Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, tiếng Anh ngày càng trở thành ngôn ngữ quốc tế quan trọng, được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như kinh tế, chính trị, văn hóa và giáo dục. Vào cuối những năm 1990, số người sử dụng tiếng Anh đã đạt khoảng 1,5 tỷ người, và theo báo cáo của Hội đồng Anh, đến năm 2015, khoảng một nửa dân số thế giới sẽ sử dụng tiếng Anh. Tại Việt Nam, việc nâng cao năng lực tiếng Anh cho sinh viên, đặc biệt là sinh viên không chuyên, trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế và cạnh tranh trong thị trường lao động.

Tuy nhiên, theo báo cáo tại hội thảo “Đào tạo tiếng Anh trong các trường đại học không chuyên ngữ” năm 2008, có đến 51,7% sinh viên tốt nghiệp không đáp ứng được yêu cầu về kỹ năng tiếng Anh. Thực trạng này đặt ra thách thức lớn cho các trường đại học, trong đó có Trường Đại học Đồng Tháp, một trường đại học non trẻ với chất lượng đầu vào còn thấp. Nghiên cứu tập trung vào chất lượng học tiếng Anh không chuyên của sinh viên chính quy tại Trường Đại học Đồng Tháp trong giai đoạn 2008-2012, nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng học tập.

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng học tiếng Anh không chuyên, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo, đáp ứng nhu cầu của sinh viên và yêu cầu của nơi sử dụng lao động. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ nhà quản lý giáo dục xây dựng chiến lược phát triển ngoại ngữ, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của sinh viên trên thị trường lao động trong và ngoài nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về chất lượng sản phẩm/dịch vụ, chất lượng giáo dục và chất lượng học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh không chuyên. Các quan điểm về chất lượng được xem xét từ góc độ kỹ thuật, giá trị sử dụng, và quan điểm người tiêu dùng, trong đó chất lượng học tiếng Anh không chuyên được định nghĩa là tổng thể các chỉ tiêu, tiêu chí đáp ứng nhu cầu của người học và xã hội.

Các mô hình đánh giá chất lượng tiếng Anh phổ biến được áp dụng gồm:

  • Khung tham chiếu châu Âu (CEF) với 6 mức trình độ từ A1 đến C2, đánh giá 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết.
  • TOEIC tập trung đánh giá kỹ năng nghe và đọc với thang điểm tối đa 990.
  • TOEFL đánh giá 4 kỹ năng với thang điểm 0-120.
  • IELTS đánh giá 4 kỹ năng với thang điểm từ 1 đến 9.

Nghiên cứu cũng tập trung vào các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng học tiếng Anh không chuyên, bao gồm:

  1. Yếu tố thuộc người học: nhu cầu học, động cơ học, năng khiếu, thái độ, phương pháp học và phong cách cá nhân.
  2. Yếu tố thuộc người dạy: năng lực chuyên môn, năng lực sư phạm, phương pháp giảng dạy và khả năng tạo hứng thú.
  3. Yếu tố thuộc môi trường dạy và học: tài liệu, phương tiện, cơ sở vật chất, môi trường học tập, gia đình và hoạt động kiểm tra, giám sát.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng nhằm thu thập và phân tích dữ liệu một cách toàn diện.

  • Nguồn dữ liệu:

    • Dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo, thống kê của Trường Đại học Đồng Tháp giai đoạn 2008-2012.
    • Dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát trực tiếp sinh viên chính quy, giảng viên và nơi sử dụng sinh viên đã ra trường.

  • Phương pháp thu thập số liệu:

    • Phỏng vấn chuyên sâu với 2 chuyên gia, 6 giảng viên và 9 sinh viên để xây dựng bảng hỏi sơ bộ.
    • Thử nghiệm bảng hỏi với nhóm sinh viên lấy mẫu thuận tiện để điều chỉnh.
    • Khảo sát chính thức với mẫu sinh viên lớn hơn sử dụng bảng câu hỏi hoàn chỉnh.

  • Phương pháp phân tích:

    • Sử dụng phần mềm SPSS 16.0 để xử lý dữ liệu, kiểm định thang đo và phân tích hồi quy nhằm xác định mối quan hệ giữa các nhân tố và chất lượng học tiếng Anh không chuyên.
    • Phương pháp so sánh, tổng hợp và phân tích chuyên gia được áp dụng để đánh giá kết quả.

  • Cỡ mẫu: Khoảng vài trăm sinh viên chính quy tại Trường Đại học Đồng Tháp trong giai đoạn nghiên cứu.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu từ năm 2008 đến 2013, đề xuất giải pháp cho giai đoạn đến năm 2018.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chất lượng học tiếng Anh không chuyên chưa được cải thiện đáng kể
    Dữ liệu thứ cấp từ trường cho thấy, mặc dù đã chuyển đổi hình thức đánh giá từ chứng chỉ A, B sang chuẩn TOEIC trong giai đoạn 2008-2012, chất lượng học tiếng Anh không chuyên vẫn không có sự tiến bộ rõ rệt. Tỷ lệ sinh viên đạt chuẩn đầu ra theo TOEIC chỉ đạt khoảng 48%, phản ánh hiệu quả đào tạo còn hạn chế.

  2. Nhu cầu sử dụng tiếng Anh tại nơi làm việc thấp
    Khảo sát nơi sử dụng sinh viên đã ra trường tại tỉnh Đồng Tháp cho thấy nhu cầu sử dụng tiếng Anh trong công việc chỉ chiếm khoảng 30%, chủ yếu do số lượng khách hàng nước ngoài ít. Tuy nhiên, các đơn vị tuyển dụng vẫn yêu cầu trình độ tiếng Anh đầu vào để tạo điều kiện thích nghi trong tương lai.

  3. Sự không phù hợp giữa kỹ năng được đào tạo và nhu cầu thực tế
    Sinh viên được đào tạo chủ yếu về ngữ pháp và kỹ năng nghe, trong khi nơi làm việc yêu cầu kỹ năng giao tiếp và dịch thuật nhiều hơn. Khoảng 65% sinh viên và 70% nơi làm việc đánh giá kỹ năng giao tiếp là quan trọng nhất, nhưng chỉ có 40% sinh viên cảm thấy tự tin về kỹ năng này.

  4. 13 nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng học tiếng Anh không chuyên
    Qua phân tích hồi quy, 13 nhân tố được xác định gồm: quy định học tập, giáo trình, chương trình đào tạo, thời lượng học, số lượng sinh viên/lớp, trình độ chuyên môn giảng viên, phương pháp giảng dạy, năng lực sư phạm giảng viên, tự học sinh viên, phương pháp học sinh viên, hoạt động kiểm tra giám sát, nhu cầu học tập và môi trường học tập. Trong đó, trình độ chuyên môn giảng viên và môi trường học tập có ảnh hưởng mạnh nhất với hệ số tương quan lần lượt là 0.68 và 0.65.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy chất lượng học tiếng Anh không chuyên tại Trường Đại học Đồng Tháp còn nhiều hạn chế do sự không đồng bộ giữa chương trình đào tạo và nhu cầu thực tế của sinh viên cũng như nơi làm việc. Việc chuyển đổi hình thức đánh giá sang chuẩn TOEIC chưa tạo ra sự cải thiện đáng kể, phản ánh sự cần thiết phải đổi mới chương trình và phương pháp giảng dạy.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả tương đồng với báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo về tình trạng sinh viên không đạt chuẩn tiếng Anh đầu ra. Các nhân tố ảnh hưởng được xác định phù hợp với các lý thuyết về chất lượng giáo dục ngoại ngữ, trong đó yếu tố con người (giảng viên và sinh viên) và môi trường học tập đóng vai trò quyết định.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ sinh viên đạt chuẩn TOEIC qua các năm, biểu đồ tròn phân bố nhu cầu sử dụng tiếng Anh tại nơi làm việc, và bảng hồi quy mô tả mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến chất lượng học tập.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Cải tiến chương trình đào tạo tiếng Anh không chuyên

    • Động từ hành động: Thiết kế lại chương trình học tập, bổ sung kỹ năng giao tiếp và dịch thuật.
    • Target metric: Tăng tỷ lệ sinh viên đạt chuẩn TOEIC lên 70% trong 3 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu, khoa Ngoại ngữ, giảng viên.
    • Timeline: Triển khai từ năm học 2019-2020.

  2. Nâng cao năng lực chuyên môn và sư phạm cho giảng viên

    • Động từ hành động: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng giảng dạy hiện đại.
    • Target metric: 100% giảng viên đạt chuẩn năng lực sư phạm trong 2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng đào tạo, trung tâm bồi dưỡng cán bộ.
    • Timeline: Thực hiện từ năm 2019 đến 2021.

  3. Tăng cường môi trường học tập tiếng Anh

    • Động từ hành động: Xây dựng phòng học ngoại ngữ hiện đại, tạo môi trường giao tiếp tiếng Anh thực tế.
    • Target metric: 80% sinh viên tham gia các hoạt động ngoại khóa tiếng Anh hàng tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Nhà trường, phòng công tác sinh viên.
    • Timeline: Hoàn thành trong 2 năm.

  4. Khuyến khích và hỗ trợ sinh viên tự học tiếng Anh

    • Động từ hành động: Phát triển tài liệu tự học, tổ chức các câu lạc bộ tiếng Anh, hỗ trợ học tập trực tuyến.
    • Target metric: 60% sinh viên tự học tiếng Anh ít nhất 1 giờ/ngày.
    • Chủ thể thực hiện: Khoa Ngoại ngữ, trung tâm học liệu.
    • Timeline: Triển khai ngay từ năm học 2019.

  5. Cải tiến phương pháp đánh giá kết quả học tập

    • Động từ hành động: Áp dụng đa dạng hình thức đánh giá, tập trung vào kỹ năng giao tiếp và ứng dụng thực tế.
    • Target metric: Đánh giá toàn diện 4 kỹ năng tiếng Anh cho sinh viên.
    • Chủ thể thực hiện: Ban khảo thí, khoa Ngoại ngữ.
    • Timeline: Áp dụng từ khóa tuyển sinh 2020 trở đi.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý giáo dục đại học

    • Lợi ích: Có cơ sở khoa học để xây dựng chính sách nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ.
    • Use case: Thiết kế chương trình đào tạo, quy định chuẩn đầu ra tiếng Anh.

  2. Giảng viên tiếng Anh không chuyên

    • Lợi ích: Hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy và học tập, từ đó cải tiến phương pháp.
    • Use case: Áp dụng các phương pháp giảng dạy phù hợp, tạo hứng thú học tập.

  3. Sinh viên ngành quản trị kinh doanh và các ngành không chuyên Anh

    • Lợi ích: Nắm bắt được tầm quan trọng của tiếng Anh và các kỹ năng cần phát triển.
    • Use case: Lựa chọn phương pháp học tập hiệu quả, tự nâng cao năng lực ngoại ngữ.

  4. Các nhà hoạch định chính sách giáo dục và đào tạo

    • Lợi ích: Tham khảo dữ liệu thực tiễn và đề xuất giải pháp phù hợp với bối cảnh Việt Nam.
    • Use case: Xây dựng các đề án, chương trình phát triển ngoại ngữ quốc gia.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chất lượng học tiếng Anh không chuyên tại các trường đại học còn thấp?
    Chất lượng thấp do nhiều nguyên nhân như chương trình đào tạo chưa phù hợp, phương pháp giảng dạy truyền thống, thiếu môi trường thực hành và động lực học tập của sinh viên chưa cao. Ví dụ, tại Trường Đại học Đồng Tháp, tỷ lệ sinh viên đạt chuẩn TOEIC chỉ khoảng 48%.

  2. Các nhân tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng học tiếng Anh không chuyên?
    Nghiên cứu chỉ ra 13 nhân tố, trong đó trình độ chuyên môn và năng lực sư phạm của giảng viên, cùng với môi trường học tập là những yếu tố quan trọng nhất. Môi trường học tập tích cực giúp sinh viên tăng động lực và hiệu quả học tập.

  3. Làm thế nào để nâng cao động lực học tiếng Anh của sinh viên không chuyên?
    Có thể kích thích động lực bằng cách thay đổi phương pháp giảng dạy, tạo môi trường học tập thân thiện, áp dụng các hoạt động ngoại khóa và hỗ trợ tự học. Động cơ học tập được chia thành động cơ tự phát và động cơ ngoại kích, cần phối hợp để duy trì sự bền vững.

  4. Phương pháp đánh giá nào phù hợp để đo lường chất lượng học tiếng Anh không chuyên?
    Khung tham chiếu châu Âu (CEF) được đánh giá là phù hợp nhất với sinh viên Việt Nam vì đánh giá toàn diện 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Ngoài ra, TOEIC, TOEFL và IELTS cũng được sử dụng phổ biến nhưng tập trung vào các kỹ năng khác nhau.

  5. Giải pháp nào hiệu quả nhất để nâng cao chất lượng học tiếng Anh không chuyên tại các trường đại học?
    Giải pháp hiệu quả là kết hợp cải tiến chương trình đào tạo, nâng cao năng lực giảng viên, tạo môi trường học tập tích cực, khuyến khích tự học và đổi mới phương pháp đánh giá. Ví dụ, Trường Đại học Đồng Tháp đã đề xuất 6 giải pháp cụ thể nhằm cải thiện chất lượng đào tạo.

Kết luận

  • Chất lượng học tiếng Anh không chuyên tại Trường Đại học Đồng Tháp trong giai đoạn 2008-2012 còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu xã hội và thị trường lao động.
  • Nhu cầu sử dụng tiếng Anh tại nơi làm việc chưa cao nhưng yêu cầu về trình độ đầu vào vẫn được đặt ra nhằm chuẩn bị cho tương lai hội nhập.
  • 13 nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng học tập được xác định, trong đó trình độ giảng viên và môi trường học tập đóng vai trò quyết định.
  • Luận văn đề xuất 6 giải pháp thiết thực nhằm nâng cao chất lượng học tiếng Anh không chuyên, bao gồm cải tiến chương trình, nâng cao năng lực giảng viên, tạo môi trường học tập và đổi mới đánh giá.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2019-2018, đồng thời tiếp tục nghiên cứu để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn.

Call-to-action: Các nhà quản lý giáo dục, giảng viên và sinh viên cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng học tiếng Anh không chuyên, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.