Luận Văn Thạc Sĩ: Nghiên Cứu Mối Quan Hệ Giữa Khí Chất và Stress Ở Học Sinh Trung Học Phổ Thông

• Tác giả: Đồng Thị Yến
• Trường học: Đại Học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Tâm Lý Học
• Đề tài: Mối Quan Hệ Giữa Khí Chất Và Stress Ở Học Sinh Trung Học
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2013
• Địa điểm: Hà Nội

• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KHÍ CHẤT- STRESS VÀ MỐI QUAN HỆ GIỮA KHÍ CHẤT VÀ STRESS
• 1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu khí chất và stress
• 1.1.1. Sơ lược các nghiên cứu về khí chất
• 1.1.1.1. Các công trình nghiên cứu khí chất ở nước ngoài
• 1.1.1.2. Các công trình nghiên cứu khí chất ở Việt Nam
• 1.1.2. Sơ lược các nghiên cứu về stress
• 1.1.2.1. Các công trình nghiên cứu stress ở nước ngoài
• 2. CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Vài nét về địa bàn và khách thể nghiên cứu
• 2.1.1. Vài nét chung về địa bàn tỉnh Hải Dương
• 2.1.2. Vài nét chung về các trường THPT ở tỉnh Hải Dương
• 2.1.2.1. Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi
• 2.1.2.2. Trường THPT Gia Lộc
• 2.1.3. Vài nét về khách thể nghiên cứu
• 2.2. Tổ chức nghiên cứu
• 2.3. Nội dung nghiên cứu
• 2.3.1. Nghiên cứu lý luận
• 2.3.2. Nghiên cứu thực tiễn
• 2.4. Tiến trình nghiên cứu
• 2.4.1. Giai đoạn nghiên cứu lý luận
• 2.4.2. Giai đoạn khảo sát thực trạng
• 2.4.3. Giai đoạn nghiên cứu trường hợp điển hình
• 2.5. Các phương pháp nghiên cứu
• 2.5.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
• 2.5.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
• 2.5.2.1. Phương pháp quan sát
• 2.5.2.2. Phương pháp trắc nghiệm
• 2.5.2.3. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi (anket)
• 2.5.2.4. Phương pháp phỏng vấn sâu
• 2.5.2.5. Phương pháp xử lý kết quả nghiên cứu bằng thống kê toán học
• 2.5.2.6. Phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN
• 3.1. Thực trạng về kiểu khí chất ở học sinh THPT thuộc địa bàn tỉnh Hải Dương
• 3.2. Thực trạng về stress ở học sinh THPT thuộc địa bàn tỉnh Hải Dương
• 3.2.1. Thực trạng về mức độ stress của học sinh THPT
• 3.2.2. Thực trạng về mức độ stress của học sinh THPT trên mẫu chung
• 3.2.3. Thực trạng về mức độ stress của học sinh THPT xét qua các tiêu chí
• 3.2.4. Thực trạng về biểu hiện của stress ở học sinh THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương
• 3.2.4.1. Những biểu hiện về thể chất ở học sinh THPT bị stress
• 3.2.4.2. Những biểu hiện về tâm lý ở học sinh bị stress
• 3.2.5. Thực trạng về nguyên nhân gây ra stress ở học sinh THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương
• 3.2.5.1. Nhóm nguyên nhân từ phía bản thân học sinh THPT
• 3.2.5.2. Nhóm nguyên nhân từ phía gia đình
• 3.2.5.3. Nhóm nguyên nhân từ phía quan hệ xã hội
• 3.2.6. Thực trạng về cách ứng phó đối với stress ở học sinh THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương
• 3.3. Thực trạng về mối quan hệ giữa khí chất và stress ở học sinh THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương
• 3.3.1. Mối quan hệ giữa khí chất với stress ở học sinh trên mẫu chung
• 3.3.2. Mối quan hệ giữa khí chất với từng mức độ stress ở học sinh THPT
• 3.3.3. Mối quan hệ giữa khí chất với các biểu hiện về thể chất và tâm lý ở học sinh THPT
• 3.3.3.1. Mối quan hệ giữa khí chất với các biểu hiện về thể chất ở học sinh THPT
• 3.3.3.2. Mối quan hệ giữa khí chất với các biểu hiện về tâm lý ở học sinh THPT
• 3.3.4. Mối quan hệ giữa khí chất với cách ứng phó làm giảm thiểu stress ở học sinh THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương
• 3.4. Nghiên cứu trường hợp điển hình
• 3.4.1. Tiếp xúc ban đầu
• 3.4.2. Quan sát thái độ chung, tướng mạo và khí sắc
• 3.4.3. Cách ứng xử và các biểu hiện phi ngôn ngữ
• 3.4.4. Quan hệ với người thân (bố mẹ)
• 3.4.5. Thăm tận nhà
• 3.5. Đề xuất các biện pháp giảm thiểu stress
• 3.6. Tiểu kết chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Mối Quan Hệ Giữa Khí Chất và Stress Ở Học Sinh

Mối quan hệ giữa khí chất học sinh và stress ở học sinh trung học phổ thông là một vấn đề quan trọng trong tâm lý học. Nghiên cứu cho thấy rằng khí chất có thể ảnh hưởng đến cách mà học sinh phản ứng với stress. Các yếu tố như môi trường học tập, áp lực thi cử và mối quan hệ xã hội đều có thể tác động đến tình trạng stress của học sinh. Việc hiểu rõ mối quan hệ này sẽ giúp giáo viên và phụ huynh có những biện pháp hỗ trợ phù hợp.

1.1. Khái Niệm Khí Chất và Stress Ở Học Sinh

Khí chất được định nghĩa là những đặc điểm tâm lý bẩm sinh của mỗi cá nhân. Stress ở học sinh là trạng thái căng thẳng tâm lý do áp lực học tập và các yếu tố xã hội. Việc nhận diện rõ ràng hai khái niệm này là cần thiết để hiểu được mối liên hệ giữa chúng.

1.2. Tác Động Của Khí Chất Đến Stress Ở Học Sinh

Nghiên cứu cho thấy rằng các kiểu khí chất khác nhau có thể dẫn đến mức độ stress khác nhau. Học sinh có khí chất ưu tư thường dễ bị stress hơn so với những học sinh có khí chất điềm tĩnh. Điều này cho thấy sự cần thiết phải phân loại khí chất trong việc đánh giá tình trạng stress.

II. Vấn Đề Stress Ở Học Sinh Trung Học Nguyên Nhân và Hệ Quả

Stress ở học sinh trung học phổ thông không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý mà còn tác động đến kết quả học tập. Các nguyên nhân gây ra stress có thể đến từ áp lực học tập, mối quan hệ bạn bè và gia đình. Việc nhận diện và hiểu rõ các nguyên nhân này là rất quan trọng để có thể đưa ra các giải pháp hiệu quả.

2.1. Các Nguyên Nhân Gây Stress Ở Học Sinh

Nguyên nhân gây stress ở học sinh có thể bao gồm áp lực từ việc học, kỳ thi, và các mối quan hệ xã hội. Những yếu tố này thường tạo ra cảm giác lo âu và căng thẳng, ảnh hưởng đến tâm lý và sức khỏe của học sinh.

2.2. Hệ Quả Của Stress Đối Với Học Sinh

Stress có thể dẫn đến nhiều hệ quả tiêu cực như rối loạn cảm xúc, giảm khả năng tập trung và hiệu suất học tập. Học sinh bị stress thường có xu hướng bỏ bê việc học và có thể gặp phải các vấn đề sức khỏe tâm lý nghiêm trọng.

III. Phương Pháp Giảm Stress Cho Học Sinh Trung Học Giải Pháp Hiệu Quả

Để giảm thiểu stress cho học sinh, cần áp dụng các phương pháp hiệu quả như giáo dục tâm lý, tạo môi trường học tập tích cực và hỗ trợ từ gia đình. Những giải pháp này không chỉ giúp học sinh giảm stress mà còn phát triển nhân cách toàn diện.

3.1. Giáo Dục Tâm Lý Cho Học Sinh

Giáo dục tâm lý giúp học sinh nhận thức rõ hơn về cảm xúc của bản thân và cách quản lý stress. Các chương trình giáo dục này có thể bao gồm các buổi hội thảo, lớp học về kỹ năng sống và quản lý cảm xúc.

3.2. Tạo Môi Trường Học Tập Tích Cực

Môi trường học tập tích cực có thể giúp học sinh cảm thấy thoải mái hơn. Việc khuyến khích sự giao tiếp và hợp tác giữa các học sinh sẽ tạo ra một không khí học tập thân thiện và giảm bớt áp lực.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Kết Quả Nghiên Cứu Về Khí Chất và Stress

Nghiên cứu về mối quan hệ giữa khí chất và stress ở học sinh trung học đã chỉ ra rằng việc hiểu rõ khí chất có thể giúp giáo viên và phụ huynh có những biện pháp hỗ trợ phù hợp. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng học sinh có khí chất khác nhau sẽ có những phản ứng khác nhau với stress.

4.1. Kết Quả Nghiên Cứu Về Khí Chất

Nghiên cứu cho thấy rằng các kiểu khí chất như ưu tư, nóng nảy có xu hướng bị stress cao hơn. Điều này cho thấy sự cần thiết phải phân loại khí chất trong việc đánh giá tình trạng stress của học sinh.

4.2. Ứng Dụng Kết Quả Nghiên Cứu Trong Thực Tiễn

Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng trong việc xây dựng các chương trình hỗ trợ tâm lý cho học sinh. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu stress mà còn nâng cao chất lượng giáo dục.

V. Kết Luận Tương Lai Của Nghiên Cứu Về Khí Chất và Stress

Mối quan hệ giữa khí chất và stress ở học sinh trung học phổ thông là một lĩnh vực nghiên cứu quan trọng. Việc hiểu rõ mối quan hệ này sẽ giúp phát triển các phương pháp hỗ trợ hiệu quả cho học sinh. Tương lai của nghiên cứu này cần tiếp tục được mở rộng để có thể đưa ra những giải pháp tốt hơn.

5.1. Tầm Quan Trọng Của Nghiên Cứu Về Khí Chất

Nghiên cứu về khí chất không chỉ giúp hiểu rõ hơn về tâm lý học sinh mà còn góp phần vào việc phát triển các chương trình giáo dục phù hợp.

5.2. Hướng Nghiên Cứu Tương Lai

Cần tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về mối quan hệ giữa khí chất và stress, từ đó đưa ra các giải pháp hỗ trợ hiệu quả cho học sinh trong môi trường học tập.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, stress đã trở thành một vấn đề phổ biến ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống và hiệu quả học tập của học sinh trung học phổ thông (THPT). Theo ước tính, khoảng 47% học sinh THPT tại Việt Nam trải qua các mức độ stress từ nhẹ đến nặng, gây ra nhiều hệ lụy về sức khỏe tâm thần và thể chất. Đặc biệt, lứa tuổi THPT là giai đoạn chuyển tiếp quan trọng với nhiều áp lực về học tập, thi cử, định hướng nghề nghiệp và các mối quan hệ xã hội, khiến các em dễ bị stress hơn so với các nhóm tuổi khác. Mối quan hệ giữa khí chất – một thuộc tính tâm lý ổn định của cá nhân – và stress được xem là một trong những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến khả năng ứng phó và mức độ stress của học sinh.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ mối quan hệ giữa các kiểu khí chất và mức độ stress ở học sinh THPT tại tỉnh Hải Dương, từ đó đề xuất các giải pháp phòng ngừa và giảm thiểu stress phù hợp với đặc điểm khí chất của từng nhóm học sinh. Nghiên cứu được thực hiện trên mẫu 450 học sinh thuộc hai trường THPT chuyên Nguyễn Trãi và THPT Gia Lộc, trong hai khối lớp 10 và 12, giai đoạn năm 2012-2013. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả giáo dục tâm lý, hỗ trợ phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh THPT, đồng thời góp phần giảm thiểu các tác động tiêu cực của stress trong môi trường giáo dục phổ thông.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết khí chất của I. Pavlov và mô hình stress đa diện của Hans Selye. Theo Pavlov, khí chất là biểu hiện tâm lý của kiểu hoạt động thần kinh cấp cao, gồm bốn kiểu khí chất cơ bản: xăngghanh (hăng hái), phlêcmatic (bình thản), côlêric (nóng nảy) và mêlăngcôlic (ưu tư). Mỗi kiểu khí chất có đặc điểm tâm lý và hành vi riêng biệt, ảnh hưởng đến cách cá nhân phản ứng với các kích thích và áp lực từ môi trường.

Lý thuyết stress của Hans Selye định nghĩa stress là phản ứng không đặc hiệu của cơ thể trước các tác nhân gây áp lực (stressor), bao gồm các giai đoạn báo động, chống đỡ và kiệt sức. Stress được hiểu là một quá trình đa diện, bao gồm các phản ứng sinh lý, tâm lý và hành vi, chịu ảnh hưởng bởi nhận thức và khả năng ứng phó của cá nhân. Nghiên cứu cũng tham khảo các quan điểm về mối quan hệ giữa khí chất và stress, nhấn mạnh vai trò của sự phù hợp giữa kiểu khí chất và môi trường trong việc giảm thiểu stress.

Ba khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: khí chất (temperament), stress (căng thẳng tâm lý) và mối quan hệ giữa khí chất và stress. Ngoài ra, các đặc điểm tâm sinh lý của học sinh THPT cũng được xem xét như một yếu tố trung gian ảnh hưởng đến mối quan hệ này.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định lượng và định tính. Nguồn dữ liệu chính gồm 450 học sinh THPT thuộc hai trường THPT chuyên Nguyễn Trãi và THPT Gia Lộc, tỉnh Hải Dương, trong hai khối lớp 10 và 12. Mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm khí chất và giới tính.

Phương pháp thu thập dữ liệu bao gồm:

• Trắc nghiệm khí chất theo bộ công cụ của H. Eysenk, phân loại học sinh vào bốn kiểu khí chất cơ bản.
• Trắc nghiệm mức độ stress dựa trên công cụ của hai nhà tâm lý học Nga T. Tưrtưsnhicov, đã được chuẩn hóa phù hợp với điều kiện Việt Nam.
• Bảng hỏi khảo sát các biểu hiện, nguyên nhân và cách ứng phó với stress.
• Phỏng vấn sâu nhằm làm rõ các kết quả định lượng và thu thập thông tin định tính về trải nghiệm stress và khí chất.
• Quan sát hành vi và biểu hiện cảm xúc của học sinh trong môi trường học tập.

Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 16.0 với các phân tích thống kê mô tả, phân tích tương quan (hệ số r), kiểm định mức ý nghĩa (p) để đánh giá mối quan hệ giữa khí chất và stress. Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm học 2012-2013, gồm các giai đoạn: nghiên cứu lý luận, khảo sát thực trạng, phân tích dữ liệu và nghiên cứu trường hợp điển hình.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Phân bố kiểu khí chất ở học sinh THPT: Trong mẫu 450 học sinh, tỷ lệ học sinh thuộc kiểu khí chất ưu tư chiếm khoảng 35%, kiểu khí chất nóng nảy chiếm 25%, kiểu khí chất hăng hái chiếm 20%, và kiểu khí chất bình thản chiếm 20%. Sự phân bố này cho thấy kiểu khí chất ưu tư và nóng nảy là hai nhóm lớn nhất trong cộng đồng học sinh.

2. Mức độ stress theo kiểu khí chất: Học sinh thuộc kiểu khí chất ưu tư và nóng nảy có tỷ lệ bị stress cao hơn đáng kể so với các kiểu khí chất khác. Cụ thể, khoảng 60% học sinh ưu tư và 55% học sinh nóng nảy trải qua mức độ stress từ trung bình đến nặng, trong khi đó tỷ lệ này ở nhóm khí chất hăng hái và bình thản chỉ khoảng 30-35%.

3. Biểu hiện stress theo kiểu khí chất: Học sinh ưu tư thường biểu hiện stress qua các triệu chứng tâm lý như lo âu, buồn bã, tự ti và rút lui xã hội, trong khi học sinh nóng nảy thể hiện stress qua các biểu hiện hành vi như cáu gắt, bốc đồng và khó kiểm soát cảm xúc. Các kiểu khí chất còn lại có biểu hiện stress nhẹ nhàng hơn, chủ yếu là mệt mỏi và giảm tập trung.

4. Cách ứng phó với stress: Học sinh khí chất ưu tư có xu hướng ứng phó thụ động, né tránh hoặc cô lập bản thân, trong khi học sinh khí chất nóng nảy thường phản ứng bằng cách bộc phát cảm xúc hoặc đối đầu. Ngược lại, học sinh khí chất hăng hái và bình thản có khả năng ứng phó tích cực hơn, như tìm kiếm sự hỗ trợ xã hội hoặc điều chỉnh hành vi.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa kiểu khí chất và mức độ cũng như biểu hiện stress ở học sinh THPT. Nguyên nhân chủ yếu là do đặc điểm tâm lý và sinh lý của từng kiểu khí chất ảnh hưởng đến khả năng chịu đựng áp lực và cách thức điều chỉnh cảm xúc. Ví dụ, học sinh ưu tư với hệ thần kinh yếu, quá trình hưng phấn và ức chế không cân bằng, dễ bị tổn thương và có xu hướng rút lui khi gặp stress, dẫn đến mức độ stress cao và kéo dài. Trong khi đó, học sinh nóng nảy với tính cách bộc trực, dễ kích động, có thể dễ dàng bộc lộ stress qua hành vi tiêu cực.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế và trong nước, kết quả này phù hợp với quan điểm của Alexander Thomas và Stella Chess về mức độ phù hợp giữa kiểu khí chất và môi trường ảnh hưởng đến stress. Đồng thời, nghiên cứu cũng bổ sung thêm bằng chứng thực tiễn về vai trò của khí chất trong việc dự báo mức độ stress và cách ứng phó ở lứa tuổi học sinh THPT tại Việt Nam.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ stress theo từng kiểu khí chất và bảng so sánh các biểu hiện stress đặc trưng của từng nhóm khí chất, giúp minh họa rõ nét mối quan hệ này.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Xây dựng chương trình giáo dục khí chất và kỹ năng quản lý stress: Tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo cho học sinh và giáo viên nhằm nâng cao nhận thức về khí chất và stress, giúp học sinh nhận biết kiểu khí chất của bản thân và cách ứng phó phù hợp. Mục tiêu giảm tỷ lệ stress nặng xuống dưới 30% trong vòng 2 năm, do phòng giáo dục và các trường THPT thực hiện.

2. Tăng cường tư vấn tâm lý học đường: Thiết lập các phòng tư vấn chuyên nghiệp tại các trường THPT, tập trung hỗ trợ học sinh khí chất ưu tư và nóng nảy – nhóm có nguy cơ stress cao. Thời gian triển khai trong 1 năm, với mục tiêu tăng 50% số học sinh được tư vấn hiệu quả.

3. Phối hợp gia đình và nhà trường trong giáo dục khí chất: Tổ chức các buổi gặp gỡ, trao đổi giữa giáo viên và phụ huynh để hướng dẫn cách hỗ trợ con em theo đặc điểm khí chất, giảm áp lực không cần thiết từ gia đình. Mục tiêu nâng cao sự hài lòng của phụ huynh và học sinh về môi trường học tập trong 1 năm.

4. Phát triển các hoạt động ngoại khóa và rèn luyện kỹ năng mềm: Tạo điều kiện cho học sinh tham gia các hoạt động thể thao, nghệ thuật, kỹ năng sống nhằm tăng cường sức đề kháng tâm lý và phát triển khí chất tích cực. Mục tiêu tăng 30% học sinh tham gia hoạt động ngoại khóa trong 2 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chương trình giáo dục tâm lý phù hợp với đặc điểm khí chất của học sinh, nâng cao hiệu quả giảng dạy và quản lý học sinh.

2. Chuyên gia tâm lý học và tư vấn học đường: Tài liệu giúp hiểu rõ hơn về mối quan hệ khí chất – stress, từ đó phát triển các phương pháp tư vấn, can thiệp hiệu quả cho học sinh THPT.

3. Phụ huynh học sinh: Giúp phụ huynh nhận biết đặc điểm khí chất của con em mình, hiểu nguyên nhân gây stress và cách hỗ trợ phù hợp, góp phần giảm áp lực học tập và cải thiện quan hệ gia đình.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành tâm lý học, giáo dục: Cung cấp dữ liệu thực tiễn và khung lý thuyết để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về khí chất, stress và sức khỏe tâm thần học sinh.

Câu hỏi thường gặp

1. Khí chất là gì và tại sao nó quan trọng trong nghiên cứu stress?
   Khí chất là thuộc tính tâm lý ổn định của cá nhân, biểu hiện qua cường độ, tốc độ và nhịp độ hoạt động tâm lý. Nó ảnh hưởng đến cách mỗi người phản ứng với áp lực và stress, giúp dự báo mức độ và biểu hiện stress.

2. Stress ảnh hưởng như thế nào đến học sinh THPT?
   Stress có thể gây ra các triệu chứng tâm lý như lo âu, trầm cảm, giảm tập trung, ảnh hưởng đến kết quả học tập và sức khỏe thể chất, thậm chí dẫn đến rối loạn hành vi nếu không được xử lý kịp thời.

3. Làm thế nào để xác định kiểu khí chất của học sinh?
   Thông qua các bài trắc nghiệm khí chất chuẩn hóa như bộ công cụ của H. Eysenk, học sinh được phân loại vào các kiểu khí chất cơ bản dựa trên đặc điểm hành vi và phản ứng tâm lý.

4. Kiểu khí chất nào dễ bị stress nhất?
   Nghiên cứu cho thấy học sinh thuộc kiểu khí chất ưu tư và nóng nảy có nguy cơ bị stress cao hơn do đặc điểm tâm lý dễ tổn thương và phản ứng cảm xúc mạnh mẽ.

5. Các trường học có thể làm gì để giảm stress cho học sinh?
   Trường học nên tổ chức các chương trình giáo dục kỹ năng quản lý stress, tăng cường tư vấn tâm lý, phối hợp với gia đình và phát triển các hoạt động ngoại khóa nhằm hỗ trợ học sinh phát triển khí chất tích cực và ứng phó hiệu quả với stress.

Kết luận

• Nghiên cứu đã xác định rõ mối quan hệ có ý nghĩa giữa kiểu khí chất và mức độ stress ở học sinh THPT tỉnh Hải Dương, với kiểu khí chất ưu tư và nóng nảy có nguy cơ stress cao nhất.
• Các biểu hiện stress khác nhau theo từng kiểu khí chất, ảnh hưởng đến cách thức ứng phó và khả năng thích nghi của học sinh.
• Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò của khí chất trong phòng ngừa và giảm thiểu stress ở học sinh THPT.
• Đề xuất các giải pháp giáo dục khí chất, tư vấn tâm lý và phối hợp gia đình – nhà trường nhằm nâng cao sức khỏe tâm thần cho học sinh.
• Tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để hoàn thiện mô hình ứng phó stress phù hợp với đặc điểm khí chất trong môi trường giáo dục phổ thông.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý giáo dục, chuyên gia tâm lý và nhà trường cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp, góp phần xây dựng môi trường học tập lành mạnh, phát triển toàn diện cho học sinh THPT.