Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ Tư, chuyển đổi số đã trở thành xu thế tất yếu, tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực, trong đó có ngành du lịch. Tại Việt Nam, chuyển đổi số trong hoạt động du lịch được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và phát triển bền vững. Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, với nền văn hóa truyền thống phong phú và các di sản văn hóa phi vật thể như tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và hát Xoan, đang đứng trước cơ hội và thách thức trong việc ứng dụng chuyển đổi số để phát triển du lịch. Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến chuyển đổi số trong hoạt động du lịch tại địa phương này, nhằm đề xuất các giải pháp thúc đẩy quá trình chuyển đổi số hiệu quả.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu thứ cấp từ năm 2016 đến 2023 và dữ liệu sơ cấp thu thập từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2023 tại thành phố Việt Trì. Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ nằm ở việc làm rõ các yếu tố tác động mà còn cung cấp cơ sở khoa học để các nhà quản lý, doanh nghiệp và các bên liên quan xây dựng chiến lược chuyển đổi số phù hợp, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển du lịch bền vững. Theo số liệu của Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ, doanh thu du lịch năm 2022 đạt 2.650 tỷ đồng, với 740.000 lượt khách lưu trú, trong đó có 7.500 lượt khách quốc tế, cho thấy tiềm năng phát triển du lịch tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên lý thuyết Công nghệ - Tổ chức - Môi trường (TOE) của Tornatzky và cộng sự (1990), một khung lý thuyết phổ biến trong nghiên cứu chấp nhận công nghệ của tổ chức. TOE phân tích sự chấp nhận công nghệ dựa trên ba nhóm yếu tố chính: yếu tố công nghệ (sự sẵn có và đặc tính công nghệ), yếu tố tổ chức (cấu trúc, quy mô, đặc điểm tổ chức) và yếu tố môi trường (đặc tính ngành, mức độ cạnh tranh, hỗ trợ và quy định của chính phủ). Ngoài ra, mô hình các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến chuyển đổi số trong hoạt động du lịch của Dredge và cộng sự (2019) được kế thừa, bao gồm 8 yếu tố: kinh tế toàn cầu và địa phương, sự cạnh tranh, công nghệ, môi trường, cơ sở pháp lý, bối cảnh chính trị, yếu tố xã hội và nhân khẩu học, nhu cầu và sở thích khách hàng.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: số hóa dữ liệu, số hóa quy trình, chuyển đổi số, du lịch 4.0, du lịch thông minh, và các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến chuyển đổi số. Chuyển đổi số được hiểu là quá trình thay đổi toàn diện các hoạt động kinh doanh, quy trình và mô hình dựa trên công nghệ số nhằm tạo ra giá trị mới và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát bảng hỏi với cỡ mẫu khoảng 300 đối tượng tham gia, bao gồm các doanh nghiệp du lịch, khách hàng và các bên liên quan tại thành phố Việt Trì. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng nghiên cứu.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS, bao gồm thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích yếu tố khám phá (EFA), phân tích tương quan Pearson và hồi quy tuyến tính đa biến để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2023, với các bước thu thập dữ liệu, xử lý và phân tích dữ liệu, cuối cùng là đề xuất giải pháp dựa trên kết quả nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng của yếu tố kinh tế: Kinh tế toàn cầu và địa phương có tác động tích cực đến chuyển đổi số trong hoạt động du lịch tại Việt Trì. Kinh tế phát triển thúc đẩy doanh thu và khả năng đầu tư công nghệ, góp phần nâng cao tốc độ và quy mô chuyển đổi số. Theo số liệu, doanh thu du lịch năm 2022 đạt 2.650 tỷ đồng, tăng gần 74% so với năm 2021, cho thấy sự phục hồi và phát triển kinh tế hỗ trợ chuyển đổi số.

  2. Sự cạnh tranh trong ngành: Áp lực cạnh tranh từ đối thủ và môi trường cạnh tranh thúc đẩy các doanh nghiệp du lịch tại Việt Trì đẩy mạnh chuyển đổi số để nâng cao năng lực cạnh tranh. Kết quả phân tích hồi quy cho thấy yếu tố cạnh tranh có mức độ ảnh hưởng khoảng 35% đến chuyển đổi số, cao hơn so với các yếu tố khác.

  3. Yếu tố công nghệ: Sự sẵn có của công nghệ và đảm bảo an toàn dữ liệu là điều kiện tiên quyết cho chuyển đổi số. Khoảng 80% doanh nghiệp khảo sát sử dụng các phần mềm quản lý du lịch như TravelMaster, Mona Travel, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và kinh doanh. Độ tin cậy của cơ sở hạ tầng công nghệ được đánh giá cao, tạo điều kiện thuận lợi cho chuyển đổi số.

  4. Yếu tố môi trường và khách hàng: Tài nguyên du lịch phong phú và đặc điểm điểm đến tại Việt Trì là nền tảng để phát triển các sản phẩm du lịch số hóa. Đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy chuyển đổi số như một giải pháp thích ứng linh hoạt. Nhu cầu và hành vi tiêu dùng của khách hàng thay đổi nhanh chóng, tạo áp lực buộc doanh nghiệp phải đổi mới công nghệ và dịch vụ. Khoảng 70% khách hàng mong muốn trải nghiệm dịch vụ du lịch thông minh và tiện ích số.

Thảo luận kết quả

Các kết quả nghiên cứu phù hợp với lý thuyết TOE và các nghiên cứu trước đây, khẳng định vai trò quan trọng của các yếu tố bên ngoài trong thúc đẩy chuyển đổi số. Sự phát triển kinh tế tạo điều kiện tài chính và nhu cầu thị trường, trong khi áp lực cạnh tranh buộc doanh nghiệp phải đổi mới để tồn tại và phát triển. Công nghệ và hạ tầng kỹ thuật là nền tảng không thể thiếu, đồng thời yếu tố môi trường và khách hàng định hình hướng đi và chiến lược chuyển đổi số.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế, mức độ ảnh hưởng của các yếu tố tại Việt Trì tương đồng với xu hướng toàn cầu, tuy nhiên có sự khác biệt về mức độ tác động do đặc thù địa phương và nguồn lực hạn chế. Việc ứng dụng chuyển đổi số tại Việt Trì còn đang trong giai đoạn phát triển, cần có sự hỗ trợ chính sách và đầu tư hạ tầng để tăng tốc quá trình này.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, bảng phân tích hồi quy thể hiện hệ số tác động và mức ý nghĩa thống kê, giúp minh họa rõ ràng các phát hiện chính.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư hạ tầng công nghệ: Đẩy mạnh phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, đảm bảo tính ổn định và an toàn dữ liệu nhằm tạo nền tảng vững chắc cho chuyển đổi số. Chủ thể thực hiện là chính quyền thành phố và các doanh nghiệp công nghệ, với mục tiêu hoàn thiện hạ tầng trong vòng 2 năm tới.

  2. Xây dựng chính sách hỗ trợ doanh nghiệp: Ban hành các chính sách ưu đãi về tài chính, thuế và đào tạo nhằm khuyến khích doanh nghiệp du lịch đầu tư chuyển đổi số. Cơ quan quản lý nhà nước cần phối hợp với các tổ chức tài chính để triển khai trong giai đoạn 2024-2026.

  3. Nâng cao năng lực nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn về kỹ năng số và quản lý công nghệ cho nhân viên và quản lý doanh nghiệp du lịch. Các trường đại học, trung tâm đào tạo và doanh nghiệp phối hợp thực hiện, hướng tới nâng cao trình độ trong 1-2 năm tới.

  4. Phát triển sản phẩm du lịch số hóa: Khai thác tài nguyên văn hóa và thiên nhiên để xây dựng các sản phẩm du lịch thông minh, tích hợp công nghệ như ứng dụng thuyết minh tự động, bản đồ số, thanh toán điện tử. Doanh nghiệp du lịch và các đơn vị quản lý điểm đến phối hợp triển khai, đặt mục tiêu hoàn thiện các sản phẩm trong 3 năm tới.

  5. Tăng cường quảng bá và xúc tiến số: Sử dụng các nền tảng mạng xã hội, website và ứng dụng di động để quảng bá du lịch Việt Trì, thu hút khách hàng trong và ngoài nước. Trung tâm xúc tiến du lịch và các doanh nghiệp truyền thông phối hợp thực hiện liên tục, nhằm nâng cao nhận diện thương hiệu.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch: Giúp xây dựng chính sách, kế hoạch phát triển chuyển đổi số phù hợp với đặc thù địa phương, nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển ngành du lịch.

  2. Doanh nghiệp du lịch và lữ hành: Cung cấp cơ sở khoa học để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng, từ đó xây dựng chiến lược chuyển đổi số, nâng cao năng lực cạnh tranh và cải thiện dịch vụ.

  3. Nhà cung cấp công nghệ và phần mềm: Hiểu rõ nhu cầu và đặc điểm của ngành du lịch địa phương để phát triển các giải pháp công nghệ phù hợp, hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số hiệu quả.

  4. Các tổ chức nghiên cứu và đào tạo: Là tài liệu tham khảo để phát triển chương trình đào tạo, nghiên cứu sâu về chuyển đổi số trong du lịch, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chuyển đổi số trong du lịch là gì?
    Chuyển đổi số trong du lịch là quá trình ứng dụng công nghệ số để thay đổi toàn diện các hoạt động quản lý, kinh doanh và trải nghiệm khách hàng nhằm nâng cao hiệu quả và giá trị dịch vụ.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến chuyển đổi số tại Việt Trì?
    Yếu tố kinh tế và sự cạnh tranh được xác định có ảnh hưởng mạnh mẽ, thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư công nghệ và đổi mới mô hình kinh doanh.

  3. Doanh nghiệp du lịch nên bắt đầu chuyển đổi số từ đâu?
    Nên bắt đầu từ số hóa dữ liệu và quy trình quản lý, xây dựng cơ sở dữ liệu khách hàng và sản phẩm, sau đó áp dụng các công nghệ hỗ trợ quản lý và tương tác khách hàng.

  4. Chính sách nhà nước hỗ trợ chuyển đổi số như thế nào?
    Chính sách bao gồm ưu đãi tài chính, hỗ trợ đào tạo, phát triển hạ tầng công nghệ và tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp chuyển đổi số.

  5. Làm sao để khách hàng hưởng lợi từ chuyển đổi số trong du lịch?
    Khách hàng được trải nghiệm dịch vụ tiện ích, nhanh chóng, cá nhân hóa và đa dạng hơn thông qua các nền tảng số, ứng dụng di động và dịch vụ trực tuyến.

Kết luận

  • Chuyển đổi số trong hoạt động du lịch tại thành phố Việt Trì chịu ảnh hưởng đa chiều từ các yếu tố kinh tế, cạnh tranh, công nghệ, môi trường, khách hàng, xã hội và chính sách pháp luật.
  • Kinh tế phát triển và áp lực cạnh tranh là động lực chính thúc đẩy doanh nghiệp du lịch đẩy mạnh chuyển đổi số.
  • Công nghệ và hạ tầng kỹ thuật số là nền tảng quan trọng, cần được đầu tư và nâng cấp liên tục.
  • Nhu cầu và hành vi khách hàng thay đổi nhanh chóng, đòi hỏi doanh nghiệp phải đổi mới sáng tạo trong sản phẩm và dịch vụ.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường đầu tư hạ tầng, hỗ trợ chính sách, nâng cao năng lực nhân lực và phát triển sản phẩm du lịch số hóa.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2024-2026, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng về các yếu tố nội bộ và tác động lâu dài của chuyển đổi số trong du lịch địa phương.

Call to action: Các nhà quản lý, doanh nghiệp và nhà nghiên cứu cần phối hợp chặt chẽ để thúc đẩy chuyển đổi số, góp phần phát triển du lịch Việt Trì bền vững và hội nhập quốc tế.