I. Lý do chọn đề tài
Luận văn tập trung vào việc nghiên cứu văn học mặt đất và bầu trời trong tiểu thuyết của A. Saint-Exupéry qua lý thuyết phê bình sinh thái. Văn học Pháp với lịch sử phát triển rực rỡ đã để lại nhiều di sản, trong đó A. Saint-Exupéry là một tác giả nổi bật với các tác phẩm như Hoàng tử bé, Bay đêm, và Quê xứ con người. Lý thuyết phê bình sinh thái ra đời từ những năm 1930, nhằm nghiên cứu mối quan hệ giữa văn học và yếu tố phi nhân. Trong bối cảnh khủng hoảng môi trường hiện nay, việc kết hợp nghiên cứu liên ngành giữa văn học và thực tiễn là cần thiết. Đề tài này nhằm khám phá mối quan hệ giữa tư tưởng con người và thế giới tự nhiên, từ đó thay đổi nhận thức và hành động bảo vệ môi trường.
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Lý thuyết phê bình sinh thái bắt đầu từ học giả Joseph W. Meeker với chuyên luận Sinh thái học của văn học năm 1974. Các học giả như Karl Kroeber và William Rueckert cũng đóng góp quan trọng trong việc phát triển lý thuyết này. Tại Việt Nam, lý thuyết phê bình sinh thái được giới thiệu từ năm 2011, với các công trình dịch thuật và nghiên cứu của Đỗ Văn Hiểu, Huỳnh Như Phương, và Nguyễn Thị Tịnh Thy. Các nghiên cứu này đã khái quát sự phát triển của phê bình sinh thái trên thế giới và ứng dụng vào văn học Việt Nam.
II. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung vào các chủ đề sinh thái trong tiểu thuyết của A. Saint-Exupéry, đặc biệt là các hình tượng gắn liền với mặt đất và bầu trời. Ba tác phẩm được nghiên cứu là Hoàng tử bé, Bay đêm, và Quê xứ con người. Các tác phẩm này thể hiện rõ phong cách nhà văn và các biểu đạt sinh thái, mối quan hệ giữa con người và môi trường. Luận văn phân tích sự tương tác và ảnh hưởng của sinh thái đến nội dung và tư tưởng tác phẩm, từ đó làm rõ mối liên kết bền chặt giữa các yếu tố sinh thái.
2.1. Hệ thống biểu tượng sinh thái
Các biểu tượng sinh thái trong tiểu thuyết của A. Saint-Exupéry được phân tích qua hai không gian chính: bầu trời và mặt đất. Bầu trời đại diện cho sự tự do, khát vọng, và những thách thức mà con người phải đối mặt. Mặt đất là nơi chứa đựng các yếu tố tự nhiên như nước, cây cối, và động vật, thể hiện sự gắn kết giữa con người và thiên nhiên. Các biểu tượng này không chỉ mang tính thẩm mỹ mà còn chứa đựng triết lý nhân sinh sâu sắc.
III. Triết lý nhân sinh trong tác phẩm
Luận văn khám phá triết lý nhân sinh ẩn chứa trong các tác phẩm của A. Saint-Exupéry. Tự nhiên được miêu tả như một không gian rộng mở, vĩnh cửu, nhưng cũng đối nghịch với con người. Qua các tác phẩm, tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cảm nhận và giao hòa với tự nhiên bằng trái tim. Hoàng tử bé là tác phẩm tiêu biểu, nơi các biểu tượng sinh thái như hoa hồng, con cáo, và ngôi sao đều mang ý nghĩa sâu sắc về sự kết nối giữa con người và thiên nhiên.
3.1. Nhận thức về bản thân và thế giới
Các nhân vật trong tiểu thuyết của A. Saint-Exupéry thường trải qua quá trình nhận thức về bản thân và thế giới thông qua tương tác với tự nhiên. Hoàng tử bé là một ví dụ điển hình, nơi nhân vật chính khám phá ý nghĩa của tình yêu, sự gắn kết, và trách nhiệm qua hành trình của mình. Tự nhiên không chỉ là bối cảnh mà còn là yếu tố thúc đẩy sự phát triển tâm lý và tinh thần của nhân vật.
IV. Đóng góp của đề tài
Luận văn đóng góp vào việc nghiên cứu văn học sinh thái tại Việt Nam, đặc biệt là trong việc ứng dụng lý thuyết phê bình sinh thái vào các tác phẩm của A. Saint-Exupéry. Qua việc phân tích các biểu tượng sinh thái và triết lý nhân sinh, luận văn làm rõ mối quan hệ giữa con người và tự nhiên, từ đó gợi mở hướng nghiên cứu mới trong lĩnh vực văn học. Đề tài cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường trong bối cảnh khủng hoảng sinh thái hiện nay.
4.1. Giá trị thực tiễn
Luận văn không chỉ có giá trị học thuật mà còn mang ý nghĩa thực tiễn, khuyến khích độc giả nhận thức sâu sắc hơn về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên. Các tác phẩm của A. Saint-Exupéry qua lăng kính phê bình sinh thái trở thành nguồn cảm hứng để con người hành động bảo vệ môi trường và tìm kiếm sự hài hòa với thiên nhiên.
