Mối Liên Quan Giữa Mức Độ Sử Dụng Internet Với Trầm Cảm, Lo Âu, Stress Ở Học Sinh Trung Học

• Tác giả: Vũ Ngọc Duy
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Thành Nam
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Tâm lý học lâm sàng trẻ em và vị thành niên
• Đề tài: Mối Liên Quan Giữa Mức Độ Sử Dụng Internet Với Trầm Cảm, Lo Âu, Stress Ở Học Sinh Trung Học
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề
• 0.1.1. Trên thế giới
• 0.1.2. Những công trình nghiên cứu tại Việt Nam
• 0.1.3. Nghiên cứu về mối liên hệ giữa việc sử dụng Internet với trầm cảm, lo âu, stress
• 0.1.4. Một số vấn đề lý luận về Internet
• 0.1.4.1. Khái niệm Internet
• 0.1.4.2. Khái niệm mức độ sử dụng Internet
• 0.1.4.3. Tiêu chuẩn đánh giá mức độ sử dụng Internet
• 0.1.5. Học sinh trung học
• 0.1.5.1. Đặc điểm của khách thể và địa bàn nghiên cứu
• 0.1.5.1.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu
• 0.1.5.1.2. Đặc điểm của khách thể nghiên cứu. Quy trình nghiên cứu
• 0.1.5.2. Công cụ nghiên cứu
• 0.1.5.3. Chiến lƣợc nhập liệu và xử lý số liệu
• 0.2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 0.2.1. Thực trạng sử dụng internet ở học sinh trung học
• 0.2.2. Thực trạng nghiện Internet của học sinh trung học
• 0.2.3. Mức độ nghiện Internet theo các yếu tố nhân khẩu học
• 0.2.4. Thực trạng lo âu, trầm cảm và stress ở học sinh trƣờng trung học
• 0.2.5. Thực trạng trầm cảm, lo âu, stress theo các yếu tố nhân khẩu học
• 0.2.6. Mối liên hệ giữa việc sử dụng Internet với các biến số
• 0.2.7. Các yếu tố dự báo nghiện Internet
• 0.2.8. Các yếu tố dự báo vấn đề trầm cảm, lo âu, stress ở học sinh
• 0.2.9. Bàn luận về kết quả nghiên cứu
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề
• 1.1.1. Trên thế giới
• 1.1.2. Thực trạng chung về sử dụng Internet, nghiện Internet
• 2. CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

I. Tổng Quan Về Mối Liên Quan Giữa Internet và Tâm Lý Học Sinh

Internet đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của học sinh trung học, mang lại nhiều lợi ích trong học tập, giải trí và kết nối xã hội. Tuy nhiên, việc sử dụng internet quá mức cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe tâm thần, đặc biệt là trầm cảm, lo âu và stress. Nghiên cứu cho thấy sự gia tăng nhanh chóng của việc truy cập và sử dụng internet kéo theo tỷ lệ nghiện internet ngày càng cao, đặc biệt ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Mak & cộng sự (2014) đã chỉ ra rằng, ở một số nước Châu Á, tỷ lệ nghiện internet ở thanh thiếu niên có thể lên tới 21%. Điều này đặt ra một thách thức lớn đối với gia đình, nhà trường và xã hội trong việc bảo vệ sức khỏe tâm thần học sinh.

1.1. Lịch Sử Nghiên Cứu Về Ảnh Hưởng Của Internet Đến Học Sinh

Các nghiên cứu trên thế giới đã bắt đầu tìm kiếm và thống kê số lượng, tỷ lệ sử dụng Internet và nghiện Internet. Nghiên cứu đầu tiên có quy mô lớn là của David Greenfield (1999), cho thấy khoảng 6% người tham gia khảo sát đủ tiêu chuẩn nghiện Internet. Tại Hoa Kỳ, các nghiên cứu ước tính tỷ lệ nghiện Internet ở thanh thiếu niên và sinh viên dao động từ 0% đến 26,3%. Các nghiên cứu này cho thấy sự quan tâm ngày càng tăng của cộng đồng khoa học đối với mối liên hệ internet và sức khỏe tâm thần.

1.2. Tình Hình Sử Dụng Internet Ở Học Sinh Việt Nam Hiện Nay

Tại Việt Nam, số lượng người sử dụng internet tăng trưởng nhanh chóng, đặc biệt là thanh thiếu niên. Theo We Are Social Media (2018), Việt Nam là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng người dùng internet và mạng xã hội nhanh nhất khu vực châu Á. Các nghiên cứu cho thấy phần lớn thanh thiếu niên sử dụng internet để trò chuyện và chơi trò chơi trực tuyến. Điều này đặt ra câu hỏi về ảnh hưởng của internet đến học sinh và sự cần thiết của các biện pháp phòng ngừa trầm cảm ở học sinh.

II. Vấn Đề Nghiện Internet Tác Động Tiêu Cực Đến Tâm Lý Học Sinh

Việc sử dụng internet quá mức có thể dẫn đến nghiện internet, gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của học sinh. Nghiện internet có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, mối quan hệ xã hội và gây ra các rối loạn tâm lý như trầm cảm, lo âu và stress. Học sinh nghiện internet thường có xu hướng cô lập, ít giao tiếp trực tiếp với bạn bè và gia đình, dẫn đến cảm giác cô đơn và mạng xã hội không thể thay thế được sự kết nối thực tế. Ngoài ra, bắt nạt trực tuyến (cyberbullying) và so sánh xã hội trực tuyến cũng là những yếu tố làm gia tăng nguy cơ trầm cảm ở tuổi vị thành niên.

2.1. Các Dấu Hiệu Nhận Biết Nghiện Internet Ở Học Sinh Trung Học

Một số dấu hiệu cho thấy học sinh có thể đang nghiện internet bao gồm: dành quá nhiều thời gian trực tuyến, cảm thấy bứt rứt khi không được sử dụng internet, bỏ bê học tập và các hoạt động khác, nói dối về thời gian sử dụng internet, và sử dụng internet để trốn tránh các vấn đề trong cuộc sống. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu này là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời và giúp học sinh giải pháp giảm thiểu tác động tiêu cực của internet.

2.2. Mối Liên Hệ Giữa Nghiện Internet và Rối Loạn Giấc Ngủ

Mất ngủ do internet và rối loạn giấc ngủ là những vấn đề thường gặp ở học sinh nghiện internet. Ánh sáng xanh từ màn hình các thiết bị điện tử có thể ức chế sản xuất melatonin, một hormone quan trọng cho giấc ngủ. Thiếu ngủ có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm, lo âu và stress, tạo thành một vòng luẩn quẩn ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần học sinh.

2.3. Ảnh Hưởng Của Mạng Xã Hội Đến Hình Ảnh Cơ Thể và Sự Tự Ti

Hình ảnh cơ thể và mạng xã hội có mối liên hệ mật thiết với nhau. Học sinh thường xuyên tiếp xúc với những hình ảnh hoàn hảo trên mạng xã hội có thể cảm thấy tự ti về ngoại hình của mình. So sánh xã hội trực tuyến có thể dẫn đến cảm giác bất mãn, áp lực đồng trang lứa và làm gia tăng nguy cơ trầm cảm và lo âu.

III. Phương Pháp Giảm Thiểu Tác Động Tiêu Cực Của Internet Đến Học Sinh

Để giảm thiểu tác động tiêu cực của internet đến sức khỏe tâm thần của học sinh, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Các biện pháp can thiệp cần tập trung vào việc giáo dục về sử dụng internet an toàn và lành mạnh, khuyến khích các hoạt động ngoại khóa và thể thao, tăng cường giao tiếp trực tiếp và xây dựng kỹ năng xã hội cho học sinh. Ngoài ra, việc cung cấp tư vấn tâm lý học đường cũng rất quan trọng để giúp học sinh đối phó với stress, lo âu và trầm cảm.

3.1. Vai Trò Của Gia Đình Trong Việc Quản Lý Thời Gian Sử Dụng Internet

Vai trò của gia đình là rất quan trọng trong việc quản lý thời gian sử dụng internet của học sinh. Cha mẹ nên thiết lập các quy tắc rõ ràng về thời gian sử dụng internet, khuyến khích con tham gia các hoạt động ngoại khóa và thể thao, và tạo không gian cho các hoạt động gia đình. Việc trò chuyện cởi mở với con về những nguy cơ tiềm ẩn trên mạng cũng rất quan trọng để giúp con phòng ngừa trầm cảm ở học sinh.

3.2. Vai Trò Của Nhà Trường Trong Việc Giáo Dục Về Sử Dụng Internet An Toàn

Vai trò của nhà trường là cung cấp cho học sinh kiến thức và kỹ năng cần thiết để sử dụng internet một cách an toàn và lành mạnh. Nhà trường có thể tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo về an toàn trực tuyến, bắt nạt trực tuyến, và sức khỏe tâm thần. Ngoài ra, việc tích hợp các nội dung này vào chương trình học cũng rất quan trọng để nâng cao nhận thức của học sinh về mối liên hệ internet và sức khỏe tâm thần.

3.3. Tầm Quan Trọng Của Tư Vấn Tâm Lý Học Đường Cho Học Sinh

Tư vấn tâm lý học đường đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ học sinh đối phó với các vấn đề tâm lý liên quan đến sử dụng internet quá mức. Các chuyên gia tâm lý có thể giúp học sinh nhận diện và giải quyết các vấn đề như stress, lo âu, trầm cảm, tự ti, và áp lực học tập. Việc tiếp cận tư vấn tâm lý học đường nên được tạo điều kiện dễ dàng cho tất cả học sinh.

IV. Nghiên Cứu Về Mối Liên Hệ Giữa Internet và Trầm Cảm Lo Âu Stress

Nhiều nghiên cứu về internet và tâm lý đã chỉ ra mối liên hệ internet và sức khỏe tâm thần, đặc biệt là trầm cảm, lo âu và stress. Các nghiên cứu này cho thấy rằng sử dụng internet quá mức có thể làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn tâm lý này. Tuy nhiên, cũng có những nghiên cứu cho thấy rằng internet có thể mang lại những lợi ích nhất định, chẳng hạn như tăng cường kết nối xã hội và cung cấp thông tin hữu ích. Do đó, cần có một cái nhìn cân bằng về tác động tích cực của internet và tác động tiêu cực của internet.

4.1. Kết Quả Nghiên Cứu Về Tỷ Lệ Trầm Cảm Lo Âu Stress Ở Học Sinh

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tỷ lệ trầm cảm, lo âu và stress ở học sinh có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Một số yếu tố có thể góp phần vào sự gia tăng này, bao gồm áp lực học tập, áp lực đồng trang lứa, bắt nạt trực tuyến, và sử dụng internet quá mức. Việc xác định các yếu tố nguy cơ này là rất quan trọng để có thể xây dựng các chương trình phòng ngừa trầm cảm ở học sinh và phòng ngừa lo âu ở học sinh hiệu quả.

4.2. Mối Tương Quan Giữa Thời Gian Sử Dụng Internet và Điểm Số Trầm Cảm

Nhiều nghiên cứu đã tìm thấy mối tương quan giữa thời gian sử dụng internet và điểm số trầm cảm, lo âu, stress ở học sinh. Học sinh dành nhiều thời gian trực tuyến thường có điểm số cao hơn trên các thang đo này. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mối tương quan không có nghĩa là quan hệ nhân quả. Có thể có những yếu tố khác, chẳng hạn như cô đơn và mạng xã hội, cũng góp phần vào sự gia tăng nguy cơ trầm cảm.

4.3. Các Yếu Tố Dự Báo Trầm Cảm Lo Âu Stress Liên Quan Đến Internet

Một số yếu tố liên quan đến sử dụng internet có thể dự báo nguy cơ trầm cảm, lo âu, stress ở học sinh, bao gồm: nghiện internet, bắt nạt trực tuyến, so sánh xã hội trực tuyến, mất ngủ do internet, và tiếp xúc với nội dung tiêu cực. Việc xác định các yếu tố dự báo này có thể giúp các nhà nghiên cứu và các nhà thực hành phát triển các biện pháp can thiệp sớm để giảm thiểu nguy cơ trầm cảm và lo âu.

V. Giải Pháp Toàn Diện Cân Bằng Cuộc Sống và Sử Dụng Internet Lành Mạnh

Để đảm bảo sức khỏe tâm thần cho học sinh trong thời đại số, cần có một giải pháp toàn diện, bao gồm việc khuyến khích cân bằng cuộc sống, xây dựng thói quen lành mạnh, và tự chăm sóc bản thân. Học sinh nên dành thời gian cho các hoạt động ngoại khóa, thể thao, giao tiếp trực tiếp với bạn bè và gia đình, và thiền định. Việc quản lý stress cho học sinh và kỹ năng quản lý thời gian cũng rất quan trọng để giúp học sinh đối phó với áp lực học tập và các vấn đề khác trong cuộc sống.

5.1. Tầm Quan Trọng Của Hoạt Động Ngoại Khóa và Thể Dục Thể Thao

Hoạt động ngoại khóa và thể dục thể thao mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tâm thần của học sinh. Tham gia các hoạt động này giúp học sinh giảm stress, tăng cường kết nối xã hội, và phát triển kỹ năng xã hội. Ngoài ra, thể dục thể thao còn giúp cải thiện giấc ngủ và tăng cường sự tự tin.

5.2. Thực Hành Chánh Niệm và Thiền Định Để Giảm Stress

Chánh niệm và thiền định là những kỹ thuật đơn giản nhưng hiệu quả để giảm stress và tăng cường khả năng phục hồi. Thực hành chánh niệm giúp học sinh tập trung vào hiện tại, giảm bớt những suy nghĩ tiêu cực và lo lắng. Thiền định giúp thư giãn cơ thể và tâm trí, cải thiện giấc ngủ và tăng cường sự đồng cảm.

5.3. Xây Dựng Kỹ Năng Giải Quyết Vấn Đề và Giao Tiếp Hiệu Quả

Kỹ năng giải quyết vấn đề và kỹ năng giao tiếp là những kỹ năng quan trọng giúp học sinh đối phó với các thách thức trong cuộc sống. Học sinh nên được khuyến khích phát triển các kỹ năng này thông qua các hoạt động học tập, ngoại khóa và các chương trình đào tạo kỹ năng mềm. Kỹ năng giải quyết vấn đề giúp học sinh đối phó với áp lực học tập và các vấn đề cá nhân. Kỹ năng giao tiếp giúp học sinh xây dựng hỗ trợ xã hội và giải quyết các mâu thuẫn.

VI. Kết Luận Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về Internet và Tâm Lý Học Sinh

Nghiên cứu về mối liên hệ internet và sức khỏe tâm thần ở học sinh trung học là một lĩnh vực quan trọng và cần được tiếp tục nghiên cứu trong tương lai. Các nghiên cứu tương lai nên tập trung vào việc xác định các yếu tố nguy cơ và yếu tố bảo vệ liên quan đến sử dụng internet, phát triển các biện pháp can thiệp sớm và hiệu quả, và đánh giá sự phát triển tâm lý, sự phát triển xã hội, sự phát triển cảm xúc của học sinh trong thời đại số. Việc hợp tác giữa các nhà nghiên cứu, các nhà thực hành, gia đình và nhà trường là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe tâm thần cho học sinh.

6.1. Đánh Giá Tác Động Dài Hạn Của Internet Đến Sự Phát Triển Tâm Lý

Cần có các nghiên cứu dài hạn để đánh giá tác động dài hạn của internet đến sự phát triển tâm lý của học sinh. Các nghiên cứu này nên theo dõi học sinh trong nhiều năm để xem xét ảnh hưởng của sử dụng internet đến các khía cạnh khác nhau của sự phát triển tâm lý, chẳng hạn như sự tự tin, sự đồng cảm, và khả năng phục hồi.

6.2. Nghiên Cứu Về Ảnh Hưởng Của Các Nền Tảng Mạng Xã Hội Cụ Thể

Các nền tảng mạng xã hội khác nhau có thể có những ảnh hưởng khác nhau đến sức khỏe tâm thần của học sinh. Cần có các nghiên cứu cụ thể để đánh giá ảnh hưởng của các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Instagram, TikTok đến hình ảnh cơ thể, so sánh xã hội, và bắt nạt trực tuyến.

6.3. Phát Triển Các Chương Trình Can Thiệp Dựa Trên Bằng Chứng

Cần phát triển các chương trình can thiệp dựa trên bằng chứng để giúp học sinh sử dụng internet một cách an toàn và lành mạnh. Các chương trình này nên tập trung vào việc giáo dục về an toàn trực tuyến, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp, và tự chăm sóc bản thân. Việc đánh giá hiệu quả của các chương trình này là rất quan trọng để đảm bảo rằng chúng thực sự mang lại lợi ích cho học sinh.

Tổng quan nghiên cứu

Internet đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày, đặc biệt với thanh thiếu niên. Theo báo cáo toàn cầu năm 2018, gần 4 tỷ người sử dụng Internet, trong đó khu vực châu Á chiếm gần 2 tỷ người. Tại Việt Nam, với dân số khoảng 96 triệu, có đến 64 triệu người có thể tiếp cận Internet, trong đó 55 triệu người thường xuyên sử dụng mạng xã hội. Tỷ lệ sử dụng Internet ở thanh thiếu niên ngày càng tăng, kéo theo sự gia tăng các vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần như trầm cảm, lo âu và stress. Nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy khoảng 12,3% học sinh trung học cơ sở (THCS) nghiện Internet, trong khi một số nghiên cứu quốc tế ghi nhận tỷ lệ nghiện Internet ở thanh thiếu niên dao động từ 1,5% đến hơn 20%.

Mối liên quan giữa mức độ sử dụng Internet và các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo âu, stress ở học sinh trung học là vấn đề cấp thiết cần được làm rõ. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu khảo sát thực trạng sử dụng Internet của học sinh THCS và trung học phổ thông (THPT) tại hai địa phương Khánh Hòa và Đà Nẵng, đồng thời đánh giá mối quan hệ giữa mức độ sử dụng Internet với các biểu hiện trầm cảm, lo âu và stress. Thời gian nghiên cứu từ tháng 12/2017 đến 12/2019 với mẫu 562 học sinh được chọn ngẫu nhiên từ 8 trường trung học.

Kết quả nghiên cứu sẽ góp phần cung cấp dữ liệu khoa học phục vụ công tác phòng ngừa và can thiệp các vấn đề sức khỏe tâm thần liên quan đến việc sử dụng Internet ở lứa tuổi vị thành niên, đồng thời hỗ trợ xây dựng chính sách giáo dục và y tế phù hợp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết rối loạn kiểm soát xung lực và mô hình nhận thức - hành vi về sử dụng Internet bệnh lý. Lý thuyết rối loạn kiểm soát xung lực giải thích nghiện Internet như một dạng rối loạn hành vi, trong đó người dùng không thể kiểm soát được việc sử dụng Internet dù biết gây hại. Mô hình nhận thức - hành vi phân biệt giữa sử dụng Internet bệnh lý tổng quát (GPIU) và sử dụng Internet bệnh lý cụ thể (SPIU), giúp phân loại các dạng nghiện Internet khác nhau.

Ba khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: mức độ sử dụng Internet (được đánh giá qua thang đo s-IAT), trầm cảm, lo âu và stress (đánh giá bằng thang đo DASS-21). Tiêu chuẩn chẩn đoán nghiện Internet dựa trên bảng câu hỏi của Young (1996) với 12 câu hỏi rút gọn, phân loại thành hai nhóm: nghiện và không nghiện. Trầm cảm, lo âu và stress được định nghĩa theo tiêu chuẩn DSM-5 và ICD-10, với các triệu chứng đặc trưng và mức độ nghiêm trọng khác nhau.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra bằng bảng hỏi với mẫu 562 học sinh THCS và THPT tại Khánh Hòa và Đà Nẵng, được chọn ngẫu nhiên từ 8 trường trung học. Dữ liệu thu thập gồm thông tin nhân khẩu học, mức độ sử dụng Internet qua thang s-IAT và các biểu hiện trầm cảm, lo âu, stress qua thang DASS-21.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS, sử dụng các phương pháp thống kê mô tả, phân tích tương quan Pearson và hồi quy đa biến để xác định mối liên hệ giữa mức độ sử dụng Internet và các vấn đề tâm lý. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 12/2017 đến 12/2019, đảm bảo thu thập dữ liệu đầy đủ và chính xác.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng sử dụng Internet: Khoảng 70% học sinh sử dụng Internet hàng ngày, với thời gian trung bình khoảng 3-4 giờ/ngày. Tỷ lệ nghiện Internet theo thang s-IAT là khoảng 15%, trong đó học sinh THPT có tỷ lệ nghiện cao hơn THCS (18% so với 12%).

2. Tỷ lệ trầm cảm, lo âu và stress: Kết quả cho thấy 25% học sinh có biểu hiện trầm cảm mức độ từ trung bình đến nặng, 30% có dấu hiệu lo âu và 20% bị stress ở mức độ tương tự. Tỷ lệ này cao hơn ở học sinh THPT so với THCS, với sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).

3. Mối liên hệ giữa sử dụng Internet và các vấn đề tâm lý: Phân tích tương quan Pearson cho thấy mức độ sử dụng Internet có mối quan hệ thuận chiều và có ý nghĩa với điểm số trầm cảm (r = 0,42), lo âu (r = 0,38) và stress (r = 0,35), tất cả đều có p < 0,01.

4. Yếu tố dự báo: Hồi quy đa biến chỉ ra rằng mức độ nghiện Internet là yếu tố dự báo quan trọng nhất cho các vấn đề trầm cảm, lo âu và stress, chiếm khoảng 18-22% phương sai biến phụ thuộc. Ngoài ra, giới tính và thời gian sử dụng Internet cũng là các biến dự báo có ý nghĩa.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế và trong nước, khẳng định mối liên hệ chặt chẽ giữa việc sử dụng Internet quá mức với các vấn đề sức khỏe tâm thần ở thanh thiếu niên. Nguyên nhân có thể do việc sử dụng Internet quá nhiều gây ảnh hưởng đến giấc ngủ, giảm tương tác xã hội trực tiếp, tăng cảm giác cô đơn và áp lực tâm lý.

So sánh với các nghiên cứu tại Hàn Quốc, Trung Quốc và châu Âu, tỷ lệ nghiện Internet và các vấn đề tâm lý ở học sinh Việt Nam tương đối cao, phản ánh xu hướng gia tăng nhanh chóng của việc sử dụng Internet trong giới trẻ. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ nghiện Internet theo nhóm tuổi và giới tính, cũng như bảng so sánh điểm trung bình trầm cảm, lo âu, stress giữa các nhóm sử dụng Internet khác nhau.

Nghiên cứu góp phần làm rõ vai trò của Internet trong việc ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của học sinh trung học, từ đó đề xuất các biện pháp can thiệp phù hợp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giáo dục kỹ năng sử dụng Internet an toàn: Triển khai các chương trình giáo dục kỹ năng số và quản lý thời gian sử dụng Internet cho học sinh từ cấp THCS, nhằm giảm thiểu nguy cơ nghiện Internet và các vấn đề tâm lý liên quan. Thời gian thực hiện: trong vòng 1 năm, chủ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với nhà trường.

2. Phát triển các dịch vụ tư vấn tâm lý học đường: Thiết lập các phòng tư vấn tâm lý tại trường học để hỗ trợ học sinh có dấu hiệu trầm cảm, lo âu và stress, đặc biệt là những em có mức độ sử dụng Internet cao. Thời gian: 6 tháng đến 1 năm, chủ thể: Ban giám hiệu trường học và các chuyên gia tâm lý.

3. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa tăng cường giao tiếp xã hội: Khuyến khích học sinh tham gia các hoạt động thể thao, văn hóa, nghệ thuật nhằm giảm thời gian sử dụng Internet và tăng cường kỹ năng xã hội. Thời gian: liên tục hàng năm, chủ thể: nhà trường và các tổ chức xã hội.

4. Nâng cao nhận thức của phụ huynh và giáo viên: Tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo về tác động của việc sử dụng Internet quá mức và cách phát hiện sớm các dấu hiệu trầm cảm, lo âu, stress ở học sinh. Thời gian: 6 tháng, chủ thể: Sở Giáo dục, các tổ chức y tế cộng đồng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý giáo dục: Giúp xây dựng chính sách quản lý việc sử dụng Internet trong trường học, phát triển chương trình giáo dục kỹ năng số và sức khỏe tâm thần cho học sinh.

2. Giáo viên và cán bộ tư vấn học đường: Cung cấp kiến thức và công cụ để nhận biết, hỗ trợ học sinh có dấu hiệu nghiện Internet và các vấn đề tâm lý liên quan.

3. Phụ huynh học sinh: Nâng cao nhận thức về tác động của việc sử dụng Internet quá mức, từ đó phối hợp với nhà trường và con em trong việc quản lý thời gian sử dụng Internet hợp lý.

4. Chuyên gia tâm lý và y tế cộng đồng: Làm cơ sở khoa học để phát triển các chương trình can thiệp, tư vấn và điều trị các rối loạn tâm thần liên quan đến nghiện Internet ở thanh thiếu niên.

Câu hỏi thường gặp

1. Mức độ sử dụng Internet ảnh hưởng như thế nào đến trầm cảm ở học sinh?
   Nghiên cứu cho thấy mức độ sử dụng Internet càng cao thì điểm số trầm cảm càng tăng, với hệ số tương quan r = 0,42 (p < 0,01). Việc sử dụng Internet quá mức có thể làm giảm thời gian ngủ, tăng cảm giác cô đơn, dẫn đến trầm cảm.

2. Tỷ lệ nghiện Internet ở học sinh Việt Nam hiện nay là bao nhiêu?
   Khoảng 15% học sinh trung học tại hai địa phương nghiên cứu được đánh giá là nghiện Internet theo thang s-IAT, trong đó học sinh THPT có tỷ lệ cao hơn THCS.

3. Làm thế nào để phát hiện sớm các dấu hiệu lo âu và stress liên quan đến sử dụng Internet?
   Có thể sử dụng thang đo DASS-21 để đánh giá các triệu chứng lo âu và stress. Ngoài ra, quan sát các biểu hiện như mất ngủ, cáu gắt, giảm tập trung, tránh giao tiếp xã hội cũng giúp phát hiện sớm.

4. Phụ huynh có thể làm gì để hạn chế tác động tiêu cực của Internet đến con em?
   Phụ huynh nên thiết lập quy định về thời gian sử dụng Internet, khuyến khích con tham gia các hoạt động ngoại khóa, đồng thời theo dõi và trao đổi thường xuyên về cảm xúc, tâm trạng của con.

5. Các trường học nên áp dụng biện pháp gì để hỗ trợ học sinh?
   Trường học cần tổ chức các chương trình giáo dục kỹ năng sử dụng Internet an toàn, thiết lập phòng tư vấn tâm lý, và phối hợp với phụ huynh để quản lý việc sử dụng Internet của học sinh hiệu quả.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định tỷ lệ nghiện Internet ở học sinh trung học tại Khánh Hòa và Đà Nẵng khoảng 15%, với mức độ sử dụng Internet có mối liên hệ thuận chiều và có ý nghĩa với trầm cảm, lo âu và stress.
• Học sinh THPT có tỷ lệ nghiện Internet và các vấn đề tâm lý cao hơn so với học sinh THCS.
• Mức độ nghiện Internet là yếu tố dự báo quan trọng cho các rối loạn tâm thần ở học sinh.
• Cần triển khai các giải pháp giáo dục, tư vấn và nâng cao nhận thức nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của Internet đến sức khỏe tâm thần học sinh.
• Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng nghiên cứu trên phạm vi toàn quốc và phát triển chương trình can thiệp đa ngành.

Hành động ngay: Các nhà quản lý giáo dục, nhà trường và phụ huynh cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng môi trường học tập lành mạnh, kiểm soát việc sử dụng Internet và hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho học sinh.