ tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao".

Luận án tiến sĩ về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại các trường đại học Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế