Luận án tiến sĩ về phòng chống mê tín dị đoan trong sinh hoạt tôn giáo của phật tử đồng bằng sông Hồng

• Tác giả: Tô Văn Phú
• Người hướng dẫn: PGS. TS. Nguyễn Phú Lợi
• Trường học: Học viện Báo Chí Và Tuyên Truyền
• Chuyên ngành: Công Tác Tư Tưỏng
• Đề tài: Truyền Thông Phòng, Chống Mê Tín Dị Đoan Trong Sinh Hoạt Tôn Giáo Của Phật Tử Ở Các Tỉnh Đồng Bằng Sông Hồng Hiện Nay
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• 1.1. Các công trình nghiên cứu về mê tín dị đoan và mê tín dị đoan trong sinh hoạt tôn giáo của Phật tử
• 1.2. Các công trình nghiên cứu về truyền thông và truyền thông phòng, chống mê tín dị đoan trong sinh hoạt tôn giáo của Phật tử
• 1.3. Kết quả và những vấn đề đặt ra cần nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ TRUYỀN THÔNG PHÒNG, CHỐNG MÊ TÍN DỊ ĐOAN TRONG SINH HOẠT TÔN GIÁO CỦA PHẬT TỬ
• 2.1. Khái niệm, biểu hiện và tác động của mê tín dị đoan trong sinh hoạt tôn giáo của Phật tử
• 2.2. Vai trò của truyền thông phòng, chống mê tín dị đoan trong sinh hoạt tôn giáo của Phật tử
• 2.3. Cơ sở chính trị và cơ sở pháp lý của truyền thông phòng, chống mê tín dị đoan trong sinh hoạt tôn giáo của Phật tử
• 2.4. Các yếu tố cấu thành hoạt động truyền thông phòng, chống mê tín dị đoan trong sinh hoạt tôn giáo của Phật tử
• 3. CHƯƠNG 3: TRUYỀN THÔNG PHÒNG, CHỐNG MÊ TÍN DỊ ĐOAN TRONG SINH HOẠT TÔN GIÁO CỦA PHẬT TỬ Ở CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG HIỆN NAY - THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA
• 3.1. Thực trạng Phật giáo và mê tín dị đoan trong sinh hoạt tôn giáo của Phật tử ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng hiện nay
• 3.2. Thực trạng truyền thông phòng, chống mê tín dị đoan trong sinh hoạt tôn giáo của Phật tử ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng
• 3.3. Những vấn đề đặt ra trong truyền thông phòng, chống mê tín dị đoan trong sinh hoạt tôn giáo của Phật tử ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng
• 4. CHƯƠNG 4: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG TRUYỀN THÔNG PHÒNG, CHỐNG MÊ TÍN DỊ ĐOAN TRONG SINH HOẠT TÔN GIÁO CỦA PHẬT TỬ Ở CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG ĐẾN NĂM 2025, TẦM NHÌN NĂM 2030
• 4.1. Những thuận lợi, khó khăn và quan điểm tăng cường truyền thông phòng, chống mê tín dị đoan trong sinh hoạt tôn giáo của Phật tử ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng đến năm 2025, tầm nhìn năm 2030
• 4.2. Giải pháp tăng cường truyền thông phòng, chống mê tín dị đoan trong sinh hoạt tôn giáo của Phật tử ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng đến năm 2025, tầm nhìn năm 2030
• KẾT LUẬN
• CÁC BÀI VIẾT ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về mê tín dị đoan trong sinh hoạt tôn giáo

Mê tín dị đoan (MTDĐ) là hiện tượng xã hội tiêu cực, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống tâm linh và tín ngưỡng của người dân, đặc biệt trong bối cảnh sinh hoạt tôn giáo của Phật tử ở đồng bằng sông Hồng. MTDĐ không chỉ gây ra những tác động tiêu cực mà còn gắn liền với tín ngưỡng, tôn giáo, tạo thành một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của nó. Đặc biệt, Phật giáo tại đồng bằng sông Hồng đã có lịch sử lâu đời và hòa nhập sâu sắc vào văn hóa dân gian, dẫn đến việc MTDĐ thường xuyên xảy ra trong các nghi lễ tôn giáo. Việc nâng cao nhận thức về MTDĐ trong sinh hoạt tôn giáo của Phật tử là cần thiết để bảo vệ giá trị tinh thần và văn hóa của cộng đồng.

1.1. Khái niệm mê tín dị đoan

Mê tín dị đoan được hiểu là những niềm tin không có cơ sở khoa học, thường liên quan đến việc cầu khẩn, bùa ngải, và các hình thức tín ngưỡng không chính thống. Trong sinh hoạt tôn giáo, MTDĐ có thể được biểu hiện qua các nghi lễ không đúng với giáo lý, dẫn đến việc lạm dụng và thao túng niềm tin của Phật tử. Do đó, việc nhận thức rõ ràng về MTDĐ là rất quan trọng để bảo vệ sự trong sạch của tôn giáo.

1.2. Tác động của mê tín dị đoan đến sinh hoạt tôn giáo

MTDĐ có tác động tiêu cực đến sinh hoạt tôn giáo của Phật tử, làm giảm sút lòng tin vào giáo lý và các giá trị đạo đức. Nhiều Phật tử có thể bị lôi kéo vào các hoạt động mê tín, gây ra sự phân tâm trong việc thực hành tôn giáo chính thống. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn đến cộng đồng, gây ra sự mất đoàn kết và giảm sút uy tín của các cơ sở tôn giáo.

II. Vai trò của truyền thông trong việc phòng chống mê tín dị đoan

Truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và phòng chống MTDĐ trong sinh hoạt tôn giáo. Các phương tiện truyền thông, bao gồm báo chí, mạng xã hội và các kênh thông tin của Giáo hội Phật giáo, có thể giúp phổ biến thông tin chính xác về giáo lý, từ đó giúp Phật tử phân biệt giữa tín ngưỡng chính thống và MTDĐ. Sự kết hợp giữa truyền thông nhà nước và truyền thông tôn giáo là cần thiết để tạo ra một chiến dịch phòng chống MTDĐ hiệu quả.

2.1. Các hình thức truyền thông hiệu quả

Các hình thức truyền thông như tổ chức hội thảo, phát hành tài liệu tuyên truyền và sử dụng mạng xã hội có thể giúp nâng cao nhận thức về MTDĐ. Đặc biệt, việc sử dụng các kênh truyền thông hiện đại như Facebook, Zalo để truyền tải thông điệp phòng chống MTDĐ đến một lượng lớn người dân là rất cần thiết trong thời đại công nghệ số hiện nay.

2.2. Tác động của truyền thông đến nhận thức của Phật tử

Truyền thông có thể giúp thay đổi nhận thức của Phật tử về MTDĐ. Khi được cung cấp thông tin chính xác và kịp thời, Phật tử sẽ có khả năng nhận diện và từ chối các hình thức mê tín, từ đó bảo vệ được bản sắc văn hóa và tín ngưỡng của mình. Sự tham gia tích cực của các chức sắc tôn giáo trong công tác truyền thông cũng là một yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả của các chiến dịch phòng chống MTDĐ.

III. Thực trạng và giải pháp nâng cao nhận thức về mê tín dị đoan

Hiện nay, thực trạng MTDĐ trong sinh hoạt tôn giáo của Phật tử tại đồng bằng sông Hồng vẫn diễn ra phức tạp. Nhiều Phật tử vẫn còn thiếu thông tin và kiến thức về MTDĐ, dẫn đến việc dễ bị lôi kéo vào các hoạt động mê tín. Do đó, việc nâng cao nhận thức về MTDĐ là một nhiệm vụ cấp bách. Các giải pháp cần được triển khai bao gồm tăng cường giáo dục, tuyên truyền và tổ chức các hoạt động truyền thông hiệu quả.

3.1. Tăng cường giáo dục và tuyên truyền

Giáo dục và tuyên truyền về MTDĐ cần được thực hiện trong các buổi sinh hoạt tôn giáo, qua đó giúp Phật tử hiểu rõ hơn về giáo lý và các giá trị đạo đức. Việc tổ chức các buổi thảo luận, hội thảo về MTDĐ cũng là một cách hiệu quả để nâng cao nhận thức và tạo ra sự đồng thuận trong cộng đồng.

3.2. Đề xuất các giải pháp truyền thông cụ thể

Các giải pháp truyền thông cụ thể cần được đề xuất như phát triển các chương trình truyền hình, radio về giáo lý Phật giáo, xây dựng các trang web và ứng dụng di động cung cấp thông tin về MTDĐ và cách phòng chống. Đặc biệt, cần có sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước và Giáo hội Phật giáo trong việc thực hiện các chiến dịch truyền thông này.