Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh các tổ chức công ngày càng đối mặt với những thách thức về quản lý nguồn nhân lực, việc hiểu rõ tác động của tính chính trị trong tổ chức đến thái độ và hành vi của công chức trở nên cấp thiết. Nghiên cứu được thực hiện tại Sở Tài chính thành phố Hồ Chí Minh, với mẫu khảo sát gồm 210 công chức, trong đó 184 phiếu hợp lệ, nhằm khảo sát mối quan hệ giữa tính chính trị của tổ chức và các biến số như sự cam kết với tổ chức, sự hài lòng trong công việc và ý định nghỉ việc. Thời gian nghiên cứu kéo dài 5 tháng từ tháng 6 đến tháng 10 năm 2017.

Tính chính trị của tổ chức được nhận diện là một trong những nguyên nhân chính gây ra sự bất mãn, giảm sự gắn bó và tăng ý định nghỉ việc của công chức. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ các mối quan hệ nghịch biến giữa tính chính trị của tổ chức với sự cam kết và sự hài lòng trong công việc, đồng thời xác định mối quan hệ đồng biến giữa tính chính trị và ý định nghỉ việc. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ lãnh đạo Sở Tài chính xây dựng các chính sách quản lý nhân sự hiệu quả, nâng cao sự hài lòng và giữ chân công chức, góp phần cải thiện hiệu suất làm việc và phát triển bền vững tổ chức.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên bốn khái niệm chính: tính chính trị của tổ chức, sự cam kết với tổ chức, sự hài lòng trong công việc và ý định nghỉ việc. Tính chính trị của tổ chức được định nghĩa là các hành vi vị lợi cá nhân, không phù hợp với quy chế tổ chức, gây ảnh hưởng tiêu cực đến mục tiêu chung (Ferris và Kacmar, 1992). Sự cam kết với tổ chức được mô tả theo mô hình ba thành phần của Meyer và Allen (1991), bao gồm cam kết cảm xúc, cam kết chuẩn tắc và cam kết liên tục. Sự hài lòng trong công việc là trạng thái cảm xúc tích cực của nhân viên đối với công việc, ảnh hưởng bởi các yếu tố như môi trường làm việc và quan hệ đồng nghiệp (Locke, 1976). Ý định nghỉ việc được xem là giai đoạn dự báo hành vi nghỉ việc thực tế, phản ánh mong muốn rời bỏ tổ chức trong tương lai gần (Mobley, 1982a).

Mô hình nghiên cứu đề xuất năm giả thuyết chính: tính chính trị của tổ chức tác động tiêu cực đến sự cam kết và sự hài lòng trong công việc, đồng thời tác động tích cực đến ý định nghỉ việc; sự cam kết và sự hài lòng trong công việc tác động tiêu cực đến ý định nghỉ việc.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với thiết kế cắt ngang. Dữ liệu được thu thập qua bảng câu hỏi Likert 5 mức độ, khảo sát 210 công chức tại các phòng, ban thuộc Sở Tài chính thành phố Hồ Chí Minh, trong đó 184 phiếu hợp lệ được phân tích. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện, phi xác suất được áp dụng do điều kiện thời gian và chi phí.

Các thang đo được xây dựng dựa trên các nghiên cứu uy tín: thang đo tính chính trị của tổ chức gồm 13 câu hỏi (Kacmar và Carlson, 1997), sự cam kết với tổ chức gồm 7 câu hỏi (Meyer, Allen và Smith, 1993), sự hài lòng trong công việc gồm 6 câu hỏi (Lucas, 1990), ý định nghỉ việc gồm 3 câu hỏi (Nadiri, 2010). Dữ liệu được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS 22.0, sử dụng kiểm định Cronbach’s Alpha để đánh giá độ tin cậy thang đo, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA) và mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM) để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. Phân tích ANOVA và T-test được sử dụng để kiểm định ảnh hưởng của các biến định tính như giới tính, độ tuổi, trình độ học vấn và thâm niên công tác.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tính chính trị của tổ chức tác động tiêu cực đến sự cam kết với tổ chức: Kết quả hồi quy cho thấy hệ số hồi quy chuẩn hóa là khoảng -0.45, với mức ý nghĩa p < 0.01, chứng minh mối quan hệ nghịch biến rõ rệt. Điều này đồng nghĩa với việc khi nhận thức về tính chính trị tăng, sự cam kết của công chức giảm đáng kể.

  2. Tính chính trị của tổ chức tác động tiêu cực đến sự hài lòng trong công việc: Hệ số hồi quy khoảng -0.38, p < 0.01, cho thấy tính chính trị làm giảm mức độ hài lòng trong công việc của công chức tại Sở Tài chính.

  3. Tính chính trị của tổ chức tác động tích cực đến ý định nghỉ việc: Hệ số hồi quy dương khoảng 0.42, p < 0.01, cho thấy tính chính trị gia tăng ý định nghỉ việc của công chức.

  4. Sự cam kết với tổ chức và sự hài lòng trong công việc tác động tiêu cực đến ý định nghỉ việc: Hệ số hồi quy lần lượt là -0.35 và -0.30, cả hai đều có ý nghĩa thống kê cao, cho thấy công chức càng cam kết và hài lòng thì ý định nghỉ việc càng giảm.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên phù hợp với các nghiên cứu trước đây, khẳng định tính chính trị của tổ chức là yếu tố gây ra sự bất mãn và giảm sự gắn bó của nhân viên (Ferris và Kacmar, 1992; Vigoda, 2000). Môi trường làm việc có tính chính trị cao làm giảm niềm tin và trách nhiệm của công chức đối với tổ chức, từ đó làm giảm sự cam kết và hài lòng trong công việc. Sự giảm sút này dẫn đến tăng ý định nghỉ việc, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả hoạt động của tổ chức.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường thể hiện xu hướng giảm của sự cam kết và hài lòng khi tính chính trị tăng, cùng biểu đồ cột minh họa tỷ lệ ý định nghỉ việc theo mức độ nhận thức tính chính trị. Bảng hồi quy chi tiết cũng giúp minh chứng các hệ số và mức ý nghĩa.

Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy sự khác biệt về ý định nghỉ việc theo nhóm tuổi và thâm niên công tác, trong đó công chức trẻ và có thâm niên thấp có xu hướng ý định nghỉ việc cao hơn, phù hợp với phân tích ANOVA và T-test.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và thực thi chính sách công bằng trong tổ chức: Lãnh đạo Sở Tài chính cần thiết lập các quy trình minh bạch trong việc đánh giá, khen thưởng và thăng tiến nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của tính chính trị. Mục tiêu giảm tỷ lệ bất mãn và tăng sự hài lòng trong công việc trong vòng 12 tháng.

  2. Tăng cường đào tạo và phát triển kỹ năng quản lý chính trị cho cán bộ lãnh đạo: Tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng lãnh đạo công bằng, quản lý xung đột và giao tiếp hiệu quả nhằm giảm hành vi chính trị tiêu cực. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do phòng nhân sự phối hợp với các chuyên gia đào tạo.

  3. Xây dựng kênh phản hồi và giải quyết khiếu nại hiệu quả: Thiết lập hệ thống tiếp nhận và xử lý phản ánh của công chức về các hành vi chính trị không lành mạnh, đảm bảo sự công bằng và minh bạch. Mục tiêu nâng cao sự tin tưởng và cam kết của công chức trong 9 tháng tới.

  4. Tăng cường các hoạt động xây dựng văn hóa tổ chức tích cực: Tổ chức các chương trình gắn kết đội ngũ, khuyến khích sự hợp tác và chia sẻ thông tin nhằm giảm thiểu sự phân hóa và bè phái trong tổ chức. Thực hiện liên tục, đánh giá hiệu quả hàng năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo các cơ quan nhà nước và tổ chức công: Giúp hiểu rõ tác động của tính chính trị đến hiệu quả quản lý nhân sự, từ đó xây dựng chính sách phù hợp để nâng cao sự cam kết và hài lòng của công chức.

  2. Chuyên viên quản lý nhân sự: Cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế các chương trình đào tạo, phát triển và giữ chân nhân viên, đồng thời cải thiện môi trường làm việc.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý công: Là tài liệu tham khảo quý giá về mối quan hệ giữa các yếu tố tâm lý tổ chức và hành vi nghỉ việc trong khu vực công, hỗ trợ phát triển các nghiên cứu tiếp theo.

  4. Các tổ chức tư vấn và đào tạo: Giúp xây dựng các giải pháp can thiệp hiệu quả nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của tính chính trị trong tổ chức, nâng cao năng suất và sự hài lòng của nhân viên.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tính chính trị của tổ chức là gì và tại sao nó lại ảnh hưởng tiêu cực đến công chức?
    Tính chính trị của tổ chức là các hành vi vị lợi cá nhân, không công bằng trong tổ chức, gây ra sự bất mãn và giảm sự gắn bó của công chức. Ví dụ, khi thăng tiến dựa trên quan hệ thay vì năng lực, công chức sẽ mất động lực làm việc.

  2. Làm thế nào để đo lường sự cam kết với tổ chức?
    Sự cam kết được đo bằng các thang đo cảm xúc, chuẩn tắc và liên tục, phản ánh mức độ gắn bó tình cảm, trách nhiệm và cân nhắc chi phí khi rời tổ chức. Nghiên cứu sử dụng thang đo của Meyer và Allen với 7 câu hỏi.

  3. Ý định nghỉ việc có phải là dấu hiệu chắc chắn công chức sẽ nghỉ việc không?
    Ý định nghỉ việc là giai đoạn dự báo hành vi nghỉ việc, nhưng không phải lúc nào cũng dẫn đến nghỉ việc thực tế do các yếu tố như điều kiện thị trường lao động. Tuy nhiên, ý định cao thường liên quan đến hành vi nghỉ việc trong tương lai gần.

  4. Tại sao sự hài lòng trong công việc lại quan trọng đối với tổ chức công?
    Sự hài lòng giúp công chức duy trì động lực, giảm căng thẳng và ý định nghỉ việc, từ đó nâng cao hiệu quả công việc và sự ổn định của tổ chức. Môi trường làm việc tích cực góp phần tạo ra sự hài lòng này.

  5. Các giải pháp nào hiệu quả để giảm tác động tiêu cực của tính chính trị trong tổ chức?
    Các giải pháp bao gồm xây dựng chính sách công bằng, đào tạo kỹ năng lãnh đạo, thiết lập kênh phản hồi hiệu quả và phát triển văn hóa tổ chức tích cực. Những biện pháp này giúp tăng sự cam kết và hài lòng của công chức.

Kết luận

  • Tính chính trị của tổ chức có tác động tiêu cực rõ rệt đến sự cam kết và sự hài lòng trong công việc của công chức tại Sở Tài chính thành phố Hồ Chí Minh.
  • Tính chính trị đồng thời làm gia tăng ý định nghỉ việc, gây ảnh hưởng xấu đến sự ổn định nguồn nhân lực.
  • Sự cam kết và sự hài lòng trong công việc là những yếu tố giảm thiểu ý định nghỉ việc hiệu quả.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để lãnh đạo tổ chức xây dựng các chính sách quản lý nhân sự phù hợp, nâng cao hiệu quả công tác.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất và đánh giá tác động trong vòng 12 tháng, nhằm cải thiện môi trường làm việc và giữ chân công chức.

Hành động ngay hôm nay: Lãnh đạo và quản lý nhân sự tại các tổ chức công nên áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng môi trường làm việc công bằng, minh bạch, từ đó nâng cao sự hài lòng và cam kết của công chức, góp phần phát triển tổ chức bền vững.