Luận Văn: Xây Dựng Đời Sống Văn Hóa Cơ Sở Ở Xã Long Phước, Huyện Long Hồ, Tỉnh Vĩnh Long

• Chuyên ngành: Quản lý văn hóa
• Đề tài: Xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở xã Long Phước, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long
• Loại tài liệu: luận văn tốt nghiệp thạc sĩ

• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục đích nghiên cứu
• 1.3. Tổng quan tình hình nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Lý thuyết nghiên cứu
• 1.6. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu
• 1.6.1. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.6.2. Giả thuyết nghiên cứu
• 1.7. Phương pháp nghiên cứu
• 1.7.1. Phương pháp luận
• 1.7.2. Phương pháp nghiên cứu
• 1.8. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn
• 1.8.1. Về mặt khoa học
• 1.8.2. Về mặt thực tiễn
• 1.9. Bố cục luận văn
• 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN
• 2.1. Đời sống văn hóa cơ sở
• 2.2. Cơ sở thực tiễn
• 2.3. Cơ sở chính trị và pháp lý
• 2.4. Về điều kiện của địa phương
• 3. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CƠ SỞ Ở XÃ LONG PHƯỚC, HUYỆN LONG HỒ, TỈNH VĨNH LONG
• 3.1. Thực trạng nhận thức và tổ chức
• 3.2. Thực trạng về nhận thức
• 3.3. Thực trạng về tổ chức
• 3.4. Thực trạng triển khai thực hiện
• 3.5. Thực trạng triển khai chương trình “xóa đói, giảm nghèo”
• 3.6. Thực trạng thực hiện nếp sống văn hóa, kỷ cương pháp luật
• 3.7. Thực trạng xây dựng các thiết chế và hoạt động văn hóa - thể thao
• 3.8. Thực trạng xây dựng chính trị, tư tưởng lành mạnh
• 3.9. Thực trạng xây dựng “Gia đình văn hóa”
• 3.10. Thực trạng xây dựng “Ấp văn hóa”
• 3.11. Thực trạng xây dựng “Cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa”
• 3.12. Thực trạng xây dựng nếp sống văn minh tại chợ và cơ sở tôn giáo
• 3.13. Đánh giá ưu điểm, hạn chế của công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở xã Long Phước, huyện Long Hồ
• 3.13.1. Những hạn chế
• 4. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CƠ SỞ Ở XÃ LONG PHƯỚC, HUYỆN LONG HỒ, TỈNH VĨNH LONG
• 4.1. Xu hướng biến đổi văn hóa ảnh hưởng đến công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở xã Long Phước, huyện Long Hồ
• 4.2. Giải pháp về nhận thức
• 4.3. Giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng đời sống văn hóa của người dân ở xã Long Phước
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Lý do chọn đề tài

Luận văn này tập trung vào việc xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại xã Long Phước, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long. Đây là một nhiệm vụ chiến lược được Đảng và Nhà nước quan tâm, nhằm phát huy vai trò của văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội. Xã Long Phước đã đạt chuẩn nông thôn mới, nhưng vẫn tồn tại nhiều hạn chế như tái nghèo, tệ nạn xã hội, và thiếu thực chất trong đánh giá văn hóa. Luận văn này nhằm tìm hiểu đặc điểm, ý nghĩa, và vai trò của việc xây dựng văn hóa cơ sở tại địa phương.

II. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu văn hóa này nhằm phân tích thực trạng xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại xã Long Phước, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động này trong giai đoạn 2020-2025. Luận văn cũng hướng đến việc hiểu rõ hơn về tình hình văn hóa tại các địa phương khác trong huyện Long Hồ.

III. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Nghiên cứu văn hóa về đời sống văn hóa cơ sở đã được nhiều tác giả quan tâm. Các công trình như của Nguyễn Văn Hy (1985), Bộ Văn hóa - Thông tin (1995), và Hoàng Vinh (1999) đã đề cập đến các khái niệm và nhiệm vụ trong xây dựng văn hóa cơ sở. Luận văn này kế thừa và phát triển các nghiên cứu trước, tập trung vào xã Long Phước, một địa phương chưa được nghiên cứu sâu.

IV. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Luận văn tập trung vào đối tượng là các hoạt động xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại xã Long Phước. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các chương trình, chính sách, và thực tiễn triển khai tại địa phương từ năm 2020 đến nay. Nghiên cứu văn hóa này cũng xem xét các yếu tố kinh tế, xã hội ảnh hưởng đến văn hóa cơ sở.

V. Lý thuyết nghiên cứu

Luận văn dựa trên các lý thuyết về phát triển cộng đồng và văn hóa địa phương. Các khái niệm như tổ chức cộng đồng, hoạt động văn hóa, và bảo tồn văn hóa được phân tích để làm rõ vai trò của văn hóa trong phát triển xã hội. Nghiên cứu văn hóa này cũng áp dụng các phương pháp định tính và định lượng để đánh giá thực trạng tại xã Long Phước.

VI. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu

Luận văn đặt ra các câu hỏi nghiên cứu như: Thực trạng xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại xã Long Phước hiện nay như thế nào? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả của các hoạt động này? Giả thuyết nghiên cứu cho rằng việc nâng cao nhận thức và cải thiện cơ sở hạ tầng sẽ giúp cải thiện chất lượng văn hóa cơ sở.

VII. Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp luận từ các nghiên cứu trước và áp dụng các phương pháp như khảo sát, phỏng vấn, và phân tích tài liệu. Nghiên cứu văn hóa này cũng kết hợp các phương pháp định tính và định lượng để đảm bảo tính khách quan và toàn diện.

7.1 Phương pháp luận

Luận văn dựa trên các lý thuyết về phát triển cộng đồng và văn hóa địa phương, kết hợp với các nghiên cứu thực tiễn tại xã Long Phước.

7.2 Phương pháp nghiên cứu

Các phương pháp như khảo sát, phỏng vấn, và phân tích tài liệu được sử dụng để thu thập và phân tích dữ liệu về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại xã Long Phước.

VIII. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn

Luận văn có ý nghĩa khoa học trong việc bổ sung kiến thức về văn hóa địa phương và phát triển cộng đồng. Về mặt thực tiễn, nghiên cứu này cung cấp các giải pháp cụ thể để nâng cao chất lượng xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại xã Long Phước, góp phần phát triển bền vững địa phương.

IX. Bố cục luận văn

Luận văn được chia thành các chương chính: Cơ sở lý luận, thực trạng xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại xã Long Phước, và các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động này. Mỗi chương tập trung vào một khía cạnh cụ thể của vấn đề nghiên cứu.

Tổng quan nghiên cứu

Xây dựng đời sống văn hóa cơ sở là một nhiệm vụ chiến lược lâu dài được Đảng và Nhà nước Việt Nam đặc biệt quan tâm, nhằm phát huy vai trò văn hóa trong thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Tại xã Long Phước, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long, với dân số khoảng 12.476 người, quá trình phát triển kinh tế mạnh mẽ nhờ hệ thống giao thông hoàn thiện và chính sách hỗ trợ đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng đời sống văn hóa cơ sở. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, xã vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như đời sống kinh tế của một số gia đình còn khó khăn, hiện tượng tái nghèo, các hành vi vi phạm trật tự xã hội và tệ nạn xã hội vẫn diễn ra, cùng với việc đánh giá phong trào xây dựng đời sống văn hóa còn mang tính hình thức.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại xã Long Phước trong giai đoạn 2014-2018, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác này trong giai đoạn 2020-2025. Nghiên cứu tập trung vào các nội dung như nhận thức và tổ chức thực hiện, kết quả triển khai các chương trình xây dựng đời sống văn hóa, cũng như những khó khăn, hạn chế còn tồn tại. Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ góp phần hoàn thiện lý luận về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở mà còn cung cấp tài liệu tham khảo cho công tác quản lý và phát triển văn hóa tại các địa phương tương tự trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên quan điểm của Đảng và Nhà nước về văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, đồng thời vận dụng lý thuyết về văn hóa tổ chức để phân tích cơ cấu, chức năng và quá trình vận hành của các tổ chức tham gia xây dựng đời sống văn hóa cơ sở. Hai lý thuyết chính bao gồm:

• Lý thuyết văn hóa tổ chức: Giúp phân tích vai trò của Ban Chỉ đạo và Trung tâm Văn hóa – Thể thao xã Long Phước trong việc tổ chức và triển khai các hoạt động văn hóa, thể thao, thư viện và học tập cộng đồng.

• Quan điểm xây dựng đời sống văn hóa cơ sở của Đảng: Nhấn mạnh việc xây dựng đời sống văn hóa là nhiệm vụ trọng tâm, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững, đồng thời nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp chính quyền và người dân.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: đời sống văn hóa, đời sống văn hóa cơ sở, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, nếp sống văn hóa, thiết chế văn hóa, và xây dựng nông thôn mới.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

• Nguồn dữ liệu: Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua quan sát tham dự, phỏng vấn sâu với cán bộ Ban Chỉ đạo và người dân xã Long Phước; dữ liệu thứ cấp gồm các báo cáo, văn bản pháp luật, thống kê của UBND xã và huyện Long Hồ.

• Phương pháp phân tích: Phân tích định tính và định lượng, so sánh các chỉ số về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở giữa các năm trong giai đoạn 2014-2018 và so sánh với các địa phương khác trong huyện.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Phỏng vấn sâu với các cán bộ chủ chốt trong Ban Chỉ đạo gồm 34 thành viên và một số người dân đại diện tại 9 ấp của xã. Lý do chọn phương pháp này nhằm đảm bảo thu thập thông tin đa chiều, khách quan và phản ánh thực trạng chính xác.

• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2014-2018, với việc thu thập và phân tích dữ liệu diễn ra trong năm 2019.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức và tổ chức xây dựng đời sống văn hóa cơ sở
   Ban Chỉ đạo (BCĐ) xã Long Phước gồm 34 thành viên, trong đó phần lớn có trình độ đại học và chuyên môn về luật, hành chính công, góp phần nâng cao hiệu quả tổ chức. Từ 2014 đến 2018, BCĐ đã tổ chức 2 lớp tập huấn nâng cao năng lực cho thành viên, đồng thời có sự tăng trưởng về số lượng cán bộ được khen thưởng hàng năm (từ 11 lên 14 người). Điều này cho thấy nhận thức và trách nhiệm của cán bộ được nâng cao rõ rệt.

2. Kết quả triển khai chương trình “xóa đói, giảm nghèo”
   Trong 5 năm, BCĐ xã đã vận động được tổng cộng 461 triệu đồng cho chương trình, với mức tăng trung bình hàng năm 34,24%. Số hộ nghèo giảm từ 66 hộ năm 2014 xuống còn 50 hộ năm 2018, tương đương giảm 24%. Thu nhập bình quân đầu người tăng từ 26 triệu đồng năm 2014 lên 41 triệu đồng năm 2018, tăng 35%. Tỷ lệ hộ nghèo của xã thấp hơn trung bình huyện 6%.

3. Thực hiện nếp sống văn hóa, kỷ cương pháp luật
   Năm 2018, xã có 54 tổ nhân dân tự quản hoạt động mạnh về nếp sống văn hóa, chiếm 29,8%. Tình hình an ninh trật tự được cải thiện với số vụ vi phạm giảm so với năm 2014 (giảm 5 vụ trật tự xã hội, giảm 2 vụ tệ nạn xã hội). Tỷ lệ người dân tham gia các buổi tuyên truyền pháp luật đạt 94,54%. Hội đồng tư vấn xã và tổ hòa giải đã hòa giải thành công 163/192 đơn khiếu nại, góp phần giữ gìn ổn định xã hội.

4. Xây dựng các thiết chế và hoạt động văn hóa - thể thao
   Trung tâm Văn hóa – Thể thao và Học tập cộng đồng xã được xây dựng với diện tích 4.000m², tổ chức trung bình 0,75 chương trình văn hóa nghệ thuật mỗi tháng, thu hút khoảng 300 lượt người tham gia mỗi chương trình. Các câu lạc bộ đờn ca tài tử, karaoke và lân được thành lập tại 9/9 ấp, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Tuy nhiên, trung tâm còn thiếu trang thiết bị và kinh phí hoạt động hạn chế.

Thảo luận kết quả

Những kết quả trên cho thấy công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại xã Long Phước đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, đặc biệt trong việc nâng cao nhận thức cán bộ, giảm nghèo và phát triển các hoạt động văn hóa, thể thao. Sự tăng trưởng thu nhập và giảm tỷ lệ hộ nghèo phản ánh hiệu quả của các chương trình kinh tế gắn với văn hóa. Việc tổ chức các hoạt động văn hóa nghệ thuật và thể thao góp phần làm phong phú đời sống tinh thần, đồng thời giữ gìn bản sắc văn hóa địa phương.

So sánh với các nghiên cứu tại các địa phương khác trong huyện Long Hồ và tỉnh Vĩnh Long, xã Long Phước có nhiều điểm tương đồng về cơ cấu tổ chức và các phong trào xây dựng đời sống văn hóa, nhưng có lợi thế về vị trí địa lý và giao thông thuận lợi, tạo điều kiện phát triển kinh tế và văn hóa. Tuy nhiên, hạn chế về nguồn lực tài chính và trang thiết bị vẫn là thách thức cần khắc phục để nâng cao chất lượng hoạt động văn hóa.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện sự tăng trưởng kinh phí vận động, số lượng hộ nghèo giảm, tỷ lệ cán bộ được khen thưởng, và số lượng các hoạt động văn hóa nghệ thuật tổ chức hàng năm, giúp minh họa rõ nét tiến trình phát triển và những điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cao nhận thức và năng lực cho cán bộ xây dựng đời sống văn hóa cơ sở
   Tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn định kỳ hàng năm nhằm cập nhật kiến thức, kỹ năng quản lý và tổ chức hoạt động văn hóa. Chủ thể thực hiện: Ban Chỉ đạo xã phối hợp với Trung tâm Văn hóa tỉnh. Thời gian: 2020-2025.

2. Tăng cường nguồn lực tài chính và xã hội hóa hoạt động văn hóa
   Đẩy mạnh vận động xã hội hóa, huy động nguồn lực từ doanh nghiệp, cộng đồng để đầu tư trang thiết bị, nâng cấp cơ sở vật chất Trung tâm Văn hóa – Thể thao xã. Chủ thể thực hiện: UBND xã, Ban vận động xã hội hóa. Thời gian: 2021-2023.

3. Phát triển các phong trào văn hóa, thể thao gắn với bảo tồn bản sắc địa phương
   Mở rộng và nâng cao chất lượng các câu lạc bộ đờn ca tài tử, hát karaoke, tổ chức các sự kiện văn hóa truyền thống định kỳ nhằm thu hút sự tham gia của người dân mọi lứa tuổi. Chủ thể thực hiện: Trung tâm Văn hóa – Thể thao xã, các đoàn thể xã. Thời gian: 2020-2025.

4. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật và xây dựng nếp sống văn hóa
   Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền pháp luật, phòng chống tệ nạn xã hội, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong cộng đồng dân cư. Chủ thể thực hiện: Ban Chỉ đạo xã, Công an xã, các tổ chức đoàn thể. Thời gian: liên tục hàng năm.

5. Phát triển kinh tế gắn với nâng cao đời sống văn hóa
   Hỗ trợ phát triển các mô hình kinh tế nông nghiệp công nghệ cao, tạo việc làm ổn định, nâng cao thu nhập người dân để tạo điều kiện phát triển đời sống văn hóa. Chủ thể thực hiện: UBND xã, các hợp tác xã, doanh nghiệp địa phương. Thời gian: 2020-2025.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý văn hóa cơ sở
   Giúp hiểu rõ cơ chế tổ chức, phương pháp triển khai và các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác xây dựng đời sống văn hóa tại địa phương.

2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản lý văn hóa
   Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn phong phú về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, đặc biệt trong bối cảnh phát triển nông thôn mới.

3. Lãnh đạo địa phương và các tổ chức đoàn thể
   Hỗ trợ hoạch định chính sách, tổ chức các phong trào văn hóa, thể thao phù hợp với đặc điểm kinh tế - xã hội và văn hóa của địa phương.

4. Các tổ chức phi chính phủ và doanh nghiệp xã hội
   Tham khảo để phối hợp thực hiện các chương trình xã hội hóa, hỗ trợ phát triển văn hóa và nâng cao đời sống tinh thần cộng đồng.

Câu hỏi thường gặp

1. Xây dựng đời sống văn hóa cơ sở là gì?
   Là tổng thể các hoạt động văn hóa, tinh thần và vật chất nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân tại địa phương, bao gồm phát triển phong trào văn hóa, xây dựng nếp sống văn minh, bảo tồn giá trị truyền thống và phát triển các thiết chế văn hóa.

2. Tại sao xây dựng đời sống văn hóa cơ sở lại quan trọng?
   Vì văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân và tạo môi trường sống lành mạnh, văn minh.

3. Những khó khăn chính trong xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại xã Long Phước là gì?
   Bao gồm hạn chế về nguồn lực tài chính, trang thiết bị còn thiếu, một số hành vi vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội vẫn tồn tại, cùng với việc đánh giá phong trào còn mang tính hình thức.

4. Các giải pháp nâng cao chất lượng công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở?
   Tăng cường đào tạo cán bộ, xã hội hóa nguồn lực, phát triển phong trào văn hóa - thể thao, đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật và phát triển kinh tế gắn với văn hóa.

5. Làm thế nào để người dân tham gia tích cực vào xây dựng đời sống văn hóa?
   Thông qua các hoạt động văn hóa, thể thao phong phú, tuyên truyền nâng cao nhận thức, tạo điều kiện cho người dân tham gia các câu lạc bộ, phong trào và phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể tại địa phương.

Kết luận

• Xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại xã Long Phước đã đạt nhiều kết quả tích cực trong giai đoạn 2014-2018, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân.
• Ban Chỉ đạo xã có đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn phù hợp, nhận thức tốt về tầm quan trọng của công tác xây dựng đời sống văn hóa.
• Các chương trình xóa đói giảm nghèo, xây dựng nếp sống văn hóa, phát triển thiết chế văn hóa và hoạt động thể thao được triển khai hiệu quả, góp phần ổn định xã hội và phát triển kinh tế.
• Hạn chế về nguồn lực tài chính, trang thiết bị và một số vấn đề xã hội vẫn cần được khắc phục để nâng cao chất lượng công tác.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường xã hội hóa, phát triển phong trào văn hóa - thể thao và gắn kết phát triển kinh tế với văn hóa trong giai đoạn 2020-2025.

Kêu gọi các cấp chính quyền, tổ chức và cộng đồng tiếp tục phối hợp, đầu tư và đổi mới phương thức tổ chức để xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ngày càng phát triển bền vững, góp phần xây dựng xã Long Phước trở thành mô hình nông thôn mới kiểu mẫu tiêu biểu.