Luận Văn Thạc Sĩ Nghiên Cứu Về Thờ Kính Tổ Tiên Trong Đạo Công Giáo Tại Việt Nam

• Người hướng dẫn: Nguyễn Mạnh Hùng - Nguyên Hiệu Trưởng Trường Đại Học Quốc Tế Hồng Bàng
• Trường học: Trường Đại Học Quốc Tế Hồng Bàng
• Chuyên ngành: Tín Ngưỡng Thờ Cúng Tổ Tiên
• Đề tài: Thờ Kính Tổ Tiên Trong Đạo Công Giáo Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG, HÌNH ẢNH
• MỤC LỤC
• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do chọn đề tài
• 0.2. Mục đích nghiên cứu
• 0.3. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
• 0.4. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tài liệu
• 0.4.1. Phương pháp nghiên cứu
• 0.4.2. Nguồn tài liệu chủ yếu
• 0.5. Giới hạn đề tài
• 0.6. Những đóng góp của đề tài
• 0.7. Bố cục luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: NGUỒN GỐC TÍN NGƯỠNG THỜ KÍNH TỔ TIÊN
• 1.1. Nguồn gốc
• 1.2. Khái quát về tín ngưỡng dân gian của người Việt
• 1.3. Tính “vùng” của tín ngưỡng thờ kính tổ tiên ở Đông Nam Á
• 1.4. Tính “khu biệt” của tín ngưỡng thờ kính tổ tiên ở Việt Nam
• 1.4.1. Quan niệm của Phật giáo
• 1.4.2. Quan niệm của Phật giáo Hòa Hảo
• 1.4.3. Quan niệm của Nho giáo
• 1.4.4. Quan niệm của Công Giáo
• 1.5. Những yếu tố cố kết trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt
• 1.5.1. Yếu tố “Làng”
• 1.5.2. Yếu tố “Cá nhân trong cộng đồng”
• 1.5.3. Yếu tố “Họ và gia đình”
• 1.6. Mối liên hệ giữa hôn nhân và tang ma trong việc thờ cúng tổ tiên
• 1.7. Quan niệm dân gian về thờ cúng tổ tiên
• 1.8. Một số quan điểm về thờ cúng tổ tiên qua khảo sát thống kê
• 1.9. TIỂU KẾT CHƯƠNG I
• 2. CHƯƠNG II: VIỆC THỜ KÍNH TỔ TIÊN CỦA NGƯỜI CÔNG GIÁO VIỆT NAM
• 2.1. Tóm lược lịch sử truyền giáo tại Việt Nam
• 2.2. Nền tảng của việc thờ kính tổ tiên trong đạo Công Giáo
• 2.3. Nét đặc trưng của việc tôn kính tổ tiên trong đạo Công Giáo
• 2.4. Điểm tương đồng và dị biệt giữa Công Giáo và tín ngưỡng bản địa về thờ cúng tổ tiên
• 2.4.1. Điểm tương đồng
• 2.4.2. Điểm dị biệt
• 2.5. TIỂU KẾT CHƯƠNG II
• 3. CHƯƠNG III: NHỮNG TRANH LUẬN VÀ GÓP Ý CỦA CÁC THỪA SAI VỀ VIỆC THỜ KÍNH TỔ TIÊN CỦA NGƯỜI CÔNG GIÁO VIỆT NAM TRƯỚC VÀ SAU CÔNG ĐỒNG VATICANÔ II (1962-1965)
• 3.1. Lịch sử vấn đề
• 3.2. Vấn đề tranh luận
• 3.3. Những quyết định của Tòa Thánh
• 3.4. Ý kiến một số nhà truyền giáo ở Việt Nam về việc thờ kính tổ tiên
• 3.4.1. Ý kiến của Linh mục Đắc Lộ, Dòng Tên
• 3.4.2. Ý kiến của Linh mục Juan de La Paz, OP
• 3.4.3. Ý kiến của Giám mục Marin Labbé, M
• 3.4.4. Ý kiến của Linh mục Sanna, S. và Linh mục Heutte, M
• 3.4.5. Ý kiến của Giám mục Bá Đa Lộc và một số vị thừa sai Ba-lê cuối thế kỷ 18
• 3.5. Việc Tòa Thánh Rôma chấp thuận nghi lễ thờ kính tổ tiên
• 3.6. Việc thờ kính tổ tiên của người Công Giáo Việt Nam hiện nay
• 3.7. TIỂU KẾT CHƯƠNG III
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• appendix.1. Kiến nghị với Tòa Thánh Rôma
• appendix.2. Kiến nghị khác
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Nguồn gốc tín ngưỡng thờ kính tổ tiên

Tín ngưỡng thờ kính tổ tiên là một phần không thể thiếu trong văn hóa tâm linh của người Việt. Nguồn gốc của tín ngưỡng này vẫn là chủ đề tranh luận giữa hai quan điểm: một cho rằng nó bắt nguồn từ Trung Hoa, trong khi quan điểm khác khẳng định nó là tín ngưỡng bản địa của Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Sự tương đồng trong cách thờ cúng giữa người Việt và người Hoa đã dẫn đến giả thuyết về ảnh hưởng từ Trung Hoa. Tuy nhiên, truyền thống tâm linh của người Việt đã biến tục thờ cúng tổ tiên thành một nghi lễ gắn kết gia đình và dòng họ. Niềm tin vào sự bất diệt của linh hồn và sự phù hộ của tổ tiên là nền tảng hình thành tín ngưỡng này.

1.1. Khái quát về tín ngưỡng dân gian của người Việt

Tín ngưỡng dân gian của người Việt phản ánh mối quan hệ mật thiết giữa con người và thiên nhiên. Với nền nông nghiệp sớm, người Việt đã phát triển các tín ngưỡng nguyên thủy, trong đó thờ kính tổ tiên là một phần quan trọng. Tín ngưỡng này không chỉ thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên mà còn là cách để duy trì sự gắn kết trong gia đình và cộng đồng. Truyền thống gia đình và lễ nghi tôn giáo đã tạo nên một hệ thống văn hóa tâm linh độc đáo, góp phần định hình bản sắc dân tộc.

II. Việc thờ kính tổ tiên trong đạo Công Giáo Việt Nam

Đạo Công Giáo tại Việt Nam đã trải qua nhiều tranh luận về việc thờ kính tổ tiên. Trước Công đồng Vatican II, việc thờ cúng tổ tiên bị coi là mê tín và bị cấm đoán. Tuy nhiên, sau năm 1964, Tòa Thánh đã chấp thuận nghi lễ này thông qua Huấn dụ Plane compertum est. Sự thay đổi này phản ánh sự hòa nhập giữa tôn giáo và văn hóa bản địa, đồng thời khẳng định giá trị của đạo hiếu trong đời sống tâm linh người Việt.

2.1. Lịch sử truyền giáo và thờ kính tổ tiên

Quá trình truyền giáo tại Việt Nam đã đặt ra nhiều thách thức trong việc hòa hợp giữa tín ngưỡng dân gian và giáo lý Công Giáo. Các nhà truyền giáo đã phải đối mặt với câu hỏi về việc liệu có thể chấp nhận nghi lễ thờ cúng tổ tiên mà không vi phạm giáo lý. Sự chấp thuận của Tòa Thánh sau Công đồng Vatican II đã mở ra một chương mới trong việc thực hành tôn kính tổ tiên trong cộng đồng Công Giáo Việt Nam.

III. Tranh luận và góp ý về thờ kính tổ tiên

Việc thờ kính tổ tiên trong đạo Công Giáo Việt Nam đã trở thành chủ đề tranh luận sôi nổi giữa các nhà truyền giáo và giáo quyền. Những ý kiến khác nhau về việc liệu nghi lễ này có phù hợp với giáo lý Công Giáo hay không đã dẫn đến nhiều quyết định quan trọng từ Tòa Thánh. Sự chấp thuận cuối cùng đã khẳng định giá trị của truyền thống tâm linh và văn hóa dân tộc trong đời sống tôn giáo.

3.1. Ý kiến của các thừa sai

Các thừa sai như Linh mục Đắc Lộ và Giám mục Bá Đa Lộc đã đưa ra những quan điểm khác nhau về việc thờ kính tổ tiên. Trong khi một số cho rằng nghi lễ này mang tính mê tín, số khác lại nhìn nhận nó như một phần không thể thiếu của văn hóa tâm linh người Việt. Những tranh luận này đã góp phần định hình chính sách của Tòa Thánh đối với việc thờ cúng tổ tiên tại Việt Nam.